|
2000
|
|
|
Baina, horiek guztiok bideratzeko asmoz, azkenik gazteleraz eta
|
euskaraz
aurkezten dut 1948an Nazio Batuen Erakundeak agerrarazi zuen. Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala?. Hori baitugu arrazoi biderako tresna egokia, eta horretan oinarriturik joan ezinik ez dugu.
|
|
|
Sorbonan ez ezik beste toki batzuetan ere eskolak eman zituen. Frantziako IV. Errepublikan kontseilari izan zen, De Gaulle jeneralaren kontseilari juridikoa ere bai eta, mentalitatez hain zabala zenez, seguruenik, beregandiko ideia izan zen De Gaullek euskaldunoi
|
euskarazko
eskolak eskaintzea ere; baina, zoritxarrez, eskainitakoa betetzera ez zen iritsi. Cassin jauna, bere merezimenduz, Doctor honoris causa izendatu zuten Oxford (1945) eta Magunzian (1963), eta Bake Nobel Saria jaso zuen 1968an.
|
|
|
ONUko Adierazpen agiri haren lehen
|
euskarazko
itzulpena Nikolas Ormaetxea. Orixe, idazle bikainari zor diogu, zeinak argitara eman baitzuen 1949an Alderdi aldizkarian, izenburutzat Giza eskubide guztien Aitorkizuna jarriz.
|
|
|
idazle bikainari zor diogu, zeinak argitara eman baitzuen 1949an Alderdi aldizkarian, izenburutzat Giza eskubide guztien Aitorkizuna jarriz. Gero, Coruñako Agrupación Cultural O Facho zeritzan elkarteak, ONUren agiri horren hogeigarren urteburuan (1968) lau hizkuntzatan (galegoz, gazteleraz, katalaneraz eta
|
euskaraz
) argitara eman zuen Coruñako Moret argitaletxean, J. A. Gonzalez Casanova irakaslearen hitzaurrez. Euskarazkoa. Orixe, ren testu bera zen.
|
|
|
Gero, Coruñako Agrupación Cultural O Facho zeritzan elkarteak, ONUren agiri horren hogeigarren urteburuan (1968) lau hizkuntzatan (galegoz, gazteleraz, katalaneraz eta euskaraz) argitara eman zuen Coruñako Moret argitaletxean, J. A. Gonzalez Casanova irakaslearen hitzaurrez.
|
Euskarazkoa
–Orixe, ren testu bera zen. Francoren Gobernuak bahitu zuen, hitzaurrearen aitzakiaz.
|
|
|
1984an Amnesty International erakundeak atera zuen beste bat aipaturiko lau hizkuntzetan, Joaquín Ruiz Giménezen hitzaurrearekin.
|
Euskarazkoa
neronek prestatu nuen Orixerenaz baliatuz, baina era herrikoiagoan jarriz.
|
|
|
Azkenik, aditzera eman beharra dut, giza eskubideen alde oso erabilgarria den liburu bat badela, 1981ean Unescok argitaratua eta geroztik hamasei hizkuntzatara itzulia;
|
euskaraz
ere 1999an Bilboko Unesco Etxeak emana digu Leah Levin andere idazle ingelesak prestaturiko Giza eskubideak: galde erantzunak deritzana.
|
|
|
Treviñoren aurretiko izena Uda omen zen, eta izen hori ibaitik omen zetorkion. Ondorean bere geografiako izen zerrenda dakar eta argi nabari da kasik izen guztiek
|
euskarazko
sustraia dutela.
|
|
|
|
EUSKARA
EPAITEGIETAN
|
|
|
Izan ere, gure erakunde honen arautegia 1920 urtean egina da eta 1976 urteko otsailaren 26an Espainian Errege Dekretuz onartua izan baitzen (ikus, argibide gehiagotarako, liburu honetako 51 orrialdea). Eta horien arabera,
|
euskararen alde
nola joka dezakegun adierazten nuen.
|
|
|
|
Euskarak
lehen aldiz izan zuen ofizialtasuna, epaitegiak barne, Nafarroako erresuman izan zen, bertako historiak hala erakusten duenez. Uste hori nuen nire irakurketen arabera, eta horren lekukotasuna agertzen digu Jimeno Juríok ere bere Navarra.
|
|
|
Uste hori nuen nire irakurketen arabera, eta horren lekukotasuna agertzen digu Jimeno Juríok ere bere Navarra. Historia del
|
euskera
liburuaren 54 orrialdean, bertan erabiltzen ziren hizkuntzak orokortasunean begiratuz. Beraz, ez nenbilen oker.
|
|
|
Eta ez edonolako ofizialtasuna, epaitegietan erabili beharrekoa baizik. Eta, gaur egun, han ez ezik hemen ere epaitegietan
|
euskarari
sarrera ematea nekeza zaigu, nahiz eta gaztelera zein euskara maila berean ofizialtzat hartuak izan. Badugu hor euskaldunok eta Euskal Jaurlaritzak zereginik.
|
|
|
Eta ez edonolako ofizialtasuna, epaitegietan erabili beharrekoa baizik. Eta, gaur egun, han ez ezik hemen ere epaitegietan euskarari sarrera ematea nekeza zaigu, nahiz eta gaztelera zein
|
euskara
maila berean ofizialtzat hartuak izan. Badugu hor euskaldunok eta Euskal Jaurlaritzak zereginik.
|
|
|
Hegoalde honetan, berriz, bi hizkuntzok ofizial izendatuak izan arren, oraindik epaitegietan
|
euskarari
sarrera emateko eragozpenak ditugu. Nola daiteke hori?
|
|
|
Gai honetaz interesgarria iruditzen zait berriki Andres Urrutia euskaltzainak argitaratu duen. Manuel Gorostidi eta Bonifazio Etxegarai:
|
euskara
, lege eta epaitegietan, deritzan artikulua ere ezagutzea.
|
|
|
Demokrazia herriaren burujabetza da eta horretarako ez dago grekeraz asko jakin beharrik, demokraziak zer esan nahi duen jakiteko. Adibide soil bat jartzekotan, ni konforme nengokeela gure hizkuntza, Europan diren hizkuntzetarik zaharrena, legez bizirik jarraitzeko neurriak hartuko balira, gainera gogoan izanik Frantzia eta Espainiako hizkuntzarik zaharrena dela
|
euskara
. Baina horretarako Frantziak bere Konstituzioaren 2 artikulua aldatu beharra duela eta era beran Espainiakoak bere 3 artikulua, horrela izan ezik gure euskararen ukapena zelako eta aldi berean baita ONUren adierazpenarena ere.
|
|
|
Adibide soil bat jartzekotan, ni konforme nengokeela gure hizkuntza, Europan diren hizkuntzetarik zaharrena, legez bizirik jarraitzeko neurriak hartuko balira, gainera gogoan izanik Frantzia eta Espainiako hizkuntzarik zaharrena dela euskara. Baina horretarako Frantziak bere Konstituzioaren 2 artikulua aldatu beharra duela eta era beran Espainiakoak bere 3 artikulua, horrela izan ezik gure
|
euskararen
ukapena zelako eta aldi berean baita ONUren adierazpenarena ere.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan bi hizkuntzak ofizial izanik, euskalduna
|
euskaraz
epaitzeko eragozpenak badira, zer ez da gertatuko Europako Kontseiluak prestaturiko Eurogutuna onartzerik nahi ez zuen Frantziapean dagoen Euskal Herrian. Orain Frantziak Eurogutunari sinadura eman nahi omen dio, baina bere Konstituzioaren 2 artikulua aldatu gabe.
|
|
|
Hainbeste urtetan lortu ezinez, azkenerako
|
euskara
legez onartua izan den Euskal Herriaren parte batean ere, oraindik euskalduna euskaraz epaitu ezinik gabiltza. Zer itxaron genezake bakoitza berari aukerakoen zaion hizkuntzan epaitu ezik?
|
|
|
Hainbeste urtetan lortu ezinez, azkenerako euskara legez onartua izan den Euskal Herriaren parte batean ere, oraindik euskalduna
|
euskaraz
epaitu ezinik gabiltza. Zer itxaron genezake bakoitza berari aukerakoen zaion hizkuntzan epaitu ezik?
|
|
|
Gutun horren inguruan,
|
Euskararen
ostarteak liburuaren 55 orrialdeetan eman nituen zenbait xehetasun, iritzi eta adierazpenetan oinarriturik.
|
|
|
Hala bada, betor ordu onean. Baina ez dadila gertatu F. Mitterrand-ekin bezala, 1981eko maiatzean presidentetarako hautagai zela agindu bai, baita urtebete geroago, 1983ko maiatzaren 26an agertu ere Journal Officiel ean Unibertsitate aurreko hezkuntzetan bertako hizkuntzak irakastea, euren artean
|
euskara
aipatuz. Baina, karguaz jabetu zenetik, hori aurrera eramaten ez zen ahalegindu.
|
|
|
–Luis de Uranzu? Kultur Taldeak argitaratzen duen Boletín de Estudios del Bidasoa ren 17 zenbakiko. Del
|
euskera
y sus usos en la Edad Moderna, lanaren hasieran, 63 orrialdean agertzen duenagatik.
|
|
|
Gainera, hori adieraztean,
|
Euskararen
ostarteak (1998) deritzan nire liburua ere aipatzen du. Baina ezer ulertu ote zuen?
|
|
|
Baina, uste hori ez ote zen sortu aspaldiko gaztelar ikertzaileengandik? Gaur egungo hizkuntzalarien artean ez dago zalantzarik
|
euskara
hizkuntza preindoeuroparra dela. Horregatik, iturriak behar bezala erabili izan balitu jakingo zuen, bai horixe, Antonio Gómez Moreno eta Ramón Menéndez Pidal ikertzaile bikainek egoki eman zutela gai horren berri.
|
|
|
Horregatik, iturriak behar bezala erabili izan balitu jakingo zuen, bai horixe, Antonio Gómez Moreno eta Ramón Menéndez Pidal ikertzaile bikainek egoki eman zutela gai horren berri. Gainera, Antonio Tovar eta Koldo Mitxelenarekin mintzatua zen Gómez Moreno
|
euskararekikoan
. Bestalde, ikus Mitxelenaren. Comentarios en torno a la lengua ibérica?
|
|
|
Eta hizkuntzarekikoan zer esan? Gure
|
euskara
hor zen oraingo talde politiko guztiak sortu baino lehenagotik. Eta XVII. mendera arte, Europako mendebaldean, latina zen hizkuntza unibertsala eta Unibertsitate guztietan ikasketak egiteko beharrezko zena, oraingo Estatuek beraien hizkuntzak indarrez beharturik sartu arte.
|
|
|
Baina oroigarriagoa dugu oraindik Unesco erakundearen L, emploi des lan gues vernaculaires dans l, enseignement (1953), guztiontzat hain gomendagarria dena. Horiek guztiak kontuan harturik idatzi nuen
|
Euskararen
ostarteak liburuko lehen partean VI. kapitulua (ikus 60 orrialdeak). Nire liburu honen aipamen soilak ez du ezertarako balio, bertan agertzen nuena ulertu ezik.
|
|
|
Euskal izkindea. Gramática
|
Euskara
. Bilbo, 1891.
|
|
|
COBREROS MENDAZONA, Eduardo: El
|
euskara
en el Estatuto vasco. Oñati, 1989.
|
|
|
COBREROS MENDAZONA, Eduardo: El regimen jurídico de la oficialidad del
|
euskara
HAEE IVAP. Oñati, 1989.
|
|
|
CONSEJO ASESOR DEL EUSKERA: Criterios básicos para la política del
|
euskera
. Vitoria Gasteiz, 1993.
|
|
|
ECHEGARAY, Bonifacio: . Euskaldunak,
|
euskeraz
–. Itzaldiak, 57 orr.
|
|
|
EUSKO JAURLARITZA:
|
Euskararen
borroka (Oinarrizko inkesta bat: ezagutza, erabilera, jarrerak) Vitoria Gasteiz, 1983.
|
|
|
EUSKO JAURLARITZA:
|
Euskararen
politikarako oinarriak. Vitoria Gasteiz, 1983.
|
|
|
EUSKO LEGEBILTZARRA PARLAMENTO VASCO: Ley básica de normalización del uso del
|
euskera
. Vitoria Gasteiz, 1992.
|
|
|
GÁRATE, Justo: . El anillo escolar en la proscripción del
|
euskera
–. Bol. de la Real Sociedad Vascongada de los Amigos del País, XXVIII, 1972.
|
|
|
GAUR S. C. I.:
|
Euskara
gaur. Donostia, 1971.
|
|
|
HERRI ARDURALITZAREN EUSKAL ERAKUNDEA INSTITUTO VASCO DE ADMINISTRACIÓN PÚBLICA:
|
Euskararen
Lege araubideari buruzko Jardunaldiak. Jornadas sobre el régimen jurídico del euskara.
|
|
|
Euskararen Lege araubideari buruzko Jardunaldiak. Jornadas sobre el régimen jurídico del
|
euskara
. Oñati, 1990.
|
|
|
IRIGARAY, A.. Apat Echebarne?: Una geografía diacrónica del
|
Euskara
en Navarra. Iruñea.
|
|
|
Navarra. Historia del
|
euskera
. Tafalla, 1997.
|
|
|
Lo que hay que saber sobre la lengua vasca en Álava. Arabako
|
euskarari
buruz jakin behar dena. Vitoria Gasteiz, 1998.
|
|
|
KNÖRR, Henrike ZUAZO, Koldo: Arabako
|
euskararen
lekukoak. Ikerketak eta testuak.
|
|
|
Ikerketak eta testuak. El
|
euskara
alavés. Estudios y textos.
|
|
|
LEKUONA, Manuel de: . El
|
euskera
en Navarra a finales del s. XVI?.
|
|
|
MANTEROLA, Ander: . La implantación del
|
euskera
y su papel en el desarrollo lingüistico?. Plurilingüismo y evolución cultural, pp. 127 Bilbo, 1986.
|
|
|
MONREAL CIA, Gregorio: . La oficialidad del
|
Euskara
en Navarra?. Euskararen Lege araubideari buruzko jardunaldiak.
|
|
|
–La oficialidad del Euskara en Navarra?.
|
Euskararen
Lege araubideari buruzko jardunaldiak. Jornadas sobre el régimen jurídico del Euskara, pp. 115 Oñati, 1990.
|
|
|
Euskararen Lege araubideari buruzko jardunaldiak. Jornadas sobre el régimen jurídico del
|
Euskara
, pp. 115 Oñati, 1990.
|
|
|
NÚÑEZ, Luis: Opresión y defensa del
|
euskera
. Donostia, 1977.
|
|
|
SAN MARTÍN, Juan:
|
Euskararen
ostarteak. Donostia, 1998.
|
|
|
TORREALDAI, Joan Mari: ?
|
Euskararen
zapalkuntza()?. Jakin, 5 orr.
|
|
|
TORREALDAI, Joan Mari: El libro negro del
|
euskera
. Donostia, 1998.
|
|
|
TOVAR, Antonio: El
|
euskera
y sus parientes. Madrid, 1959.
|
|
|
Lengua internacional y lenguas nacionales. El
|
euskera
lengua de civilización. Bilbo, 1920.
|
|
|
VILLASANTE, Fr. Luis:
|
Euskararen
auziaz. Donostia, 1988.
|
|
|
Euskaldunaren hizkuntz eskubideak.
|
Euskara
¡ Tu derecho!. L. Euskara c, est vôtre droit!
|
|
|
Euskara ¡ Tu derecho!. L?
|
Euskara
c, est vôtre droit! Euskal Kulturaren Batzarrea.
|
|
|
ZENBAIT EGILE:
|
Euskararen
soziolinguistika. Jakin, 42 zenb. Donostia, 1987.
|
|
|
ZENBAIT EGILE:
|
Euskara
nafarroan. Jakin, 56 zenb. Donostia, 1990.
|
|
|
|
Euskara
|
|
|
|
Euskararentzat
eragozpenak Araban
|
|
|
|
Euskara
epaitegietan
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko alderdi abertzaleei ere aditzera eman behar diegu, administrazio postuetarako
|
euskara
jakitearen puntuazioa ezinezkoa dela, lehenik abertzaleek beraiek euskara goi mailako karguetarako kontuan hartu gabe. Euskarari eta euskaldunei begira, guretzat ulertezina baita Jaurlaritzako zein Diputazioetako goi karguetan elebidunak ez jartzea.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko alderdi abertzaleei ere aditzera eman behar diegu, administrazio postuetarako euskara jakitearen puntuazioa ezinezkoa dela, lehenik abertzaleek beraiek
|
euskara
goi mailako karguetarako kontuan hartu gabe. Euskarari eta euskaldunei begira, guretzat ulertezina baita Jaurlaritzako zein Diputazioetako goi karguetan elebidunak ez jartzea.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko alderdi abertzaleei ere aditzera eman behar diegu, administrazio postuetarako euskara jakitearen puntuazioa ezinezkoa dela, lehenik abertzaleek beraiek euskara goi mailako karguetarako kontuan hartu gabe.
|
Euskarari
eta euskaldunei begira, guretzat ulertezina baita Jaurlaritzako zein Diputazioetako goi karguetan elebidunak ez jartzea. Txarrago oraindik euskaldun herrietako zenbait Udaletan euskararik ez dakiten alkateak jartzea.
|
|
|
Euskarari eta euskaldunei begira, guretzat ulertezina baita Jaurlaritzako zein Diputazioetako goi karguetan elebidunak ez jartzea. Txarrago oraindik euskaldun herrietako zenbait Udaletan
|
euskararik
ez dakiten alkateak jartzea. Jokaera horrek euskalduna, bere burua gutxietsiz, etsipenean uzten baitu.
|
|
|
Eta benetako abertzaleek hobe dute lehenik beraiek zuzen bete besteei eskatzen dietena. Izan ere, abertzalearen lehen eginkizuna izan behar luke
|
euskara
ikastea. Horregatik, gure politikari abertzeleei gogoraraz diezaiegun fedea ekintzaz bete behar dela.
|
|
|
Badira bestelako alderdi batzuk, pluralismoaz maiz mintzatzen direnak, eta aldi berean
|
euskararen aurka
ere bai. Beraz, hizkuntzari buruzkoan, zer da horientzat, pluralismoa??
|
|
|
Gure herriak bere kultur ondarez duen edukirik garrantzitsuena
|
euskara
dela esan beharrik ez dut. Kontu horietan, bakoitzari bere izaera jatorrez datorkiona baita berezkoena eta naturalena.
|
|
|
Gainera, argi dago haurtzarotik
|
euskaraz
eta erdaraz dakitenek, bi hizkuntzok beraien egituraz elkarregandik hain desberdinak izanik, errazago ikasten dutela hirugarren hizkuntza. Ikastoletan aspalditik irakasten duten ingelesa dugu horren lekuko.
|
|
|
|
Euskararen alderako
argudioak erabiltzeko, uste dut on zaigula euskarak historian zehar izan dituen gorabeherak ezagutzea. Asmo horrekin egin nuen Euskararen ostarteak (1998) deritzan liburua, gure iragana era orokorrean agertuz.
|
|
|
Euskararen alderako argudioak erabiltzeko, uste dut on zaigula
|
euskarak
historian zehar izan dituen gorabeherak ezagutzea. Asmo horrekin egin nuen Euskararen ostarteak (1998) deritzan liburua, gure iragana era orokorrean agertuz.
|
|
|
Euskararen alderako argudioak erabiltzeko, uste dut on zaigula euskarak historian zehar izan dituen gorabeherak ezagutzea. Asmo horrekin egin nuen
|
Euskararen
ostarteak (1998) deritzan liburua, gure iragana era orokorrean agertuz.
|
|
|
Hizkuntzaren ofizialtasunari buruzkoan ordea, kon tuan hartu eta ezagutarazi beharrekoa iruditzen zait,
|
euskarak
lehen aldiz izan zuen ofizialtasuna, Nafarroako erresumaz gainera, Iparraldean gertatu zela, Frantziako Estatuaren barnean XVI. mende hasieran. Bazirudien bide egokia hartu zutela, baina laster aldatu ziren irizpideak eta, gerorantz, hango hertsitasuna na bar menagoa izan da.
|
|
|
Erabaki hori, haren ondorengo Frantzisko I.ak, 1531 urtean berretsi zuen. Baina, zortzi urte geroago ezabatuz suntsitu zuen,
|
euskararekin
batean Frantzia guztiko hizkuntzen etorkizuna larritasun ilunetara bultzatuz.
|
|
|
Eta arestian aipatu dudanak, honen 247 eta 265 orrialdeetan dioena du lekuko. Une honetan, esan beharra dut,
|
Euskararen
ostarteak inprimategian zela lortu nuela aipatzen dudan liburu hau eta gehigarrizko zati bat denboraz igorri nuela inprimategira, baina zoritxarrez, argitaratzailearen axolagabetasunagatik, kanpoan gelditu zela.
|
|
|
Hala ere, Frantzia aldeko Euskal Herriak bere Ipar eta Ekialdetik gaskoina eta biarnesa zituen inguruko, eta hauek irentsi arteko iraupena izan zuen
|
euskarak
frantsesarekin harreman zuzena eduki arte.
|
|
|
Beraz, Frantzian lana nolabait bideratzeko ere ez zaigu falta ez argudiorik ezta ahalmenik ere. Gainera, gogoan har,
|
euskara
dela Espainiak eta Frantziak beraien barnean duten hizkuntzarik antzinakoena eta gaur oraindik bizirik dirauena. Eta hizkuntzen kontu honetan ezinezkoa dela tipiagoen edo handiagoen indarrekin jokatzea, demokratikoki baizik, izate naturalez eta gurasoengandiko arrazoiez.
|
|
|
|
EUSKARA
|
|
|
Argi zioen Arantzadi Natur Zientzia Elkarteko buru den Jesus Altuna paleontologoak:
|
euskara
dela pre historiatik datorkigun altxor bakarra. Uste dut ez duela arrazoi faltarik.
|
|
|
|
Euskararen
sustraiak preindoeuroparrak izanik, gutxienez duela lau bost mila urte Eneolitos garaitik harat jarri beharrekoak ditugu, gizona ehiza, arrantza eta abelzaintzatik bizi zen garaian noski. Eta horren arabera, Pirinio mendi hegalen bi alderdiak zituen bizileku.
|
|
|
negua eta uda. Oroi nekazaritzak ekarri zuela lau urtarotan zatitzea, eta
|
euskaraz
lehenagoko ikuspegi bati loturiko izenez datozkigula, udaberria eta udazkena edo udagoiena izenok erakusten digutenez.
|
|
|
Eta gainera, herri elkartu bezala, Nafarroako erresuma hartakoak ginela. Ez dago zalantzan jartzerik Pirinio gehienean, hemendik Kataluniaraino, ugari direla
|
euskarazko
sustraiak dituzten toki izenak. Ezpairik gabe esan nezake mendi horietan hainbeste ibili garen euskaldunontzat ez dela horretaz zalantzarik.
|
|
|
Pirinioaren bi alderdietan era berean mintzatu izan dira; Okzitaniako Languedoc hizkuntzaren dialektoak ere gure mende honetara arte berdintsu erabili dira Ipar hegoaldean. Baina argi utzi nahi dut, Languedoc baino lehenago, Neolitos garaian
|
euskara
erabiltzen zela, bertako leku izenek adierazten diguten bezala. Gai horretaz hitzaldi bat eman nuen Andorran:
|
|
|
I Congrés D. Història de la família als Pirineus hartan, 1991ko maiatzaren 10ean,. El Pirineo, eje en los orígenes de nuestra lengua? zeritzana, Andorra bertako zenbait leku izenen berri ere emanaz, eta
|
euskararen
sustraizkoak zeintzuk ziren adieraziz. Hitzaldi haietan zen Jacques Allières irakasle hizkuntzalaria ere, eta bukaerako elkarrizketetan arrazoia eman zidan.
|
|
|
|
Euskararekin
ere gauza bera gertatu izan da, zeren Erronkarin erabili dena Zuberokoagandik hurbilago zegoen ondoko Zaraitzu haranekoa baino. Eta gauza bera aurki genezake handik mendebaldera begiratzen badugu, zeren Zaraitzutik Erro ibarrean zehar Baxenabarreko euskara erabili baita, eta Baztandik Bidasoara arte Lapurdikoa.
|
|
|
Euskararekin ere gauza bera gertatu izan da, zeren Erronkarin erabili dena Zuberokoagandik hurbilago zegoen ondoko Zaraitzu haranekoa baino. Eta gauza bera aurki genezake handik mendebaldera begiratzen badugu, zeren Zaraitzutik Erro ibarrean zehar Baxenabarreko
|
euskara
erabili baita, eta Baztandik Bidasoara arte Lapurdikoa. Horren lekukoak ditugu zenbait euskal idazletan ere:
|
|
|
vardulli (Araba eta Gipuzkoa, dirudienez) herrialdeetan, ingurukoengandik bereizirik, ibaiek beraien izen jatorrak zituztela hizkuntza adierazi ezinezko batean. Zer uler dezakegu,
|
euskarazkoak
zirela ez bada. Zeren gure mintzairak baditu zenbait ahoskera haien latinak ez zituenak.
|
|
|
J.M. Jimeno Jurío nafar idazleak Navarra. Historia del
|
euskera
(1997) deritzan liburuaren sarrerakoan eta lehen kapituluan Plinio, Tito Livio eta beste zenbait erromatarrek Vasconum non kokatzen zuten argi jasotzen du.
|
|
|
Hala ere, etenaren ondotiko lehen mendeetan berezko indar edo inertziazko jarraipena ezagutu zuten, poliki poliki itzaltzen joango zena. Hemen, uste dugu mende askotan zehar adituen artean
|
euskara
latin elebitasunak iraungo zuela. Inperio hark hizkuntzarik gehienak suntsitu zituen.
|
|
|
Euskaldun familian jaio eta bizitzan zehar aurrez aurre hainbeste ikusi beharra izan dudalarik, sortu zitzaidan barne kezka eta irakurketak bideratu zidan jokaera. Agian, Euzko gogoa aldizkarian irakurtzen nuen Andima Ibiñagabeitia izan nuen euskaltzaletasunaren eredugarri eta bultzatzaile, zeinak gomendatzen baitzigun euskal idazleoi norberaren euskalkian eta
|
euskara
batuan lanak burutzeko. Neurri batean horregatik aritu izan naiz, nire hizkuntzatik eta nire herritik mundu zabalera begira beste inori ukorik egin gabe.
|
|
|
|
Euskarazko
literatura ezagutzeko biderik aukerakoenak Yon Etxaide adiskide nuenari zor dizkiot. Hortik ohartu nintzen mugaz handiko literaturaren aberastasunaz.
|
|
|
Azken urte hauetan Diario de Navarra k eztabaidarik aski sortu du Lingua Navarrorum dela eta. Batzuentzat Nafarroako erromantzea zela eta beste batzuentzat
|
euskara
. Nafarren historiaz hainbeste zekien Arturo Campión-ek ez zuen horrelako zalantzarik, baina ezer ez dakiten askok bai ordea.
|
|
|
Nafarren historiaz hainbeste zekien Arturo Campión-ek ez zuen horrelako zalantzarik, baina ezer ez dakiten askok bai ordea. Horregatik baztertzen dute
|
euskara
, bai eskubitarrek eta bai ezkertiarrek. Nork pentsa zezakeen bertako Legebiltzarrean nafar sozialistek ere aurka jarriz ukatu behar zutenik?
|
|
|
|
Euskara
ez ezik latina ere irakatsi beharra ote dugu. Zeren, 1998an Euskal Erkidegoko Legebiltzarrerako hauteskundeetan politikarien aldetik astakeriarik aski entzun izan dugu.
|
|
|
–Pluralismoa? aldarrikatzen dutenen alderdikoa den Bizkaiko emakume batek esan zuenez,
|
euskara
ikastea zaila omen da eta gainera ez omen da hizkuntza erabilgarria(, el euskera, es difícil de aprender y de muy poca utilidad práctica?, bere hitzetan). Ez da konturatzen edo ezin da konturatu, euskaldunok Frantzia eta Espainiaren arteko muga igarotzeaz bat, anaikiro agertzen garela euskarari esker.
|
|
|
–Pluralismoa? aldarrikatzen dutenen alderdikoa den Bizkaiko emakume batek esan zuenez, euskara ikastea zaila omen da eta gainera ez omen da hizkuntza erabilgarria(, el
|
euskera
, es difícil de aprender y de muy poca utilidad práctica?, bere hitzetan). Ez da konturatzen edo ezin da konturatu, euskaldunok Frantzia eta Espainiaren arteko muga igarotzeaz bat, anaikiro agertzen garela euskarari esker.
|