|
2002
|
|
|
Ez dut deusik ere hauen kontra, eta badakit baloratzen hizkuntza bat ikasteko egin behar den ahalegina, baina hemen beldur naiz ez ote ditugun lezioak alderantziz eman. Hizkuntza kontuetan, batek bere sakoneko iturriko uretik edan behar du, ur hori gustatuko litzaigukeen bezain garbia ez bada ere(
|
euskarak
ere baditu orban zikin batzuk gero!), eta ez etiketa inguruan duen botilako ur gardenetik, munduko edozein hizkuntzalarik aski ongi dakien gisa, hori baita hizkuntzalaritzan erakusten den lehenbiziko gauza, ez baita ez kopiarik ez aldakirik jatorrizkoa baino seguruagorik eta fidelagorik, nola baita sehaskako mintzotikakoa, Sarako medikuak zioena niretako bilduz orain.... Baina hori ere euskararen berezitasuna da, nonbait, menturaz salatzen ari naizen euskararen ahuleziarekin zerikusirik baduena.
|
|
|
Ez da, zoritxarrez, holakorik gertatzen, eta abertzale ez direnen artean euskaltzaleak ikusten ditugunean, euskaraz mintzo telebistan adibidez, orduan nabarmenago gelditzen da kontua, dagoen eskasia horretan norbaitek bere buruko kukulina ateratzen duenean. Zeren gutxi horiek bai esan dezakete
|
euskara
ere dutela" bere" hizkuntza, nola dugun guk, euskaltzale guztiok, erdara ere" gurea".
|
|
2004
|
|
|
Euskararen alde egiten den lan bakarra herri maitasunak egina da, benetako euskal herrigintzak, herrizale eta abertzale ekintzak. Euskal Herriak bere askatasunaren borroka bidean
|
euskararena
ere du nabarmenki. Zaharra dugu jadanik esaera:
|
|
2005
|
|
|
Interneten, baina, ari gara, sortzen dugu, eragiten dute batzuek... eta emaitzak hor daude. Softwaregintzaren euskaratze prozesua azkartzen ari da, program arik onenak
|
euskaraz
ere baditugu —kode ire kiaren logikaha rtu dugunetik batik bat—, Interneten gero eta gehiago argitaratu eta sortzen dugu, eta blogen eztandari ere garaiz eta txukun erantzun diogu euskaraz.
|
|
2007
|
|
|
Berandu agian, baina, euskarazko produkzio zientifikoa abian da, eta produkzio zientifikoak berezkoa duen dokumentazioaren sakabanaketa fenomenoa, zorionez
|
euskarazkoak
ere badu. Erreferentzia zientifiko horiek nolabait biltzeko Euskal Komunitate Zientifikoaren datu basea, Inguma (www.inguma.org) daukagu.
|
|
2008
|
|
|
Izan ere, prentsa idatzian, hedabide batzuek (Gara edo Diario de Noticias egunkariek, adibidez) egunkari elebiduna argitaratzen dute. Produktu horiek erdaraz argitaratzen dituzte nagusiki, baina
|
euskarak
ere badu horietan tokia: gaiaren inguruko neurketen arabera, %19, 6ko agerpena du euskarak Gara egunkarian, %6, 1ekoa Deian, %4, 5ekoa El Mundon, %2, 0koa El Paisen, %1, 8koa Diario Vascon eta txikiagoa gainerakoetan (Iturria:
|
|
2009
|
|
|
|
Euskarak
ere badu bere doinua.
|
|
|
euskarak eduki ditzakeela bere inguruan dituen hizkuntza normalizatu eta indartsuek adina hedabide? " Ondoko hizkuntzak 300 produktu baldin baditu (telebistak edo egunerokoak edo askotariko aldizkariak),
|
euskarak
ere badu beste horrenbeste izateko eskubidea; beraz 300 askotxo bada ere, 100 behintzat iritsi behar dugu normalizatu nahi baldin badugu. Horretarako plan bat egin behar da, helburu zehatzak, epe are zehatzagoak eta diru baliabide oparoak izendatuta izango dituena":
|
|
|
|
Euskarak
ere badu bere doinua,
|
|
2011
|
|
|
Bere Indignez vous! liburuxka
|
euskaraz
ere badugu Inma Errearen itzulpenean: Haserretu zaitezte!
|
|
|
Slavoj Zizek ek43 Iruñean emandako hitzaldiko kronika irakurri bezain laster: " Harrian idazten du arkitekturak ideologiak jendaurrean esan ezin duena ere", nola ez pentsatu
|
euskarak
ere badituela porlan eta adreiluzko ideologiak?
|
|
|
Unibertsitateetako aldizkariei dagokienez, aztergai dugun epean, bi unibertsitate zeuden (Deustuko Unibertsitatea eta UPV/EHU) erdara hutsezko aldizkariak argitaratzeaz gainera,
|
euskarazkoak
ere bazituztenak, baita aldizkari eleaniztunak ere. Nafarroako Unibertsitatea 80ko hamarkadaren amaieran sortu zenez, bere argitalpenekarria hurrengo hamarkadatik aurrera nabaritu zen.
|
|
2013
|
|
|
Eta gaur egun komunitateak daukan garrantzia izugarria da. Horri begira daude munduko tresna garrantzitsuenak... eta ez da kasualitatea egun diren tresna inportanteenak, webgune indartsuenak
|
euskaraz
ere baditugula. Zerbaiten seinale edo ondorio da.
|
|
2014
|
|
|
Labur, Dantzaldiak gogoa sartzen dizu Nemirovskyren gainontzeko guztiak irakurtzeko jarraian. Eta
|
euskaraz
ere baditugu mordoxka, manualetan eta agertzen ez zaigun arren.
|
|
2015
|
|
|
Honezkero proberbiala bihurtu da esatea haren idazki guztietatik gaur egungo pertsona ikasi batek atseginez irakurri ohi duen bakarra Eromenaren laudorioa (1511) ospetsua dela, europar pentsamenduari buruzko bilduma guzti guztietan hutsik gabe agertzen dena (pentsa!
|
euskaraz
ere badugu, Klasikoak bilduman, 1994an argitaratua Julen Kaltzada itzultzaile) eta edozeinek ezagutzen duena, entzunez baino ez bada ere. Neuk pare bat aldiz irakurri dut bizitzaren aldi desberdinetan eta, lehenengoan nahikoa arrotza egin bazitzaidan ere, handik urte batzuetara, garaiaren eta estiloaren ezagutza apur bat zabalagoa izanik, guztiz goxoa begitandu zitzaidan, maisulan bat.
|
|
|
Eta Pedagogiaren alorrean idatzi zituenei begiratuz gero, adibidez, Adagia edo Colloquia bildumak, bere garaian egundoko arrakasta izan zutenak eta Ernazimentuaren pentsamenduaren zutabeak sendotzeko eta zabaltzeko balio izan zutenak, hara, interes historiko hutsa dute guztiz gehienontzat, eta, hortik aurrera, gaurkotasun gutxi.
|
Euskaraz
ere baduzu fragmentu bat, Otorduak [Colloquia bildumaren zati bat da: Convivia] (2006an itzulia, Patxi Ezkiagaren eskutik), baina ezin dizut bihotz onez gomendatu.
|
|
|
Gainerako hizkuntzetan gertatzen den legez,
|
euskarak
ere baditu kontu batzuk sormenaren eremua
|
|
|
Azken urteetan asko aurreratu da euskalkien historiaren azterketan, baina Nafarroa garaiko hizkera zaharrak aztertzeko zeuden. Oraindik goiz da lanaren fruituak ikusteko, baina euskararen dialektalizazioa ulertzeko berebiziko garrantzia du euskararen eremuaren erdigunean hitz egin zen euskalkia aztertzeak; izan ere, goi nafarrerak mendebaldean gipuzkerarekin egiten du muga, lehenago Arabako
|
euskararekin
ere bazuen muga mendebaldean, baina ipar ekialdean bestelako hizkera batzuk ditu, eta horrek nortasun berezia eman dio goi nafarrerari; batzuetan mendebaleko hizkerekin doa, baina beste batzuetan ekialdeko edo Ipar Euskal Herriko euskalkiekin lotzen duten ezaugarriak baditu. Nire ustez ezaugarri hauek zein diren ikuspegi kronologikotik aztertzeak asko lagun dezake, oro har, euskalkien historia hobeto ezagutzen.Aziti Bihia hizkuntzalari eta filologoen elkarteko kide zara.
|
|
2016
|
|
|
Horrek ez du esan nahi euskara hutsez daudenik: beste hizkuntza batzuetan egoteaz gain,
|
euskara
ere badute web horiek». Asko edo gutxi da %17?
|
|
|
Gainerako hizkuntzetan gertatzen den legez,
|
euskarak
ere baditu kontu batzuk sormenaren eremua eta akatsaren alorra bereizteko unean. Izan ere, gero eta eremu gehiagotan erabiltzearen ondorioz, usuago urratzen dira arauak.
|
|
2019
|
|
|
Duela urte batzuk Lurralde kontratua sinatu zen estatuarekin, kolektibitate hainbatek izenpetua.
|
Euskarak
ere ukan zuen bere partea. Euskararen bilana egin zen, euskararen beharrak zehaztu ziren, ikastola eta eskola berrien sustapena azkartzea deliberatu zen, besteak beste.
|
|
2020
|
|
|
Labur, Dantzaldiak gogoa sartzen dizu Nemirovskyren gainontzeko guztiak irakurtzeko jarraian. Eta
|
euskaraz
ere baditugu mordoxka, manualetan eta agertzen ez zaigun arren.
|
|
|
Hitanoa izango dugu hizpide esku artean dauzkagun orrietan. Beste hizkuntza askok bezala,
|
euskarak
ere baditu jendeari zuzentzeko tratamendu bat baino gehiago, testuinguruaren arabera aukeratzen direnak. Esan genezake XXI. mendean bi baino ez direla erabilera arruntekoak:
|
|
2021
|
|
|
Mikelekin egon naiz eta berarekin nintzela etorri da Itziar. Beraz, nekez esan dezakegu, salbuespen horiek kendurik,
|
euskaraz
ere badugula egun hirugarren graduko izenordain arruntik. Badirudi egokiagoa dela esatea berez erakusle determinatzaileak ditugula euskaraz, zenbaitetan pertsona izenordain gisa ere erabiltzen ditugunak.
|
|
2022
|
|
|
Aurrizkia, RE, ezaguna dugu guztiok, ekintza edo jardueraren bat berriz egitearen adierazle gisa. Eta
|
euskaraz
ere badu ordain bikaina, BERedo BIRaurrizkia.
|
|
|
Halere, erranen nuke EHUrekin ditugun diploma bikoitz horien koadroan sar daitekeela, eta gure esku dela eraikitzea. Nazioartera begira jartzea, bistan da, ingelesez eta espainolez ikastetik pasatzen da, baina gure nortasuna ere badugu, eta
|
euskara
ere badugu. Zernahi gisaz, helburua da tokiko sare sozioekonomikoari egokitzea, lekuko enpresekin harremanak indartuz.
|
|
|
Horrez gain, topaketek bolleren ikusgarritasuna eta
|
euskara
ere badituzte ardatz, eta egitarauak osatzeko herri edo eskualde bakoitzeko errealitatea hartzen dute kontuan. Aurten, Lezon, Azkainen eta Irunen egin dituzte orain artekoak eta Zumaian antolatu dute Bollurriaren hirugarren edizioari amaiera emango dion azken topaketa.
|
|
2023
|
|
|
Nazioarteko eskaintza nasaiaren artean, Euskal Herrian ekoitzi edo (ta) euskarazko obrek ere ukanen dute beren lekua. Osoki euskaraz eginak diren hamar film hautatu dituzte eta bertze hizkuntza batzuen artean
|
euskara
ere baduten lau. Gainera, aurten, lehenbiziko aldiz, Kursaal 1 aretoan programatuak diren Sail Ofizialeko film guziak euskarazko azpitituluekin emanen dituzte.
|
|
|
Horregatik bidali diete Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako herriko etxeei gutuna, euskara hutsezko haurtzaindegi edo haurzain etxe bat sortu nahi izanez gero laguntza proposatuz. Gaur egun, bakarrik hiru haurtzaindegik eta bost haurtzain etxek dute euskara hutsean zaintzen haurra eta frantsesaz gain
|
euskara
ere dutenak %33 inguru dira, Leha izeneko labelaren pean saretuak direnak. Interesa erakutsirik, berri batzuk gehitu lirateke gero hurbilean:
|
|
|
Elena Moreno Eusko Jaurlaritzako Merkataritza zuzendariak azaldu du Euskaraz barra barra markak «harrera ona» izan duela proiektu pilotua martxan izan den garaian, «bai saltokietan, bai bezeroen artean». Gaineratu du merkataritza egiten ari den «barne eraldaketa sakonean»
|
euskarak
ere baduela bere lekua: «Eraldaketa horrek enpleguaren kalitatea zaindu behar du, gure gizarte pluralari erantzun behar dio, eta euskara gure kaleetan batzeko tresna gisa sartu behar du, gure zerbitzuek eskaintzen duten arreta are gehiago indartuz».
|
|
|
berrehundik gora lagun elkartu ziren Donostiako 71 Zinemaldian parte hartuko duen euskal zinema aurkezteko. Euskal Herriko hemeretzi film emango dituzte denera; tartean, nagusiki euskaraz egindako hamar lan, eta beste hizkuntza batzuen artean
|
euskara
ere baduten lau. Gainera, aurten, aurreneko aldiz, Donostiako Kursaal 1 aretoan programatutako Sail Ofizialeko film guztiak euskarazko azpidatziekin emango dituzte.
|
|
|
Bi testu horiengatik eskatu zioten liburu horiek saltzetik kentzea, eta hala egin zuen.
|
Euskarari buruz
ere bazuen kronika bat, Euskalduna aldizkarian, zehazki hizkuntzari buruz eta euskal kulturari buruz. Bidaia liburu bat ere idatzi zuen, Euskal Herrian gaindi egin zuen ibilbideari buruz, eta hor kasu eman zuen: garaian onartezinak ziren gaiak kukutu zituen.
|