|
2002
|
|
|
Bai, ni ere horrekin ados nago, baina ni ez nago prest bizitzaren 24 orduak euskaraz bakarrik bizitzeko moduko egoeratara soilik mugatzeko. Gasteizen bizi naiz eta zenbait egunetan hala gertatzen da, egun osoa
|
euskara
hutsez ari zarela, beste zenbaitetan erdara hutsez. Euskararekiko leialtasuna, beraz, handia da, baina zenbait gunetan euskararen eguneroko erabilera arrunta handiagoa izan daiteke oraindik.
|
|
|
fikziozko eta sentipenen bidezko lurraldea eraikitzen du euskaldunen artean. Euskaldungoa hiztun kolektibo bat da, zerbaiten parte delako ideia gero eta modu argiagoan garatzen ari dena; besteak beste,
|
euskara
hutsez ari diren hedabideei esker, muga guztien gainetik. Teknologia komunikatibo berriei esker, esate baterako, Ameriketako euskaldunek euskarazko produktu kulturala kontsumi dezakete, Euskal Herriko mugetatik at, eta balizko Euskal Herri batean senti daitezke.
|
|
|
Edo hori dela sentitzen duguna. Zuri ere, irakurle gazte, gauza bera gertatzen zaizu, eta hori egiten duzu euskaraz ari zarelarik ere, esan nahi duzun zerbaiten ñabardura argiago uzteko erdal esamolde batekin egiten duzunean ateraldia lagunen aurrean, ez baitidazu esango
|
euskara
hutsean ari zarenean ere beti euskara, eta euskara bakarrik, erabiltzen duzula. No me raspes, esango nizuke, baina lekuz kanpo dago nire adinean.
|
|
|
Euskal Herriko Unibertsitatearen barruan
|
euskara
hutsez ariko litzatekeen campus autonomo berria aldarrikatzen dute batzuek. Ikasketa desberdinak, administraziolurraldeen beharrizanak, ikasleen migrazio joerak eta abar kontuan izanda, unibertsitatea zenbait campusetan eratuta dago.
|
|
2003
|
|
|
Ikasturtearen amaieran lan arrazoiak direla eta, familia hori herri euskaldun batera joan beharrean aurkitzen da, hau da, euskara hutsez bizi den herri batera. Esan beharrik ez dago bertako eskolan ere
|
euskara
hutsez ari direla (ereduan), eta A ereduko eskola horrek zer nolako laguntza eman dien teorian gure inguruan ofiziala den euskara ezagutzeko. Beraz kontuak atera ikasturte hasieran zer suposatuko duen Euskal Herriko beste errealitate kultural batekin topo egitea.
|
|
2009
|
|
|
alde batetik, Euskalerria Irratia eta, beste batetik, eremu euskalduneko telebistak. Lehenengoari dagokionez, duela 20 urtetik gora, eremu mistoan
|
euskara
hutsez ari den irrati bakarra da, eta oraindik ez diote emititzeko baimenik eman, administrazioak atzera bota dituelako irratiak lizentzia bat lortzeko egindako eskaerak guztiak. Lizentziarik ez izatearen ondorioz, komunikabide horrek ezin ditu nafar agintariek urtean behin ematen dituzten dirulaguntzak jaso, eta horrek publizitate pribatuaren menpean egotera behartzen du irratia.
|
|
|
Bigarren kontuari dagokionez, Xaloa Telebista eta Ttipi Ttapa Telebista, eremu euskaldunean kokatuko euskarazko tokiko telebistak dira. Kate bakoitzak 16.000 ikus entzule ditu eta Nafarroarako
|
euskara
hutsez ari ziren bi telebista bakarrak ziren. Telebista analogikoaren sistematik Telebista digitalera pasatzearekin, administrazio zentralak Tokiko Telebista Digitalerako Plan Tekniko Nazionala diseinatu eta onetsi zuen 2004an36, sektorea arautzeko.
|
|
|
http://www.euskarazko hedabideak.com. Aurkezpenean dioten moduan,
|
euskara
hutsez ari diren kazeta, irrati, telebista eta Interneteko guneak ezagutaraztea da webgunearen xedea, eta xede hori gauzatzeko hedabide hauen estekak eta berauen berriak sartzen dituzte bertan: Kazeta.info, Behe Bidasoako Hitza, Berria, Mintza128, Herria, Argia, Gure Irratia, Antxeta Irratia, Irulegiko Irratia, Xiberoko Botza, ETB1, ETB3, Gaztea eta Euskadi Irratia.
|
|
|
Lehenbiziko ideia hauxe da: Iparraldeko euskararen berriz abiarazteko behar dira bai irrati bai telebista gateak
|
euskara
hutsez ariko direnak(?) botere publikoek ordaindurik. Segurtatu behar baita euskal dinamikak parte hartuko duela, eratzen dute elkarte bat:
|
|
|
Euskarazko irrati telebista publiko bat izatea ia ia mirakulutzat hartzen zen oraindik urte asko ez dela. Gaur egun baditugu, EITBren eskutik,
|
euskara
hutsean ari diren bi telebista eta irrati kate, eta horietan ehunka profesional komunikazioa euskaraz lantzen ari direnak egunero. Esparru publikotik, EITBrenetik alegia, pribatura jauzi egiten badugu, ohartuko gara badirela ia beste ehun hedabide pribatu, prentsa idatziaren arlokoak gehienak:
|
|
2010
|
|
|
Agian jendea, liburu honekingosez geldituko da gaiak, horrelako ikastaroek eskaini ditzaketen baino askoz ertzeta esparru gehiago dituelako. Baina
|
euskara
hutsez ari den Euskal Udako Unibertsitatearen aldetik urrats bikaina izan da gai honi lekua egitea bere ikastaroenartean, baita, oraingoan, bere argitalpenen artean ere. Gai honekiko grinarik duenirakurleari dagokio liburu honetan dauden lerroetan barrena asmoz eta gogozibiltzea.
|
|
2012
|
|
|
langileak euskarazko lan tresnak behar ditu, prestakuntzan euskarak presentzia nabarmena izan behar du, barne hezitzaileek euskaraz jakin behar dute, eskualde euskaldunenetan euskararen erabilera areagotze aldera hitzarmenak sinatzen jarraitu behar dugu hango eta hemengo udalekin... Nabarmendu nahi nuke Euskadiko Kutxan azken hilotan garatzen ari garen berdintasun plana
|
euskara
hutsean ari garela lantzen. Bezeroekin harreman zuzena duten lanpostuetan euskara eskakizunak egingo dituzuela diozue.
|
|
2013
|
|
|
Hekimen elkarteak
|
euskara
hutsean ari diren berrogeita hamar hedabide baino gehiago biltzen ditu. Diru laguntzen politikari eragitea da bere asmo lehenetariko bat, eta azken hilabete honetan hainbat bilera egin ditu eragile ugarirekin, besteak beste, Eusko Legebiltzarreko alderdi politikoetako ordezkariekin, euskal hedabideek dituzten proiektuak eta hurrengo urteetarako asmoak azaltzeko.
|
|
2015
|
|
|
Konstituzio Auzitegiak ordea, atzera bota zuen. Gaur egun, udal euskaldun asko ia
|
euskara
hutsean ari dira lanean eta Euskararen Legearen irakurketa murriztaileak epaitegietara eraman ditu. Kontseiluko idazkari nagusi Paul Bilbaok hala dio:
|
|
|
Udalerri euskaldunetako udalek,
|
euskara
hutsean ari diren horiek, epaitegietan galtzeko arrisku handia dute. Lekeitioko Udala da aurrekaria.
|
|
|
–Lehenbiziko ideia hauxe da: Iparraldean euskararen berriz abiarazteko behar dira bai irrati bai telebista gateak
|
euskara
hutsez ariko direnak(...) botere publikoek ordaindurik. Segurtatu behar baita euskal dinamikak parte hartuko duela, eratzen dute elkarte bat:
|
|
|
eta zinezko zoin euskaltzalek erran dezake, elebidun irrati bat aski dela euskararentzat, %10 edo 20 aski duela euskarak irratian?
|
Euskara
hutsez ari den irrati bat beharrezkoa da gure mintzairarentzat. Eta egin daiteke.
|
|
|
Dena dela, euskara batuan ala Herriaren ereduan izan, kontua da hasieratik
|
euskara
hutsez ari direla. Esan dezagun euskara hutsez aritze hori ez dela beti erraza izan irratiko kideentzat, Mattin Larzabalen berba hauek lekuko (1993:
|
|
2016
|
|
|
7 Halako hiztunik ez dakigu gaur inon baden, bospasei urtetik gorako herritarren artean; ezetz esango genuke. Formulazio teoriko gisa egokia da, ordea, eguna joan eta eguna etorri bere buruarekin eta inguruko solaskide ezagun zein ezezagunekin, mezu igorle zein mezuhartzaile gisa,
|
euskara
hutsean ari den hiztunaren figura. Hitzezko (eta, hala badagokio, idatzizko) jarduna hartu genituzke kontuan, teorikoki.
|
|
|
Horrek ez zuen erran nahi ondoko urratsa profesionaltasunera pasatzea zitekeela. Ez dirudi horrelako proiektu konkreturik izan zenik orduan Ipar Euskal Herrian,
|
euskara
hutsez ariko zen antzeztalde profesional baten sortzeko. Amateur gisa aritzea zen helburua, baina formak zainduz, plazerarekin ematen ziren testuak zirelarik.
|
|
2017
|
|
|
Condor Legioak bonbardatutako herritik,
|
euskara
hutsez ari dira Tooth Auskalo nondik etorriak, euskaraz ari dira Sacco, Nikkin eta Torii.
|
|
2019
|
|
|
amaren kasuan, aldeko jarrera naturalari uko egin (berarentzat bakarrik atxiki duen euskal kultura zaletasun handia, baina haurrak ikusten zuena) eta kontrako portaera praktikatu izan duelako (haurrari euskaraz egitera ez utzi, eskolako kontsignei men egin), eta axamak aldiz, nahiz eta transmisioaren aldeko portaera praktikatu, kontrako jarrera (mintzo politikoa) erakutsi izan du. hala, zaila egiten da barne kontzientzia zer heinetan zeukan irudikatzea eta zer gorde izan duen isilpean. aitak, azkenik, kontrako jarrera eta praktika naturalari uko eginik, praktika ere kontrakoa izan du, izan du, diogu, zeren eta, sarri, ondorioetan ikusiko dugun bezala, oraingo egunean, Jakilearen ibilbidearen baitan, portaeraz arrunt aldatu baitu: bilobekin
|
euskara
hutsean ari baita. hortaz, ez da harritzekoa Jakileak, haur denboran" normaltasunez" bizi behar izan badu ere, bere burua giro eskizofreniko batean ikusi izan duela, oraingo begietarik ikusirik. orain, Jakilearen beraren portaera eta jarreretan barrena murgil gaitezen. hasteko, Sanguinések (2008: 205) dio, ez dagoela pertsona menekorik, baizik eta" portaera mendekoak eta ez mendekoak daude". horrekin
|
|
|
Egoeren aniztasunak eta erabileran daragiten faktoreen ugaritasunak dakar, eremu soziolinguistiko berean bizi arren, hiztunen jokaerak desberdinak izatea; izan ere, Gasteizen ia euskaraz bizi diren pertsonak aurki genitzakeen bezala, Tolosan nagusiki gaztelaniaz bizi diren euskaldun osoekin ere egin genezake topo. Badira Tafallan edo Baionan etxean
|
euskara
hutsez ari diren familiak, eta Baztanen eta Baigorrin seme alabei erdaraz egiteko inolako erreparorik ez duten guraso euskaldunak.
|
|
2020
|
|
|
Hizkuntza da beste berritasunetako bat,
|
euskara
hutsean ari baitira filmatzen. «Ekoizleek galdetu ziguten ea ausartuko ginatekeen, eta pozik jaso genuen proposamena.
|
|
2022
|
|
|
Eta irudiekin ez ezik, haien hitz egiteko manerarekin ere jolastu dute egileek haietako bakoitza definitzeko:
|
euskara
hutsean ari da Natasha, esaterako, eta gaztelerarekin etengabe elikatutako euskara darabil Elenak. Euren nortasunaren, posizioaren eta jatorriaren isla ere badelako hizkera.
|
|
|
Eta bi aipagai nagusi:
|
euskara
hutsean ari diren ikasgelen irekitze publiko eta pribatuan, eta azterketak euskaraz egiteko eskubidea. «Ikasturte honetarako irekitze bat baino gehiago onartu dituzte.
|
|
|
Bi gai nagusi zituzten aipatzeko:
|
euskara
hutsean ari diren ikasgelen irekitzea sare publiko eta pribatuan, eta azterketak euskaraz egiteko eskubidea. Funtsezko emaitzarik gabe atera badira ere, ordu eta erdiko bilkura «biziki giro onean» iragan dela eta «jarrera aldaketa bat» sumatu dutela erran du Antton Kurutxarri EEPko lehendakariak.«Bazen borondate bat guri hitza uzteko eta gure argumentuen entzuteko.
|
|
|
Bi gai nagusi zituzten aipatzeko:
|
euskara
hutsean ari diren ikasgelen irekitzea sare publiko eta pribatuan, eta azterketak euskaraz egiteko eskubidea. Funtsezko emaitzarik gabe atera badira ere, ordu eta erdiko bilkura «biziki giro onean» iragan dela erran du Antton Kurutxarri EEPko lehendakariak, eta «jarrera aldaketa bat» sumatu dutela.«Bazen borondate bat guri hitza uzteko eta gure argumentuen entzuteko.
|
|
|
«Akademiak irakaskuntza elebidunaren garapena sostengatzen du, bereziki murgiltze ereduan». EEP Euskararen Erakunde Publikoarekin elkarlan «eraikitzaile» batean direla baieztatu du, eta erran du ondoko urteetarako
|
euskara
hutsean ari diren ikasgela gehiago irekiko dituztela. Heldu den ikasturterako hamar bat eskaera izanen lirateke.
|
|
|
Guziek mezu bera eman diote errektoreari: ama eskolan
|
euskara
hutsean ari direnetik hobekuntza nabarmena ikusi dute ikasleen euskara mailan, bai ulermenean eta baita ahozko eta idatzizko ekoizpenean ere. «Elebiduneko gurasoen %10 baizik ez dira euskalduna gure eskolan.
|
|
|
Brebeta euskaraz pasatzeko aukera eztabaidatuko zutela esan zuten, eta epe onargarri batean emanen zutela erantzuna, baina ez dugu berririk. Sare publiko eta pribatuetan
|
euskara
hutsean ari diren ikasgelen irekitzearen inguruan ere gauza bera. Gutunetan horri buruzko galderak berriz plazaratu ditugu.
|
|
2023
|
|
|
Zenbat diru sartzen da Sud Ouest en publizitate instituzionalaren bidez eta zenbat Berrian, Ipar Euskal Herriko Hitzan, Kazeta.eus en edo (ta) Herrian?" galdera pausatzen zuela. Euskara transmititzeko eta euskal mintzatzaile kopurua atxikitzeko eta emendatzeko
|
euskara
hutsez ari den prentsa saihestezineko eragilea denez, publizitate instituzionalen bidez sar daitekeen diruaz gain dirubaliabide bereziak behar ditu. Euskararen egoera lanjerean dela eta, apirilaren 22ko deia zabaldua izan da, Baionan iraganen den manifestazioan herritar guziak deituz.
|
|
|
Gaur gaurkoz, hizkuntza ulertzen du, baina hitz egiteko gaitasuna falta zaio oraindik. " Oso gutxi falta zaio berbetan hasteko", dio Joxe Gartziak," etxean
|
euskara
hutsez ari gara eta arazorik barik elkar ulertzen dugu".
|
|
|
Frantziako administrazioaren oztopoak salatu dituzte sare publiko eta pribatuetako sail elebiduneko Biga Bai eta Euskal Haziak elkarteek ere:
|
euskara
hutsean ari diren ikasgelak irekitzeko trabak izateaz gain, horietako batzuk ixteko arriskuan direla salatu dute. «Haur bat aski da eskola frantses hutsean segurtatzeko, baina, euskaraz izan dadin, gurasoen, irakasleen, herriko etxeen eta ikuskaritzaren baimenak lortu behar dira».
|
|
|
Elebidunean ari ziren bost ama eskola euskara hutsean arituko dira hemendik aitzina, Bidarten, Biriatun, Urketan eta Uztaritzen (Lapurdi), baina baita Atharratze, Montori eta Ligiko (Zuberoa) eskola bateratuan ere.
|
Euskara
hutsean ari diren ikasgela berriak irekitzeko EEPrekin adostu zuten gidaren eragina ikusten du hor Etxartek. Beste leku batzuetan proposamenek ez dute aitzina egin, gurasoek kontra bozkatu dutelako.
|
|
|
Mikel Laboak ere mediku gisa lan egin zuen hogei urtetan zehar, eta gure ikurra da. Orduan, nire arteaz bizi naizela eta gainera
|
euskara
hutsean ari naizela esatean, jendeak ez dit sinesten. Bestalde, Iparraldean intermitentzia sistema nahiko berria da, 80ko hamarkadan sortu zen, berrogei urte inguru izango ditu.
|
|
|
Horri diskriminazio positiboa deritzo, sinpleki. Beraz, aurrekontuetan
|
euskara
hutsean ari direnek diru gehiago ukan behar dute, bai ala bai: aurrekontu gehiago, langile gehiago.
|
|
|
1977 urtean sortutako Euskal Antzerki Taldeen Biltzarra (EATB), beren emanaldi guztiak soilik euskaraz eskaintzea erabaki zuten taldeek osatu zuten. Garai hartan
|
euskara
hutsean ari ziren antzerki taldeen ibilbideak gaur egun ere oihartzun egiten du. Batzuk aipatzearren:
|