|
2003
|
|
|
Abertzale ez denari ukatu egiten zaio
|
euskaraz
idatzitako prentsa. Baina gauzak ez aldrebes ulertu:
|
|
2009
|
|
|
Liberalak izan ziren
|
euskaraz
idatzitako prentsaren aitzindari eta haiena izan zen lehenengo euskal aldizkariaren proiektua. Bidean galdu zen asmo hura (euskarazko argitalpena kaleratzeko Espainiako Isabel II.a erreginaren baimena ere lortu zuten; ikus horri buruz Diaz Noci, 1995:
|
|
|
Bitxia badirudi ere, Xahoren 1848ko ahaleginaren ondoren Amerikako Estatu Batuetan (AEB) suspertu zen euskara hutsez edo nagusiki
|
euskaraz
idatzitako prentsaren garra, Ipar Euskal Herriko euskaldunen ekimenez, Escualdun Gazeta() eta California-ko Eskual Herria() astekariekin. Egin kontu immigrazio itzela egon zela XIX. mende amaiera aldera Hego zein Ipar Euskal Herritik Ameriketara (zela Hegoaldean indarrean ezarri berri zuten soldadutzatik ihesi, zela baserri giroko ekonomiaren estutasunek bultzaturik).
|
|
2015
|
|
|
Horregatik hain zuzen, euskara tresna eraginkor modura hartzen ez zutelako, edo haientzat euskara aldizkari bakoitzaren zenbaki bakoitzean bete beharreko artikulu kopuru jakin baten ehuneko testimonialaren sinonimo baino ez zelako, edo euskara elebitasun diglosikorik gordinenera kondenatzen zutelako, edo arrazoi horien guztien baturagatik, baina kontua da duda muda garai baten ostean, euskal prentsak bere lekua, bere zentralitatea eta bere izaera aldarrikatu zituela, bide batez ailegatu berri ziren aldizkariei zera gogorarazita: euskal prentsarik izatekotan, hori
|
euskaraz
idatzitako prentsa baino ez dela. Modu horretan formulatuta Pernandoren egia dirudien arren, garai hartan autobaieztapen saioa ere bazen berdefinizio hura guztiz ezinbestekoa zen, hain baitzegoen kontua nahasirik, hain baitzegoen euskal prentsaren zaku zabala euskal prentsa ez ziren kazetaz beterik.
|
|
|
Ez gatoz bereizketa horrekin bat, zehaztugabea deritzogulako, proiektu nazionala eraikitzeko (eta berori ulertzeko) modu asko egon baitaitezke; hortaz, ikerlan honetan euskarazko prentsaz edota euskal prentsaz dihardugunean gauza bakarrari buruz ari gara:
|
euskaraz
idatzitako prentsaz. Argigarria da honi buruz Koldo Izagirrek dioena (1997:
|
|
|
Dena dela, ordura arte zain geratu beharrean, atera dezagun estreinako konklusio bat:
|
euskaraz
idatzitako prentsa guztia, euskal prentsa da; besterik da, noski, prentsa hori autozentratua den ala ez; hau da, ea hizkuntza komunitatearen kultur ondarea duen oinarri, sorburu nagusi, ala aldameneko hizkuntza komunitateen ekoizpenaren kopia/ itzulpen hutsa den; eta ea, aldi berean, bere erreferentziak hizkuntzaren lurralde osoa ardatz harturik harilkatzen ote dituen, horrela komunitatearen kohe...
|