|
2004
|
|
|
Azken batean, derragun garbiki, arraza da euskal nazioa funtsatzen duen elementu nagusia eta beste guztiak, garrantzitsuak izan arren, elementu gehiga rriak besterik ez dira. Zentzu honetan, guztiz adierazgarria dira «Errores cata lanistas» artikulu aipatuan jaulkitzen dituen gogoetak, non esaten baitu nahia go duela atzerritarrez kutsatutako Bizkaia euskalduna eta independentea baino kutsatu gabekoa, nahiz ez izan independentea eta
|
euskararik
ez egin (37). Arra
|
|
2005
|
|
|
Hartu genituen aksionmanak eta aritu ginen patioan, izkinan, andereñoek eta ez entzuteko. Baina gero entzun ziguten eta andereño Pilar haserretu zen eta guk esan genion erabaki genuela
|
euskaraz
ez egitea eta esan zigun amari eta aitari esango ziela. Eta aita eta ama haserretu ziren.
|
|
2007
|
|
|
Beste batzuetan, nagusiki erdalduna den gizarte batean, euskaraz egiteko dauden zailtasun edota muga objektibo mikro edo makrosozialak izango dira erabilera oztopatuko dutenak. Elebidun askorengan, halaber, gaitasun mugatua eta, aldi berean, gizarte baldintza mikro zein makrodesegokiak izango dira
|
euskaraz
ez egiteko duten arrazoien pilaketa (mekanismo horien azalpenak hurrengo puntuetan aurkituko dira).
|
|
2008
|
|
|
Euskaldunaren hautua da
|
euskaraz
ez egitea. Jakina, erdaldunak ere ez du egiten, baina ezinbestean.
|
|
|
Aldiz, positiboa edo neutroa euskaraz egitea bada, euskaraz egingo dut. Beraz,
|
euskaraz
ez egitea gertatzen da euskara markatuta dagoelako edo balio positibo erantsirik ez duelako.
|
|
2010
|
|
|
• Besteen ohitura falta edo erdaraz egiteko ohitura eta euskaraz ez dakien jendea egotea
|
euskaraz
ez egiteko arrazoi nagusiak (5.3 atala, 64 or.)
|
|
|
Erdaraz egiteko ohitura eta euskaraz ez dakien jendea egotea
|
euskaraz
ez egiteko arrazoi nagusiak.
|
|
|
• gazteen erabilera urriak frustrazioa eragiten die alde batetik, heldu erdaldunek, eta batez ere bi munduko egoeran bizi direnek, eta horrexegatik hain zuzen, elebitasun egoeraren irakurketa sinplista eta naïve egiten dute sarri askotan, gazte denak euskaldunak direla, hau da, euskaraz normaltasun eta naturaltasunez berba egiteko gaitasun nahikoa dutela, onartuz. irakurketa sinplista horren ondorioz, gazteen erabilera urria dela-eta, harridura erakusten dute, ez dute ulertzen nola euskaraz primeran(" perfectamente") jakinda ez duten askotan hizkuntza horretan hitz egiten. harridura erakusten dutenen artean euskaraz ikasi ez izanagatik frustrazio sentimenduak egoten dira eta frustrazio hori haien pertzepzioetan proiektatzen dute: ...men dituzte, ikasi dute baina ez dute erabiltzen. beste alde batetik, heldu euskaldunek, egoeraren zailtasunaz jabeturik, ez dute harridura erakusten, irakurketa errealistagoa egiten dute. inguru elebidunetan (hau da, nahikoa euskaldunak direnetan) ere gazteek euskara erabiltzeari uzten omen diote eta aro hori euskararentzat oso txarra dela baieztatu da. hauexek dira heldu euskaldunek gazteek beti
|
euskaraz
ez egiteko aipatu dituzten arrazoiak:
|
|
|
2. La politesse,
|
euskara
ez egiteagatik aitzakia bihurtzen dena.
|
|
2011
|
|
|
Transmisioari dagokionez, ikastolan edo euskaltegian ikasi duten gazte horiek, gaur guraso direnek, askotan seme alabei ez diete euskara irakasten eta diote: " Nik ez dut ongi hitz egiten eta hobe da
|
euskaraz
ez egitea". Batzuek eta besteek egindako diskurtsoek badute ondoriorik, ongi ez hitz eginez gero hobe omen da euskaraz ez hitz egitea haurrei.
|
|
|
ALIZIA. Bai, bai, jakina! Krisia ezta aitzakia
|
euskararen alde
ez egiteko! Prestatuko dut sobrea!
|
|
2012
|
|
|
Eskatu? [Nafarroako Gobernuari]
|
Euskararen kontra
ez egiteko, euskara gaixotasun kutsakortzat ez jotzeko. Aldekorik egingo ez badu ere, kontrakorik ez egitea, lehenbiziko urratsa hori litzateke.
|
|
|
Errotik euskalduna den herri batean uler al daiteke horrelako zatiketarik? Eta gordinkiago, uler al daiteke adin bateko jendeez gain gehiengoak
|
euskararik
ez egitea. Euskararen aldeko horrelako interes eskasia izatea?
|
|
|
Txepetxek atzemandako hizkuntza egoerak mintzaira ordezkapena gertatzen ari zela pentsatzeko bide ematen zuten alderdi anitz zeuden: ...ra artio euskarak zuen lekua hartu izana (karrikan ez ezik, baita etxeetan ere), gazteen artean euskara ez erabiltzea, gaztelaniak egoera formaletako eta prestigiodunetako komunikazio funtzioak hartuak izatea eta euskaraz egiten zuten hiztunak gutxiestea ohikoa izatea... egoera soziolinguistikoaren alderdi adierazgarri horiek guztiak aski argiak izanik ere, Sánchez Carrionendako guraso elebidunek
|
euskaraz
ez egitea izanen zen, segur aski, elementurik salagarriena Iruritako euskara ordezkapen prozesuaren azken urratsetan zegoela ondorioztatzeko: " No se les enseña a los niños en el hogar".
|
|
|
Horretarako beharrezko izango zaizkion neurriak hartzeko eta bitartekoak jartzeko ere eskatzen du testuak, «Europako Hizkuntza Gutxituen Itunaren konpromisoak betetzeko». Espainiako Botere Judizialaren 19/ 2003 legeak agintzen du epaiketak gaztelaniaz egin behar direla; eta auziko parteetako batek galdegiten badu
|
euskaraz
ez egitea, aski dela gaztelaniaz egiteko. Lege hori aldatzeko ere eskatu zion Europak Espainiari.
|
|
2013
|
|
|
Prinzek gogora ekartzen digu psikologiako esperimentu bat, 2003 urtekoa, arestian aipatutakoa justifikatzen duena. Gainera, beste esperimentu batzuek iradokitzen dute gaztelaniazko hiztun horrek, esaterako, euskara ikasiko balu berekin eramango lukeela euskarara gaztelaniaren genero banaketa, nahiz eta
|
euskarak
ez egin horrelako banaketarik.
|
|
2014
|
|
|
Bukatzeko, askok azpimarratu dute, nahiz eta ikastetxetik kanpo
|
euskaraz
ez egin edo gutxi egin, beharrizan bat izan dutenetan euskaraz egin dutela; esaterako: entrenamenduetan, dentistarenean, udalekuetan, musikan...
|
|
|
– Ez dot ikusten
|
euskaraz
ez eitteko arrazoirik (ez erabili)
|
|
2015
|
|
|
Mota honetan hizkuntza euskal nazioaren ezaugarri nagusia da, goikoan bezala, baina hemen ez da determinatzailea (askotan horrelaxe iragarri arren), Euskal Herriko errealitate soziologikoak oso zaila egiten baitu jarrera horri oratzea, eta, orduan, ñabardurak ipintzen zaizkio, euskal herritar gehienek
|
euskaraz
ez egitea ulergarri eta justifikagarri egin dadin. Euskararen eta Euskal Herriaren subiranotasunaren aldeko jarrera erakustea bihurtzen da euskal nazionalistaren ezaugarri nagusia, eta euskaraz ez egitea aitzakia desberdinez saihestea lortzen da:
|
|
|
Mota honetan hizkuntza euskal nazioaren ezaugarri nagusia da, goikoan bezala, baina hemen ez da determinatzailea (askotan horrelaxe iragarri arren), Euskal Herriko errealitate soziologikoak oso zaila egiten baitu jarrera horri oratzea, eta, orduan, ñabardurak ipintzen zaizkio, euskal herritar gehienek euskaraz ez egitea ulergarri eta justifikagarri egin dadin. Euskararen eta Euskal Herriaren subiranotasunaren aldeko jarrera erakustea bihurtzen da euskal nazionalistaren ezaugarri nagusia, eta
|
euskaraz
ez egitea aitzakia desberdinez saihestea lortzen da: arrazoi historikoak, frankismoaren errepresioa, berreskurapena oraingo haurren gain ipinita, eta abar.
|
|
2016
|
|
|
Bere aita zen Eulogio Agerre Aezkoako Ariatik Iruñera arribatu zen zurgintzan jarduteko. Ama berriz, Benita Santesteban iruindarra zuen, erdalduna, eta horixe bide da arrazoia etxean
|
euskaraz
ez egiteko. Alabaina, eta ezagun denez, bai Anastasi eta bai Jose anaiak biak poliki euskaldundu ziren, eta gazterik gazte hasiak ziren zenbait argitalpenetan euskaraz ere haien idazkiak argitaratzen.
|
|
2017
|
|
|
Gure mutilen eskuetan dago gure etorkizuna; nesken taldea ere badute, baina ez dago konparaziorik. Egia da, bertoko jokalariak izanda, arraroa dela gehienek
|
euskararik
ez egitea, baina ereserkia euskaraz da, eta bizkaitar guztiek dakigu. Zelan ez bada, Athletic gure ikurra izanda.
|
|
2018
|
|
|
Hain zuzen ere, partida hasi baino 45 bat minutu lehenago taldeetako ordezkariek arautegiaren kontuak argitzeko epaileekin izaten duten ohiko bileran iritsi zen epailearen debekua eta mehatxua. "
|
Euskaraz
ez egiteko, berak ez zuela ulertzen eta".
|
|
|
Hori esanda, azpimarratu behar da euskaraz bizi nahi duenarekin erdaraz egiten duenak bestearen hizkuntza eskubideei uko egiten diela; izan administrazioko langilea, medikua edo kalean ordua galdetu dizuna. Gerta daiteke etorri berriak ez jakitea hemen bi hizkuntza hitz egiten direla, baina behin hori jakinda arrazoi asko eman daitezke
|
euskaraz
ez egiteko. Hala ere, hizkuntza eskubideak ukatzen ari dira.
|
|
|
Gidoi jakin bat jarraitu da elkarrizketa bideratzeko, unean unean moldatzeko aukera zabalik utzita. Bermeon begirada
|
euskaraz
ez egiteko arrazoietan jarri da, batik bat; eta, Ondarroan, arrakastarako gakoetan.
|
|
|
Zer gertatu da langile euskaldun horiekin, euskara plana abian jarri arte enpresan
|
euskaraz
ez egiteko. Langile horiek, enpresak euskara plana abian jarri duenean, beren burua babestuta ikusi dute euskaraz egiteko, eta orduan hartu dute euskaraz azaltzeko erabakia.
|
|
|
Zer gertatu da langile euskaldun horiekin, euskara plana abian jarri arte enpresan
|
euskaraz
ez egiteko. Enpresak euskara plana abian jarri duenean, beren burua babestuta ikusi dute euskaraz egiteko, eta orduan hartu dute euskaraz azaltzeko erabakia.
|
|
|
Guk makila hartu genuen eta eraztuna erabili dugu euskaraz hitz egiteagatik. Gurasoei presio handia egin zitzaien guri
|
euskaraz
ez egiteko, eragozpena zela eskolarako. Eta gerra ondoko trauma horiek guztiek lur jota utzi zuten gure herria eta gure euskara.
|
|
|
Lehen aipatutako arazoak kontutan harturik, argi dago Iruñeko biztanleen heren bat euskalduna izango zela 1860an. Euskalduna izan, nahiz eta euskaraz gutxi hitz egin, edota nahiz eta seme alabei
|
euskaraz
ez egin. Gainera, kontuan hartu behar dugu erroldatutako biztanleez gain, hirian etorkin gehiago biziko zirela, denboraldi laburrerako edota egun gutxirako etorriak.
|
|
2020
|
|
|
Oteiza ekarriko dugu hurrena. Euskararen sorkuntzaren unibertsoa partekatu ez zuen arren,
|
euskaraz
ez egin arren, eragin handia izan zuelako euskal kulturan. Poema luze bat eskaini zion Arestik, hain zuzen, Harri eta Herri liburuan.
|
|
2021
|
|
|
" Natural" egiten dute gazteek euskaraz Gernikan eta Zumaian, eta kanpotik ere antzematen da natural aritze hori. Amorebieta Etxanon edo Pasai Donibanen, aldiz, naturala izan daiteke
|
euskaraz
ez egitea, edo familia euskalduna izanda euskaraz aritzea. " Natural" ateratzen zaie batzuei euskaraz aritzea; beste batzuei, gaztelaniaz.
|
|
2023
|
|
|
Nire ustez, kontua da garbi izatea zer nahi dugun: nahiago dugu
|
euskaraz
ez egin, ala gaizki bada ere euskaraz aritu. Hori da kontua.
|
|
|
«Denok ulertzen zaitugu, baina esango duzuna gero beste batzuek, agian euskara ez dakitenek, aztertu dute». Beraz, kasu horretan, epaileak berak gomendatu zion herritarrari
|
euskaraz
ez egiteko. Alde ezberdinek euskararen ezagutzaren derrigortasunik ez izateak hori dakar.
|
|
|
Askotarikoak dira ikasle batzuek gradua
|
euskaraz
ez egiteko izan ditzaketen motiboak. Gero eta gehiagok aukeratzen dute, adibidez, ikasketak ingelesez edo beste hizkuntza batean egitea, aukera hori ere eskaintzen baita.
|
|
|
– Nola ulertu apez batek, zer erranen dutenen beldurrez edo bere erosotasun pertsonalagatik,
|
euskaraz
ez egitea ama hizkuntza euskara dutenei. Horrela jokatzea Ebanjelioaren eta Elizaren espirituaren kontra jokatzea da.
|