|
2000
|
|
|
Azentua hitz edo talde fonologikoan txertatzea, oso gai korapilatsua da euskararen kasuan. Barietate batetik bestera azentuerak oso desberdinak dira, eta oraindik ezdago
|
euskara
batuari buruzko arau finkorik. Bestalde, edozein azentueratan azentuatxertatzeko erak oso konplexuak dira; izan ere, azentuerari beste fenomeno fonologikoeta morfologiko batzuek eragiten diote.
|
|
2001
|
|
|
2 Baztertu nahi dituen mokoka gogaikarriak,
|
euskara
batuari buruzko eztabaida ozpinduak dira, antza.
|
|
2003
|
|
|
Hizkuntzalaritza, (Mintegi orokorraren gaia hiztegi teknikoaren prestaketa izan zen); Pedagogia (Ikastolen azterketa, lehena, oraina, geroa); Ekonomia (Hiztegi teknikoa eta Siadecoren lanak); Zientzia (Fisika eta Kimika, Natur Zientziak eta Matematika); Gizarte Zientziak (denetik); Zuzentza; Filosofia Teologia; Edergintzak Antzerkia eta Kazetaritza. Horiez gain,
|
euskara
batuari buruzko ikastaroa, arte erakusketa eta antzerki saioak egingo ziren Uztaritzeko Landagoien etxean.
|
|
2004
|
|
|
60 hamarkadako hizkuntzalari gehienek, eta aurrekoek ere »R.M. Azkueren Gramatika salbu, akaso» erdara erabili ohi zuten hizkuntzaz aritzeko. Txillardegiri esker ikasi genituen euskaraz euskal fonetika eta fonologiak,
|
euskara
batuari buruzko hainbat gorabehera. Berak zabaldu zituen soziolinguistikako bideak, beste hainbat bide bezala, eta bera izango zen Euskal Herrian Euskaraz lelopean, euskaltzaletasuna eta lurraldetasunaren kontzeptuen inguruan, abertzaletasunaren praxi politikoan kabitzen ez zen/ den errealitate bati bidea irekitzen lehena.
|
|
2009
|
|
|
|
Euskara
batuari buruzko eztabaidan Lojendiok izan zuen parte hartzearen lekuko da Arantzazun 1968an egindako biltzarrera bidali zuen txostena(. Batasunari batzuk agurka eta beste batzuk aurka. Arantzazuko Batzarrera eldu ziren txostenen berri?, Euskera, 1968).
|
|
|
Hacia la lengua literaria común (1970), La declinación del vasco literario común (1972), Palabras vascas compuestas y derivadas (1974), Sintaxis de la oración compuesta (1976), Estudios de sintaxis vasca (1978), Sintaxis de la oración simple (1980) eta La H en la ortografía vasca (1980). Hamarkada osoan iraun zuen
|
euskara
batuari buruzko eztabaidak, baina 1978an Bergaran egindako Biltzarrean ondorioa garbia izan zen: Arantzazuko irizpideek oro har harrera ona izan zuten euskara idatziaren erabiltzaileen artean, eta Akademiak berretsi egin zituen erabakiak.
|
|
|
Antzerki munduak eginiko ibilbidean ere Enbatak eraginik izan zuela esan daiteke Arbelbideren arabera; Matalas eta Orreaga lanak ez zirela kasualitatez sortu deritzo berak, ezta Euskal Dantzarien Biltzarra bera ere.
|
Euskara
batuari buruzko lehen bilkurak ere Enbataren magalean egin ziren, Ipar eta Hego Euskal Herriko kideen elkarlanari esker: 1964ko udan egin zen lehen kongresu hura Baionan, eta 50 bat euskaltzale inguru bildu ziren bertan.
|
|
|
apaizak eta moja irakasleak euskaraz trebatzea izan zen hasierako helburua, baina berehala zabaldu zizkieten ateak hizkuntzaren ezagutzan sakondu nahi zuten guztiei, ikastoletako andereño eta maisuei bereziki. Euskaltzaindiaren Arantzazuko Biltzarra egin berria,
|
euskara
batuari buruzko eztabaida bizi bizi zegoela, bide propioa abiatu zuten Derion, gaur egun ere indarrean duten goiburuarekin: dakigunetik ez dakigunera; hau da, euskara baturako bidea bizkaieratik barrena eginez.
|
|
2010
|
|
|
Saioka n argi zuten euskaraz sortu behar zela ikasmateriala, ez itzuli. Eta,
|
euskara
batuari buruzko eztabaida pil pilean zegoen arren, egileek argi zuten ere euskara batua erabili behar zutela, Saioka Euskal Herri osoari begirako proiektua zelako. Horrela, hainbat hitz ere asmatu beharrean aurkitu ziren, astiro astiro, terminologia bat finkatzeraino.
|
|
2013
|
|
|
Adinaren araberako konparaketak ere egin nahi izan dira inkesta honetan. Adin desberdinetako pertsonek ez dute harreman berdina izan euskararekin haien bizitzan, eta honek haien
|
euskara
batuari buruzko ikuspegia aldatu dezake. Inkesta honetan hiru adin talde desberdindu dira:
|
|
|
Azkenik, inkestak hasi eta gero, beste faktore sozial baten gehitzeko beharra agertu da. Alabaina, inkestak egiterakoan, argia izan da Ikastolatik pasa den pertsona batek, edo familia Ikastolan duen pertsona batek, ez duela
|
euskara
batuari buruzko ikuspegi berdina, Ikastolatik pasatu ez den pertsona bati konparatuz, edo familia Ikastolan ez duen pertsona bati konparatuz. Beraz, nahiz eta ez den erraza izan zehazki errespetatzea, saiatu gara gutxi gora behera lekukoen erdia Ikastolarekin harremanetan dena izatea, eta beste erdia ez dena harremanetan izatea.
|
|
2015
|
|
|
Aipatutako tituluez landa, jakina, hamaika liburu argitaratu ziren 75 aurreko urte horietan. Ordukoak dira Xabier Gereñoren hainbat narrazio eta nobela edo
|
euskara
batuari buruzko zenbait lan, besteren artean Xabier Kintana eta Txillardegik idatziak. Izan ere, poesiaren garaia ez ezik saiakerarena ere izan zen hura.
|
|
2016
|
|
|
Berrikiago ere, Federico Krutwig Sagredok, Julio Caro Barojari 1986.eko RIEV en egin omenaldian, ijito edo motzaileen hizkeraz aipu lakarra eman zigun, baita 50 hitz inguruko zerrenda ere,
|
euskara
batuari buruzko bukaera hits eta ezkor batekin amaitzeko, euskararen desagertzeko etorkizun petrala aurreikusten zuela, ijitoen euskararekin agitu antzera.
|
|
2018
|
|
|
Lehen urratsak eman ziren Arantzazuko kongresuan, 1968ko urrian. Bainan kongresu hori aitzin,
|
euskara
batuari buruzko lehen gogoetaldiak Baionan ziren ereman, 1963/ 1964ko urteetan, Jean Louis Davant, Txillardegi, Monzon eta beste batzuren artean. Hara zergatik Euskaltzaindiaren mendeburuko ospakizunak Baionan hasiko diren heldu den irailean," aitzindari" horien ekarpena gogoan.
|
|
|
–Aipatu izan duzu hiru erabaki zail hartu behar izan zenituela: hiriburutza Gasteizen ezartzeaz gain,
|
euskara
batuari buruzkoa eta ereserkiarena. Euskara batuarena giltzarria izan zen.
|
|
|
Gizarte eredu berriez.
|
Euskara
batuari buruzko ikastaroak ematen dituzte. Hizkuntza debekatuan alfabetatzearen garrantziaz mintzo dira.
|
|
2019
|
|
|
»
|
Euskara
batuari buruzko iritzi ezkorrak sumatu dira;, artifiziala, delakoan.
|
|
|
8 Euskara batuaren erabilera sozialari laguntza eman behar zaio, eta begien bistakoa da erabilera horri bidea erraztu behar zaiola, gaur egun gero eta zabalagoa baita euskara batuaren presentzia Euskal Herriko herrialde guztietan. Horretan ere, artez uztartu behar dira Euskaltzaindiaren betiko zereginak, alegia,
|
euskara
batuari buruzko formulazio linguistikoa eta sustatze lana, Akademiaren sortzaileek jarri zituzten Iker eta Jagon sailetan, hurrenez hurren. Historian zehar horren adibideak ugari dira Euskaltzaindiaren eginetan, eta garai hauetan ere hizkuntza politikaren eragile publiko zein pribatuekin ondu beharrekoak, eta horiekin batera jokatu behar du Euskaltzaindiak euskara batuaren aldeko hizkuntza politika sendoa egiten.
|
|
2022
|
|
|
Haren muina azaleratuz joan zuan ezinbestean, bada, konfiantza hartu ahala. Halako batean, Euskal Herriaz eta politikaz ari zinetela, hizkuntzaren gaia atera zian, eta
|
euskara
batuari buruzko topikoak zerrendatzen hasi zuan. Han bota zitian, bata bestearen atzetik, artifizial, plastikozko, asmatu, hatxedun, inposatu, ezdeus eta abar bezalako bitxiak.
|
|
|
Haren muina azaleratuz joan zen ezinbestean, bada, konfiantza hartu ahala. Halako batean, Euskal Herriaz eta politikaz ari ginela, hizkuntzaren gaia atera zuen, eta
|
euskara
batuari buruzko topikoak aletzen hasi zen. Han bota zituen, bata bestearen atzetik, artifizial, plastikozko, asmatu, hatxedun, inposatu, ezdeus eta abar bezalako bitxiak.
|
|
|
Azken urteetan gutxitan ikusi nuen, baina leitu dut idatzi duena, entzun ere bai, sarri samar, irratiko haren jarduna, hala irrati ofizialekoa nola bestekoa.
|
Euskara
batuari buruzko debate batean ere elkartu gintuzten behin, Azkoitian. Ez geunden ados, baina ezta mutur banatan ere.
|
|
|
Euskaltzaindiaren hastapenetan lehenbiziko hamabi euskaltzainetarik izan zen Aita Pierre Lhande zuberotarrarekin, baina laster hil egin zen(). Bitartean Arturo Campion akademikide nafarrarekin,
|
euskara
batuari buruzko gutun jakintsu bat Euskaltzaindiari luzatu zion, gipuzkera eta lapurtera oinarritzat gomendatuz.
|
|
|
Baina lehenbiziko hilketak 1968an gertatu zirenez, mugimendu horrek Ekin kontutan hartuz hamasei urtez eta bestela bederatzi urtez oso beste gisako lanik egin zuen, bereziki euskal kulturan pizkunde bat eraginez eta sustatuz gaitzeko oldarraldian. Hor eman ziren bereziki
|
euskara
batuari buruzko lehen urratsak Baionako Biltzarrarekin (1964ko abuztuak 29 eta 30). Haatik dena ez zen ETA, olde autonomorik agertu zen ber denboran, bereziki kantugintzan (Ez dok hamahiru), kazetaritzan (Anaitasuna, Rikardo Arregi), literaturan (Gabriel Aresti)...
|
|
|
Eta zergatik Baionan? Hiri horretan egin zirelakoz
|
euskara
batuari buruzko lehen urratsak, ikasturtean. Azarotik ondoko udaraino, zortzi hilabetez, zortzi euskaltzale astero bildu ginen Euskal Idazkaritza kultura elkartearen babesean, Enbata sortu berriak prestatzen zion aretoan, Kordelieren karrikako 14an, Imprimerie des Cordeliers delakoaren alde gaineko solairuan.
|