|
2000
|
|
|
f) Lehen orrialdeetan euskarazko testu gutxi agertzen da. Tratamendu tamalgarria etamingarria du
|
euskarak
gure hedabide ez erabat euskaldunetan.
|
|
|
Egunkari gasteiztarrak ez du apenas ezer argitaratzen euskaraz, etaargitaratzen duen apur horrek ez du ia balio estatistikorik. Egunkari gasteiztarrareneskuetan, anekdotaren kasuistikara heltzen den artefakto bat besterik ez da euskara.Hiru item aurkitu ditugu
|
euskaraz
gure laginean:
|
|
|
Anekdotaren mundura makurtu eta baztertu dute
|
euskara
gure inguruko lauegunkarik: Deia, Diario Vasco, Pais eta Mundo izenekoek.
|
|
|
Ez da egon behar kontraesanik, beraz, norberaren eta gizartearen libertateenartean (L' existencialisme est un humanisme; 1946an). Mendebaldeko hizkuntzagehienetan ez bezala,
|
euskaraz
gure etxea edo gure ama esaten dugu, aditzen lehenengo pertsona erabiltzean pluralaren eta singularraren adierak batuz. Ildo berekoadugu Sartre, erdian egon den pentsalaria (Gilles Deleuze-k zioenez, behintzat).
|
|
2001
|
|
|
Bistan da, gainera, agertu izan dudan Barojazaletasuna ez dagoela iritzi horietan finkatua. Eta Baroja aipatuz gero, berez dator
|
euskarak
gure artean behar lukeen lekuaren auzia. Bizirik irauteko adinbat den leku opa diogu, gutienez, baina hori aitortzea ez da aski, X ek, Aita Mokoroak eta nik ipiniko genituzkeen mugak ez baitira berdinak zabal meharrean7.
|
|
|
Euskararen defentsaren alderdi ideologikoa indartu behar dugu, iruditzen baitzait zaharkitua gelditu zaigula hizkuntzaren eta gizartearen beste egoera bati oso lotuta dagoelako. "
|
Euskara
gure herriko berezko hizkuntza da" eta antzeko planteamenduetatik haratago joan behar dugu diskurtso berritzaile hori osatzeko. Kontrako diskurtsoa eboluzionatu egin da eta euskalgintzatik ez gara, oro har, oraintsu arte horretaz jabetu tamalez, gure jardunaren emaitzek liluratuta apika.
|
|
|
Euskaldun eta euskaltzale guztiok eta euskalduntze lanetan dihardugunok
|
euskararen aldeko
gure inplikazioa interes politiko alderdikoietatik at dagoela argi uzten badugu, aurkakoa frogatzera bideratutako kanpaina zekenak besterik gabe desegingo dira.°
|
|
2002
|
|
|
Egia da aspaldion
|
euzkerea
gure etxeko berbetea izatetik urrundu zala, atsekabez dinot, baina itxaropide sendoa dot, eskerrak hurrengo ikastaro 1979/ 80 garrenetik gorakoan elebitzaz abiatzean, eta eskerrak berebat enkarterri ikastolen ahalegin egokiari, gure lurreko umeak eta gazteak gure aurretikoen berbeteaz barriro jabetuko dirala. Besterik ezer bere ez.
|
|
|
euskarak ez du hizkuntza baten garapenerako kritikoaden muga hori oraindik era egokian gainditu:, bide horretan abiatu bazen ere?, eta horixe da jatorrizko arrazoia zerengatik gaur egun ez den erabiltzen euskarahainbeste nola espero genezakeen.
|
Euskarak
gure beste hizkuntzek ibili dutenbidetik kilometro batzuk baditu egiteke, eta hor datza arazoa. Beraz, kirol jantzizirabaz dezagun euskararentzat zor diogun garapen osoa, hizkuntza baliabideprepositiboak eman diezaizkiogun, daukagunetik ezer ere galdu gabe, esan nahibaita, hizkuntza baliabide prepositibo horiek osagarriak liratekeela?.
|
|
|
Bistan da, gure ikasgeletako tresna komunikatibo nagusiak arazoak ditu.Baina eskura daukagu, nik uste, arazo horiek konponbidean jartzea. Eta, argi dago,
|
euskara
gure ikasgeletan erabiltzen dugun bitartean behintzat, ahaleginak mereziduela. Has gaitezen, bada, behar diren berrikuntzak lehenbailehen egiten.
|
|
|
Euskararentzako garapenaeskuratu behar dugu. Garapen horrekin berarekin doa
|
euskarak
gure unibertsitatean, hala nola gure sozietatean ere, epe luzean jokatu behar duen papera.
|
|
|
Garai hartan euskara nahi genuen gure hizkuntzatzat. Ordea,
|
euskara
gure hizkuntza izanik ere, orain dela zenbait urte, eguneroko bizitzan, gure hizkuntzaz ezin baliaturik bizi ginen, norabaiteratuak batzuetan, hori da kontua. Eta ez dakit nik gogoan duzuen nola hasi ginen aitzin hartan gure hizkuntza berreskuratu, hedatu eta plazara jalgiarazi nahian, jakite hegoek igoa, beste poeta hark ere idatzi zuen bezala, euskara noranahikoa nahi genuen aldi hartan:
|
|
|
Hau guztia dela eta, MU, unibertsitate euskalduna den heinean, eta gure herriaren garapen sozial zein ekonomiko eta kulturalarekin konprometituta dagoenez, euskaraz ikasi ahal izatea bultzatzen jardun izan da ahal izan duen neurrian. Honetaz aparte,
|
euskara
gure bizitza unibertsitarioko ahozko zein idatzizko ohiko hizkuntza dugu. Gaur egun, gure titulazioetan %70 artean euskaraz ematen dira eskolak; tartea ikasleen borondatearen eta irakasleriaren euskalduntasunaren araberakoa da.
|
|
2003
|
|
|
Bigarren goresle hau be giputza dogu, goi mailako euskal irakasle ta nobelagilea, Gotzon Garate: " Erkiagaren
|
euskera
gu guztiontzat lorategi ederra da. Joskera zuzena, esaldi egokiak, atsotitz jatorrak.
|
|
|
Egia da, bai,
|
euskereak
gure artean daukazan eragozpen handiak eta arrisku ikaragarriak ikustean, behin baino sarriago tristura garratza sartzen jakula bihotz barrura, itxaropena bera galtzerainokoa, beharbada.
|
|
|
Baina Kontzilio aurretik be entzuten zan ebanjelioa
|
euskeraz
gure eleizetan...
|
|
|
ez herriko eskoletan, ez fraide monjen ikastegietan, ez goiko ez beheko mailetako ikastoletan. Politika giroa zertxobait samurtzen hasita egoalakotan, Euskerazaleak,
|
euskereari
gure eskoletan ateren bat edegiteko asmotan, izen batze zabal bat egin eban Bizkai osoan. Baita milaka izen eta eskari batu be!
|
|
|
XX. mende guztian sartu gara gu ere, euskaldunok, estatu nazioen batailetan eta saiatu Jean Etxeparek gomendatzen zizkigun puntuen irabazten, hala nola,
|
euskara
gure hizkuntza bateratzen, indartzen eta hedatzen, maila guztietako ikastegiak eraikitzen, jende xehearen argitzen eta errespetatzen, gutartean elkar aditzen eta auzoekin hitzarmenak egiten.
|
|
|
Ideia hori aztergai dugun euskararen erabilerara ekarriz, honako hau bururatzen zaigu: " berezko nahiz kulturazko transmisioaren" bidez (Txepetxen hitzetan) euskarazko gaitasun nahikoa lortu duten ume, gazte edo helduak euren gizatalde etnokulturalaren hizkuntza gutxitua(
|
euskara
gurean) indartzera datoz, baldin eta" soziokulturazko muga hesi" horiek oraindik existitzen badira. Hau da, euskaldundu diren horiek euskaraz jarduteko baldintza egokiak dituen hiztun komunitaterik aurkituz gero, euskararen erabilera areagotuko dute, seguru aski.
|
|
2004
|
|
|
Garai hauek aitzin, uste genuen
|
euskara
gure baitan genuela, eta alderdikerian, militar zein politikoan, denbora higatzen zutelarik militante gehienek, euskara instrumentu bat zen" norbere euliak besteen buztanez haizatzeko". Aipatu hupatze kualitatiboa ordura arteko" barne" gatazken gainditzearen ondorio (edo iturri) izan da, egia baita" mugimenduko" alderdien edo erakundeen arteko edo barneko gerlatxoek elkarren sudurren ausikitzera ohituak gintuztela, funtsezko debateen hazteko ordez… Eta behatzen badugu Lizarra Garazi apurtuz geroztik den giroari, genuke berriz haurkeria horietan higatu, gu ez bagara, gazte belaunaldi pare bat bederen!
|
|
|
Nekez aurki daiteke irudi liluragarriagorik euskararen ideia adierazteko. Izan, horixe izan da mendez mende
|
euskara
gure herrian: hau da, euskaldunaren hizkuntza nagusia izan den neurrian behintzat, horren eskarmentu eta bizipenen arragoa izan da, euskal izatearen ezaugarri nagusia.
|
|
|
Ez haatik hutsaltasunean, euskara gizatasunaren osagarri moduan irudikatzen baitigu Xamarrek. Ez dago hemen inkontzientearen zokondo adigaitzetan barrena abiatu beharrik
|
euskarak
gugan duen eragina jakiteko: –Euskara gugandik kanpo zer da?
|
|
|
Ez dago hemen inkontzientearen zokondo adigaitzetan barrena abiatu beharrik euskarak gugan duen eragina jakiteko: ?
|
Euskara
gugandik kanpo zer da. Hiztegi bat eta gramatika bat.
|
|
|
Hiztegi bat eta gramatika bat. Erran nahi dut
|
euskara
gugan gauzatzen dela. Gugandik at mintzaira ez da deus, filologoendako denbora pasa baizik ez.
|
|
|
Hortaz, hizkuntzaren bidez gu gara.
|
Euskara
gu gara. Gu euskara gara.
|
|
|
Zergatik euskaldun izaten jarraitu? Zer egiten du
|
euskarak
gure gaurko problematikan. Zer da euskaldun jatorra izatea?
|
|
|
Ez dezagun ahantzi Xamarrek esana eta berresana, arrazoi oso osoa du eta: . Ondorioz, euskararen alde gauden galdetzeak ez du zentzurik,
|
euskara
gu garelako; hizkuntzaren garapena gure garapena bera da. Beraz, euskarari eraso egiten diotenean guri egiten digute eraso, euskara baztertzen dutenean gu baztertzen gaituzte; jendeak horretaz ohartu behar du?. 153
|
|
|
Zertarako eta nola darabilgu
|
euskara
gure komunikazio trukean. Alderdi hau ere euskararen zoriari datxekion auzia da, dudarik gabe.
|
|
|
Alegia,. Zer da euskararen alde egotea?
|
Euskara
gugandik kanpo zer da. Hiztegi bat eta gramatika bat.
|
|
|
Hiztegi bat eta gramatika bat. Erran nahi dut
|
euskara
gugan gauzatzen dela. Gugandik at mintzaira ez da deus, filologoendako denbora pasa baizik ez.
|
|
|
Hortaz, hizkuntzaren bidez gu gara.
|
Euskara
gu gara. Gu euskara gara?.
|
|
|
Askotan, euskararen presentziak jendea motibatu egiten du produktu bat edo bestea erosteko orduan. Bestalde,
|
euskara
gure enpresen bereizgarria ere bada. Euskal produktuek, oro har, kalitate fama dute.
|
|
|
Nolanahi ere den, ez nuke neure aurkezpen hau amaitu gura Aranaren euskal ekarpen batzuk gogoratu barik: lehenengo eta behin, euskara ikasi zu en, geroagoko euskaldun berri askorentzat eredua izanik;
|
euskarak
gure nazio aren osaeran daukan garrantzia azpimarratu zuen; euskararen batasunerako le hen pausoak ezarri zituen, ipar eta hegoaldeko euskaldun guztientzat ortografia batzea planteatu zuenean; onomastika arloan frantses eta espainolaren azpian geneukan menpekotasunetik irten eta euskal santutegi berria eratu zuen, gaur ko lñaki, Jon, Miren edo Edume ugarien sortzaile espirituala izanez, et...
|
|
|
Zenbat hitz sartzen dira euskarazko informazio orokorreko aldizkari batean? Horrelako zenbat aldizkari betetzen dira
|
euskaraz
gurean. Bost lagundu ditu Eusko Jaurlaritzak aurtengo jardunagatik, eta 700.000 euro banatu ditu bosten artean.
|
|
|
Hitz batez, hortaz,
|
euskera
gure herriaren zerbitzari izatea, euskal literaturaren izanean datza. Gure batasun gintzan, gramatika gintzan eta hiztegi gintzan ari garen artean, euskaldun jendeari traba zaio euskera (eta ez dezagun ahantz legearen aldetik ere traba zaiola eta, kondairak erakusten duenez, zenbait urtez bederen izango ere zaiola).
|
|
|
Bokaleen artean, adibidez, hizkuntza bakoitzak bere bokale mordoa du, bere estruktura. Gaurko
|
euskeraz
guk bost bokale berezten ditugu (xuberotarrek sei, jatorkiago nere ustez); eta bost bokale horiek, gaur españeraren eremu berbera hartzen dute. Baiña frantseseraz ba dira beste bokale batzuk (beren," eu"," u"," i (n)", eta abar).
|
|
2005
|
|
|
Eta
|
euskara
gure hizkuntzaz are gehiago hoztu eta urrutiratuko lirateke goiburuok. Konstituzioak erdara beharrezko egiten duen onartezin ediktua onartu/ bedeinkatu egingo lukete eta gure euskara boto edo bezero tresna huts egin.
|
|
|
Jabier Bastida, azpeitiarra, Sigma enpresako praktikantea. Horrek ohartarazi zidan euskaldunok nor ginen eta
|
euskara
gure hizkuntza zela.
|
|
|
Baina bai, kolpe izugarria jaso zuen
|
euskarak
gure herrian. Ikastolarik edo antzekorik ez zegoen batere, San Viator, fraideen eskola, eta Eskola Nazionala deitzen zena.
|
|
|
Oso kezkatua nago honekin.
|
Euskara
guretzat kezka handia da, baina mundu zabalera begiratuz gero, euskara galduta ere, eskualde txiki baten kontua izango litzateke. Problema ekologikoa planeta guztiari dagokio.
|
|
|
Hau da,
|
euskara
gure herri osoak duen balio oroko r, komun eta konpartitua dela onartu lukete alderdipolitiko guzti guztiek, borroka zelai politiko guztietatikaparte. Adostasun honen barruan eztabaidagarriak izan litezke erritmoak, intentsitate mailak... eta nahi den guztia.
|
|
2006
|
|
|
Haurretan, Sansebastian egunaren eguerdian ateratzen zen bakarra Euskal Bilera zela uste dut. Izenetik ia batere ez zuena, han
|
euskara
gure eskolan baino pittin bat gehixeago entzungo zen, baina ia zero hala ere. Geroz eta elkarte gehiagok ateratzen du bere danborrada.
|
|
2007
|
|
|
Euskarak, nola ez, berebiziko garrantzia du oinarrizko filosofia horretan. "
|
Euskararekin
gure herriaren iraganarekin, gaurkoarekin eta biharrarekin lotura zuzena egiten dugu, eta hori oso pozgarria da, beti ari baikara mundu honetan halako bakartasun batean. Euskarak ematen digu erantzuna batzuetan.
|
|
|
Hau da, < Volk> nazioa izan daiteke, edo bulgoa, jendilajea, edo populua, jendea arrunt, edo herria, edo tribua, edo are Estatua(. Völkerrecht?,. Völkerbund?). Askotan idazlea esanahiaz inseguru ikusten da (nazionala?, popularra?), insegurantzia bera baliabide bat bilakatzen baita literaturan(
|
euskaraz
guri zailtasun frankorekin jazotzen zaigunaren moduan). Hala behin J. Grimm kontzeptuekin jolasean ikusten dugu, eta ohartzen gara, egiaz kontzeptuen esanahia zehazten ari dela:
|
|
|
Bestetik, euskaraz ikasteko eskubidea bortizki zanpatua zaigu;
|
euskara
gure territorio libre bakarra inon baino gehiago erbesteratuta izanik euskaldun gisako eskubide urratua are bortitzago bilakatzen da hemen.
|
|
|
Baina bidea marraztea falta zaigulakoan nago. Borondatea, jende ona, prestutasuna, gaztetasuna, esperientzia... guztiak biltzen ditu
|
euskarazko
gure Interneteko komunitateak. Olatu handien atzetik ari gara, gure taula hauekin.
|
|
|
Miren Altamira mintzo zitzaidan. Papereko idazkia Iparraldeko euskaraz izkiriatua zela azpimarratu zidan, berak ez zuela fitsik ulertzen, badakizu Iparraldeko
|
euskara
guretzat hizkuntza arrotz bat da, gaineratzen zuela. Ohar horien ohitura neukan.
|
|
|
Bestela zirrika eta gaiztakeria ari zitzaigun. Iparraldeko euskararen onerako ekiten zuela errepikatzen zigun, eta badakizu zein nolako errespetuan datxikagun Iparraldeko
|
euskara
guk, Lafitte kalonjearen seme izpiritualok. Eta tratua egin genuen iragan urteko Baionako besten laugarren gauean, Thiers karrikako Euskaltzaindiaren bulegoetan.
|
|
2008
|
|
|
|
Euskaraz
guk bezalaxe hitz egiten duen australiarra…
|
|
|
Igoal pertsona artekora jaitsi behar dugu, zu eta ni, etorkin berri hori, euskaltegian ikasten ari den hori eta ni. Ez dut gehiago egin nahi euskararen alde, alegia,
|
euskara
gugandik kanpo dagoen zerbait moduan hartzen dugu. Hernanin euskararen alde egitea zer da?
|
|
|
Edozein kasutan,
|
euskerak
gure aldian baino aukera gehiago; material eta baliabide piloa dauka eskura; konparatzerik be ez dago.
|
|
|
Atchiki gure usaieri, gure garbitasunari eta gure hitzkuntza ederrari. Gure artetik galtzen balin bada
|
eskuara
gure baithan diren gauza hoberen guziak galduko ditugu. Harek atchikitzen ditu gure artean gure fede azkar eta kontsolagarria, gure garbitasun eta leialtasuna, gure zaharren printzipio eta ikhusteko manera zuzen eta ederrak, gure arteko errespetua.
|
|
|
Baina ez da legea bakarrik salatzen dutena. Azken urteetako hizkuntza politikaren atzean,?
|
euskara
gure bizitzako alor guztietatik bazterrera zokoratzeko nahia, antzeman dute, eta aurrera egin bada, euskaltzaleen lana eta kemenari esker izan dela.
|
|
|
" Mezu ederra du ekitaldi honek.
|
Euskara
gurea izateko eskola barruan gorde eginen genuke baina horrela euskara lotuta legoke. Benetako txori libre bat izateko euskara herrira, kaleetara atera behar da, aske, eta hori islatu nahi dugu kantarekin" azaldu dute Atakondoako ikastetxean.
|
|
|
lehenbizian dago, lehenbizikoa da, lehenbizitik dator. (Ni baliteke markaz fuerako tontoa izatea, baina ohartu berria naiz
|
euskara
gurearen irakaspen honetaz).
|
|
2009
|
|
|
Hots, enpresei sinetsarazi behar zaie hizkuntza kudeaketa onak era bateko edo besteko etekina emango diola enpresari. Euskararen normalizazioa ez da gauzatuko"
|
euskara
gure kulturaren eta nortasunaren zati da" moduko diskurtsoarekin.
|
|
|
Enpresak ez ditugula konbentzituko
|
euskara
gure kulturaren, nortasunaren zati dela aldarrikatuz, horrela beti segiko du euskarak periferia izaten enpresan. Iritzi horretakoa da Irizar, eta hizkuntzen diskurtsoa enpresan txertatzeaz berriketan dezente luzatu gara, Kutxari zein beste edozein enpresari balio diolakoan hausnarketak.
|
|
|
[Oharra: seme alabak jaiotzearekin batera hasi ziren ikasten; gero neskak utzi zituen eskolak]. guk nahi genuen pixka bat
|
euskararekin
gure bidea familian aurreratzea: gure gurasoek ez zekiten, gu hasi ginen, gure seme alabek dakite oso ondo, gure bilobek...
|
|
|
Euskararen normalizaziorako konpromisoa beharrezkoa dela orokortua dago: partaide gehienek argi dute
|
euskara
gure erantzukizuna dela.
|
|
|
Euskaltzaindiak bere konpromisoei eutsiko die, pentsatzen dut gobernu berriak ere gauza bera egingo duela.
|
Euskara
gure gizarte honetan balio bat da. Ez dut espero inongo kontrako politikarik.
|
|
|
euskararen sustatzea eta jagotea. Horrexegatik mintzatu izan da Erakunde hau argi eta garbi zenbait alditan
|
euskara
gure ustez oker tratatu izan denean; hala nola, Espainiako Konstituzioan (1978), 3.1 artikuluan, eta Nafarroako Foru Hobekuntza Legean (1983), 9 artikuluan.
|
|
|
Euskalgintzako gizon argi bat iruditu zitzaidan. Urte zailak ziren eremu horretan genbiltzan askorentzat, baina, Mikelek argiro ikusi zuen aldizkariaren norabidea, hots,
|
euskarak
gure hizkuntza nazionala izan behar baldin bazuen, batasuna behar zuela eta ez dialektalismoa. Disgustu bat baino gehiago jasan behar izan zituen hori zela eta, baita adiskide edota lagun batzuen haserrea ere.
|
|
|
Une batean Nemesio irratsaiotik bota edo bestela itxi egingo zuela agindu zuen gobernadoreak. Guk planto egitea erabaki genuen, baina Nemesiok berak esan zigun oso garrantzizkoa zela
|
euskararentzat
guk aurrera segitzea eta utzi egin zuen.
|
|
|
Orduan egiaztatuko da gaur egun dioguna: azken bost urte honetako gertakari nagusia Iparraldeko kultur alorrean
|
euskarazko
gure irratiaren sortzea izan dela.
|
|
|
Bispiru itz
|
euskera
gure asaben ele goxoan entzuteko gogo bizia agerrtu omenu Aragone zuen Gotzai yaun agurrgarriak. Edta [sic] zuek, Lendakari yaunak, ain goitik atera dan nai bikain ori ikusiaz, pozez beterik nigana yo duzute.
|
|
|
2009ko ekimenetarako 30.549 euro besterik ez dute eman. Erabaki zekena hartu dute
|
euskararekiko
gure agintariek eta orain ETB Nafarroan ikusterik izanen ote den zalantzatan dabiltza.
|
|
|
Herritarrek gozatu behar dute euskara, eta hori eginez aberasten direla, ez baimenka ari direla, sentitu behar dute. Gure hizkuntza hau(
|
euskara
gurea bakarrik baita) noranahiko bihurtu behar dugu: artean, literaturan, hedabideetan, kulturan... denetan ikusi behar dugu, amultsutasunarekin, sentimenduekin, jolasguneekin, gozoarekin eta bizi nahi ditugun barne barneko gauzekin lotua ikusi behar dugu.
|
|
|
Abertzaletasunari (euskal abertzaletasunari esan nahi da) euskararekiko atxikimendua berezkoa balu bezala aitortzen zaio, berezko osagaitzat edo esentzia propiotzat hartzen du berak ere euskara, eta, oro har, halakotzat aitortzen diote besteek berari euskara. Abertzaletasun politikoaren leloa izan da" Euskadi da gure aberria eta
|
euskara
gure hizkuntza". Abertzaletasuna eta euskara bidelagun izan dira beti, sinbologiaren munduan behinik behin, nahiz eta ez den beti eta leku guztietan berdina izan abertzaleek euskararekin izan duten lotura.
|
|
2010
|
|
|
Frantziakoa eta gure mintzatzeko manerak diferenteak zirela pentsatzen nuen, baina haur baten begietan ez zen besterik. Eskuara etxeko gauza zen, kantatzen genuen mezan baina uste nuen
|
eskuara
gure mundu ttipi horretako afera baizik ez zela. Mauleko eskolan nintzelarik, eskualdun gauzarik ez zen gehiago batere.
|
|
|
Komunikabideen ezberdintasunak aztertuz, espainiar eremuko prentsa da euskara euskal abertzaletasunarekin indartsuen lotzen duena. ...rak, euskararekiko bereziki. baina bada baita, legezko hitzarmena eta gizarte akordioarekin hautsiaz hizkuntzen elebitasuna onartu nahi ez duenik ere. gure gizartean hizkuntzaren inguruan bizi dugun errealitate konplexu honek, ez digu errazten batere, hizkuntza ezberdinen elkarbizitza normalizatua lortzen. hizkuntzetako bat baztertzeko joera honek, hizkuntzarekiko identitate zatikatua eragiten du.
|
euskara
gurea da edo gurea erdara da, esaerekin gertuago dauden herritarrak bananduaz eta azken finean, elebitasuna edo bi hizkuntzen elkarbizitza oztopatuaz. gaur egun gure gizartean eztabaidan dauden euskalerrirako herri asmoetan, hizkuntzek —oro har— eta euskarak bereziki, eragin handia dute. gutxienik elebiduna izango zen elkarte bat sortzeko hitzarmena eta legea egin ziren, baina gure giza...
|
|
|
XVi. mendean abian jartzeko okasio errepikatuak izan genituela uste dut (inoiz baliatuak, bestetan ez), eta horietako bat dateke mende hartan eta gure inguruan gaztelaniaren alde sustatu zen giroa. ez zuen ukitu honek
|
euskara
guk nahiko genukeen modura, baina gurearen argi ilunak zerbait argitzeko balio lezake. malon eTXaideren BizialdiKo iBilera pedro Malon etxaide14 nafarroako Cascante-n jaio zen, uste denez 1530aren inguruan, eta bartzelonan hil zen, 1589an. Cascanteko seme hau fraide agustindarra izan zen, eta ordena horretako komentuetan eman zuen bizitza, Cascante-tik irten (c.
|
|
|
Zuen sustraiak mantentzea espero dudan bezala, gure kultura, gure ohiturak eta
|
euskara
gure hizkuntza mantentzea espero dut, euskal herritar izateaz harro sentitzen jarraitzea, gure balioak mantentzea: Esfortzua, konpromisoa, ongi egindako lana eta besarkada zintzoa, adierazi du.
|
|
|
|
Euskara
gure gizarteko hizkuntza bizia izatea nahi dugunok (Euskaltzaindiak, Kontseiluak, ikastolek, AEKk, banakakook elkar hartuta) badugu oraindik egitekorik gizarte horretako hainbat alorretan, inguruko erdaren ur emari indartsuei aurre egiteko aldats gora arraunean jo eta ke jardun dugu eta.
|
|
|
Artikulu guztiak ingelesez daude, lehena salbu, nederlanderaz, zeinetan Jan Paul Hinrich ek Uhlenbeck-en gaztaroaz diharduen. Egia esan, aldizkariaren izenburuari erreparatuta (Netherlandic Studies) inpresioa hartzen da derrigorrezko kuota bat betetzen ari dela, hala nola egiten duten
|
euskararekin
gure inguruko beste aldizkari asko.
|
|
|
Pello Apezetxea, Bortzirietako Euskara Mankomunitateko sortzailetako batek hartu zuen hitza, 20 urteotako lana goraipatuz eta etorkizunerako erronkak aipatuz: “Gu Bortzirietako euskaltzaleak gara, eta
|
euskararen alde
gure esku dagoena bertzerik ezin dugu egin, baina euskararen alde gure esku dagoen guztia egiteko prest gaude eta eginen dugu. Euskara, euskara da, bertze hizkuntza bat.
|
|
|
Pello Apezetxea, Bortzirietako Euskara Mankomunitateko sortzailetako batek hartu zuen hitza, 20 urteotako lana goraipatuz eta etorkizunerako erronkak aipatuz: “Gu Bortzirietako euskaltzaleak gara, eta euskararen alde gure esku dagoena bertzerik ezin dugu egin, baina
|
euskararen alde
gure esku dagoen guztia egiteko prest gaude eta eginen dugu. Euskara, euskara da, bertze hizkuntza bat.
|
|
|
Bertze hizkuntza bat bertzerik ez?
|
Euskara
gure hizkuntza da, gu egiten gaituena, baina hiztunik gabe ez da hizkuntzarik. Euskarak galdu ditu azkarki eta galdu adina eta gehiago ditu irabazteko.
|
|
|
Gu gu gara, eta bakarrik gure eskura dagoena egin dezakegu, baina gure esku dagoen guztia egin beharrean gaude nahitaez.
|
Euskara
gure buru eta ahoetan biziko da”.
|
|
|
|
Euskara
gure hizkuntza da, ez da gure hizkuntza bakarra. Baina gurea da.
|
|
|
Hortaz, gure kulturari dagokionez ere ikuspegi zabala izan behar dugu;
|
euskarak
gure gizartea batzeko tresna izan behar du, guztion ondarea baita.
|
|
|
Baina, deigarriena da, bigarren ortodoxia horren abiapuntuan zer eta darwinismoa dagoela, zeren urte horietan uste baitzen hizkuntza batzuk bestetzuk baino hobeak zirela, garatuago zeudela, eta hautespen naturalaren ekintzari aupada eman behar zitzaiola, hizkuntza baldarrak albait arinen ezaba zitzan,
|
euskara
gure kasuan. Jakina, ikuspegi horretatik euskarak, traketsaren traketsaz, ez zeukan zer egiterik eta enbarazutik kentzea zen hoberena.
|
|
|
Noiz onartuko duzue kasu gehiegitan gure erdal nortasunak jaten duela gure euskal nortasuna, hain zuzen
|
euskara
gurea hizkuntza traketsa egiten zaigulako gutariko askori, erregistro eta egoera mugatu batzuetatik haratago?
|
|
|
Bizirik iraun zuten hizkuntza ez indoeuroparra hitz egiten zen guneek nekazaritza abelzaintza iritsi aurretik Europan bizi ziren herrien hizkuntza izango zuten jatorria, herri haiek nekazaritza abelzaintzan oinarritutako ekonomia bereganatu zuten arren beren hizkuntzari eutsi baitzioten. Etruriera eta iberiera (eta beharbada piktera ere), garai klasikoetaraino iraun zuten talde haien ondorengoak izango ziren, eta
|
euskara
gure garairaino iraun duen ondorengoa".
|
|
2011
|
|
|
A zer nolako euskal produktuak gureak! Ez dakit nola ausart gaitezkeen
|
euskara
gure bizitzan, geure administrazio edo irakaskuntzan, bultzatzera predikatzera, ageri denez, geure hizkuntzak «bertoko eta betiko» produktu horiek lau haizetara ezagutarazteko ere balio ez digunean. Lotsagarria benetan.
|
|
|
Izan ere, hezkuntza eragileok bat egiten dugu aldarrikatzean eskoletatik ikasle euskaldun eleaniztunak atera behar dutela. Euskaldunak,
|
euskara
gure hizkuntza nazionala delako; eta eleaniztunak, jabetzen garelako mundu global honetan hizkuntzek duten balioaz eta ezagutzaren transmisioan ingelesak duen estatusaz. Horri dagokionez, ingelesaren irakaskaskutza prozesua hezkuntza arlotik at ere nola indartu aztertu genuke, esaterako, pelikulak bertsio originalean eskainiz.
|
|
|
Ez da rezibozkoa eta har beza bakoitzak bere responsabilitatea huts hortan. Jakin behar lukete pilotariek non dauden eta zein den gure herria, Nafarroa; eta dela
|
euskara
gure hizkuntza propioa (egonik ere beste hiru hizkuntza gureak baina ez direnak propioak) zeinak euskarak ez lukeen sufritu behar bazterketarik eta marginazioarik (konszienterik edo inkonszienterik). Behar genduke jokatu adulto baten jokamoldez, simpleki eta errespetuz.
|
|
|
Ez dira alarmismotik bizi baina herritarrak erne jarri nahi dituzte: frantsesez lanceur d' alerte deitzen diete,
|
euskara
guk baino trebeago maneiatzen dutenek esango digute alertagile, alertalari, ernerazle edo nola deitu behar diegun.
|
|
|
|
Euskararekiko
gure jarrera aski ezaguna da: laguntzearen aldekoa.
|
|
|
Zein mailatakoa zan bat, tratamentu diferentea erabilten izan da
|
euskeraz
gure lekukoen gaztetan. Halan, jente eskolatuari, batez be eleizgizonei (abade, fraile) eta karreradunei (mediku, legegizon) berori egiten izan jake, eta gurasoei euren, zu.
|
|
|
Eta proposamen batzuk bota ditu, euskara eta euskal komunitatearen onerako izango direlakoan:
|
euskara
gure hizkuntza da, denona, eta galtzekotan guztiok galtzen dugu. Zer egin behar da aurrera egiteko?
|
|
|
Hola egin baldin ezpa geneza?
|
euskara
gure ikastunentzat eta eskolatuentzat behaztopo handia izaiten lizateke. Nehork bere hizkuntzaz izkiriatu liburuak baizik hulerr ezpa litza?
|
|
|
Lizarra Garaziko garaiak ziren, bertsolariek akordio hura posible egin zuten alderdien alde ahotsa altxatu zutenekoa —" haiek asko arriskatzen ari dira eta gu ere prest gaude pauso bat emateko" —; idazle talde esanguratsu batek publikoki eman zuen bere iritzia —" Espero dugu, desio dugu zuek ere, euskal herritar batzuena bakarrik den Euskal Herritarrok, ondare unibertsala bihurtuko zaretela, gai izanen zaretela, zuen politikari esker, euskal herritar guztien zerbait izatea. Askatasunaren lexikoa handitu eta aberastuko duzuela espero dugu" — Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak deklarazio bat onartu zuen esanez
|
euskara
gure gizarteari kohesioa eman eta bateratuko lukeen lokarria izango zela," etorkizuneko erronka handiei denon artean aurre egiteko".
|
|
2012
|
|
|
Berehala iruditu zitzaidan zeharka izanik ere bazuela ideia horrek loturarik buruan zebilkidan bertze harekin: alegia, zein gutxitan aipatzen dioten elkarri
|
euskarazko
gure saiakeragileek, bai behintzat hizkuntzalaritza edo literaturgintza aztergai hartzen ez duten gainerakoetan: antropologia, etika, filosofia, etnologia, filosofia politikoa, ingurumena, globalizazioa, ekonomia… hainbat eta hainbat arlotan.
|
|
|
Egunkarietan irakurri ditugun esaldi solteen artean, besteak beste, hauek erakarri dute nire arreta: «Nahiz eta
|
euskara
gure hizkuntza propioa izan, ez dugu sinesten inposizioan», «elkarbizitzaren aldeko hizkuntza politika aldezten dugu». Txepetx ekin batera galde dezakegu nazio euskaldunaren jatorrizko eta berezko hizkuntza berriz ezartzeak zer duen inposiziotik.
|
|
|
Arratian, euskara erabili badarabilgu. Baina, noiz, zelan eta zertarako darabilgu
|
euskara
guk, hemen, euskal herri osoan bezala, ia ia euskaldun guztiok elebidunak gara, euskaraz eta erdaraz aritzeko kapazak gara eta horrez gain gutariko askok beste atzerriko hizkuntza bat edo bi dakizki. zelan kudeatzen dugu euskaldunok gure elebitasuna edo eleaniztasuna?
|
|
|
Beste bost urte itxaron ditugu
|
euskara
gure kaleetan hasieran aipatutako kafetegian bezain erabilgarria den jakiteko. Irakurle bakoitzak hausnar dezala non eta zertan eragin dezakeen.
|
|
|
Aktitude antzekotasunaren baitan ulertzen dira iritzi, balio eta sinesteen antzekotasunak ere. Eta hor ulertuko dugu
|
euskara
gure ikerketa honetan.
|
|
|
Loiolan geundelarik hilerokoa zen josulagunen Bilboko jesusen biotzaren deya n idazten genuen sarri eta honek gure idazkietan erraztasuna lortzen laguntzen zigun. Lagun piloa batu ginen bazkun antzeko batetan eta
|
euskararen bidez
gure kulturaren alde ahaleginduko ginela erabaki genuen (Zaitegi, apud Velez de Mendizabal 1981: 38).
|
|
|
[...] antzerki onetan ikusiko dozu aren bulkoak eta aren biotzaldiak oso osorik dozuzala euzkerazko lan onetan, eta
|
euzkerea
gure amaren bularretik esneagaz batera edozki dogunoi beintzat, bulko ta biotzaldiok askozaz be gozoago egiten yakuz gure izkuntzan, beste edozeinetan baño (Larrakoetxea 1976: 13).
|
|
|
220
|
Euskaraz
GU darabilgu inguruko hizkuntzetan NI darabilten egoera askotan. Mitxelena ere ez da. NI?
|