|
2000
|
|
|
|
Euskarak
hedabideetan duen arazo orokorra, batez ere eguneroko prentsarigagozkiolarik, elebitasunean bertan datza. Izan ere, gure artean ezagutzen dugunelebitasuna, alegia, hizkuntza biren erabiltze normalizatua, hots, zernahirako moduegoki eta zuzen batez hizkuntza biren erabiltze arrunta, aukera pertsonala da.
|
|
|
Ikusitakoak ikusita, euskararen aldekoa baino areago, erdararen aldeko politika linguistikoa praktikatzen dute gure inguruko hedabideek. Gizartean bertan pairatzen duenegoera diglosiko bera bizi du
|
euskarak
hedabide idatzi nagusienetan.
|
|
|
Bi talde hauetan guztiak jatorriz euskaldunak ziren eta lagunartean zein etxeaneuskaraz baino ez zuten egiten. Oinarrizko heziketa ereduko ikasgeletan jaso zuten.Horrez gain,
|
euskarazko
hedabideak jarraitzeko ohitura handia zutela adierazi ziguten.
|
|
2001
|
|
|
Komunikazio lantaldeak egin ikerketaren puruz,
|
euskarazko
hedabide idatzi baten nahia nahiz beharra antzeman zen. Halatan, lokala lortu, erredakzio lan taldea eratu, hilabetekariaren azala eta egitura gorpuztu, eta finantzazioa lotu ondorenean, martxan ipini dute herri aldizkaria.
|
|
|
Eta,
|
euskarazko
hedabideen egoera guztiz bazterrekoa den arren, onartu behardugu egunero sortzen den testu kopurua gure eskoletako beharrak asetzeko erabatnahikoa dela, bai horixe! Endemikoa zirudien material eskasiaren gaitza zirt zartbatean konponduta!
|
|
2002
|
|
|
Hemen ez dago euskarazko prentsa erosteko ohiturarik, eta «Otamotz»ek neurri batean behintzat hutsune hori bete du. Guk ez dugu helburu erraldoirik, baina bertan lanean gabiltzanontzat balio handia du Urretxu Zumarragan
|
euskarazko
hedabide bat izateak. Garrantzitsua da 2.000 lagun horien etxeetan euskarazko prentsa irakurtzea.
|
|
|
Interesa duen pertsona batek bere inguruko hedabideetan nahi duen informazioa lor dezake. Baina, oro har, ez da nahiko informazioa zabaltzen, ez dago
|
euskarazko
hedabide askorik ere, eta are gutxiago euskal literaturari leku ematen dioten hedabide askorik. Nahi duenak arakatu behar du eta ez da guztiz erraza.
|
|
2003
|
|
|
EAEko instituzioak hizpide ditugula, instituzioak ideologia ezberdineko alderdiek gobernatuak daude. Batzuen ustez, nazionalistek gobernatuak diren instituzioetatik
|
euskarazko
hedabideekiko atxikimendua izaten da, baina praktikan erdarazko komunikabideak dira balio dutenak, baita zenbaitetan negozio modura ere.
|
|
|
Espainiako konstituzionalistek nahiz Frantziako errepublikazaleek ez dute izan eta ez dute euren ildo ideologikoko euskarazko prentsarik. Kontua da, murrizketak murrizketa eta oztopoak oztopo,
|
euskara
hedabideetan aber  tzaleentzako eskaintza baino ez dela, antza denez.
|
|
|
Mende laurdena joan da dagoeneko eta joerak oso dira argiak. Batetik mundu diglosikoa abiatu da, bestetik
|
euskarazko
hedabideak. Bakoitzak bere ezaugarriak ditu.
|
|
|
Bestetik ezulertu nazionala, non komunikazioaren paradigma abertzalea eta euskalduna identifikatu egiten baitira aterabide nazionalaren mesedetan, alde linguistikoa bigarren mailarako utzita. Hirugarrenik, barne kontraesana, non
|
euskarazko
hedabideak elkar-lanean aritzeko oztopo ugari biltzen baita (paradigma instituzionalak, enpresakoak eta programatikoak nahastuz halako moldez non baitirudi ezen  lehiatzeko dagoen merkatua milioi erdi balizko eroslerena ordez bost mila milioikoa dela). Azkenik, kalitatearen arazoa dugu; arazo bikoitza berau:
|
|
|
Albiste agentziari gorputza emateko, gutxienez, honoko hauen guztien konkurrentzia litzateke: Komunikazioaren Goi eskola Teknikoa eta Fakultatea (sortu bitartean UEU, Eskola Teknikoak eta unibertsitateetako Euskal Adarrak),
|
Euskarazko
Hedabide Nazionalak (une honetan nagusiki: EITB, Jakin, Uztaro, Argia eta Berria), Esparru txikiko hedabideak (bi federakunde gutxienez:
|
|
|
Horiek irrati guztiok eta aipatu ez diren arren lanean dauden beste batzuek euskal kulturaren erreferentzia esparru  garrantzitsu baten biziraupena segurtatzen dutela begi bistakoa da, programazioan eta hizkuntza kalitatean ahuldade asko salatu izan diren arren, arrazoi handiz (ardura handia eta hausnarketa bereziturako gaia da hori; irratiei legez,
|
euskarazko
hedabide askori lepora dakizkieken gaitzak baitira programazioan hutsuneak izatea eta hizkuntza kalitate zalantzagarria erabiltzea).
|
|
2004
|
|
|
Eta behar dugu munduak jaso dezan gure berri zuzena, gutaz jakiteko aukera egon dadin bitartekaririk gabe.
|
Euskarazko
hedabideak betetzen ariko dira dagokien zeregina lortzen duten heinean barneko nahiz kanpoko erreferentzialtasuna.
|
|
|
Esparruan daudenak jardun daitezke bakarka, elkarrekin, elkarri bizkar emanez edo elkarren kontra. Esparruak berez ez du lankidetza adierazten, eta
|
euskarazko
hedabideen artean ez da lankidetza sumatzen. Aldiz, uste dut lankidetza hori beharrezkoa duela euskararen komunitateak, gure komunitatearen biziraupenerako lehentasun osoa duela komunikazio egitura indartsuak, hau da, egitura bateratuak.
|
|
|
Diskurtso jakin baten printzak ditu kritikagai: . Azken bolada honetan hitzetik hortzera dabilen diskurtso jakin baten printzak dituzu hauek, irakurle,
|
euskarazko
hedabideetan sarri samar agertzen ari direnak: euskararen desideologizazioaren beharra aipatuko dizute batetik, euskara besteek ere bereganatu behar dutela gogorarazi hurrena, eta honako hau erantsi segidan:
|
|
|
|
Euskarazko
hedabide idatzietan sozializatzen ez den herria da Euskal Herria. Gizarte moderno baten ezaugarri nagusia kultura idatziaren kodea baldin bada, ezin esango dugu euskal gizarte modernorik badenik, gizarte horren informazio iturri idatziak erdarazkoak direlako.
|
|
2005
|
|
|
" Pixka bat gehiago, askoz gutxiago" izenburuarekin, Jakes Goikoetxeak xehe aztertu zuen diru-laguntzen bilakaera, datuen taula handi bat eta guzti. Horren arabera, EAEko gobernuak 2002an 4,08 milioi euro eman zizkien
|
euskarazko
hedabideei, eta 2005ean 3,80 milioi; alegia, 0,28 milioi euro gutxiago. Joanmari Larrarte EKTS eta Kontseiluko burukideak" Euskal hedabideen aldeko apusturik ez!" iritzia rtikulu gogorra idatzi zuen Eusko Jaurlaritza eta horren Kultura saila kritikatzen.
|
|
2006
|
|
|
Helburuak izan behar du euskal herritarrari hedabideen eremuan euskaraz bizitzeko aukera ematea. Kontua da
|
euskarazko
hedabideak berealdiko esfortzua egiten ari direla urtetan eta hori esan egin behar da. Diru laguntzak oso inportanteak dira.
|
|
|
Orain dela hamabost urte, lehen deialdian, zortzi proiektuk jaso zituzten diru laguntzak, gaur 110en bat dira. Denbora horretan,
|
euskarazko
hedabideen kontsumitzaile potentziala ikaragarri igo da, 200.000 gehiago gutxienez. Kontua da, euskarazko hedabideen eskaintza igo den neurri berean, diru laguntzak igo diren neurri berean edo antzekoan, igo izan balitz kontsumitzaileen kopurua, gaur berealdiko saltoa emanda egongo ginatekeela.
|
|
|
Denbora horretan, euskarazko hedabideen kontsumitzaile potentziala ikaragarri igo da, 200.000 gehiago gutxienez. Kontua da,
|
euskarazko
hedabideen eskaintza igo den neurri berean, diru laguntzak igo diren neurri berean edo antzekoan, igo izan balitz kontsumitzaileen kopurua, gaur berealdiko saltoa emanda egongo ginatekeela. Zer da aztertu behar duguna?
|
|
|
Barneratu dugun irizpide bat hau da:
|
euskarazko
hedabide bati bizkar ematen dion euskaldun alfabetatuak ez dio bizkar ematen euskarari, baizik eta hedabide horri. Asmatu behar dugu euskal hiztun horiek produktu horiei bizkarrik ez ematen.
|
|
|
Erronka da hedabideak, merkatu potentziala handitzen doan neurrian, gai izan daitezela produktuaren erakargarritasunagatik merkatuan leku propioa irabazteko, eta beraz, diru laguntza publikoen gero eta behar gutxiago izan dezatela. Eta badakit horretarako urteak behar direla eta badakit errentagarritasun irizpide soilekin eta merkatuko lege hutsekin
|
euskarazko
hedabideek ezin diotela aurre egin egoerari.
|
|
2007
|
|
|
Faltan botatzen dut nik Eibarren horrelako zer bat.
|
Euskarazko
hedabide lokalek denbora behar izan dute Inernetera salto egiten, baina informazio lokalak Interneten badauka lekua. Azpeitiko Uztarriakoek oso ondo asmatu zuten duela urte gutxi batzuk.
|
|
2008
|
|
|
Nola aprobetxatzen dituzte
|
euskarazko
hedabide tradizionalek Internetek eskaintzen dizkieten abantailak?
|
|
|
Nola erabiltzen dituzte
|
euskarazko
hedabideek web 2.0 baliabideak?
|
|
|
|
EUSKARAZKO
HEDABIDEAK INTERNETEN
|
|
|
|
Euskarazko
hedabideen sektorean, era askotako komunikabideak daude: handiak, txikiak, nazionalak, lokalak, publikoak, pribatuak, idatziak, ikus entzunezkoak, digitalak...
|
|
|
Euskararen etorkizunaz arduraturik dagoen gizarte batek
|
euskarazko
hedabideen sare beregain bat eraiki zukeen. Sare horretan, bat egin zuketen hedabideek eurek, kontsumitzaileek eta administrazioek.
|
|
|
Bere irizpideen eta beharren arabera funtzionatzen dakiena da beregaina. Beregaintasun propioa diseinatu behar dute
|
euskarazko
hedabideek, erdal/ elebidun diren hedabideen imanetik aske ibiltzeko.
|
|
|
Ez da berez ona
|
euskarazko
hedabideak erdarazko hedabide talde indartsuen menpeko izatea, haien beste ekoizpen bat gehiago izatea. Horrela gertatuz gero, ahula beti indarge.
|
|
|
Eta bi. ETB1en eta ETB2ren artean banatu diren komunikazio rolak analizatzeak ere argi lezake zenbaterainokoa izan daitekeen
|
euskarazko
hedabidea erdarazkoaren menpe egotearen hutsa. EiTBrentzat, lehen kateak zerbitzu bat eman behar du, eta bigarrenak beste bat.
|
|
|
Seguruagoa da
|
euskarazko
hedabidearentzat bere enpresaren jabe izatea, produkzio lerro independenteak abiarazteko.
|
|
|
Bide horretan asmatzeko, euskarari eta euskaldunari begiratu behar diete
|
euskarazko
hedabideek, bai eta euren buruari ere, euskarazko gainerako hedabideei ere. Beregaintasun osoan funtzionatu behar dute hedabideek esparru horretan; zentratu egin behar du sektoreak bere ingurune naturalean.
|
|
|
Euskal hedabideen arteko indar zentripetu beregain bat sor lezake kala berean aritzeak. Eta, indar hori areagotzeko,
|
euskarazko
hedabideen artean sustatu litzateke euskarri askotarikotasunean aritzeko izpiritua, horrek laguntzen baitu eduki berarekin, era askotariko transformazioei esker, batetik kontsumitzaile gehiagorengana heltzea eta, bestetik, enpresa desberdinen artean joan etorriko produktuen jario adostu bat egituratzea.
|
|
|
Ez da berez ona
|
euskarazko
hedabideak erdarazko hedabide talde indartsuen menpeko izatea, haien beste ekoizpen bat gehiago izatea.
|
|
|
Horrekin guztiarekin esan nahi baita ezen ildo propioa bilatu behar duela
|
euskarazko
hedabideen sektoreak, ibili gabe beti erdal medioek zer esan eta zer egin.
|
|
|
|
Euskarazko
hedabideak behar ditugu, euskarazkoak nahi ditugulako. Erdarazkoak hor daude, hamaika hizkuntzatan.
|
|
|
Alegia, batzuetan, ematen du euskararen aldeko eskakizunak eskubide mailakoak direla, hutsean eskubide mailakoak. Hots, eskubidea dugula euskararekin, kasu honetan
|
euskarazko
hedabideekin, hedabideak euskaraz edukitzeko. Baina, harago doa kontua.
|
|
|
Euskararekin berdin.
|
Euskarazko
hedabideekin berdin.
|
|
|
Jardun egin behar da euskaraz, euskara bizi dadin, euskalduna euskaraz gara dadin. Ildo beretik, ez da nahikoa esatea"
|
euskarazko
hedabideak zor zaizkigu". Zor izango zaizkigu, baina kontsumitu ezik, eskuartean hartu ezik, alferrekoak dira erreibindikazioak oro.
|
|
|
Eta,
|
euskarazko
hedabideen kontsumoa krisi betean dago, haize ahul batek gobernatzen ditu euskararen bela oihalak.
|
|
|
Askok nahi genukeena baino gutxiago kontsumitzen dira
|
euskarazko
hedabideak. Datuak hor daude, inkesta ugari egin da.
|
|
|
Hor daude hedabideak.
|
Euskarazko
hedabide horiek ez dira genituzkeenak, agian. Ez dira izango beti eskuragarri kioskoan.
|
|
|
Azterketa sakona behar dugu,
|
euskarazko
hedabide horien erabileraren eta erabiltzaileen ezaugarriak eta interesak identifikatzeko eta modu sakonean ezagutzeko. Hizkuntzaren erabilpena eta hedabideen kontsumoa norabide bereko ardatz positiboan jartzeko, beharrezkoa da analisi lan hori.
|
|
|
Euskararekin berdin.
|
Euskarazko
hedabideekin berdin.
|
|
|
Azterketa sakona behar dugu,
|
euskarazko
hedabide horien erabileraren eta erabiltzaileen ezaugarriak eta interesak identifikatzeko eta modu sakonean ezagutzeko. Hizkuntzaren erabilpena eta hedabideen kontsumoa norabide bereko ardatz positiboan jartzeko, beharrezkoa da analisi lan hori.
|
|
|
1 Egun,
|
euskarazko
hedabideen sarea izan daitekeena, zirkuitu laburrez eta kontraesanez beteta dago: etenak eta zentzugabekeriak han eta hemen susmatzen baitira.
|
|
|
Administrazioak bere egin behar du erronka hori, eta aitzindari papera jokatu amaraun horren ehuntze lanetan, zirkuitulaburrak desaktibatzen.
|
Euskarazko
hedabideen mapa diseinatu beharra dago horretarako. Gaur hobe, bihar baino.
|
|
|
7 Idazle izan, kamerari izan, kudeatzaile izan...
|
euskarazko
hedabideetan lan egiten dutenek jantzi behar dute beren profesioan. Esan nahi da, mesedegarria suertatuko zaiola euskarazko hedabideen sektoreari bere langileak eta kolaboratzaileak beren profesioetan ikasiak eta trebatuak izatea, ezagutzea ofizioari dagozkion baliabideak eta horiek praktikara eramatea.
|
|
|
7 Idazle izan, kamerari izan, kudeatzaile izan... euskarazko hedabideetan lan egiten dutenek jantzi behar dute beren profesioan. Esan nahi da, mesedegarria suertatuko zaiola
|
euskarazko
hedabideen sektoreari bere langileak eta kolaboratzaileak beren profesioetan ikasiak eta trebatuak izatea, ezagutzea ofizioari dagozkion baliabideak eta horiek praktikara eramatea. Eta, jakina, ezin halakorik lortu baldin eta jornal duinik jartzen ez bada mahai gainean.
|
|
|
8 Teknologia berrietan inbertitu behar dute
|
euskarazko
hedabideek. Indartsuago izateko, ekoizpen aukerak askotarikoak izateko, jende gehiagorengana heltzeko, errentagarritasun enpresariala eta profesionala ugaritzeko.
|
|
|
Baina, ez da langintza arrunta euskararena. Euskarak bizi dituen gizarte egoera eta baldintzak kontuan hartuta, hizkuntza normalizazio plan integral baten baitan ikusi behar da
|
euskarazko
hedabideen garapena eta blindajea. Horretarako, mapa ideal bat marraztu behar da, zer dugun eta zer falta zaigun identifikatzeko.
|
|
|
Halere, atzeak erakusten dio aurreari nola dantzatu.
|
Euskarazko
hedabideentzako diseinu eta estrategiek orok ez zuketen ahaztu ezen errekak, itsasoraino heltzeko, lehenago iturrietan edan behar izan duela tantoa. Ezin da praktikatu hedabideekin beste arloren batzuetan praktikatu izan den belaunaldi galduen politika.
|
|
|
1 Ikerketak honakoak dira: CIESen Euskarazko komunikabideen polikontsumoari buruzko azterlana, 2007; CIES en
|
Euskarazko
hedabideen ikus entzuleei buruzko azterketa, 2007; Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren Euskarazko hedabideak azterketa, 2006; Ikerfel en Euskarazko komunikabideak erabiltzeko eragingarriak eta eragozpenak, 2007; Euskararen Erakunde Publikoarentzat IPSOSek egindako Komunikabideen erabilpenaren azterketa: telebista eta irratia, 2007.
|
|
|
1 Ikerketak honakoak dira: CIESen Euskarazko komunikabideen polikontsumoari buruzko azterlana, 2007; CIES en Euskarazko hedabideen ikus entzuleei buruzko azterketa, 2007; Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren
|
Euskarazko
hedabideak azterketa, 2006; Ikerfel en Euskarazko komunikabideak erabiltzeko eragingarriak eta eragozpenak, 2007; Euskararen Erakunde Publikoarentzat IPSOSek egindako Komunikabideen erabilpenaren azterketa: telebista eta irratia, 2007.
|
|
|
Ikus dezagun orain iritzi batekoak eta bestekoak direnen artean alderik ikusten ote den euskarazko hedabideen kontsumoan. H. grafikoan argi ikusten den bezala, euskarak etorkizunean izan beharreko lekuari buruzko iritziak eta
|
euskarazko
hedabideen kontsumoa, bi aldagai horiek harremanetan daude. Etorkizuna euskalduna nahi duten herritarrek kontsumitzen dituzte gehien euskarazko hedabideak.
|
|
|
H. grafikoan argi ikusten den bezala, euskarak etorkizunean izan beharreko lekuari buruzko iritziak eta euskarazko hedabideen kontsumoa, bi aldagai horiek harremanetan daude. Etorkizuna euskalduna nahi duten herritarrek kontsumitzen dituzte gehien
|
euskarazko
hedabideak. Eta zenbat eta euskaldunagoa desiratu etorkizun hori, orduan eta maiztasun handiagoz ikusten eta irakurtzen dituzte euskarazko hedabideak.
|
|
|
Etorkizuna euskalduna nahi duten herritarrek kontsumitzen dituzte gehien euskarazko hedabideak. Eta zenbat eta euskaldunagoa desiratu etorkizun hori, orduan eta maiztasun handiagoz ikusten eta irakurtzen dituzte
|
euskarazko
hedabideak.
|
|
|
• Lehenengoa, salbuespenak salbuespen, ezagutza ezinbesteko baldintza dela
|
euskarazko
hedabideak baliatzeko.
|
|
|
• Bigarrena, elebidunek ere erdarazko hedabideak kontsumitzen dituztela nagusiki. Gure datuen arabera, herritar elebidunek
|
euskarazko
hedabideekin ematen duten denbora halako bi baino gehiago ematen dute erdarazko hedabideekin. Joera hori alor guztiguztietan gertatzen da, baita elebidunen alorrik euskaldunenetan ere (euskaraz erdaraz baino hobeto moldatzen diren horietan).
|
|
|
Harreman argia ikusten da bi alderdien artean: euskaraz zenbat eta gaitasun handiagoa izan, orduan eta gehiago ikusten eta irakurtzen dira
|
euskarazko
hedabideak. Bi aldagai horien arteko lotura eta harremana oso argia eta oso indartsua da estatistikoki.
|
|
|
Etorkizuna euskalduna nahi duten herritarrek kontsumitzen dituzte gehien
|
euskarazko
hedabideak. Eta zenbat eta euskaldunagoa desiratu etorkizun hori, orduan eta maiztasun handiagoz ikusten eta irakurtzen dituzte euskarazko hedabideak.
|
|
|
Etorkizuna euskalduna nahi duten herritarrek kontsumitzen dituzte gehien euskarazko hedabideak. Eta zenbat eta euskaldunagoa desiratu etorkizun hori, orduan eta maiztasun handiagoz ikusten eta irakurtzen dituzte
|
euskarazko
hedabideak.
|
|
|
Harreman argia du, beraz,
|
euskarazko
hedabideen kontsumoak, hizkuntza gaitasunarekin, etxeko erabilerarekin eta baita euskararekiko jarrera subjektiboarekin ere: euskarak toki handiagoa du telebista ikusteko eta egunkariak irakurtzeko herritarren ohituretan, horiek zenbat eta hizkuntza gaitasun handiagoa izan, etxean zenbat eta euskaraz gehiago egin eta zenbat eta euskaltzaleagoa izan.
|
|
|
euskarak toki handiagoa du telebista ikusteko eta egunkariak irakurtzeko herritarren ohituretan, horiek zenbat eta hizkuntza gaitasun handiagoa izan, etxean zenbat eta euskaraz gehiago egin eta zenbat eta euskaltzaleagoa izan. Hiru aldagai horien kasuetan, hiruretan da estatistikoki adierazgarria
|
euskarazko
hedabideen kontsumoarekin duten harremana. Harreman estuena, hala ere, hizkuntza gaitasunarekin du.
|
|
|
Hiru aldagai horiek (elkarrekin harreman positibo estua dutenak, bestalde) gurutzatuz, herritarren tipologiak sortu ditzakegu. Eta horrela sortutako tipologien artean izugarrizko aldeak ikus daitezke batzuen eta besteen artean, betiere
|
euskarazko
hedabideen kontsumoari dagokionez. Ariketa gisa, eta aztertutako hiru aldagai soziolinguistikoak harremanetan jarrita, honako bi muturreko tipologia eraiki ditugu, eta euren ohiturak aztertuta, ezin argiago ikusten dira aldeak muturreko bi talde horien artean:
|
|
|
• Telebista ikusterakoan euskararen lekua %53, 6ra igotzen da euskal elebidunak diren (euskaraz erdaraz baino hobeto egiten duten) eta etxean euskaraz soilik mintzatzen diren eta Euskal Herriaren etorkizuna euskara hutsean nahiko luketen zarauztarren artean. Prentsa idatziaren kasuan, %51, 8koa da zarauztarren sail horretan
|
euskarazko
hedabideen erabilera tasa.
|
|
|
• Aitzitik, telebistaren kasuan %8, 0ra jaisten da euskararen erabilera tasa erdal elebidunak diren (erdaraz euskaraz baino hobeto hitz egiten duten) eta etxean bietara berdin edo gehiago erdaraz egiten duten eta etorkizuneko Euskal Herrian erdarak euskarak adinako lekua edo handiagoa izatea nahiko luketenen artean. Prentsa idatziaren kasuan, %6, 5era murrizten da herritar elebidunen sail zehatz horretan
|
euskarazko
hedabideen erabilera tasa.
|
|
|
Harreman argia du, beraz,
|
euskarazko
hedabideen kontsumoak, hizkuntza gaitasunarekin, etxeko erabilerarekin eta baita euskararekiko jarrera subjektiboarekin ere: euskarak toki handiagoa du telebista ikusteko eta egunkariak irakurtzeko herritarren ohituretan, horiek zenbat eta hizkuntza gaitasun handiagoa izan, etxean zenbat eta euskaraz gehiago egin eta zenbat eta euskaltzaleagoa izan.
|
|
|
euskarak toki handiagoa du telebista ikusteko eta egunkariak irakurtzeko herritarren ohituretan, horiek zenbat eta hizkuntza gaitasun handiagoa izan, etxean zenbat eta euskaraz gehiago egin eta zenbat eta euskaltzaleagoa izan. Hiru aldagai horien kasuetan, hiruretan da estatistikoki adierazgarria
|
euskarazko
hedabideen kontsumoarekin duten harremana. Harreman estuena, hala ere, hizkuntza gaitasunarekin du.
|
|
|
gazteak askoz ere prestatuagoak daude euskaraz irakurtzeko, belaunaldi zaharragoak baino. Logikari jarraituz, gazteek baliatu behar lituzkete gehien
|
euskarazko
hedabideak. Datuek, ordea, ez dute horrelako joerarik erakusten:
|
|
|
14
|
Euskarazko
hedabide baten kontsumitzaile direnak beste euskal hedabideen kontsumitzaile izateko joera handiagoa dute. Kontsumo askotarikoaren fenomenoa
|
|
|
Hurrengo gogoetak
|
euskarazko
hedabideen kontsumo askotarikoa du hizpide. Izan ere, euskarazko hedabide bat ikusteko edo irakurtzeko ohitura duten herritarrek euskarazko gainerako hedabideak ere sarriago ikusteko edo irakurtzeko ohitura dutela adierazten dute gure inkestako datuek.
|
|
|
Hurrengo gogoetak euskarazko hedabideen kontsumo askotarikoa du hizpide. Izan ere,
|
euskarazko
hedabide bat ikusteko edo irakurtzeko ohitura duten herritarrek euskarazko gainerako hedabideak ere sarriago ikusteko edo irakurtzeko ohitura dutela adierazten dute gure inkestako datuek. Adibidez, bezperan ETB1 ikusi zutenak %48, 2 dira Hitza irakurri zutenen artean eta %19, 6 Hitza irakurri ez zutenen artean.
|
|
|
Logikari jarraituz, gazteek baliatu behar lituzkete gehien
|
euskarazko
hedabideak.
|
|
|
Horietako edozein hedabideren kontsumitzaileek gehiago kontsumitzen dituzte gainerako hedabideak, kontsumitzaile ez direnek baino. Bost hedabide horien artean ezarri daitezkeen 10 bikote harreman guztiei, salbuespenik gabe, alde bietara eragiten die arau horrek.7 Laburtuta, hortaz,
|
euskarazko
hedabide bat baliatzen duenak joera handiagoa du besteak ere baliatzeko.
|
|
|
15
|
EUSKARAZKO
HEDABIDEEN KONTSUMO GURUTZATUA. KONTSUMO ASKOTARIKOAREN FENOMENOA.
|
|
|
Datu horiek iradokitzen digute,
|
euskarazko
hedabideen artean, merkatu mailan sortzen den lehia harremana baino indartsuagoa izan daitekeela elkarren arteko trinkotze efektua. Pentsa daiteke joera hori euskarazko hedabideen eskaintza urria den heinean izango dela indarrean.
|
|
|
Datu horiek iradokitzen digute, euskarazko hedabideen artean, merkatu mailan sortzen den lehia harremana baino indartsuagoa izan daitekeela elkarren arteko trinkotze efektua. Pentsa daiteke joera hori
|
euskarazko
hedabideen eskaintza urria den heinean izango dela indarrean. Eta eskaintza hori ugarituko balitz, lehia harremanek garrantzia handiagoa hartuko luketela.
|
|
|
Erdarazko eskaintza handi horren parean, oso mugatua da euskarazkoa. Eta eskaintzaren testuinguru hori kontuan hartuta, argi esan dezakegu Zarautzen hedabideen kontsumotik euskaraz egiten den %20 urri hori ez dela hain urria,
|
euskarazko
hedabide horiek, oro har, gainerako hedabideek baino ikusle eta irakurle gutxiago dituztelako. Aitzitik, Zarauzko audientzia zerrendetan euskarazko hedabideek toki ona dute, oro har:
|
|
|
Eta eskaintzaren testuinguru hori kontuan hartuta, argi esan dezakegu Zarautzen hedabideen kontsumotik euskaraz egiten den %20 urri hori ez dela hain urria, euskarazko hedabide horiek, oro har, gainerako hedabideek baino ikusle eta irakurle gutxiago dituztelako. Aitzitik, Zarauzko audientzia zerrendetan
|
euskarazko
hedabideek toki ona dute, oro har: ETB1ek lehen tokia betetzen du telebisten zerrendan eta ZTBk zazpigarrena (aztertu ditugun bederatzi kateen artean).
|
|
|
Zarautzen, behintzat, %20 urri horren arrazoia ez litzateke
|
euskarazko
hedabideak gutxi ikusten eta irakurtzen direla, erdarazko eskaintza ugariaren ondoan euskaraz eskaintzen direnak gutxi direla baizik.
|
|
|
Erdaldunek ez dituzte
|
euskarazko
hedabideak ikusten eta irakurtzen. Zehazki, telebista ikusteari emandako denbora ia guztia (%98, 6) erdarazko kanalei begira ematen dute erdaldunek, eta hutsaren hurrena da (%1, 4) euskarazko telebistei begira ematen duten denbora.
|
|
|
Badago gutxiengo bat, zarauztarren %10 inguru, nagusiki (edo soilik)
|
euskarazko
hedabideak ikusten eta irakurtzen dituena. Beste muturrean, Zarauzko herritarren herenek baino gehixeagok ez dute inolako ohiturarik euskarazko hedabideak ikusteko eta irakurtzeko.
|
|
|
Badago gutxiengo bat, zarauztarren %10 inguru, nagusiki (edo soilik) euskarazko hedabideak ikusten eta irakurtzen dituena. Beste muturrean, Zarauzko herritarren herenek baino gehixeagok ez dute inolako ohiturarik
|
euskarazko
hedabideak ikusteko eta irakurtzeko. Azken astean ETB1 behin ere ikusi ez dutenak zarauztarren %43, 9 dira.
|
|
|
Elebidun hartzaileek ere (euskara ulertu bai baina hitz egiteko gai ez diren horiek) erdarazko hedabideak baliatzen dituzte ia erabat. Zarauztar horiek, euskaraz ulertzeko gai izan arren, erdarazko telebistei begira ematen dute denboraren %95, 5 eta erdarazko egunkariak irakurtzen %98, 9 Elebidun hartzaileei buruzko beste datu batzuek argi erakusten dute sail horrek ez duela ohiturarik
|
euskarazko
hedabideetara jotzeko: hamarretik bederatzik azken astean ez dute ETB1 behin ere ikusi; eta hamarretik bederatzik ez dute azken astean ez Berria ren ez Hitza ren ale bakar bat ere irakurri.
|
|
|
hamarretik bederatzik azken astean ez dute ETB1 behin ere ikusi; eta hamarretik bederatzik ez dute azken astean ez Berria ren ez Hitza ren ale bakar bat ere irakurri. Datuek argi adierazten dute, hortaz, oso elebidun hartzaile gutxi hurbiltzen direla
|
euskarazko
hedabideetara. Euskaraz ondo ulertzea, nonbait, ez da nahikoa euskarazko hedabideak kontsumitzeko.
|
|
|
Datuek argi adierazten dute, hortaz, oso elebidun hartzaile gutxi hurbiltzen direla euskarazko hedabideetara. Euskaraz ondo ulertzea, nonbait, ez da nahikoa
|
euskarazko
hedabideak kontsumitzeko.
|
|
|
8 Elebidunen artean ere alde oso handiak daude
|
euskarazko
hedabideen kontsumoan, euren hizkuntza gaitasunaren arabera (aldagai soziolinguistikoen eragina, I)
|
|
|
Zarautzen, behintzat, %20 urri horren arrazoia ez litzateke
|
euskarazko
hedabideak gutxi ikusten eta irakurtzen direla, erdarazko eskaintza ugariaren ondoan euskaraz eskaintzen direnak gutxi direla baizik.
|
|
|
Erdaldunek ez dituzte
|
euskarazko
hedabideak ikusten eta irakurtzen.
|
|
|
Lehenengoa, salbuespenak salbuespen, ezagutza ezinbesteko baldintza dela
|
euskarazko
hedabideak baliatzeko.
|
|
|
Bigarrena, elebidunek ere erdarazko hedabideak kontsumitzen dituztela nagusiki. Gure datuen arabera, herritar elebidunek
|
euskarazko
hedabideekin ematen duten denbora halako bi baino gehiago ematen dute erdarazko hedabideekin. Joera hori alor guzti guztietan gertatzen da, baita elebidunen alorrik euskaldunenetan ere (euskaraz erdaraz baino hobeto moldatzen diren horietan).
|
|
|
Harreman argia ikusten da bi alderdien artean: euskaraz zenbat eta gaitasun handiagoa izan, orduan eta gehiago ikusten eta irakurtzen dira
|
euskarazko
hedabideak. Bi aldagai horien arteko lotura eta harremana oso argia eta oso indartsua da estatistikoki.
|
|
|
9 Oro har, zenbat eta gehiago erabili euskara etxeko elkarrizketetan, orduan eta gehiago baliatzen dituzte
|
euskarazko
hedabideak (aldagai soziolinguistikoen eragina, II)
|
|
|
Aldagai soziolinguistikoek hedabideen kontsumoan izan dezaketen eragina aztertzen jarraituz, honako galdera sortu zaigu: zer harreman egon daiteke
|
euskarazko
hedabideen kontsumoaren eta, oro har, euskaraz egiteko jendeak duen ohituraren artean?
|
|
|
Beste behin, oso logika argia erakusten dute datuek: etxean zenbat eta euskara gehiago erabili, orduan eta toki gehiago eskaintzen diete
|
euskarazko
hedabideei.
|
|
|
10 Etorkizuneko Euskal Herria zenbat eta euskaldunagoa desiratu, orduan eta gehiago baliatzen dituzte
|
euskarazko
hedabideak (aldagai soziolinguistikoen eragina, III)
|
|
|
Orain arte ikusitakoarekin, beraz, argi dago hizkuntza gaitasunak zein etxeko erabilerak zerikusia dutela
|
euskarazko
hedabideak ikusteko eta irakurtzeko orduan. Baina bada egin daitekeen beste galdera bat ere:
|