|
2001
|
|
|
(Artze) esaldia hain barneratuta egotea euskaldunen artean. Halaeta guztiz ere, beste ikuspegi batetik begiratuta,
|
euskara
ez erabiltzearen errua ezdagokie euskaldunei, erdaldunei baizik, euskaldunek erdaldunekin egiten dituztenharremanak eta komunikazioak (Alvarez Enparantza Txillardegi eta Isasi Balantzategi, 1994) derrigorrez erdaraz egin behar dituztelako.
|
|
2002
|
|
|
X. AIZPURUA. Bai, badira euskara ikasi baina ez erabiltzearen poderioz galtzen dutenak ere; porrot pertsonala inork ez duenez onartzen errua bestearena izaten da eta horrek
|
euskara
ez erabiltzearen diskurtsoa indartzen du. Ezagutza ez da nahikoa, erabilerak hautu bat egitea eskatzen du, baina ezagutza derrigorrezkoa da, areago, derrigorrezkoa da denek ezagutzea.
|
|
2004
|
|
|
633 Andoni Lekuona: . Burlatako zinegotzi sozialista batek udalean
|
euskararik
ez erabiltzea erabaki omen du indarkeriaren aldekoen hizkuntza delako. (...) Erabiltzailearen jokabideak, gustukoak ala ez gustukoak, hizkuntzari berari eranstea tranpaz jokatu eta iruzur egitea da, eta hori egiten duenak, zalantzarik gabe, borondate txarra erakusten du?.
|
|
2008
|
|
|
EHEk beti azaldu du Vascuencearen legeak euskaldunon hizkuntza eskubideak urratzen dituela. Vascuencearen legea da, egun, administrazio ezberdinetan
|
euskara
ez erabiltzearen erruduna, euskaraz ezin ikasi ahal izateko erruduna, gure herrian bertako hizkuntzan ezin hitz egin eta ezin bizi ahal izateko erruduna.
|
|
2009
|
|
|
Guztiz normala zaie euskararen nolabaiteko presentzia beren bizi paisaian. Lagunartean edo unibertsitateko pasilloetan
|
euskararik
ez erabiltzea ez dute euskararen garapenerako arazotzat ikusten, eta are gutxiago uste dute euskarari lepoa bihurritzen diotenik. Euskara erabiltzen dute, asko gainera, ikasketak egiterakoan, hori da beren hizkuntza akademikoa:
|
|
2010
|
|
|
• Euskara gehiago erabiliko luketenetatik (%42) euskara gehiago erabiltzeko ardura eurena dela %16k onartzen du. Dena den, eguneroko zereginetan eta aisialdian besteei egozten diegu
|
euskara
ez erabiltzearen errua neurri handi batean. (5.2 atala, 62 or.).
|
|
2011
|
|
|
Ikusi dugu maila sinbolikoan euskara darabiltela, eta euskaraz egiteko gaitasuna ere badutela, baina ez freskotasuna. Hori
|
euskara
ez erabiltzearen ondorio da, baina baita arrazoia ere. Ez baduzu erabiltzen, ez duzu freskotasun hori lortzen, eta ez baduzu freskotasunik, ez duzu erabiltzeko gogorik».
|
|
2012
|
|
|
Txepetxek atzemandako hizkuntza egoerak mintzaira ordezkapena gertatzen ari zela pentsatzeko bide ematen zuten alderdi anitz zeuden: hizkuntza erabilera sozialean gaztelaniak ordura artio euskarak zuen lekua hartu izana (karrikan ez ezik, baita etxeetan ere), gazteen artean
|
euskara
ez erabiltzea, gaztelaniak egoera formaletako eta prestigiodunetako komunikazio funtzioak hartuak izatea eta euskaraz egiten zuten hiztunak gutxiestea ohikoa izatea... egoera soziolinguistikoaren alderdi adierazgarri horiek guztiak aski argiak izanik ere, Sánchez Carrionendako guraso elebidunek euskaraz ez egitea izanen zen, segur aski, elementurik salagarriena Iruritako euskara ordezkapen proze... " No se les enseña a los niños en el hogar".
|
|
|
Justiziari dagokionez, Botere Judizialaren Lege Organikoaren 231 artikuluak dio justizia administrazioak gaztelania erabiliko duela, eta hori da" oztopo handiena" hizkuntza gutxituak justizia prozeduratan erabiltzeko. Alde bakar batek
|
euskara
ez erabili nahi izatea aski da epaiketa gaztelaniaz egiteko, eta Europako Batzordeak dio alde bakar batek euskaraz egin nahi izateak nahikoa izan lukeela hala egiteko. Une honetan Espainiako legeak ez du baimentzen jokabide hori, baina Espainiako Gobernuak erantzun du legea aldatzeko eskakizuna Justizia Ministeriora bidali duela hurrengo erreforman aintzat hartua izan dadin.
|
|
2014
|
|
|
–
|
Euskara
ez erabiltzeko arrazoien artean, ohitura da nagusi edo beste batzuengan ipintzen da ardura.
|
|
2017
|
|
|
‘Haiek’ (atzerriko estatuek, batez ere espainolak eta frantsesak, eta hein handi batean eragin kulturalagatik Ipar Ameriketako Estatu Batuek) ‘gure’ identitatea eraikitzen dute: mugak jartzen dizkigute
|
euskara
ez erabiltzeko, euskal herritar gisa ez erregistratzeko edota bi digitudun bukaerak ez izateko(. es edo. fr, kasu). Hori dela eta, gizartetik eta kulturatik irekitzen diren aukerak azpimarratu eta bultzatu behar dira:
|
|
2018
|
|
|
Hau da, herri jakineko euskaldun guztiak beti eta soilik euskaraz hitz egingo balute, elkarren artean erdaldunetik aparte biziko balira, muturreko kasu horretan euskararen erabilera maila euskaldunen proportzio maila bera izango litzateke. Horrek ez du esan nahi euskaldunen batek itxaro daitekeena baino gehiago ezin erabil dezakeenik; ezta beste elebidunen batek, ahal izanik ere,
|
euskara
ez erabiltzea deus ere. Kontua da, elebiduna, hiztun baten bizimodu arruntean, egoera soziolinguistikoaren arabera, hizkuntza nagusia erabiltzera behartuta dagoela sarri askotan komunikazioa izango bada.
|
|
|
Hortik aurrera ez egiteak euskaraz komunikatzeko erraztasuna ez lortzea eragiten die eta, azken batean, komunikaziorako euskara ez lehenestea. Hain zuzen ere, euskaraz egiteko erraztasun falta horregatik hiztun aktibo izateari uko egiten diote eta, ezari ezarian,
|
euskara
ez erabiltzearen ondorioz, hiztun pasibo bihurtzen dira.
|
|
|
Haatik, menpekotasun hori ahantziz, Euskal Herria bere osotasunean hartuko balute kontuan, naturalki Frantziara begiratu beharrean, Pirinioen eta Bidasoaren bestaldera so eginen balute, berehala ulertuko lukete etiketak euskaraz inprimatu behar dituztela. Horrelako kontuetan
|
euskara
ez erabiltzea Euskal Herriaren lurraldetasunari uko egitea eta Euskal Herriaren batasuna oztopatzen segitzea da; alegia, Frantziaren eta Espainiaren aitortza, eta menperatzeari indarra ematea. Alderantziz, Euskal Herriko ekoizleen erreferentzia Euskal Herria balitz, euskara erabiliko lukete.
|
|
2019
|
|
|
norberarekin lotutako arrazoiak (ohitura, ideiak euskaraz adierazteko zailtasuna, erosotasuna, borondate falta, lehen hizkuntza ez izatea?); eta arrazoi sozialak, inguruarekin edo gizartearekin lotutakoak. Bada,
|
euskara
ez erabiltzeko emandako arrazoi gehienak lehen multzokoak ziren, eta honek esan nahi du hiztunen ustez euskara erabiltzea, batez ere, norberaren esku dagoela. Alegia,, entrenamendu?
|
|
|
Lan munduan egin beharreko apustua 20 bat urtetik gorako gazte helduei begirako helburua da, eta eremurik euskaldunenetan eta arnasguneetan intentsitate bereziz jorratu beharrekoa, baina hori bezain garrantzitsua edo garrantzitsuagoa iruditzen zait hezkuntza sisteman euskalduntzen ari diren baina gelako lau hormetatik kanpo
|
euskararik
ez darabilten edo euskararekiko oso harreman ahula eta azalekoa duten haur gazteen sozializazioan euskararen erabilera bermatzea. Esparru honen euskalduntze masiboa estrategikoa eta lehentasun osokoa da; batez ere, haur eta gazteen arteko erabilera indize baxuak dituzten eremuetan.
|
|
2020
|
|
|
|
Euskara
ez erabiltzeko arrazoiei buruz galdetuta, gazteek, helduon antzera, ez dute diagnostiko argirik, euren gertuko errealitateaz ari badira ere. Aipatzen diren argudioen artean, bi nagusi direla esan daiteke.
|
|
2021
|
|
|
Eus Ele tipologiako ikasleen ustez, fakultatean zilegi da
|
euskara
ez erabiltzea. Ikasle batek fakultatetik kanpoko gertakari baten berri eman du euskararen mendekotasuna adierazteko.
|
|
2022
|
|
|
Aipagaiak ezberdinak dira, euskal kazetari batek bere lanean topatzen dituen gaiak: maskaradak lehenbiziko artikuluan, pastorala, Frantzian aterberik gabe direnei laguntzeko plangintza, Elf Aquitaine enpresaren pribatizazioa, Castelloko probintzian fran tziar ikasle autobus baten istripua, Kontradikzioak deitu iritzi artikulu bat non euskal kulturaren ekitaldi batean
|
euskararen
ez erabiltzea salatzen duen, eta azkenean artikulu aski luze bat argazki eta maparekin Biarnon den Südu mendiari buruz ibilaldiko xehetasunekin. Erran behar da Allande mendizale sutsua zela eta mendiari buruzko jakitate handia zuen.
|
|
|
Jokamolde horren oinarriak mota desberdinetakoak izan daitezke. Hizkuntzaren erabilera oso mekanismo konplexua da, eta
|
euskara
ez erabiltzearen zergatiak ere askotarikoak dira.
|
|
2023
|
|
|
Jarreren eta jokabideen arteko harremana azaldu bezalakoa bada,
|
euskara
ez erabiltzeak (jokabidea) talka eginen du aldeko jarrerarekin eta euskararekiko atxikimenduarekin. Gazteei askotan errepikatzen zaien bezala, euskaldunen arteko gizarte araua da euskaldun izateko euskara erabili behar dela.
|
|
|
(hau da, gu ez bezalako hiztunekin enpatia sortzea). Hortaz, betiko desagerrarazi behar ditugu
|
euskara
ez erabiltzeagatik botatako mespretxuzko iruzkinak, askotan gazteen identitatearen kontra jotzen dutenak. Izan ere, desegokiak izateaz gain, ez dira eraginkorrak, presio egoeran ez baitira jarrerak aldatzen, sendotu eta finkatu baizik.
|
|
|
Aisialdiko jardueren euskarazko eskaintzari esker, gazteek hizkuntza giro onean goza dezakete beren denbora libreaz, eta euskararekin modu ludiko eta naturalean harremanetan jartzea sustatzen da. Garrantzitsua da nabarmentzea gazteek aisialdian
|
euskara
ez erabiltzeak hizkuntza eta nortasuna galtzea ekar dezakeela, bereziki gaztelaniaren erabilera nagusi den inguruetan. Gazteek zailtasunak izan ditzakete euskara eguneroko egoeretan erabiltzeko, eta ez dira eroso sentitzen hizkuntza hitz egiten, eta horrek, aldi berean, etorkizunean euskara ikasteko eta erabiltzeko interesik eza ekar dezake.
|