|
2001
|
|
|
1 1952an, L. Villasantek Euskaltzaindian sartu zen egunean, Krutwigek hitzaldi bat egin zuen Bizkaiko Foru Aldundian, Elizak
|
euskararekiko
zuen jarrera salatuz. Orduko aginpide frankistak haren hitzaldia separatistatzat jo, eta atzerrira joatera behartu zen.
|
|
2002
|
|
|
Nire iritziz, Araban biztanleriaren kokapena, non gehien gehiena euskaldun dentsitate urriko demografia eta kontzentrazio espazialari dagokionez udalerri handi eta ertainetan pilatzen den, mahai gaineratutako datuaren arrazoi izan daiteke, beraz, joera aldaketa baten atarian gauden esateko goiz da oraindik. Halaber, Nafarroa eta Iparraldeari dagokienez, administrazioek orobat
|
euskararen inguruan
dituzten jarrerak eta abian dituzten hizkuntza politikez gain, gizartearen barne joerak eta askatu ahal diren indarrak dirateke aztertu beharrekoak, ezen haietan baitago egon euskararen biziraupenaren eta garapenaren giltzarri nagusia.
|
|
2003
|
|
|
Orain urtebete inguru, ordea, argitaratzeari utzi zioten. Nafarroako Gobernuak
|
euskararen aurrean
zuen jarrera makurra salatzeko asmoarekin sortu zen kultur mugimendua 1988an, eta komiki aldizkaria mugimendu horren espresio bat zen. Fanzineak, ordea, indar handia hartu zuen eta bertako, beti borondatez jardun dutenak, gehiegizko lana bihurtu zen aldizkotasun finkoz kalera ateratzea.
|
|
2004
|
|
|
Uztarripean dabilenak, euskararen gurdiari tiraka jardun nahi badu, euskal izatearen kontzientziari atxiki behar: . Identitateak eta hiztunak
|
euskararekiko
duen jarrerak azaltzen du euskararen erabilera. Euskararen erabilera sentimendu abertzalearekin loturik dagoela esan genezake?.
|
|
2007
|
|
|
Duela bospasei urte hasi zen emigrazioaren fenomenoa, eta pertsona ezezagun haiengana hurbiltzeko lehenbiziko saioak egin zituzten eskualdeko hainbat erakunde eta taldeek. Gauzak horrela, 2005ean, Bortzirietako Gizarte Zerbitzuak eta Euskara Zerbitzuak, Bortzirietara ailegatutako bizilagun berrien errealitatea hobeki ezagutzeko asmoarekin ikerketa egin zuten, hauen kopurua,
|
euskararekiko
duten jarrera, eta ezaugarri sozio demografikoen berri biltzeko. Hortik abiatuz, eta Bortziritar berri hauen laguntzeko asmoz, 2006an bete beharreko 4 egitasmo finkatu zituzten, migrazioaz eragileen arteko gogoeta sustatzeko jardunaldiak, herritarrak errealitate berriaz jabetzeko kanpaina, harremana sustatzeko ekimenak, eta azkenik, harrera egiteko baliabideen gida osatzea.
|
|
2009
|
|
|
Asier Biurrun Nafarroako Korrika arduradunak adierazi zuenez, benetan lotsagarria da UPN alderdiak
|
euskararekiko
duen jarrera. Oztopo guztien gainetik euskararen alde lanean jarraituko dutela jakinarazi zuen.
|
|
|
Euskal Haziak ek (eskola pribatu kristauen sarea), Biga Baik (hezkuntza publikoko eredu elebiduneko gurasoen elkartea) eta Seaskak, Hiru Saretan bat eginda, zorrotz eta haserre hartu dute Frantziako Gobernuak
|
euskararekiko
duen jarrera. Gobernuak hizkuntza gutxituen gaineko lege proiektua iragarri zuela ekarri dute gogora, eta eskatu diote emandako hitza betetzeko.
|
|
|
Jaurlaritzak
|
euskararekin
duen jarrera azaltzerakoan Morga herriko Ganben ezagutzen nuen Isidro agureak esandakoaz gogoratzen naiz. Laroitazak urteak zituen bere Gureak emazteak alegia bere osasuna zaintzearren edo gustu gabeko gatz gutxiaz janariak prestatzen zizkiola.
|
|
2010
|
|
|
IV Mapa Soziolingüistikoa. kultura Saila. hpS. eusko Jaurlaritzaren argitalpen zerbitzu nagusia.Vitoriagasteiz. larraÑaga, n. (1996). Euskalerriko gaztetxoek
|
euskararekiko
dituzten jarrerak eta beren eragina euskara ikasi eta erabiltzean. tesi doktorala, deustuko unibertsitatea, bilbo.
|
|
|
Gogoeta irekiaren ondorengo txostena, Vitoria gasteiz: eusko Jaurlaritzaren argitalpen zerbitzua. eusko Jaurlaritza, 2008, IV. Inkesta Soziolinguistikoa, 2006 eusko Jaurlaritzaren argitalpen zerbitzu nagusia, Vitoria gasteiz. larrañaga, n., 1995, Euskalerriko gaztetxoek
|
euskararekiko
dituzten jarrerak eta beren eragina euskara ikasi eta erabiltzean. argitaratubako doktorego tesia, deustuko unibertsitatea, bilbao.
|
|
2011
|
|
|
Batetik, gizarte osoak onartzen du eskolaren zentraltasuna, bai lehen orain dela 50 urte ikastolak hasi zirenean, eta baita gaur ere. Erdaldunek
|
euskarari buruz
dituzten jarrera eta aurreiritziak aztertu ditugu Katedran, eta bertan erakusten denez, erdaldun haietako ehuneko oso handi bat inguru, ados dago eskolak euskara irakasteko ahalegin berezia egin behar duela esaterakoan; eta B eta ereduek duten arrakasta iritzi honen ondorio garbia dela esango nuke. Esan behar da, baita ere, gauzak nahiko ondo egin direla:
|
|
|
Euskal Autonomi Elkarteko gaztetxoen egoera soziolinguistikoa txostena argitaratu zuen (Martinez de Luna, 1995). Ikerketa horretan, Iñaki Martinez de Lunak EAE ko 13 urteko gaztetxoen artean, euskararen ezagutza eta erabilera aztertu zituen, baita
|
euskararekiko
zituzten jarrerak ere.
|
|
|
Bai bainako bezala sailkatu dira, euskararekiko eta euskaren aldeko hizkuntza politikari buruzko jarrera ez sutsua edo ez grinatsua duten lagunak. Interesgarria da oso" bai bainakoak"
|
euskararekiko
duten jarrera ezagutzea, euskararekiko jarrera epela dutenez rol aktiboa joka dezaketelako euskararen normalizazioan modu eta maila desberdinetan.
|
|
|
Larrañaga, N. (1995). Euskalerriko gaztetxoek
|
euskararekiko
dituzten jarrerak eta beren eragina euskara ikasi eta erabiltzean. (doktore Tesia). Bilbo:
|
|
|
aztertu eta landu gabea. Kritikariek
|
euskararekin
duten jarrera, zenbait itzulpenen eragileak zein diren jakintzat ematea eta itzulpenaren balorazioak beti positiboak izatea ere normalizazioari lotuta dauden ustekoak gara.
|
|
|
Frantziako administrazioak
|
euskararekiko
duen jarrera itxiaren barruan, jarrera irekia izan duten politikari batzuekin egin duzu topo, beraz. Lammassoure, Brisson, Bayrou... aipatu dituzu.
|
|
2012
|
|
|
Testuinguru politikoari dagokionez, Barakaldoko udalak
|
euskararekiko
duen jarrera axolagabea dela esan liteke. hizkuntza politika hiru elementuk osatzen dute: corpus juridikoak, baliabideek eta euskararen egoerak edo ezagutza tasak.
|
|
|
Birmoldaketa horretan arrazoi politikoak sumatzen ziren eta bazeudennoski. Euskaltzaindia ezin zen eraberritu erregimen frankistaren oniritzirik gabe. Krutwigen aita alemana zen, eta semeak berak esatera, ideologiaz faxista, baina semea ez zen aitaren ezpalekoa atera, eta erbesteratu beharrean gertatu zengoiz, 1952ko ekainean, elizak
|
euskararen aldera
zuen jarrera salatzeagatik?, etabazeuden arazo pertsonalak, esaterako, Orixe Lafitteren arteko ezinikusiak, etabazeuden ezberdintasun ideologikoak, eta horietara goaz, labur zurrean marraztudugun testuinguru hori ahaztu gabe: eztabaida linguistiko eta ideologikoen artekosartu irtenak; iragan berri ziren gerrateen itzala, eta jeltzaleen etsipen politikoakbatzuengan sortutako erreakzio kulturala, nazionalismo linguistikoa.
|
|
|
Arratsaldero emititzen den irratsaioa hiru orduko magazina da, euskara hutsean egindakoa. , sortu izana mugarri bat izan zen, irratiak
|
euskararen alde
zuen jarreran jauzi handia eman zuen, gogoratzen du Manex Agirrek.
|
|
|
Euskararen espektakulua k aretxabaletar askoren arreta piztu zuen; zapatu arratsaldean Arkupeko Zaraia aretoan hiru saio eskaini zituzten eta guztietan bete zen aretoa. Euskara ardatz hartuta eta umore giroan, bertaratu ziren ikus entzuleei
|
euskararekiko
duten jarreraren gainean hausnartzeko bidea eman zien ikuskizunak.
|
|
2013
|
|
|
Ikerketan euskal hiztun berritzat hartu dira euskara familia giroa ez den beste modu batean ikasi dutenak. Euskararen etorkizunaren ikuspegitik, talde horren ezaugarriak ezagutzea erabakigarria izan daiteke, eta horregatik
|
euskararekiko
dituzten jarrerak eta motibazioak aztertu nahi dira; euren burua euskal hiztun benetakotzat duten eta hizkuntza erabiltzeari edota transmititzeari buruz zein uste dituzten. Artikuluan ikerketaren behin behineko hainbat emaitza eskaini dira, hizkuntza identitateari eta hiztun legitimoaren pertzepzioari erreferentzia eginez, besteak beste.
|
|
|
Talde honen ezaugarriak ezagutzea euskararen etorkizunaren ikuspegitik erabakigarria izan daitekeela jakitun, euskaldunberrien inguruko ikerketa bat bideratu da, besteak beste, honakoak aztertzeko helburu duena: zein diren euskal hiztun berriek
|
euskararekiko
dituzten jarrerak eta motibazioak, euren burua euskal hiztun benetakotzat duten eta hizkuntza erabiltze edota transmititzeari buruz zein uste duten. Artikulu honetan euskaldunberrien inguruko ikerketa honen behin behineko emaitza batzuk eskainiko dira.• Hitz gakoak:
|
|
|
Euskararekiko jarrerak eta jokabideak. Euskalerriko gaztetxoek
|
euskararekiko
dituzten jarrerak eta beren eragina euskara ikasi eta erabiltzeko.
|
|
|
Baina Frantziako Gobernuak
|
euskararengan
zuen jarrerak ere izan zuen eragina:
|
|
|
Aurreneko kasuan, ikertzaileek iritziak, usteak, sinesmenak eta aurreiritziak ikertzen dituzte.
|
Euskararekiko
dugun jarrera, kasu honetan, euskarari buruz pentsatzen duguna da: polita den, familian hitz egiteko egokia iruditzen zaigun edo ez...
|
|
2014
|
|
|
Iruñeko Udalak euskaren erabilera arautzeko ordenantza" maltzurkeriaz eta mespretxuz" urratzen duela gaineratu dute. Euren aburuz, udal gobernuko kideek" ongi dakite legez kanpokoa dela
|
euskararekin
duten jarrera".
|
|
|
Gazteen euskararekiko jarreren inguruan egin diren ikerketen artean, bat Nekane Larrañagaren (1995) Euskalerriko gaztetxoek
|
euskararekiko
dituzten jarrerak eta beren eragina euskara ikasi eta erabiltzean doktorego tesia da. Bertan Euskal Herriko gazteek euren hizkuntza aldaerekiko dituzten jarrerak bildu nahi izan ditu, ikusteko jarrera horiek nola eragiten duten euskara ikasterako orduan.
|
|
|
Gaztegunean berdintasuna, euskara eta migrazioa zehar lerro bezala lantzen dira, eta 100 gazte baino gehiagok hartzen du parte. Ohiko jarduerez gain (tailerrak, emanaldiak, irteerak...) antolatzen diren ekintza berezien bitartez gaztetxoek
|
euskararekiko
duten jarrera hobetu nahi da.
|
|
|
«Argi» adierazi beharreko gauzak dauzkala nabarmendu du. Donostia 2016ko jarduna «zorrotz» aztertuko duela iragarri eta
|
euskararekin
duen jarrera ikuskatuko duela azpimarratu du. Hala, «beharrezkoa izatekotan neurriak» hartuko dituela esan du.
|
|
|
Egunkari errepublikanoak argudiatu zuen Unamunoren artikulua zientifikoki idatzita zegoelako kaleratu zuela, besterik gabe. La Voz en azalpenak egunkariak eta haren inguruko errepublikanoek
|
euskararen inguruan
zuten jarrera aztertzeko balio du:
|
|
2015
|
|
|
Bestalde, EHUko Leioako Medikuntza eta Odontologia fakultateko ikasleek ere gogor kritikatu dute dekanotzak
|
euskararekiko
duen jarrera, Euskararen Egunaren harira: " Ezin uler daiteke lau hamarkadetan dekanotzatik euskararen alde egin den ekimen ia bakarra lipdub a eta narrazio lehiaketa izatea.
|
|
|
Adibide bi horiek argiro erakusten dute agintariek
|
euskararenganako
zuten jarrera: kultura egitasmo xumeenei ere ez zieten eman babesa.
|
|
|
Behin puntu honetara helduta, Estepan Aldamiz Etxebarriaren berba batzuk ekarriko ditugu orriotara. Egin eta Deia sortu eta bost urtera (haiek
|
euskararekiko
zuten jarrera taxuz baloratzeko moduko perspektiba eskaintzen duen denbora tartea, beraz), gisa honetan mintzo zen bizkaitar egunkarian erredakzioan lanean ibilitako kazetaria (1982: 49):
|
|
2016
|
|
|
Guraso izan aurretik motibazio eta sentsibilizazio lana areagotu litzateke eta gurasoen euskara gaitasuna heltzen ez den eremuetara heldu litzateke familiatik kanpoko eremuen bitartez. Estrategia hau erabiltzeko gurasoek
|
euskararekiko
duten jarrera positiboan eta motibazio kulturalean oinarritu gaitezke.
|
|
|
dena egina dagoela uste izatea. Erdaldunek
|
euskararekiko
dituzten jarrerak aztertzean nabaritu zuen hori Amorrortuk: arrosa koloreko etorkizuna ikusten dutenak, kontzeptu hori erabili zuten ikerketan?.
|
|
|
Deustuko Unibertsitateko irakaslea da. Jarrerak ditu ikergai; besteak beste, erdaldunek
|
euskararekiko
duten jarrera, eta euskara etxetik kanpo ikasi dutenena.
|
|
2017
|
|
|
Teoria eta adibideak. bilbo. euskal herriko unibertsitatea. argitalpen zerbitzua. (139158). larrañaga, n. (1995). euskal herriko gaztetxoek
|
euskararekiko
dituzten jarrerak eta beren eragina euskara ikasi eta erabiltzean [doktoregotesia]. deustuko unibertsitatea: bilbo.
|
|
2018
|
|
|
Nekane San Miguel Bizkaiko Lurralde Auzitegiko magistratuak esana Argia n egindako elkarrizketan, 2010ean. Justiziako funtzionarioek
|
euskararen aurrean
zuten jarrerari buruz galdetuta, hona erantzuna: «[...] gutxiengoa da errespetuz jokatzen duena.
|
|
|
Azkueri Agirrek idatzitako euskarazko gutun bakarra 1897ko urtarrilaren 6koa da. Garrantzi handiko gutuna, zeren idazki horrek bi euskaltzale sutsuok gaztetan
|
euskararekiko
zituzten jarrera bertsuak, baina ezberdinak, agertzen baitizkigu. Badakigu Azkue gaztea gramatikazale tematia izan zela.
|
|
2019
|
|
|
10).
|
Euskarari buruz
zuten jarrera
|
|
|
–Bestea z ari garenean ere,
|
euskararekiko
duten jarreraren arabera, beste ezberdinak bereiztenditugu. Izan ere, euskara mespretxatu duen beste rik badela jakinik ere, euskal hiztun ez direnbaina euskararen aldeko jarrera duen beste rik bada.
|
|
|
Bestalde, pentsatzekoa da irakaslearen elkarrekintza moduek ere eragina dutela ikasprozesu orotan, eta beraz, ikaskuntzaren ikuspegi integralak alderdi hori ere aintzat hartu behar duela. Alderdi soziolinguistikoari dagokionez, gelaratutako bi moduluetan, zenbait kontzeptu soziolinguistikoz, ikasleek
|
euskararekiko
duten jarreraz, ikastetxeko hizkuntza erabileraz eta ereduak Nafarroan izan duen bilakaeraz mintzatu gara. Lanketa horren zantzuak ere aurkitu dira ikasleen ondo testuetan:
|
|
2020
|
|
|
Bada, ezaugarri linguistiko batzuk ala besteak izan, lehen aipatu dugun euskararekiko gertutasunaren continuum horretan (urrun asebeteta aktibatuta) kokaleku guztietan ageri dira herritar horiek, hasi euskara urrun sentitzen dutenetatik eta gaur egun euskara ikasteko motibazioa dutenera arte. Beraz,
|
euskararekiko
duten jarrera ulertzeko bereziki faktore argigarriak dira harreman sare trinkoak, haurrak, lan espektatibak eta herrian gelditzeko asmoa.
|
|
|
Hala ere, denboraren poderioz, Txillardegiren eta jelkideen arteko erlazioa ozpinduz joan zen, eta Mitxelenarekin ere distantzia hartu zuen. Gainera, harrigarria baita, EAJk
|
euskarari buruz
zuen jarreragatik gertatu zen hori. Hau da, hausturagunea EAJren euskarari buruzko politikarik izan zen.
|
|
|
Irakurtzen dakienak berehala antzemango dio testu honi orduko agintarien
|
euskararekiko
zuten jarrera baztertzailearen kritika ironikoa; ez sarkastikoa, arren.
|
|
2021
|
|
|
Guztira bost parte hartzaile bakarrik dira inoiz horrelako ekimen batean parte hartu ez dutenak. Hau, noski, oso esanguratsua da
|
euskararekiko
duten jarrerari dagokionez.
|
|
|
Guztira bost parte hartzaile bakarrik dira inoiz horrelako ekimen batean parte hartu ez dutenak. Hau oso esanguratsua da
|
euskararekiko
duten jarrerari dagokionez.
|
|
|
Kexu agertu zen PSNk
|
euskararekin
duen jarrerarengatik, eta lan deialdi publikoetan euskara aintzat ez hartu izana deitoratu zuen. Horregatik, erizainentzako azken lan deialdi publikoa birpentsatzeko eskatu zuen, atzerriko hizkuntzak aintzat hartzen baititu, baina euskara ez.
|
|
|
Gure gazte gehienek euskaraz badakite, baina erabilera ez da ugaltzen. Kezka honetatik, Barakaldo, Getxo, Portugalete, Leioa eta Bilboko 15 urte bitarteko gazteei galdetu zaie
|
euskararekiko
dituzten jarrera eta praktikaz. Jasotako erantzunek dionez, gazteok euskara euren hizkuntzatzat dute, euskararekiko lotura afektiboa eta ideologikoa dute, baina ez zaie praktikoa egiten.
|
|
|
Idatzi honen bidez, euskararen inguruan Osakidetzaren erabakiek eta sindikatu batzuek —SATSEk bereziki— azken asteotan
|
euskararekiko
duten jarrerek sortu diguten kezkaren berri eman nahi dugu. Zehazki, kontratazio ebentualetan euskararen ezagutza eskatzearen inguruan azkenaldian eman diren zenbait erabaki eta jarrera.
|
|
2022
|
|
|
Gure gizartean ohikoak sistemikoak diren bidegabekerien aurka kutsadura eta klima aldaketa, matxismoa eta sexismoa, homofobia eta transfobia, pobrezia eta aporofobia, migrazio behartua eta xenofobia... azken urteotan sortu diren gobernuetako zein gobernuz kanpoko erakunde ugariek ere latz nozitzen dute bidegabekeriaren izaera mutatzaile bihurri eta temati hori. Ahulenei laguntza eman nahi diete, inor atzean ez uztea dute xede egiten duten orotan, baina, helas!, mekatxis!,
|
euskararen alde
duten jarrera zalantzaz kanpokoa ezin izaten dute ia inoiz jokabide bihurtu, bakoitzak bere xede nagusi duen bidegabekeriaren aurkako ekinean euskara traba bihurtuko zaielakoan, eta, horregatik, erdaraz lan egiten dute egunerokoan, beren artean zein kanpora begira, eta erdaraz egiten dituzte bertako zein Europako diru laguntzak jasotzeko behar diren txostenak ere, hala eskatzen dietenean euskaraz... Euskara omen da gero, batzuek maiz gogorarazi nahi izaten digutenez, hiper subentzionatutako hizkuntza!
|
|
2023
|
|
|
Soziologian doktorea eta Euskaltzain urgazlea da, besteak beste, Iñaki Martinez de Luna (Gasteiz, 1950). Etorkinak diren herritarrek
|
euskararekiko
duten jarrera aztertu du, eta horren inguruko saio bat gidatu zuen atzo EHUko Udako Ikastaroetan, Donostian.
|
|
|
Ikus daitekeen bezaka, oso altua da gurasoen aldetik jasotako erantzunen proportzioa: gurasoen% 90ek eman du informazioa, eta horrek, gure ustez, gurasoek
|
euskararekiko
duten jarrera positiboa adierazten du. Ikasleen aldetik, berriz, erabateko erantzuna jaso da; hau da, aztergai diren ikasmailetako Zumaiako 368 ikasleren datuak jaso dira, ikerketa honetan.
|
|
|
Datuek argi erakusten dute: ikasleak ezin dira hezkuntza formalaren bidez soilik euskaldundu, eta, gurasoek eta irakasleek
|
euskararekin
duten jarrerak ez ezik, eskolaz kanpoko jarduerek ere berebiziko garrantzia dute. Ideia horretan jarri dute azpimarra agerraldian:
|
|
|
Iaz amaitu arren, berriz ere mahai gainera ekarri du Beñat Garaioren tesia Koldo Mitxelena sariak; segretatutako eskola publikoek
|
euskararekiko
duten jarrera eta euskara maila aztertu ditu lanean.
|
|
|
Horrez gain, hiztegigintza bultzatu nahi zen, jakintzagaiak euskaraz idatziz. Testuliburuaren hitzaurrean, askotan, egile askok
|
euskararekiko
zuten jarrera aditzera eman nahi zioten irakurleari. Herriaren aldarrikapen kulturalaren beharrizanaz kontzientzia sortu nahi zen.
|
|
|
|
Euskararekiko
duten jarreraz jabetzeko ez dago, orobat, haien sare sozialetako hizkuntza hautuak aztertu besterik, baina azken perla bat aipatu gabe ez nuke aurrera egin nahi. Donostiako Kutxa Kultur festibalaren 2016ko edizioaren ostean Last Tourrek eta Gin Musicak antolatua egin zuten bideoaren amaieran honakoa irakur zitekeen:
|