|
2000
|
|
|
Iruñeko Zaldiko Maldiko elkarteak ematen duen Lamien Urrezko Orrazia saria Osasuna futbol taldeko zuzendaritzak jaso zuen pasa den astean. Elkarte honek urtero banatzen du sari hau Nafarroan
|
euskararen aldeko
lanean nabarmendu diren gizon emakume, talde edo erakundeen artean. Aurtengoan kirol arlora zabaldu dute eta Osasunari egokitu zaio.
|
|
|
Guztira, hogei lanetik gora ikusi ahal izango dira egun hauetan, %45a euskaraz eskainiko delarik.
|
Euskarazko
lan hauek kalean egingo dira gehienbat. Baina Boulevard az gain, feriaren eszenatokiak Victoria Eugenia, Antzoki Zaharra, Lugaritz eta Egia izango dira.
|
|
|
Zalantza barik handia da honen guztiaren gainean egin beharreko lana.
|
Euskara
lan tresna duten bizkaitar zenbaitek lan zaila iritzi dio, oraindik euskara batuaren inguruko azken erabakiak eguneratzeko arazoak izaten direlarik, bestelako erregistro batean, eta halaber hizkuntza bereko molde biren jabe izanda, zaila delakoan.
|
|
|
Ez da inoiz erraza izan
|
euskararen alde
lan egitea Nafarroan, oztopoz beteriko bidea ibili behar izan dugu euskaldunok eta zantzu guztien arabera, aurrerantzean ere horrela izango da. Ederki aski gogoratzen ditut Felix Martiren hitzak AEK ko irakasleon lan baldintzak ezagutu eta gero:
|
|
|
Gauza bat euskaraz jakitea da eta beste bat txosten juridiko bat euskaraz egiteko gai izatea, jasotako prestakuntza guztia erdarazkoa izan baldin bada.
|
Euskara
lan hizkuntza ere bihurtzea, poliki poliki irabazi beharreko esparrua da.
|
|
|
"(...) Nafarroan euskaldunak ez gaituztela maite iduri baitu, euskaldunei bizimodua gero eta zailagoa egin nahi digutela. Ikusi bertzerik ez agintarien adierazpenak, euskararen erabilpena murrizteko proiektuak, euskaldunoi euskaraz bizitzeko eskubideak ukatzea,
|
euskarazko
lanentzako laguntza ttikitzea. (...) Euskararen izena zikindu ere bai, ez dakitenendako bereiztale gertatzen dela erranez.
|
|
|
(...) Zenbatek daki euskara nafar gehienena izatetik gutienena izatera agintari espainiar eta espainiarzaleen bortxatze eta zanpatzetik etorri dela? (...) Lotsatu egin luke zenbait gaurko jauntxo agintedunak, gaur euskaldunak lau garela eta
|
euskaragatik
lan egitea eta sosa gastatzea baliogabekoa dela erraten duenean. (...) Lotsatu egin lukete, eurek eta euren moduko aitzinekoek gehiengoarena zen euskara guttiengoarena izatera ekarri, eta orain euskaldunok erdaldunen eskubideak errespetatzen ez ditugula erratera ausartzen direnean".
|
|
|
Lehenik eta behin, hazkunde eta garapen krisi natural bat izan badago.
|
Euskararen aldeko
lanak, gizartearen sektore esanguratsu eta zabal batek burutua, arrakasta handia lortu du orain artean. Arrakasta hezkuntza mailan islatu da batez ere, baina beste alorretan ere hainbat lorpen erdietsi dira:
|
|
|
|
Euskararen aldeko
lana Nafarroan gizarte zibilaren lana izan da nagusiki. Orain urte batzuk baino askoz ere egoera hobeagoan gaude; beraz lehen eginbeharra da orain arte lortutakoari eutsi eta aurrera jarraitu irabaziak ditugun posizio horietatik.
|
|
|
Ikasketaz ingeniaria zela jakin nuenean, datu edo ñabardura horrek pozez etaharrotasunez bete ninduen, neu ere horretan bainiharduen. Baina ez zen ingeniaritza lana berarengana hurbilarazi ninduena,
|
euskarari buruzko
lana baizik. Orduan hasibainintzen Larresoro Txillardegi, bata zein bestea, erreferentziatzat hartzen, eta behineta berriro irakurri nituen berak idatzitako artikulu gozatsuak.
|
|
|
Zer esanik ez, horrez gain, Txillardegiren beste hainbat
|
euskarazko
lan azter ditzakegu, ekimen positibo eta esnatzaileak, guztien begien bistan daudenak. Nork ezdaki arlo askotan bide urratzaile izan dela, hala nola nobelagintzan, gramatika gaietan, fonetikan, euskararen ahoskeraren problematikan, intonazioaren garrantziaren azterketan, linguistika eta matematikaren arteko erlazioan, soziolinguistikan (zenbat informazio ez ote digun eman, herri gutxiengotuen arazo linguistikoez, diglosiaz etaabarrez)...
|
|
|
Artikulu honetan bi alde nabarmendu behar dira. Lehenbizikoan,
|
euskarak
lan munduanduen presentzia urriaz gogoeta egiten da, nekez lor baitaiteke euskararen normalizazioaekonomia alorrean ere gertatzen ez bada. Euskara merkataritza harremanetan txertatueta garatu behar da.
|
|
|
|
EUSKARA
LAN MUNDUKO HIZKUNTZA
|
|
|
Komeni izanen litzateke, beste eremu batzuetarako ere baliagarria izan daitekeen adibide bat besterik ez emateko, lankidetza handiagoa izatea Euskal Autonomia Erkidegoko erakunde eta liburutegiekin,
|
euskarazko
lanen ondare bibliografikoa babestu beharrari irtenbideak batera eman ahal izateko(...) arrazoizkoa da pentsatzea euskarazko ondare bibliografikoa askoz hobeki zain litekeela, Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroan eta Iparraldean lege gordailua jasotzen duten liburutegiekin partzuergo bat eratuz gero. Edo bestela, partzuergorik ez balitz, itunen bidez, alderdi bakoitzaren betekizunak eta eskubideak zehaztuta.
|
|
2001
|
|
|
Martxoaren 2an hasi eta apirilaren 2a arte luzatuko dira jardunaldiok. Parte hartuko duten Euskal Herriko bost konpainietatik hiruk
|
euskarazko
lanak eskainiko dituzte: Txaloren" Emaztea kapelarekin nahastu zuen gizona", Tentacion & Tricicleren" Ez da hain erraza" eta Vaiven Produkzioaken" Lotsagabe".
|
|
|
Bermeo Mundakako
|
euskarari buruzko
lana plazaratu ostean Lekeitio Ondarroakoa prest daukan Eneko Barrutiak ere hori bera aipatu du: " Lotura handia egon da gai askotan, Zierbenan euskara galdu arren badaude Lekeition moduko berbak, orain, ez dakit nork nori eragin dion".
|
|
|
\
|
Euskaraz
lanerako tresna duenak pairu handiko pertsona behar al du. Hori bakoitzak esan du.
|
|
|
gure zorioneko euskara, alegia. Alde batetik baino gehiagotik da oztopo gainera(...), nola hemendik kanpo ia inork ez dakien eta beste inongo hizkuntzaren antzik ez duen, kanpoko argitaletxeek ezin dute
|
euskarazko
lan bat irakurri eta epaitu, interesatzen zaien edo ez jakiteko».
|
|
|
|
Euskarazko
lanen gaiak zabaltzen doaz. Batez ere, gero eta ugariago dira mundu honetako gauzez mintzatzen direnak eta elizgizon ez diren idazleak.
|
|
|
Urtetan era bateko edo besteko mugak jarri ondoren, ez dute lortu euskararen aldeko herri gogoak atzera egiterik, horregatik orain saiatzen ari diren bidea, euskara eta
|
euskararen alde
lanean ari diren hainbat talde eta erakunde kriminalizatzea da, inolako oinarririk ez duten adierazpenak eta konnotazio jakin batzuk atxikirik. Kriminalizazioarena da euskara erasotzeko aurkitu duten argudio salgarriena eta zuzenena egoera politiko nahasi honetan.
|
|
|
Euskalgintzan aritu direnei, eta
|
euskararen aldean
lanean aritu direnei, behin baino gehiagotan esan zaie autokritika ren ordua ere badela. Zerbaitengatik ausartzen dela orain Nafarroako Gobernua neurri hauek hartzera, eta lehenago ez.
|
|
2002
|
|
|
EUSKO Legebiltzarrak eta Euskaltzaindiak akordio bat sinatu berri dute. Horren arabera, Legebiltzarrak bere liburutegietan dauden
|
euskarazko
lanen kopia digitalizatuak emango dizkio Euskaltzaindiari. Guztira, 250 liburuz osatutako funts bibliografikoa 30 CD tan gorde dute eta ondare hori Azkue Bibliotekan egongo da akordio honen ondorioz.
|
|
|
Beharbada hori gertatzen da gaztelaniaz irakurtzeko baino askoz gehiagotan behar dugulako hiztegia.
|
Euskarak
lana ematen du. Euskaraz egiten dugu ikasteko eta irakasteko, beti ez bada, askotan.
|
|
|
Eta euskara batuaren aldekoekin konpontzeko erarik aurkitu ez zutenez, Arantzazuko Batzarra amaitu aurretxu, beraietako bat aurreratu, eta denen aurrean hauxe esan omen zuen: " Zuek herriko
|
euskeraren alde
lan egitea nahi ez baduzue, guk herriko euskerarentzat Akademia bat sortuko dugu, eta orduan izango dira akademia bi: Euskaltzaindia eta Euskerazaintza".
|
|
|
Esaterako, Lakuako Gobernuak gerra aurretik sortutako filmak eskainiko dituzte, eta Lekeitiko bileraren historia jasoko duen liburua plazaratuko dute. Bestalde, lehiaketan parte hartu nahi dutenek, urriaren 13a baino lehen bidali dituzte 30 minututik beherako euren
|
euskarazko
lanak.
|
|
|
Irakurle komunitate zale bat dugu beraz. Kontua da jende gutxirengana zuzentzen garela denok, ez
|
euskaraz
lan egiten ari garenok bakarrik, baizik eta beste hizkuntzetan ari direnek ere gure irakurle komunitate honengana jotzen dute gure eroslea jende leiala delako erosteko garaian.
|
|
|
Bere aitaren paperetan eta amaren berbeta gozoan izan eban, sekulada osoan, bere kutun izango zan izketearen ernamiña. Il arteraiño guztian,
|
euskeraren alde
lan eta lan ekingo eutsan abade andi ta asperreziñak. Orrez ganera, ba eban beste zaletasun itsu bat be:
|
|
|
Euskaltegi bateko ikasleak dirala, dinoe, BILBAO-ren 19 g. zenbakian, eskutitzen atalean. Benetan pozagarria dinoe baina benetan ez pozgarria esan gura izan dabela uste dogu, arean, 36 orrialde dituan aldizkari baten,
|
euskerazko
lanak 2 bakarrik agertzea.
|
|
|
«Euskal unibertsitatea sortzen laguntzea: Euskal Herri osoahartuko duen eta
|
euskara
lan eta komunikazio tresna nagusitzat edukiko duenunibertsitatea» (UEU, 1995). Une horretatik aurrera, UEUren lan ardatzak euskalkomunitate zientifikoa biltzea eta unibertsitate gaien euskalduntzea eta produkzioan eta zabalkundean sakontzea izan ziren.
|
|
|
Gipuzkoako campusean ikasgaien% 53,9 euskaraz ematen baldinbaziren, Araban kopurua %21, 2 zen, eta Bizkaian %25, 2 Batez beste, EHUnikasgaien %32, 2 eskaintzen ziren euskaraz. Urtebete lehenago kaleratutakoartikuluan Jazinto Iturbek esaten zuenez, 1988an irakasleen %14, langileen %4 etaikasleen %13 ziren euskaldunak, nahiz eta denek ez egin
|
euskaraz
lan. 3.350 ziren, gutxi gorabehera, euskaraz ikasten zutenak, euskaldunen erdiak eta ikasle guztienia %8 (Iturbe, 1990:
|
|
|
Arrainen biologia eta ibaien ekologia aztertzen dute. 80 langile ingum aritzen dira bertan, ikertzaileak zein teknikariak?, baina haien arteanoso gutxi dira euskaldunak, eta ez da
|
euskaraz
lanik egiten.
|
|
|
Bi zentro ditu, bata Derion (Bizkaia) eta bestea Arkauten (Araba). Teknikarien eta ikertzaileen artean badiraeuskaldunak, baina ez da euskaraz ikertzen, eta apenas argitaratzen duten euskaraz.Izan ere, gehienak ingeniariak edo albaitariak direnez, beren ikasketa guztiakgaztelaniaz egin dituzte, eta ez dute erraztasunik
|
euskaraz
lan egiteko.
|
|
|
Denaden, hiztunek maiz erabiltzen dute euskara eta inoiz ikertzaileen mintegi bat eginda UEUren barruan, 1998 urtean Neurozientziak izenburupean antolatu zirenjarduenaldietan adibidez; gainera, jardunaldi haietatik ikerkuntzako liburu batargitaratu zen. Gure ustez, saio horiek errepikatu egin lirateke, ikertzaileeuskaldunen artean
|
euskara
lan harremanetarako hizkuntza izan dadin. Zoritxarrez, gure esperientziak ikusita, oso zaila da gaur egun ikertzaile soilaren ibilbideaEuskal Herrian, eta horrek baldintzatzen du gure hizkuntza komunitateak, txikiabaina oso berezia denak?
|
|
|
Ohartu beharra dago ezen gaur egungo irakaskuntzaren zati handi bat urruneko formazioaren bitartez gauzatuko dela laster. Beraz, horri erantzuna emateko,
|
euskaraz
lan egiteko ardura hartu dugun unibertsitariook gogoeta egin behar dugu, eta, horren ondorioz, urratsak ematen hasi.
|
|
|
Ohartu beharra dago ezen gaur egungo irakaskuntzaren zati handi bat urruneko formazioaren bitartez gauzatuko dela laster. Beraz, horri erantzuna emateko,
|
euskaraz
lan egiteko ardura hartu dugun unibertsitariook gogoeta egin behar dugu, eta, horren ondorioz, urratsak ematen hasi.
|
|
|
Aurreko datuak aztertzerakoan, kontuan hartu behar da ezen, lehenengo biurteak izanez, ikasle gutxik bukatu dituztela beren ikasketak. Baina litekeena da, lehenago ikusi dugun bibliografia urriak eta
|
euskaraz
lan egiteko ohiturarik ezakproiektuen uzta oztopatzea.
|
|
|
2 Bere aldetik, Udako Euskal Unibertsitateak bere bidea egiten segitu du, etaliburuak argitaratzeaz gain, funtzio sozial berebizikoa bete du, zalantzatan inorkezin jar dezakeena, beste unibertsitateetan aritzen garen ikasle eta irakasleoktrebatzeko gune historikoa izatea hain zuzen. Izan ere, seguru asko, jende gutxibaitagoke unibertsitate horietan,
|
euskaraz
lan eginda UEUren ikastaroetatik igaroez denik, ez irakasle, ez eta ikaslerik ere. UEUk aurrerapen handiak lortu ditu, bestalde, hala nola oraintsu Eibarko udaletik jasoriko. Markeskoa?
|
|
|
Premiazkoa da ikerketak euskaraz egitea, horretarako
|
euskaraz
lan egitekoikertzaile taldeak sortuz unibertsitate bakoitzean eta euskal unibertsitate desberdinetako ikertzaileen artean; gero ikerketetan agertutako ezaguerak ikasleei zeingizarteari bideratzeko.
|
|
|
Halere, merkatarientzat
|
euskara
lan tresna da. Euren helburua saltzea da, etaeuskarak horretan laguntzen dien neurrian ikusiko dute beharrezkoa eta motibagarria.
|
|
|
Alfabetatze prozesuek ere ez dute oraindik azterketa sistematikorik ezagutu, baina nahiz eta lan sakabanatuak izan, eremu horrekin lotura zuzena duten gai batzuk ikertuta daude, hala nola zenbait inprentaren sorrera, zenbait pertsonaia ospetsuren liburutegiak, Leizarragaren itzultzaile eskola, Larramendiren lan literarioaeta
|
euskararen aldeko
lana, alfabetatze mailak Oñatin (protokolo notarialetatik abiatuta) 8, etab. Gauza bera esan daiteke haurtzaroaren historiari buruz, nahiz eta argitaratu diren Valverde-ren (1994) eta Ramos Martrnez en (1989) lan garrantzitsuakaipatu behar diren, bietan haurtzaro abandonatua ardatz nagusitzat hartu delarik.
|
|
|
Elgoibarko Zazpiki Irratia ere 1984an sortu zen; abenduan, hain zuzen ere. Irrati horren oinarrietan elgoibartarren eta
|
euskararen alde
lan egiteko asmoa jasotzen zen26 Ideologia desberdinetako pertsonek eta taldeek parte hartu dute bertan hasieratik; besteak beste, Gazte Asanbladak, Senideek, Talde Antimilitaristak, eta abarrek.
|
|
|
Hantxe, gure anaia gehienaren bigarren eskuko Alvarezen entziklopedia nuela lekuko, entzun nituen erdal hitzak lehenbiziko aldiz, nahiz euskarak, gizarte hartan, ez zuen balio gehiegi, garbi esan dezadan. Urteak eta urteak geroago, Baztango herri batean, legeak aldatu ondoren gurasoek aukera izan zutenean maisu euskaldun bat ekartzeko, umeek
|
euskaraz
lan zitzaten hezkuntza gaiak, nahiago izan zuten Melillatik etorritako maistra bat hautatu, hurbiletik etor zitekeen maisu euskaldun bat baino. Badirudi barrea sortzeko ateraldia dela, Buñuelen film batetik hartua, baina egiatan negar egiteko moduko zinezko gertaera baizik ez da.
|
|
|
Ez, badirudi, jendetasunaren maila, nor den nor, nor den zer, zer den zer, oinarri oinarrizko bereizketa horiek egiteko behar den jendetasun eta sen arrunta amildegian beheiti bota dugula, zenternaren zolaraino, han ito dadin ur uher gazien artean. Gure akademiak,
|
euskararen alde
lan egiteko, eta horretarako bakarrik, dugun akademiak, holakorik merezi al du. Zer uste duzu zuk?
|
|
|
• Iparraldean
|
euskararen alde
lan egiteko aukera berriak sortu dira. Euskalgintzak egindako lanak bide berriak ireki ditu eta instituzio batzuek publikoki onartu dute hizkuntz politikaren beharra.
|
|
|
EHUren egiturek
|
euskaraz
lan egitea izango litzakete helburua, EHU osatzen duten pertsonen hizkuntza aukera errespetatuz beti ere. Alegia, pertsona eleanitzez osatutako euskarazko egitura baterantz joan ginateke.
|
|
|
1.EIREko Kongresuan emandako datuek erakusten dutenez badago masa kritiko nahikoa Euskal Unibertsitatea sortu ahal izateko, kopuruari erreparatzen badiogu, behintzat, 1.200 irakasletik gora eta 25.000 ikasle inguru ari baitira
|
euskaraz
lanean une honetan Euskal Herriko unibertsitateetan. Behe mailetako irakaskuntzaren datuen bilakaerak ikasle euskaldunen etengabeko hazkundea iragartzen digu, eta alde horretatik ez dirudi arazo asko egongo litzatekeenik ikasleak lortzeko.
|
|
|
EIREk emandako definizioaren emaitzak antzuak eta mugatuak izango lirateke, ordea, gaur egungo unibertsitate gune bakoitzaren garapenera mugatuko bagina. Bigarren galderaren erantzunean azaldu ditudan abantailak lortu nahi baditugu, ezinbestekoa da
|
euskaraz
lan egiten duten guneen koordinazioa eta elkarlana. Lankidetzak arlo eta esparru desberdinak jorratu behar ditu; errazenak testugintza, materialen prestaketa eta irakasleen form azioa ditugu.
|
|
|
Hizkuntz errealitate bikoitz horren zergatia begi bistakoa delakoan nago: hamarkada hauetan
|
euskararen aldeko
lanik inon egin bada, Gipuzkoa eta Bizkaian izan da. Euskalgintza ren —erakunde publiko nahiz herri ekimenare n— ahalegin eta baliabideak inon ugaritu eta metatu badira, bilu rralde horietan izan da.
|
|
2003
|
|
|
Izen handi batzuk joan egin dira, baina beste batzuk geratu, Mariano Ferrer, Karmele Aranburu edo Iñaki de Mujika kasu.
|
Euskararen alde
lan asko egin dute, baina jasan behar izan dituzten erasoak ere ugariak izan dira.
|
|
|
Mariasun Landak Espainiako Haur eta Gazte Literatura Sari Nazionala irabazi du «Krokodiloa ohe azpian» lanari esker. Saria duela 25 urte sortu zenetik, lehen aldia da
|
euskarazko
lan bati ematen diotena. Bestalde, Landaren «Galtzerdi suizida» liburuan oinarritutako obra taularatu berri du Taun Taun txotxongilo taldeak.
|
|
|
plan integrala egiten, alegia.
|
Euskararen aldeko
lana ez da hasi Euskara Zerbitzuarekin. Lehendik dator.
|
|
|
Elkarteak ala norbanakoak saiatu dira
|
euskararen aldeko
lanean?
|
|
|
Egungo planteamenduaren arabera, aldiz,
|
euskara
lan munduan sartzea abantaila da enpresentzat, bi arrazoi hauengatik: a) euskara erabili nahi duten bezeroei enpresa nahiz pertsonak izan, dagokien zerbitzua euskaraz eskaintzen zaielako; b) langile euskaldun euskaltzaleei euren lanpostuan gusturago jarduteko aukera ematen zaielako.
|
|
|
Idazle honek, dena dela, literatura giro edo talde jakin baten inguruan baino gehiago, berekautan diharduela esan daiteke
|
euskararen aldeko
lanean, eta berekabuzko lanaren fruitu izango da Kurl elaberria, euskal literaturaren plazan beraren aurkezpen agiri nagusi bihurtuko dena, eta gerora ere bere literaturgintzaren erreferentzia nagusi izango dena. Lan goiztiarra, edozelan ere, gerraosteko giro agor hartan, nahiz euskara batuaren inguruko gaurdainoko ikerketa, memoria eta kroniketan beronen aipu handiegirik egiten ez den eta sarritan, izan ez balitz bezala, albotik saihestu, jakinezaz edo jakinaren gainean.
|
|
|
Olerkiak alde batera ixten baditugu, Kerexetaren
|
euskerazko
lana, ia oso osorik, itzulpenari eskainita dago, erlijino gaien itzulpenari, ikusi dogunez. Baina gai profano batzuk be euskeratu zituan, euron artean:
|
|
|
Luis de Castresanaren Iparragirre" ren Bizitza (1978) eta Gernika" ko beste Arbola (1979); Behórquez en Bolibar (1984). Euskal idazle batzuen
|
euskerazko
lanak zerbait orraztu eta eratu be bai: Aita Basaberen Gogarteak (1963), Bustintza" tar Errose" Mañariko" ren Ipuiñak (1990) eta Xabier Goitiaren Eusko Umeak Atzerrian (1991).
|
|
|
Talde horren emaitza izan zen Historia eta Gizarte zientzien urtekariaren bigarren alea, 1982ko data izan arren, 1983an atera zena. Bere aurkezpena egitean, ordea, urtekariaren beraren amaiera iragarri zen, Eusko Ikaskuntzak argitaratu behar zuen aldizkarian parte hartzeko gonbitea luzatuz
|
euskaraz
lan egin nahi zutenei UEUko Historia saileko kideek. Eusko Ikaskuntzari zera eskatzen zioten, aldizkariaren urteko ale bat gutxienez euskaraz izatea.
|
|
|
Sailari egonkortasuna ematez gain, taldekideen arteko harreman eta adiskidetasunak pertsonen arteko txandatzea era egokian eta apurketarik gabe egitea ahalbideratu du, egitasmo koherentea osatuz,
|
euskaraz
lan egiteak suposatzen dituen mugak kontuan hartuz. Taldea Euskal Herrian euskaraz lan egiten duten historiagile guztiak UEUra hurbiltzen saiatu da, iritzi eta arlo desberdinetako ikerlari eta irakasleei ateak irekiz.
|
|
|
Sailari egonkortasuna ematez gain, taldekideen arteko harreman eta adiskidetasunak pertsonen arteko txandatzea era egokian eta apurketarik gabe egitea ahalbideratu du, egitasmo koherentea osatuz, euskaraz lan egiteak suposatzen dituen mugak kontuan hartuz. Taldea Euskal Herrian
|
euskaraz
lan egiten duten historiagile guztiak UEUra hurbiltzen saiatu da, iritzi eta arlo desberdinetako ikerlari eta irakasleei ateak irekiz. Alde horretatik, arestian aipatu ditugun ikastaroei erreparatzea nahikoa da gaien aniztasunaz eta garaiko historiografiaren kezkekin, eta bere mugekin, zuen loturaz konturatzeko.
|
|
|
Zeuden sailak sendotu eta berriak sortu behar ziren; zientzia espezializazioan oinarritzen zelako, baina beraien arteko komunikazioa itxi gabe, diziplinartekotasuna bilatu behar zen, ahal zen neurrian. Beste atal batzuetan azpimarratu zen moduan, hemen ere, sailen irekitasuna eskatzen zen, eta hori lortze aldera,
|
euskaraz
lanean ari zen ahalik eta jende gehien biltzea izan behar zuten jomuga. Ikastaroek irekitasun horren adibide izan behar zuten.
|
|
|
Horretarako, erakunde desberdinetan lanean ari ziren pertsonak bildu ziren (EHU, Deustu, Irakasle Eskola, UNED, UZEI, Elhuyar, Siadeco, AEK), nahiz eta kasu askotan, beraien arteko koordinazioa eskasa izan. Edozein modutan, Orbek behin eta berriz adierazi zuen UEU
|
euskaraz
lan egiten zuen orori irekita zegoela.
|
|
|
Kepa Sarasolak egin zuen bitartekari lana azken kasuan. Historia Sailak, bere aldetik, ahalegin handia egin zuen
|
euskaraz
lan egiten zuten taldeak eta pertsonak biltzeko, hurrengo urteetarako azpiegitura eta proiektuak lantzeko asmoarekin. 23 liburu argitaratu ziren Banco de Vizcayaren laguntzarekin, ia denak zientzia arlokoak, baina sailburuen bilerak liburugintzan erabili beharreko irizpideak birmoldatu egin behar zirela erabaki zuen, eta eskuliburuetara edo irakurle anitzeko lanetara jo behar zela.
|
|
|
Euskara landu eta aberastu unibertsitate hizkuntza izan dadin.Irakasle eta ikasleak prestatu
|
euskaraz
lan egin ahal izan dezaten.Euskara eta euskal kulturaren alde lanean ari diren talde eta pertsona guztien topaleku izatea.
|
|
|
UEUk berak ere plazaratu zuen bere iritzia. UEUren idazkaritza taldearen aburuz, euskararen aldeko dinamikak sortutako premiak erantzuteko erakundea zen UZEI. Haren lanak, hiztegiak alegia, oso baliotsuak ziren, bai UEUn antolatzen ziren ikastaroetan eta mintegietan, bai eta edozein irakaskuntza zentrotan
|
euskaraz
lan egin nahi izanez gero ere; bestalde, egindakoaren behin behinekotasunaz jabetuta zeuden egileak, etengabe berritzen baitzituzten beraien proposamenak. Agiriaren bukaeran, hasitako lanean gogoz jarraitzeko eskatzen zion UEUk UZEIri12.
|
|
|
Baina izan zuen eragina UZEIren dinamikan eta hiztegigintzan, oro har14, hiztegi espezializatuen bidea moteldu egin baitzen, baita UZEIren hasierako dinamika ere, talde desberdinen integrazioa bilatzen zuena. Moteltze hori, Joseba Intxaustiren ustez, «segurtasun ekonomiko eta instituzionalik ez zaizkiolako eskeini» gertatu zen, eta horren ondorioz, terminologia lanek pisu nabaria hartu zuten, baita administrazioek eskatutako enkarguzko lanek ere15 Jaurlaritzaren aurrekontuak igo ahala,
|
euskararen alde
lan egiten zuten erakundeentzako laguntzak ez ziren erritmo berean igotzen; bestalde, erakunde berriak sortzeak, HABE esaterako, haserre bizia piztu zuen sektorean. Kezka, aldiz, kultura politika osora zabaldu zen.
|
|
|
Berak proposatutakoak honako hauek izan ziren: UEU
|
euskaraz
lan egiten zuten guztien topaleku bihurtzea45; emandako gai guztiak argitaratzea; esperimentalki bazen ere, Gipuzkoan edo Bizkaian antolatzea eta; ikusi dugun moduan, EHUn integratzea. Ez zen izan Historia sailburua urte horretan izandako jende berria nabarmendu zuen bakarra, gauza bera egin zuen Argia ko kazetariak:
|
|
|
Alderdi politikoek, baita abertzaleek ere? ez zuten, praktikan, euskararekiko begirune handirik erakusten, Xabier Kintanak eta Xabier Gereñok ozen salatu zutenez114 Garai hartan argitaratutako Siadecoren Bases para un futuro plan de actuación a favor de la normalización del
|
euskara
lanak 1985erako, kasurik onenean, euskaldunen kopurua% 28,14koa izango zela aurreikusi zuen. Euskara hutsez sortutako taldeek bere horretan irauten zuten, prentsan, irakaskuntzan edota kultura munduan, elebitasuna defendatzen zutenak, ordea, erdaldun bilakatu ziren.
|
|
|
Idatzi bat bidali zuen Zurutuzari buruz eta Baiteko ordezkari batek irakurri zuen. Etxanizen idatziak zioenez, Zurutuzak lan handia egin izan du baserrietan eta abeltzaintzan," beti ere
|
euskara
lan tresnatzat hartuz", eta La Voz de Guipuzcoa irratian Oñatibiarekin batera egiten zuen saio arrakastatsua ere aipatu zuen.
|
|
|
Elebitasun diglosikoak ateak zabaldu baino itxi egiten dituela ikusita, hedabide euskaldunen beharrizan propioei erantzun behar zaiela ikusita, Komunikazioaren Goi eskola Teknikoa eta Fakultatea sortu behar da: euskaraz pentsatua
|
euskaraz
lan egiteko. Guk egiten ez dugun lana besteei alokatu diegu, eta makurra da errenteroaren bizitza.
|
|
|
Anitzetan galdetzen diogu geure buruari, ea geure lanpostutik edo erantzukizun kargutik ematen ari garenerantzuna behar bezalakoa ote den. Bertze hitzetan erranda, euskalgintza
|
euskararendako
lan egiteko aukeratzat ala bizibidetzat bakarrik hartzen dugun.
|
|
|
1. Nafarroan
|
euskararen alde
lan egitea, edo besterik gabe euskaraz bizi nahi izatea, ez da sekula gauza erraza izan, baina azken urteotan UPNren Gobernuak gure hizkuntzaren kontra, eta oro har euskal kultura eta" euskal" kutsua duen ororen kontra, abiarazi dituen ekimenek are makurrago egin dute normalizazioaren bidea.
|
|
|
Ez da, dudarik ez dena, behar edo nahi dugun guztia, eta akaso ezta ahal dugun guztia ere. Baina makina bat jende ari da
|
euskararen aldeko
lanean eta borrokan bere aletxoa jartzen eta horrek, hain zuzen, euskaldunon hizkuntza komunitateak izan duen berezko bizitasunarekin batera, eta ez kasualitateak edo zerutik etorritako laguntzak, eragin du euskara XXI. mendearen hasieran oraindik ere hizkuntza bizia izatea.
|
|
|
Ez dut uste, behintzat. Estrategiak balio liguke energiari eta ditugun indarrei, elkarlanaren ondorio emankorren bitartez, etekin handiagoa ateratzeko eta, zergatik ez,
|
euskararen inguruan
lanean ari garen guztiok ahalegin eta ekarpen kolektibo nahiz positibo bateko partaide senti gaitezen. Eta horretan tokia dute euskalgintzaren bi plano nagusietan ari diren ekimen guztiek.
|
|
|
|
Euskara
Lan koadernoa 10 (LH). (b).
|
|
|
|
Euskara
Lan koadernoa 11 (LH). (b).
|
|
|
|
Euskara
Lan koadernoa 13 (LH). (b).
|
|
|
|
Euskara
Lan koadernoa 15 (LH). (b).
|
|
|
|
Euskara
Lan koadernoa 2 (LH). (b).
|
|
|
|
Euskara
Lan koadernoa 3 (LH). (b).
|
|
|
|
Euskara
Lan koadernoa 4 (LH). (b).
|
|
|
|
Euskara
Lan koadernoa 6 (LH). (b).
|
|
|
|
Euskara
Lan koadernoa 7 (LH). (b).
|
|
|
|
Euskara
Lan koadernoa 9 (LH). (b).
|
|
2004
|
|
|
Ordua da. Enpresan euskaraz, inbertsio ona lelopean,
|
euskarak
lan munduan indarra hartu dezan lanean hasi dira bi sindikatuak. Negoziazio kolektiboan, hitzarmen sektorialetan eta enpresetako hitzarmenetan klausula berezia jarri dute, euskararen normalizazioan urrats praktikoak emateko asmoz.
|
|
|
Suzuko Tamura japoniarraren izena nahikoa ezaguna da Euskal Herrian, euskara ikasteaz gain,
|
euskararen inguruan
lanean ere aritua baita. Euskaltzaindiak ohorezko urgazle ere izendatu zuen.
|
|
|
Japoniako unibertsitatean egin nituen masterra eta doktoregoa. Lehenengo, Tokioko unibertsitatean hizkuntzalaritzako departamentuan sartu nintzen eta ondoren Azpeitiko
|
euskarari buruzko
lanari ekin nion, Azpeitiko aditz trinkoari buruzkoari, zehazki esateko. Hori ere kasualitate hutsa izan zen.
|
|
|
Hori ere kasualitate hutsa izan zen.
|
Euskararen gaineko
lan bat egin behar nuen, baina euskalki bat hartu nahi nuen oinarri, ez euskara batua. Masterreko ikastaroa egiten ari nintzela, lana modu egokian egiteko onena Euskal Herrira etorri eta hemengo herri batean egitea zela pentsatu nuen.
|
|
|
Gotzon Garatek urte asko daramatza
|
euskararen aldeko
lanean. Euskarazko liburuak eta euskararen gainekoak paratzeaz gainera, gure arbasoen euskara eta egungo baserritarren euskara bizia jasotzen.
|
|
|
Besteak beste, lan hauek egingo ditu aurten: kultura politikei buruzko nazioarteko biltzarra, literatura aldizkari baterako bideragarritasun azterketa eta
|
euskarazko
lanak itzultzeko diru laguntzak aztertzea. Ilusioa piztu du Planak, baina baita polemika ere.
|
|
|
Azaroaren 18tik 20ra bitartean egingo da aurtengo Lekeitioko Zine eta Bideo Bilera, dagoeneko hogeita zazpigarrena. Topaketa hauetan
|
euskaraz
lan egiten duten zinemagileen film eta bideoak lehiatzen dira, izan amateurrak izan profesionalak. Zintek hogeita hamar minutuko iraupena izango dute gehienez.
|
|
|
Xabier Lasa filologoak eta Urretxuko Zintzo Mintzo Euskaltzale Elkarteak paratu dute Urretxu eta Zumarragako
|
euskara
lana. Kultura ondarea eta hizkera jasotzeko bekari erantzunez ekin zioten aspaldiko asmo bati:
|
|
|
Adingabeen Erantzukizun Penala arautu duen Legea, eta Erregistro Zibilaren legeria argitaratu eta gero, Prozedura Zibileko Legearen argitalpen elebidun hau oso garrantzitsua izan da Justizia eta Zuzenbidearen alorreko euskararen normalizazio prozesuan
|
euskara
lan hizkuntza izan dadin egindako ahaleginetan; hau guztia Justizia Lan eta Gizarte Segurantza Sailak eta Deustuko Unibertsitateko Euskal Gaien Institutuak urteetan zehar izandako lankidetzari esker gauzatu ahal izan da.
|
|
|
Izan ere, hainbat neurri sustatu ditu, euskara benetan eta eragingarritasunez erabil dadin Justizia Administrazioan: bateko, langileak trebatuz, eta, besteko, euskaraz jardun nahi duten legelarientzat
|
euskarazko
lan tresnak prestatuz.
|
|
|
Hizkuntza hori herri oso batena delako eta ez korronte politiko batena bakarrik. Izan ere, euskal nazionalismoaren lana ez da soilik
|
euskararen alde
lan egitea, gehiago da. Mesedegarria eta argigarria izango litzateke euskararen desidentifikazioa, eta horrek ez du esan nahi nazionalismoak ez duela euskararen alde lan egin behar.
|
|
|
Izan ere, euskal nazionalismoaren lana ez da soilik euskararen alde lan egitea, gehiago da. Mesedegarria eta argigarria izango litzateke euskararen desidentifikazioa, eta horrek ez du esan nahi nazionalismoak ez duela
|
euskararen alde
lan egin behar. Esa nahi dut, esaterako, euskararen aldeko mugimenduak ez direla nazionalismoarekin identifikatu behar.
|
|
|
–Ez da erraza, noski, hizkuntza baten erabilera arautzea; baina gauden unean eta egin diren ahalegin guztien ondoren, nire ustez, zehaztu egin behar da euskararen era bilerari buruzko gutxieneko araudi bat.
|
Euskara
lan mundura iristeko bidean administrazioak protagonista eta, bere inguruan lan egiten duten enpresekiko harremanetan, eragile izan behar du?. 378
|
|
|
Behatokiko zuzendariak, izan ere, zera dio: ?
|
Euskararen aldeko
lana egiteak ez duela inola ere ekartzen erdaldunendako bazterkeria, denon onerako baita. Hori garbi erran behar da.
|
|
|
–Baina ez dezagun engainatu geure burua, euskara ikastetik erabili eta normalizatzera bide luzea dago, eta horri ekiten ari gara orain?.
|
Euskara
lan munduan txertatzeko maratoian, beste urrats bat, Euskaldunon Egunkaria, 2002/10/18.
|
|
|
Politika burrukaren arrakastak, hizkuntza pizkundea du oinharri; eta ez alderantziz. Gaur, beraz, gure betebeharrik premiatsuenetako bat,
|
euskeraren aldeko
lana da.
|
|
|
Euskeraren alde lan egiten dugunok solas billa bide gabiltz. Oso gutxi dira
|
euskerarenari
lan gogorra deritzatenak; ez berez errexa ta erosoa delako, bakoitzak, beti ta orotan, nai duena ta nai duen erara egiten duelako baizik.
|