|
2005
|
|
|
Aldaketa horiek
|
euskararen
lurralde osoan ari dira gertatzen, neurri batean edo bestean. Baina, bereziki agerikoak dira Euskal Autonomia Erkidegoan.
|
|
2012
|
|
|
Batetik, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak eskatutako V. Inkesta Soziolinguistikoa, eta, bestetik, Soziolinguistika Klusterrak egindako Euskararen Kale Erabileraren VI. Neurketa. Bi ikerketa lan, biak ala biak
|
euskararen
lurralde osoari erreparatuz eginak. Bietan atera zen ondorio bera:
|
|
|
Batetik, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak eskatutako V. Inkesta Soziolinguistikoa, eta, bestetik, Soziolinguistika Klusterrak egindako Euskararen Kale Erabileraren VI. Neurketa. Bi ikerketa lan, biak ala biak
|
euskararen
lurralde osoari erreparatuz eginak. Lanok burutzeko metodologia desberdinak erabili zituzten arren, emaitzei begiratuta, bietan atera zen ondorio bera:
|
|
|
Horrela heldu gara zenbaki honetako amaierara.
|
Euskararen
lurralde osoa hartzen duen gaitik abiatuz (euskarak pertsuasioan duen ahalmena, alegia), gune soziolinguistiko desberdinetako kasuetako ikuspegi anitzak ekartzen ditu aldizkariak: Iruñea, Lizarra, Gasteiz, eta arnasgune modura izendatu ditugun udalerri euskaldunak:
|
|
2013
|
|
|
Kopuruan euskararen garapenari eusten dioten erakunde gehienak EGEak dira, gizarte antolatuaren esparrukoak. Euskara garatzeko estrategia arlo gehienak hartzen dituzte EGEek,
|
euskararen
lurralde osoan zabaltzeko administrazio publikoak baino zaluagoak dira, eta Kontseiluan badute artikulazio gune bat osatzeko aukera.
|
|
|
Bigarren arrazoia da gizarte erakunde hauek direla
|
euskararen
lurralde osoa hartzen duten erakunde bakarrak. Gizarte erakundeen sareak mugen gainetik ikustaraz dezake euskararen gidaritza sinboliko hori.
|
|
|
Eta esparru administratibo bakar bat izango bagenu
|
euskararen
lurralde osoan. Hala ere, estatu botere horrek (euskal hiztun oso ez den gehiengo batek hautatuak) euskararen gizarte erakundeekin partekatu luke euskal hiztun komunitatearen gidaritza sinbolikoa.
|
|
2015
|
|
|
Lan ikaragarria egin zuen ikastolak abiarazteko, haur zein helduentzako antzerki lanak prestatzeko... Euskara puru eta garbia
|
euskararen
lurralde osoan hitz egin zedila zen haren xedea».Aranari «asko» zor zaiola deritzo Pagolak: «Hark alderdi abertzalea abiatu ez balu eta euskararen alde egin zituenak egin izan ez balitu, gaur egun ez ginateke gauden tokian egongo.
|
|
|
Horra beste arazo bat: ez dago
|
euskararen
lurralde osoa aintzat hartzen duen azterketa sistematikorik.Arazo horretaz jabetuta, EUKOA egitasmoa, euskal komunikabideen audientziak aztertzea xede zuen erakundearen proiektua, aurkeztu zen bere garaian (Williams et al, 2011), baina egitasmo hura ez zen gauzatu.
|
|
|
Horri esker Gipuzkoa da indargune soziolinguistikoa. Horregatik izan behar dugu aitzindari, berrikuntzaren laborategi… Eta hau ez bakarrik Gipuzkoaren mesedetan, baizik eta, lankidetzan,
|
euskararen
lurralde osoaren mesedetan. Lan dezente egin du aurreko Aldundiak barrura begira, zerbitzura, barne komunikaziora...
|
|
2016
|
|
|
Gaizki ulertutako lurraldetasuna.
|
Euskararen
lurralde osoa kontuan hartuta ere, tokiko soziolinguistikaren araberakoa da batean edo bestean egin daitekeena. Batzuetan, denok batera ibiltze aldera, frenatu ere egin dira dinamika batzuk.
|
|
2017
|
|
|
–Euskaraldiak batu egingo gaitu 2018an eta 2019an zehar. Euskaltzaindiaren mendeurrena ospatuko dugun garai bertsuan anbizio handiko proiektu hau izango dugu martxan
|
euskararen
lurralde osoan, hizkuntza ohituretan eragiteko eta erabilerari bultzada bat emateko asmoz?.
|
|
|
Besteak beste, Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak adierazi du Euskaraldiak batu egingo gaituela 2018an eta 2019an zehar. . Euskaltzaindiaren mendeurrena ospatuko dugun garai bertsuan anbizio handiko proiektu hau izango dugu martxan
|
euskararen
lurralde osoan, hizkuntza ohituretan eragiteko eta erabilerari bultzada bat emateko asmoz?, azaldu du Zupiriak. –Euskaltzaindiarekin batera azpimarratu du sailburuak, gure herriko instituzio nagusiak izango gara ekimen honetan:
|
|
|
|
Euskara
lurralde osoan ofiziala izateko dinamika abiatu du Kontseiluak
|
|
|
Azken bi urteetan egindakoaren balorazio egin du Hezkuntza Departamentuak, eta hainbat gai landu ditu Maria Solana kontseilariak; esaterako, azpimarratu du obretarako aurrekontua hirukoiztu dutela azken bi urteetan, beka eta behar gehien dituzten familiei bideratutako laguntzak eta aniztasun linguistikoa sustatu dituztela eta Nafarroako berariazko bi hizkuntzetan hezteko eskubidea aitortu dutela. Hain justu
|
euskara
lurralde osora zabaltzea izan da legealdi honetako “mugarrietako bat”, kontseilariaren hitzetan: herritarren" aspaldiko aldarri bati" erantzun diotela ziurtatu du.
|
|
2018
|
|
|
EASek
|
euskararen
lurralde osoa hartzen du eta, honi esker, administrazioek eta bertze edozein erakundeek jatorri ezberdinetako hainbat datu izanen dituzte beren esku. Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Gobernuak eta Iparraldeko Euskararen Erakunde Publikoak iragan uztailaren 3an sinatu lankidetza hitzarmenak ahalbidetu du euskararen eremu osoa hartzeko aukera.
|
|
2019
|
|
|
Euskararen erabilera normalizatzeko planak ez dira aplikagarriak
|
euskararen
lurralde osoan, eta ez dira heltzen euskaldun guztiengana. esan bezala, hizkuntza eremuak askotarikoak dira: elebidun gehienak Quebecen, ontarion eta Brunswick Berrian bizi dira, eta Quebecetik at milioi bat frantses hiztun daude, gutxiengo egoeran.
|
|
|
Bide batez, esan daiteke euskal herriak bizi duen egoerarekin parekotasunak daudela, non osakidetzaren euskara planek legeari jarraitzen dioten, osasun jardueraren paradigma eta irizpideekin lerrokatu gabe, eta administrazioa zatikatuta dagoen. azken batean, osakidetzako euskara planak ez dira baliagarriak Nafarroako erabiltzaileentzat, edota klinika pribatuetan. pernandoren egia bezain argia: euskararen erabilera normalizatzeko planak ez dira aplikagarriak
|
euskararen
lurralde osoan, eta ez dira heltzen euskaldun guztiengana. kanadara itzuliz, horren guztiaren ondorioz, arreta soziosanitarioa ez dago pazientearen hizkuntzan (frantsesez batik bat) bermaturik, eta hori horrela, profesionalen eta erabiltzaileen arteko hizkuntza mugak ohikoak dira. Laburrean, hizkuntza ezberdinak hitz egiten dituzten edota hizkuntza bera maila ezberdinetan menderatzen duten pertsonen arteko komunikazio arazoak lirateke hizkuntza mugak.
|
|
2021
|
|
|
" Azpimarratzekoa da Euskararen Adierazle Sistema (EAS). EAS datumultzo bat da, era eguneratuan eta diakronikoan euskarak jendarte eremu guzietan duen egoeraren berri emaiten duena,
|
euskararen
lurralde osoan. Sistema hau ezinbesteko tresna da hizkuntza politika publikoa egoki kudeatzeko.
|
|
|
Gaur goizean Larrun mendian izan naiz. Bestalde, bi aditzok ez dira era berean erabiltzen
|
euskararen
lurralde osoan. Adiera batzuetan egon erabiltzen da Hegoaldean, eta izan Iparraldean.
|
|
|
Pandemiak eragindako egoera leundu den honetan, lurraldeetako txapelketak ahalik eta normalena bururaino eramateko modua izango dela aurreikusiz, 2022ko udazkenean XVIII. Bertsolari Txapelketa Nagusia aurrera eramatea erabaki du Bertsozale Elkarteak. Atzo jakinarazi zuen erabakia elkarteak, eta, iragarri zuenez, Getxon (Bizkaia) abiatuko da, irailaren 24an, eta,
|
euskararen
lurralde osoa zeharkatu ostean, Iruñean lurreratuko da finala, abenduaren 18an.
|
|
|
Getxon emango zaio hasiera lehiari 2022ko irailaren 24an, eta"
|
euskararen
lurralde osoa zeharkatu ostean", Iruñean jakingo da nork jantziko duen Maialen Lujanbiok 2017an BECen bururatu zuen txapela. Zortzi finalisten eta milaka bertsozaleren azken geltokia izango da, hain zuzen, txapelketa honen berritasun nagusia.
|
|
2022
|
|
|
«Araba Euskaraz urteari ekingo diogu», esan dute antolatzaileek. Hala, Arabako eskualde bakoitzean antolatuko dituzte egitasmoak, betiere
|
euskara
lurralde osoan zabaltzeko helburuarekin. «Euskal kulturak behar duelako Araba Euskaraz jaiean agertokia, ikusia eta entzuna izan dadin».
|
|
|
Horrela, gure egunerokotasunean bizi kalitatea okertzen diguten adibide zerrenda luzea dugu, pandemia honetan kasuak eta adibideak ugaritu direlarik eta dena, euskaraz bizitzeko eskubidea aitortzen eta bermatzen ez zaigunaren ondorio. Ekitate neurriak behar ditugu hizkuntzarekiko ere, eta nola ez,
|
euskararen
lurralde osoan eta urgentziaz behar ditugu.
|
|
2023
|
|
|
Arabako Diputazioko Euskara zuzendari Lexuri Ugarte ere baikor solastatu zen: «Argi dago
|
euskarak
lurraldean oso egoera ona duela, euskaldun hiztunen kopurua handitzeaz gain gure hizkuntzaren osasunaren pertzepzioa ere nabarmen hobetu baita». Erabilerari dagokionez, inkestan parte hartu dutenen %84k esan dute beti gaztelaniaz hitz egiten dutela; %4k, euskaraz gaztelaniaz bezainbeste; %2, 7k, beti euskaraz.
|
|
|
Orain dela 200 urte abadeak lekualdatzea exijitu zezaketen herritarrek bertako hizkuntzan ez mintzatzeagatik, baina gaur egun herritarren eskubideak mapa batean zehaztutako eremuen araberakoak dira. Nafarroako herritarrek, eragileek eta taldeek, baina, planto egin zuten atzo eta
|
euskara
lurralde osoan ofiziala izateko aldarriarekin bat egin zuten guztiek. Euskalgintzaren Kontseiluak hauteskundeak ate joka direla baliatu, eta alderdiei eskatu zien «ofizialtasunaren eskaria aintzat har dezaten».
|