|
2001
|
|
|
Eta nola ote daude zerbait euskeraren alde egin lezaketen gizon eta emakumezkoak? Zer nolatan ote daude ere
|
euskeraren alde
egin behar eta lezaketen bertako apaizak. Itxura danez, ez bide dago herrian kontzientzia askorik.
|
|
|
Larramendik, adibidez, besteek baino gorago zeuzkala jarriak begiak: euskararen beraren ongia eta hobekuntza nahi zituen, jakinaren gainean nahi ere,
|
euskararen bidez
egin behar zen erlijio irakaskuntzaz kanpo, zein ere ardura handikoa zen irakaskuntza hau.
|
|
2002
|
|
|
Aren
|
euzkeraz
egin biarra! Bai egoki ta bete betian esan giñekela Gurutz gaxua:
|
|
|
(?) helburu nagusiena horixe izan da, gero eta euskara gehiago sartzea eta gero eta maila handiagokoa. Programa egin nahi duenak, euskalduna baldin bada, saioa
|
euskaraz
egin behar du. Programazioaren erdia baino gehiago euskaraz egiten da, ea jende gehiago animatzen den9.
|
|
|
" Euskaldunon jokabideak hauxe izan behar du:
|
euskaraz
egin behar dugu eta ahal izanez gero ingelesez ikasi, estranjeroekin (espainolekin eta frantsesekin, adibidez) berba egiteko. Hau egiten ez badugu, gureak egin du".
|
|
|
Zeren, ez nuke pentsatu ere egin nahi, nire errespetu guztiak baldin badituzte ere, Dollyren bosgarren urtebetetzeak edo Eibarko taldearen entrenamenduak baino garrantzi gutxiago duela Euskaltzaindian sarrera hitzaldia irakurtzeak. Edo erakunde honen lanak, ez eguneroko lanak baizik egun horretako lan bereziak, garrantzi gutxiago duela euskaltzale batendako edo bere jardueran
|
euskararen alde
egin behar duen komunikabide batendako, Europako bisoiak baino. Hain kerratua ikusten dute gai hau?
|
|
2003
|
|
|
Goiko galdera horiek berak egin zizkion bere buruari Legazpiko Udaleko Euskara Batzordeak, eta erantzunak jaso nahian, hitzaldi hausnarketa antolatu zuen, bertaratu nahi zuten udal langileekin, artikulua sinatzen duen honen laguntzaz. Inma Urzelai euskara teknikariaren ustez," langilea motibatuta dagoenean gusturago ematen ditu eman beharreko aurrerapausoak, motibaziorik ez dagoenean langileak zama bat bezala hartzen du betidanik gaztelaniaz egin duena orain
|
euskaraz
egin beharra. Horregatik erabaki genuen' Euskara erabiltzeko arrazoiak' izeneko hitzaldi solasaldia eskaintzea langileei".
|
|
|
Holakorik ez. Handik lasterrera askok eta askok gure eleiz zereginak gehien baten
|
euskeraz
egin behar izango genduzan arren, Seminarioko egitarauetan euskereak ez eukan ezetariko lekurik, hori gaur ulertezina egiten bajaku be. Beste hainbat ikasgairen artean, bageunkan bat," Pastoral" eritxona, gure herrietan artzain on izateko bideak erakusten euskuzana.
|
|
2004
|
|
|
Euskal telebista behar zenean ere eztabaida kalean egon zenetik EITB sortu arte urte batzuk pasatu ziren. Gauza hauek egin izan ez bagenitu, agian gizartean ez zen planteatu ere egingo justizia administrazioa
|
euskaraz
egin behar dela.
|
|
|
Zuloan egon naizen denboran, isiltasunean egun asko eman ditut, batzutan bakarrik nengoelako, eta bestetan lagunekin ere hitzik egin ezin nuelako. Iparraldean ez baita etxe askotan euskaraz mintzatzen, eta nirekin egiteko
|
euskaraz
egin behar zuten. Entzun dut hamabi aldiz frantsesa ikasteko adina, baina ez dut ikasi.
|
|
|
zertan datza hizkuntzaren bereizgarritasun indarra? . Nazionalistak
|
euskararen alde
egin behar du, jakina, baina ez besteengandik bereizteko behar dugulako, bere bitartez munduak errazago ikusiko gaituelako euskal nazio bezala?. 33 Idazle donostiarraren ustez euskara ez genuke behar besteengandik bereizteko. Euskaldun izanda, hobeto ikusiko eta ulertuko omen gintuzkete.
|
|
|
Eta euskaraz ez al dugu pentsamendurik sortu behar? Ez dugu debate kultural bat
|
euskaraz
egin behar??. 532
|
|
|
Baina oraingoan arerioa barruan ere dagoen ezkero, gaztelaniaz bakarrik egitea ez da nahiko, apologista legelariak egiten zuten antzera. Oraingoan gizarte barrura ere begiratzen da eta etorkizuna euskal gizarte barman ere irabazteko adierazpenak
|
euskaraz
egin behar dira.
|
|
|
Zortzi urtez antzerkian ibili ginenean ere, esate baterako,
|
euskaraz
egin beharrak eragindako ekintzak izan dira beti. Eta besterik ez baitzegoen, guk asmatu behar genituen lanak nola egin eta ateak nola ireki.
|
|
|
Haiek legamia ziren. Aste osoan erdaraz bizi zen kaletarrak bazekien larunbata goizean
|
euskaraz
egin behar zuela. Baserritarrari, eta bide nabarrez apika bestela erdaraz egingo zion aldameneko kaletarrari ere.
|
|
2005
|
|
|
Gainera, familia eta lagunartea erdaldunak dituzte; beraz, hurbileko harreman sarean ez daukate behar beste euskaldunik euskaraz egiteko. Azken batean, ez dute
|
euskaraz
egiteko behar besteko aukerarik, erraztasunik ez dutelako edota norekin hitz egin ez dutelako (ikus koadroak).
|
|
|
Oroitzen naiz zelan mintzatu nintzen neure lagun maite batekin, Jesus Mari Ansolarekin. Geureartean berbetan
|
euskaraz
egin behar genuela esan nion. Ohiturari buelta ematea zail da, baina handik aurrera beti horrela egin genuen.
|
|
2006
|
|
|
«Senarrak eta biok hezkuntza eredu honetan sinesten dugu, eta gure bi semeak ereduan eskolaratu ditugu. Gure semeek ikasketak euskaraz egitea nahi dugu, baina badakigu euskara manten dezaten etxean ere
|
euskaraz
egin behar diegula».
|
|
|
Zergatik ez, bada, euskal hiztunak? Tele hiztuna zerbitzuari esker,
|
euskaraz
egiteko beharra daukanak (behar psikologikoa, praktikoa, sentimentala, zientifikoa...) telefonoa hartu eta di da batean euskal hiztuna izanen du ondoan, bere beharrak asetzeko.
|
|
|
hiztunari, eta ondorioz baita entzuleari ere, euskara karga bihurtzen zaionean. Sarritan gertatzen da gogorik izan gabe ere
|
euskaraz
egin beharra, protokoloak aginduta edo hainbat arrazoi direla medio hala komeni delako. Horrelakoetan, esan bezala, euskara karga edo zama da hizlariarentzat, batez ere euskaraz ongi eta eroso moldatzen ez bada, eta baita entzun behar dionarentzat ere.
|
|
2007
|
|
|
Hegoaldean nagusitu den kezka, hain zuzen. Horren haritik, haurrei
|
euskaraz
egin behar zaiela belaunaldi batzuen leloa izan da, orain arte. Aurrera begirako zalantza dugu, hala ere, lelo hori egungo gazte jende gehienena ere ote den. enean baino (%3).
|
|
|
azken hamarkadetan, euskara ondorengotaratzeko Hegoaldean nagusitu den kezka, hain zuzen. Horren haritik, haurrei
|
euskaraz
egin behar zaiela belaunaldi batzuen leloa izan da, orain arte. Aurrera begirako zalantza dugu, hala ere, lelo hori egungo gazte jende gehienena ere ote den.
|
|
|
3
|
Euskaraz
egin behar den zerbait da. Baina euskaraz jartze hutsarekinkultura euskaratu egiten da, ez euskaldundu.
|
|
2008
|
|
|
«Idatzi ditudan 30etik gora liburuak euskaraz izan dira, bat izan ezik. Nik beti izan dut oso garbi erdaraz asko eta oso ondo idazten dutela, eta nik euskaraz dakidanez gero,
|
euskaraz
egin behar nuela».
|
|
|
Erabiltzeak ekarriko du unez une bere garapena eta aurrera egiteko grina, ez dago zalantzarik. Euskararen alde egon baino,
|
euskararen alde
egin behar dugu.
|
|
|
Zer dela eta orain
|
euskaraz
egin beharra. Azaldu diote Akarregiri kontua ez dela beti egin duen hori ezabatzea, indartzea eta trinkotzea baino.
|
|
2009
|
|
|
Hizkuntza ez da inoiz oztopo izan gure musika atzerrian defendatzeko. Euskal musika
|
euskaraz
egin behar da eta atzerrian ere talde euskaldun bat ikustera doan publikoak euskara entzun nahi du. Oztopoa izan barik, kontrakoa esango genuke:
|
|
|
Justizia Administrazioan, euskararen presentzia eraikinen errotulaziora mugatzen da. Prozedura judizialak
|
euskaraz
egin behar edo nahi direnean, itzultzaileen bitartez bermatzen dira. P, ordea, ez da zuzenbidean aditua baino logikak esaten dio itzulpenak berehalakotasuna kentzen duela auziko parteen artean eta informazioaren kalitatea murrizten duela ahozko auzibideetan.
|
|
|
Ebaluazio txostenean esaten denez, euskal herritarrek auzitegien jakinarazpenak eta zitazioak gaztelaniaz baino ez dituzte jasotzen oraindik ere, eta, prozedurak euskaraz egin daitezen eskatzen dutenean, atzerapenak nozitzen dituzte. Adituen Batzordeak Espainiako Gobernuari gogorarazten dio prozedurak
|
euskaraz
egin behar direla, baldin eta alde batek hala eskatzen badu; baina adituek ohartarazten dute, euskaraz dakiten epaileak hain gutxi izanik, herritarren erabaki hori praktikan bete ezina gertatzen dela.
|
|
|
Estibalizko fraideak ditut gogoan: Kontzilioa baino lehenago, duela 50 urte pasa," Euskal herrian bizi garenez, guk
|
euskaraz
egin behar dugu otoitz: euskal otoitzak behar du hemen hegalari".
|
|
2010
|
|
|
Normalizaziorako pauso bat litzateke. Hemengo jendeak hemengo zinema egiteko beharra dago, askotan esaten baitigute,"
|
euskaraz
egin behar duzue. Baina horrek asko mugatzen du distribuzioa!".
|
|
|
Motibazioa da garrantzitsuena. " Gaur egun,'
|
Euskaraz
egin behar duzu!' eta horrelakoak esatea alferrik da. Errietek eta zigorrek ez dute lekurik barnetegietako lan jardunean.
|
|
|
Francorena esplikatu zigun egunean ere hizkuntzez mintzatu zitzaigun. Ez dut gogoratzen nola egin zuen Francorengandik euskararako bidea, baina gogoan dut hotsandiz errepikatu zigula etxean beti
|
euskaraz
egin behar genuela, oso gutxi ginela euskaraz egiten genuenok eta guri zegokigula hizkuntza gordetzea.
|
|
|
|
Euskaraz
egin behar genuke guztiok, egunero
|
|
|
Urraul Goiti (N) ibarreko Santa Fe Eparozko elizan (irudian)
|
Euskaraz
egin behar bazen ere"... aunque la obligacion es de predicar en Basquence por ser este balle bascongado", erdaraz egiten zen erdaldun batzuengatik"... por concurrir forasteros de pueblos romanzados" edo apez euskaldunik ez zegoelako"... porque no siempre se halla orador vascongado". Bistan denez, bazen beti aitzakia.
|
|
|
Ja, ja! Joka zaitez nahi duzun bezala bainan heldu den urtean
|
euskaraz
egin behar duzu zure predikua".
|
|
|
Justiziaren aurrean behintzat. Ez zegoen inon idatzita senar emazteek haurrei
|
euskaraz
egin behar zietenik. Eta haurrek beraiek... amarekin gelditu nahi izango zuten, ni asko maitatugatik.
|
|
2011
|
|
|
Euskaraz kantatu nahi nuen eta hori izan zen nire motibazio nagusia. Punk musika talde batek Euskal Herrian
|
euskaraz
egin behar duela uste dut orain ere20.
|
|
|
Batez ere hiru hauek: a) diglosia gorrian bizi gara euskaldunok; b) diglosia hori galgarria da per se (bera da gainbeherako joera hirukoitz horren erantzule nagusia, ia bakarra13); eta c)
|
euskaraz
egin behar dugu eta ahal izanez gero ingelesez ikasi, espainolekin eta frantsesekin berba egiteko. hirugarren puntua geroko utzita, zentra gaitezen lehenengo bietan: " diglosian bizi gara, eta diglosia hori galgarria dugu". horrela al dira kontuak?
|
|
|
Ez da harritzekoa, beraz, 2006an Anton Abbadia Saria jaso izana, euskararen normalizazioaren alde egindako lanagatik. . Kontua da nik ez ditudala inoiz garunak urtu pelikulak
|
euskaraz
egin behar ote nituen erabakitzeko. Hala sentitu dut, besterik gabe.
|
|
|
Zinemagile batek pelikula baino ez du egin nahi, eta Madrilek jartzen badu dirua, edo Parisek, hara joango da. . Arrazoi sozio-politikoak medio, dena eraikuntza nazional gisa ulertu da hemen, baina sortzaileari ezin zaio eskatu torloju saltzaileari eskatzen ez zaiona, azken honek enpresa deslokalizatu eta Txinan egin ditzakeelako torlojuak, eta euskal zinemagileak
|
euskaraz
egin behar du pelikula, hemengo ekoizpenarekin??. Belaunaldi berriek, dena den, ikuspegi irekiagoa dutela nabarmendu du, mundura irekiagoa, ohituta daudelako bidaiatzera eta leku batetik bestera mugitzera.
|
|
|
Ahozko euskararen erabileraren esparruan Txillardegiren proiektuko zinak beste 5 puntu zituen, besteak beste, hitzaldiak
|
euskaraz
egiteko beharra (ez bazen abertzaletasunari buruzkoa, orduan posible zelako erdarara jotzea), edota euskaldunekin, abertzale izan edo ez, euskaraz egiteko beharra. Ikusten denez, 60ko hamarkada hasierako Txillardegirentzat abertzaletasuna ezinbestekoa zen euskararentzat, baina hala ere, abertzaletasuna euskaldundu eta euskaltzaletu behar zen.
|
|
|
Ahozko euskararen erabileraren esparruan Txillardegiren proiektuko zinak beste 5 puntu zituen, besteak beste, hitzaldiak euskaraz egiteko beharra (ez bazen abertzaletasunari buruzkoa, orduan posible zelako erdarara jotzea), edota euskaldunekin, abertzale izan edo ez,
|
euskaraz
egiteko beharra. Ikusten denez, 60ko hamarkada hasierako Txillardegirentzat abertzaletasuna ezinbestekoa zen euskararentzat, baina hala ere, abertzaletasuna euskaldundu eta euskaltzaletu behar zen.
|
|
|
Eta subordinazioa lortzeko bide bat aztertzen ari gara: euskara disonantea izan ez dadin,
|
euskaraz
egin beharrean euskara erabiliko da ikur gisa. Praktika horiek anbibalenteak dira:
|
|
2012
|
|
|
Mapa geografikoak zerikusia dauka horretan. Madrilen ikasten nengoenean erdaraz egiten nuen lan, Bilbon euskaraz eta erdaraz, orain Berrizen bizi naiz eta
|
euskaraz
egin behar dudala uste dut.
|
|
2013
|
|
|
Inflexio puntua, ez da" gaurtik aurrera euskaraz". Lana egiteko bai, adibidez," euskaraz idatziko ditut e postak", eta inork ez du zalantzan ipintzen bilera
|
euskaraz
egin behar denik, baina Jose Luisekin elkartzen naizenean erdaraz egiten dut, kuadrillan [kanpoan] erdaraz egiten dugulako. Kanpotik dakarten hizkuntza ohitura aldatzea nekeza da.
|
|
|
Aldaketa eragiteko jokoan zer dagoen azaleratu behar da. Hau da, nola azaltzen diozu udal langileari hemendik aurrera
|
euskaraz
egin behar duela. Euskaraz egiteko eskubidea duelako, bere betebeharra delako… Hizkuntza kodea aldatzeko esango diogu, eta kito?
|
|
|
Baina orduan eta orain, berdin pentsatzen dut:
|
euskaraz
egin behar baldin badugu, egin dezagun euskaraz. Gaztelaniaz nahi badugu, gaztelaniaz.
|
|
|
Euskal Herriko gaien inguruan egitea eta euskaraz. " Nik ez ditut inoiz garunak urtu pelikulak
|
euskaraz
egin behar ote nituen erabakitzeko. Hala sentitu dut, besterik gabe.
|
|
|
2) besteak zeharka,
|
euskaraz
egin behar direlako: bertsolaritzan, bideotan...
|
|
|
Derrigorrezkoa izan luke hizkuntza paisaia euskaldunagoa izateak, baita enpresetan ere. Mezua
|
euskaraz
egin behar izateak, eta gero, nahiko balute, gaztelaniaz. Hizkuntza aniztasunaren aurkakoek sutsuki borrokatzen dituzte derrigortasun neurri horiek; derrigortzea gustuko ez badute, gaztelania inposatzen duten arauak ken ditzatela.
|
|
2014
|
|
|
Tutoreena zailago jotzen du. " Euskalduna egokitu behar zaizu, euskaraz egin nahi duena, lanari buruz euskaraz egiteko ohitura duena, eta
|
euskaraz
egin behar du hiru hilabetez arduradun moduan…". Kopurua bere iritziz ez da hain txarra:
|
|
|
Nik ez dakit euskaraz, eta amorru handia ematen dit nire trebetasun falta horrek. Comicos de la Leguaren garaietan argi genuen euskal antzerkia
|
euskaraz
egin behar zela, eta orduko lan asko elebidunak ziren, narratzaileak euskaraz hitz egiten zuen bitartean, aktoreak gaztelaniaz ari ziren, baina orduko garaietarako baliagarria zen. Borondatea bazegoen, jarrera politikoa.
|
|
|
Euskal Herrian
|
euskaraz
egin behar da
|
|
|
Azpeitiko gazteek gaztelania jakitea garrantzitsua dela uste dute, baina aldi berean gaztelaniaz bakarrik egiten dutenek
|
euskaraz
egin behar luketela garbi daukate, batak ez baitu bestea kentzen.
|
|
|
Puntuazio altuena lortu duten galdera horiekin ados agertu dira gazteak. Azpeitiko gazteek gaztelania jakitea garrantzitsua dela uste dute, baina aldi berean gaztelaniaz bakarrik egiten dutenek
|
euskaraz
egin behar luketela garbi daukate. Gaztelaniaren ezagutza garrantzizkotzat jotzeak jarreran badu eragin positiboa.
|
|
|
5 Euskalduna euskarak egiten duela esan dute gazteek eta Euskal Herrian
|
euskaraz
egin behar dela.
|
|
|
Herrikoia bada, denek ulertuko dute. Guk pentsatu behar dugu
|
euskara
egin behar dugula elkarrekin komunikatzeko. Nire teoria hori zen beti.
|
|
|
Ez zeukaten beste erremediorik eta! Guk ez genekien besterik, eta gurekin aritzeko
|
euskaraz
egin behar. Gauza onartua zen.
|
|
|
Euskara hilzorian zegoen, ahuleziaz jositako historia osoan baino ahulago, eta gure esku zegoen agonia, besterik ez bazen ere, pitin bat luzatzea. Horretarako
|
euskaraz
egin behar genuen. Hortik aurrerakoa ez zen kalkuluetan sartzen.
|
|
2015
|
|
|
Hautagaitzaren izenak ez ezik, haren azalpen testuak ere ez du baztertzeko hitzik: " Oraingoa ez da unea, ez euskaldun, errioxar edo maño eginen ote garen eztabaidatzeko, ez jotak abestu edo Nafarroa osoan
|
euskaraz
egin behar ote dugun. Orain lehentasun gorenen alde apustu egin behar dugu.
|
|
|
" Sei urtetik hamasei urtera egunero egunero entzuten genuen
|
euskaraz
egin behar genuela eta aditzak ezelako akatsik barik jokatu behar zirela", gogoratzen du Miren Amurizak. " Askok eskola sasoian bertan utzi zioten euskaraz egiteari; aginduari kontra egitearren, gogaikarria egiten zitzaielako… Gerora hautu kontzientea egiteko adinean, gehienek korronteari jarraitzen diote eta korronteak erdarazko musika entzuten du, erdaraz kantatzen ditu golak, erdaraz poteatzen du, erdaraz ikusten pelikula eta telesailak… Nire gelakideen artean, ama hizkuntza gaztelera zuten denek ikasi zuten euskaraz.
|
|
|
–(...) Euskaldunek garrantzi handiago eman liokete ingelesari, gaztelaniari edo frantsesari baino. Euskaldun petoek, guztien gain,
|
euskaraz
egin behar dute, euskaldunak izateko. Europarekin eta mundu osoarekin komunikatzeko, ingeles gehiago jakin behar dute eta gaztelania baino hobeto gainera.
|
|
2016
|
|
|
Aldi berean, 150 urte igaro dira Evaristo Bustinza Lasuen Kirikiño irakasle, poeta, kazetaria eta idazlea jaio zela; 110, Felipe Arrese Beitia idazle eta poeta hil zela; eta, 80, Jose Manuel Lujanbio Retegi Txirrita hil zela. Durangon gertaera horien inguruan zerbait
|
euskaraz
egin behar zutela iritzita, herriko zenbait eragile elkartu ziren. Berbarok, Karrika antzerki taldeak, Plateruena kafe antzokiak, Udal Bibliotekak, San Agustin kulturguneak eta Gerediaga elkarteak antolatu dute zikloa, udalaren laguntzarekin.
|
|
2017
|
|
|
Hobeto edo okerrago, baina egitea. Euskaraz bizitzeko gaitasuna nahi duenak
|
euskaraz
egin beharra du; jardunean zuzenduko ditu okerrak eta eskuratuko ahalmenak. Horixe da mintzalagunen zioa:
|
|
|
Beti gabiltza horretan: " Hemen kantatu gura baduzu
|
euskaraz
egin behar duzu", esaten dutenean," Zergatik?" galdetzen dut nik. Beti gabiltza berdin.
|
|
2018
|
|
|
Baldintza ezinbestekoa da dena
|
euskaraz
egin behar dela burutik buru. Huni gehitzen badiozu apez euskaldunen kopurua beti ttipituz doala (orokorki apez guziena bezala) aspaldisko huntan, mugak laster hunkitzen dira.
|
|
|
Ondarroan arreta jarri dute euskararen kalitatean, etorkinengan eta eremu formaletan. Bermeon, aldiz, kontzientzian eta aktibazioan eragin beharra nabarmentzen dute, batik bat. adibidez, kanpotik etorritakoek,
|
euskaraz
egiteko beharra sentitzen dute. Bermeon alderantzizkoa gertatzen da, motibazio afektiboa ahula dela ikusi dugu; eta, bestetik, beharra ere ez dute sentitzen euskaraz aritzeko, ez bada eremu formal zehatz batzuetan, eskolan, herri administrazioarekin harremanetan eta abar.
|
|
|
Badirudi, eta hauxe litzateke nire ustez kezkagarriena, gizarte arau/ diskurtso/ marko bat eratu dugula hizkuntza eta adinari dagokionez: haur eta helduen arteko solasaldietan
|
euskaraz
egin behar da. Hau da, belaunaldi arteko harreman bertikaletan euskaraz egin dezagun eta berdinen arteko harreman horizontaletan erdaraz.
|
|
|
Atzo goizekoa da musika estilo oro euskaraz ere izan daitekeela erakutsi zenekoa, eta sentitzen dut, gaur, zenbait euskaldunek
|
euskaraz
egin beharra inor ez traizionatzeko kortse gisa sentitzen dutela, talibanik ez dadin muturtu. Ez dut orokortu nahi, eta oker egon gura nuke; badira euskaraz egiten dutenak publikoarekin gehiago konektatzeko, hala ateratzen zaielako.
|
|
2019
|
|
|
Bada, erantzuna oso sinplea da: kalea euskaldun hutsa zelako eta kalean
|
euskaraz
egin behar zutelako. kaleak euskaldundu zituen haur haiek, euskarak bizi izan duen koiuntura sozio-politikorik zailenean. alegia, oso baldintza kontrakoetan ere, ingurune hurbilak hizkuntza jakin bati eusten badio eta erabiltzen badu, hizkuntza hori beharrezkoa bihurtzen da... bizitzeko!
|
|
|
Bada, erantzuna oso sinplea da: kalea euskaldun hutsa zelako eta kalean
|
euskaraz
egin behar zutelako.
|
|
|
erantzuna oso sinplea da: kalea euskaldun hutsa zelako eta kalean
|
euskaraz
egin behar zutelako.
|
|
|
Bozgorailua duten eragileek, hau da, hedabideek, alderdi politikoek, elkarteek... herri honetan gutxienez ele bitan egin lukete eta euskara erdigunean jarri lukete.
|
Euskararen alde
egin beharrean kontra egiten ari dira, euskararen alde daudela esan arren.
|
|
2020
|
|
|
Herri txiki euskaldun batean, beharbada, txapak ere ez dituzte zeren denek badakite euskaraz egiten dutela, baina herri txiki horietan ere, badira euskararen erabilera ohikoa ez duten pertsonak eta horiek hurbiltzeko belarriprest aren figura ezinbestekoa da. Bestalde, ingurune edo familia erdaldunean bizi denari esaten badiozu mundu guztiari lehen hitza
|
euskaraz
egin behar diola eta inguruko guztiekin euskaraz egin behar duela, kolapsatu liteke eta utzi. Belarriprest aren figura abegikorra da, motibatzailea, eta harrera funtzioa betetzen du.
|
|
|
Herri txiki euskaldun batean, beharbada, txapak ere ez dituzte zeren denek badakite euskaraz egiten dutela, baina herri txiki horietan ere, badira euskararen erabilera ohikoa ez duten pertsonak eta horiek hurbiltzeko belarriprest aren figura ezinbestekoa da. Bestalde, ingurune edo familia erdaldunean bizi denari esaten badiozu mundu guztiari lehen hitza euskaraz egin behar diola eta inguruko guztiekin
|
euskaraz
egin behar duela, kolapsatu liteke eta utzi. Belarriprest aren figura abegikorra da, motibatzailea, eta harrera funtzioa betetzen du.
|
|
|
Dena den, tuterarra konturatu da hizkuntza ohiturak aldatuta, badirela euskaraz aritzeko espazio batzuk eta horiei eutsi behar zaiela uste du. Herria ezagutzen duenez, bazekien zer aurkituko zuen toki bakoitzean," hemen dut, hemen ere ez, hemen ere ez", baina oraingo berritasuna zen
|
euskaraz
egin behar zuela bai ala bai. Eta sorpresa onak izan ditu, ez du errefusarik jaso, espero baitzuen" no te entiendo" bat baino gehiago entzutea.
|
|
|
Lau adibide eman ditu: ez zeukan bi hizkuntzetan egindako elkarrizketen kontzientziarik, bera euskaraz eta bestea gaztelaniaz, Arteagari ulertu ere egiten ez diola; ez zegoen ohituta buruan izatera etengabe
|
euskaraz
egin behar zuela eta konturatu da egun oso batez ere euskara hutsean aritzeko modurik ez zuela izan; jabetu da kuadrillan bi hizkuntzetan jauzika ibiltzen direla; eta orain badaki haserretzen denean edo txantxetan dabilenean gaztelaniara jotzen duela. Gogoeta egiteko balio izan dio ariketak:
|
|
|
Askotan jendeari jarri izan zaio jauzi gehiegizko bat: edo gaztelaniaz egiten duzu, edo, euskaraz egiten dutenen ligan sartzen bazara, jakintzat ematen da dena
|
euskaraz
egin behar duzula. Jende bat, agian, ez da iristen segurtasunez pauso hori ematera, eta kondenatzen dugu euskaraz ikasi duen guztia erabilpen jakinik gabe uztera.
|
|
|
Udalerrira iritsi berriengan jarriko dute fokua, eta Lehen Hezkuntzaren bidez euskara ikasteko aukerarik izan ez zutenengan. " Derrigorrezko ikasketak
|
euskaraz
egin behar izan dituzte gehienbat, erabat ezezaguna zaien hizkuntza batean, horrek dakarren frustrazio eta ezintasunarekin”.
|
|
|
Euskalduna izateko
|
euskeraz
egin behar da. Euskerarik gabe ez dago euskaldunik.
|
|
2021
|
|
|
" pero, hombre, no, es inútil: la Historia nunca se detiene; es mejor, como decía Unamuno, hacerle los honores funerarios como monumento arqueológico que es, y a otra cosa, mariposa"," Hi, Xabier, datorren kurtsoan asignatura guztietako apunteak
|
euskaraz
egin behar dizkiagu, zer iruditzen?"," bai, eta batez ere Biologia asignaturakoak"," hori duk, eta bukatutakoan ale bat bidaliko zioagu," la ontogenia es la recapitulación de la filogenia" delakoaren itzulpena azpimarraturik"," konforme, baina hik ba al dakik nola esan daitekeen hori?"," ez, puta idearik ere ez, baina asmatuko diagu zeozer...&quo...
|
|
|
Oso interesgarriak dira horrelako mugimenduak. Bultzada bat badago; izan ere, hemen
|
euskaraz
egin behar dira lanak. Eta gure artean horrelako mugimenduak bultzatu egin behar ditugu, bai ala bai.
|
|
|
Itzulpen prozesuari buruz mintzatu da: «Aspaldikoa denez, pentsa daiteke aspaldiko
|
euskaran
egin behar dela, baina hau idatzi zenetik 450 urte joan dira, eta Margaritak garaiko frantsesa erabiliko zuen, bere garaikoentzat idatzi zuen».
|
|
|
«Ez da aski haurrak ikastolan uztea. Taloak egin behar dira, ados, baina taloak
|
euskaraz
egin behar dira. Bilkurak euskaraz egitea ez da ebidentea.
|
|
|
Kike Amonarriz Topaguneko lehendakariak euskara sustatzeko eskola" nahikoa" ez dela gaineratu du, eta eskolaz kanpoko eremuetan jarri nahi izan du enfasia: " Haurrek euskaraz egingo badute, eskolatik kanpoko eremuetan ere
|
euskaraz
egin behar dute: euskaraz dakiten gurasoekin, etxeetan, aisialdian, beraiei zuzenduriko zerbitzu eta ekintzetan".
|
|
|
Hori bermatzeko eskaera egin beharra dago, zenbait gauza aldatuko badira, eta behin egonda horrelako aukera bat, kontsumitu beharra daukagu. Erabaki koherente eta zentzuduna hartu nahi nuen; euskaraz bizi banaiz, gisa honetako gauzak ere
|
euskaraz
egin behar ditut. Zentzu horretan, eskolan euskaraz ikastea eta egin beharreko guztiak euskaraz egitea iruditzen zait zentzuzkoena.
|
|
|
Barakaldoko elkarteekin lan asko egin dut, euskara eskolan emanda ez delako nahikoa jendea euskalduntzeko. Aisialdian
|
euskaraz
egin behar dute haur eta gazteek, eta eskaintza hori sortzeko lan asko egin dute Barakaldoko hainbat taldek. Irakasle euskaldunei ere laguntzeko mintegiak eta aldizkaria baliatzen genuen, Arbela.
|
|
2022
|
|
|
Kirola
|
euskaraz
egiteko beharra
|
|
|
euskara jartzen dute zentroan, eta haren inguruan sortzen dute, izan kirolaren eremuan, elikadura burujabetzan, zonifikazioa gainditzeko dinamikan edota gazteak politizatzeko eta prekarietatea gainditzeko borrokan. Baina beti ere ulertuta euskara badela hor funtsezko tresna bat, eta
|
euskaratik
egin behar dela.
|
|
|
Gaur egun lekukoek, edo aitzindaritzek, atzera botatzen dute. Jendea da
|
euskararen alde
egin behar duena.
|
|
|
Egia da, bestalde, euskaldun askotxok, badaezpada ere, ertzainari erdaraz egingo diola. Horri buelta emateko jendaurrean ibili behar duten ertzainek ahoz, gutxi gorabehera, EGAk (C1) adierazten duen maila izan behar dute salaketak eta idazten dituztenek idatziz ere bai, eta lehen hitza
|
euskaraz
egin behar dute.
|
|
|
Oposizio haietarako euskara lehenetsi genuen guk, baina ez Euskadi Irratirako bakarrik, Radio Euskadirako ere bai. Izan ere, guk sinisten genuen
|
euskaratik
egin behar genuela Euskadi Irratia —Euskadi Irratia, Radio Euskadi eta Gaztea horren barruan ulertuta—, herri honetan, euskararik gabe ez goazelako inora. Radio Euskadin bazegoen euskara mailarik ez zuen jendea, eta haiei bi urtean euskarazko beharrezko profila eskuratzeko aukera eman zitzaien.
|
|
|
Zenbait irakasleren euskara “eskasa” dela aipatu dute, adibidez; irakasle batzuen eta bertzeen hizkuntzarekiko konpromisoa ere ez da bera, azaldu dutenez, eta horrek badu eragina, haien ustez, ikasleen jokabidean: “Batzuk serio esaten dute
|
euskaraz
egin behar dugula; beste batzuek, berriz, ikasleak gaztelaniaz entzuten dituztenean ez diete kasu handirik egiten”, kontatu dute.
|
|
|
Ez zen hasiera erraza izan. Txapasek dio ordura arte gazteleraz hitz egiten zuen jendeari «oso arraroa» egiten zitzaiola
|
euskaraz
egin behar izatea. Berea da pasadizoa:
|
|
|
Iragan mendeko 70eko hamarkadan denek esaten zuten
|
euskaraz
egin behar zirela filmak. 80ko hamarkadan, filmak euskaraz egitea posible izan zenean, Antton Ezeizak beste inork ez zuen zinema euskaraz egin.
|
|
|
Oposizio haietarako euskara lehenetsi genuen guk, baina ez Euskadi Irratirako bakarrik, Radio Euskadirako ere bai. Izan ere, guk sinisten genuen
|
euskaratik
egin behar genuela Euskadi Irratia —Euskadi Irratia, Radio Euskadi eta Gaztea horren barruan ulertuta—, herri honetan, euskararik gabe ez goazelako inora. Radio Euskadin bazegoen euskara mailarik ez zuen jendea, eta haiei bi urtean euskarazko beharrezko profila eskuratzeko aukera eman zitzaien.
|
|
2023
|
|
|
Arranzek jarraitu du: " Eskola honetako umeentzat inguru euskalduna falta zaigu,
|
euskaraz
egiteko beharra sustatuko diena. Hori ezin dugu sortu etxetik euskaldun diren umeak ez badatoz".
|
|
|
Hautu horrek hainbat erronka ekarri zituen, besteak beste, ikus entzunezkoetarako kode berriak sortzea (3.3 atalean sakonduko da puntu horri buruz), ulergarria zen
|
euskara
egiteko beharra eta euskalkien lekua finkatzea. Ulergarritasun arazoaren lekuko, hona hemen 1985ean adineko ikusle bizkaitar batek ETBko emanaldiez zioena:
|
|
|
“Urte luzez gure zilborrari bakarrik begiratu diogu, baina munduan badira beste milaka hizkuntza gutxitu.
|
Euskararen alde
egin behar dugu, baina ez euskararen alde bakarrik; borroka komunitarioa eta globala da”.
|