|
2000
|
|
|
Euskarak dituen zenbait gaitz euskalkiak baliatuz sendatu edo, behintzat, arindu daitezkelakoan nago. Hori bai, sendagarri onenekin ere, ez da izango samurra
|
euskararen
etorkizuna. Dena den, esanak esan, euskarak badu gauza bat ona:
|
|
|
Orain, aurreko orritan beste zenbait gai aztertu direlakoan, iragarpen salaketa erantzunen olatua atzean utzita, eta" etxekoen" artean ari garenez hauxe da galdera: Administrazio publikoen aldetik zer dagoen badakigu eta zer etorriko den eurreikusten dugu, hortaz, non jarri palankaren indarra
|
euskararen
etorkizuna irabazteko?
|
|
|
|
Euskararen
etorkizunari begira, itxaropen zoriontsua ezbairik gabe. Zer asmo ederra, asmo hutsa erdi ustela ez balitz.
|
|
2001
|
|
|
zientzialariaz gainera, pieza bateko gizaseme bat aurkituko du irakurleak orriotan. Bere herriari(" eta neurea dela diot, ez haren jabe eta nagusi naizelako, baizik eta ni naizelako herri horretakoa, herri horrek sortua, hazia eta hezia") lotzen zuen lokarria eten nahi ez, eta haren zerbitzari leiala izan zen;
|
euskararen
etorkizunean sinesten zuelako, euskarari etorkizuna eskaini nahi izan ziona; sufritzen dutenekin bat egiten zekiena. Handikeriazko menturarik gabe bizi izandako gizon handia.
|
|
|
zientzialariaz gainera, pieza bateko gizaseme bat aurkituko du irakurleak orriotan. Bere herriari(" eta neurea dela diot, ez haren jabe eta nagusi naizelako, baizik eta ni naizelako herri horretakoa, herri horrek sortua, hazia eta hezia") lotzen zuen lokarria eten nahi ez, eta haren zerbitzari leiala izan zen; euskararen etorkizunean sinesten zuelako,
|
euskarari
etorkizuna eskaini nahi izan ziona; sufritzen dutenekin bat egiten zekiena. Handikeriazko menturarik gabe bizi izandako gizon handia.
|
|
|
Behar adinako tokia gure euskararentzat: horrela utzi zuen idatzirik Koldo Mitxelena maisuak
|
euskararentzat
etorkizuna aurkitzeko urratu beharreko bidea. Irudi luke, ordea, joan den hogei urte honetan leku hori, gure lekua, alegia, non egon daitekeen ezin asmaturik, bidean galdurik bezala gabiltzala, nahiz urte horietan gure eskuetan izan ditugun, botere politiko eta erabakimen tresna indartsu askoak, bai ugaritasunaren bai irismen mailaren aldetik ere.
|
|
|
Beldurrik gabe eta erdi egiak, erdi gezurrak bazter batean utzita mintzatzen hasi behar dugu euskarari buruz ere.
|
Euskararen
etorkizunaz ditugun itxaropenak argi eta garbi azaldu behar dizkiogu elkarri. Badakit, ongi jakin ere, elkarrizketa horretan euskaltzaleok, eta euskaldunok oro har, eraman handiko, zuhur, eta pragmatiko agertu dugula, galtzeko  baitugu irabazteko baino askoz gehiago:
|
|
|
Horretarako gai izan behar dugu, hortxe dago koska. Esku zarta eder bat merezi dute, beraz, liburu honen eragileek, gure errenteriar hizkuntzalariak
|
euskararen
etorkizunaz idatzirik utzi zituen iritziak ostera plazaratzeagatik. Iruditzen zait gaurko belaunaldi gazteek, Mitxelena bera ezagutzeko egokierarik izan ez zutenek alegia, aurkituko dutela zer ikasia eta zer hausnartua orrialdeotan.
|
|
|
Begira zerk harritzen duen. Duela zenbait urte, Donostiako El Diario Vascok galdera batzuk egin zizkion zenbait pertsonari, ni ere horien artean nintzelarik,
|
euskararen
etorkizunaz. Funtsez, ederki jaso du hitz bitan nik erantzun nuenaren muina, baina, ordukoak eta oraingoak elkarrekin erkatuaz, bere buruari, eta bere buruaren bitartez Euskal Herri osoari, zerbait galdatu nahi lioke Zaloñak:
|
|
|
Biltzarretik biltzarrera udako azken egunetan hamaikatxo euskaltzale bildu dira, Euskaltzaindiaren babesean, Bilboko Euskalduna Jauregira. Hiru egunetan ibili dira jardun eta gogoetan,
|
euskararen
etorkizuna nondik etor daitekeen asmatzeko. Julio Urkixo eta Resurreccion Maria Azkue euskalari handien ehun urtegarrenak ziren tartean, eta haien omenezko zerak erakusgai.
|
|
|
Euskara ren gerokoa, bizitasunetik ekarri behar. Horretarako, tokian tokiko eta lekuan lekuko hartu behar, eta horri lehentasuna eman, horrek
|
euskararen
etorkizuna ekarriko digulakoan. Ezin, beraz, bitartekorik gauzatu, euskalki osoarena soberan bailegoke, euskara batu horren bidegintzan.
|
|
|
Horrek esparru desberdinen jorraketa eskatzen du.
|
Euskararen
etorkizuna bide horretatik ikus daiteke, alegia, gure premien esatari eta bidegile egiten dugun neurri horretan.
|
|
|
Eta hori txalogarria da, salbuespenak salbuespen, eta euskalgintzan diharduten zaletu eta profesionalen ugaritasuna, kemena eta prestasuna miresgarriak dira. Horiek egindako lan eskerga da euskarak duen bermerik sendoena, eta berauek osatzen dute
|
euskararen
etorkizun oparorako atea. Izan ere, hizkuntza gutxituabe rreskuratzea ez da txantxetako lana, ez.
|
|
|
Erakunde publikoekin eta gizarte eragileekin hitz egin da eta, ahal dela, estrategia bateratu bat bideratu. Kalte handia egingo ligukete norbera bere aldetik ibiltzeak eta
|
euskararen
etorkizuna norbere jardunean soilik dagoela pentsatzeak.
|
|
|
Gatazka, jarraitzekotan, euskalgintzaren kalterako izanen da. Lehendabizikoz, PP eta PSOE partiduek hedabideak kontrolpean dituzte; bigarrenez, instituzioetan (Euskadi, Espainia eta nazioartekoetan) eragin itzela dute;
|
euskararen
etorkizunerako ondorioa ateratzea erraza da eta Nafarroan ondo dakigu.
|
|
|
Tamalgarria litzateke, dena den, euskararen ernaberritze bikain eta oparoarenondoren, guk ezagutu baitugu, prozesua atzeratu edo moteltzea.
|
Euskararen
etorkizuna, azken buruan, gizartearen jarreraren esku dago. Eta gizarteak badu berezkoa eta azalekoa, funtsezkoa eta akzidentala bereizteko sena.
|
|
|
Horregatik, euskara hiritar guztien eta bakoitzaren ondarea eta eskubidea dela eta hizkuntzak eta kulturak bizikide izan daitezkeelakoa behin eta berriz aldarrikatzea beharrezkoa dela uste dut. Oso motibaturik egon gabe, euskararen aldeko jarrera erakutsi duten gizarte sektoreetan pixkanaka
|
euskarak
etorkizun urria duela, jarrera nazionalista gatazkatsu batekin lotzen dela eta abar bezalako ideiak heda daitezke, eta orain arte aldekoa izan den prozesua gelditu eta atzera bihurtzen has liteke. Hori da nire ustez Nafarroan lortu nahi dena.
|
|
2002
|
|
|
Datozen hamar urteotan Europan, hizkuntzen, hiztun talde nola baita gizarteetan aldaketa esanguratsuak gertatuko dira, testuinguru horretan euskarak ez dauka bere biziraupena ziurtaturik, beraz, arian arian ari gara haren etorkizuna jokatzen eta eraikitzen. Egun euskalduntzen ari diren zein jada euskaldundu diren belaunaldien hizkuntza jokabideak (familian, lagun artean, lan munduan, e.a) etorkizun hurbilean euskararen bilakaeraren nondik norakoak utziko dizkigute agerian, hots,
|
euskarak
etorkizunik izango ote duen edo euskarak beste hizkuntza batzuen antzera museoko pitxi eder izatera iristeko bidea hartuko ote duen.
|
|
|
Ikastolen garapenak eta, oro har,
|
euskararen
etorkizunaren inguruko kezkak, ordura arte gutxitan planteatutako gai bat azaleratu zuen. Hots, zein izan beharzuen euskararen tokia unibertsitatean.
|
|
|
|
Euskararen
etorkizuna ez da makala Nafarroan. Orain unibertsitario euskaldunak dauden moduan, hala izanen da geroan.
|
|
|
Nola ibiltzen ginen gu irrati emanaldiekin, batetik bestera aldatuz, hala zabiltza zu egun telebistarekin ere. Baina orduan pentsatu genuen ETBren bidetik etorriko zela
|
euskararen
etorkizuna segurtatzea, etorkizun horren oinarri izateko sortu baitzuten. Denek mundu hau uzten genuenean ere, hor egongo zela kristalezko tresna hori harrizko hizkuntza erabiltzen.
|
|
|
Nik, hala ere, garbi ikusten dut nireak direla euskara eta erdara. Eta
|
euskarak
etorkizunik baldin badu gizarte elebidunean bakarrik ziurtatuko duela etorkizun hori. Euskarak ireki ditzake, neurri batean, bereak bakarrik diren esparru hutsak, egia da.
|
|
|
Ez da gauza ona,
|
euskararen
etorkizunerako ez da gauza ona, esan nahi dut, nahiz batzuen orainerako ezin aproposagoa izan. Euskarak normalizazio bidetik sartu behar baldin badu noizbait, eta sartuko ahal da egunen batean!, gizartean normalean erabiltzen ditugun prozedura berberak erabili behar ditugu euskararekin ere.
|
|
|
Ez gara, ordea, lanbrotik atera eta kontuak ez daude argi batere, nik dakidala. Jakina, batek esan dezake euskaraz ardura hartu izan duten hizkuntzalari guztiek antzeko kezkarekin ikusi dutela, azkeneko bi mendeetan gutxienez,
|
euskararen
etorkizuna. Baliteke.
|
|
|
Gu euskara kontuekin hasi ginenean, batua bultzatu behar zela eta, zenbait arazo atzeman genituen, baina ez hau bezalakorik aurrez ikusi. Uste genuen batzuek euskara ikasirik, telebista indarrean jarririk, eta garai hartan sortzen ari zinetenak euskal eskoletara bidaltzeko erabakia harturik, gainerakoa,
|
euskararen
etorkizuna, egintxe zela. Ikusten dugu ezetz, badirela zenbait arazo konpondu gabe dirautenak.
|
|
|
Horixe da egoera, errealitate gordina. Euskal Unibertsitatea, euskaraz jardungo duen unibertsitate egitura alegia, behar du
|
euskarak
etorkizuna bermatu nahi badu. Egungo elebitasun eredua adabakia da, beharrezko adabakia segur aski, baina praka zaharrak bota eta berriak nola lortu planifikatu behar dugu.
|
|
|
Horrek ondorio ezin argiagora garamatza:
|
euskararen
etorkizuna gure (euskal hiztunen komunitate eta euskalgintzaren) eskuetan dago, eta zuzen jokatuz gero badago itxaropenerako lekua: "(...) Unescok gogorarazten du hizkuntza bat salba daitekeela hizkuntza politika egoki baten bidez." (Euskaldunon Egunkaria,).
|
|
2003
|
|
|
Euskaltzaindiak erabaki zuen euskara batu eredua hedatzen eta indartzen zihoan aldi berean, euskalkiak endekatzen eta indargetzen zihoazela ikusten zuen idazleak bazterretako euskalkiak bereziki, eta bizkaiera modurik dramatikoenean. Euskararen ibilbideko alderdirik latzgarrien hori zuritzearen kontra zegoen;
|
euskararen
etorkizunak euskalkietatik igaro behar zuen berarentzat; edo beste era batera esanda, euskaldun natiboak direlakoak jagotean zegoen gehiago euskararen bizia, euskaldunberrien protagonismoan baino.
|
|
|
Ordu eta egun ilunagoak ikusiak gara. Sarritan izaten dot gogoan hako Mikel Zarate adiskideak esaten eustana,
|
euskerearen
etorkizunari buruz geure kezkak alkarri azaltzen geuntsazanean: " Hara, dana dala, zu ta biok bizi garean artean, behintzat, euskereak bizirik iraungo dau!." Mikel hil zala, 20 urtetik gora da; euskerearen alde lan eder ugari eginda joan jakun, gitxien uste genduanean.
|
|
|
|
Euskararen
etorkizunarekin eta umeen hezierarekin jolas gehiegi egiten ari ote garen dirudi. Umeak ez dute nozitu behar gure zatikeriaz eta kaskagogorkeriaz.
|
|
|
Euskal Herriko gazteen arteko gutxiengo batek (%7) bakarrik nahi omen luke euskara desa  gertzea. Inkesta horietan,
|
euskararen
etorkizunak larritzen ez dituen gazteak ere badira: %17 Gaurko moduan irautearekin konforme leudekeenak %28 omen dira.
|
|
|
Alabaina, hori erdi egia izanda ere, erdi gezur horren gibelean gezur handi bat ezkutatzen da: hain zuzen, euskararen normaltze logika ezin da parametro horietan planteatu, ezin da iraganeko egoera errefe rentzian funtsatu, normalizazio aren kontzeptuak
|
euskarak
etorkizunean eskuratu behar duen estatus eta erabilera normalduaren erreferentera garamatzalako. Ez atzera, aurrera baizik, normalizazioarenirudikapenak jomuga jakin eta zehatza duenez gero:
|
|
|
Bestetik, botere guneetan izaten ahal diren balizko aldaketen zain egotea
|
euskararen
etorkizuna Nafarroan testuinguru politikoaren joan etorrietara kondenatzea izanen litzateke. Ez baita ahaztu behar urte hauetan guztietan UPN izan dela euskararen kontrako politikaren ageriko aurpegia, baina hori ezin izanen zela PSN eta CDNren laguntzarik gabe aurrera eraman.
|
|
|
Ez baita ahaztu behar urte hauetan guztietan UPN izan dela euskararen kontrako politikaren ageriko aurpegia, baina hori ezin izanen zela PSN eta CDNren laguntzarik gabe aurrera eraman. Epe motz motzean indar banaketan aldaketa handiegirik espero ez denez, bide instituzionala baztertu gabe herri ekimenetik eta euskaldunon eguneroko jardueratik sortu da
|
euskararen
etorkizuna Nafarroan.°
|
|
2004
|
|
|
Hemen, Rikardo Arregi ekarri behar dut berriz ere gogora. "
|
Euskararen
etorkizuna gorbatadunen eskuetan dago" esaten zuen. Nik, aurrena entzun nionean harritu egin nintzen.
|
|
|
Gaur egun gorbata gutxiago erabiltzen da eta gorbataren lekuan ez dakit zer genukeen, baina irudi horrek balio du. "
|
Euskararen
etorkizuna gorbatadunen eskuetan dago".
|
|
|
Jendeak, normalean, eta etorkinek, are argiago, hizkuntza eta kulturaz gain, erlijio bat dakar besapean. Gure herrian asko gara pentsatzen dugunok
|
euskararen
etorkizuna ez dela euskal hiztunen arazo pribatu hutsa eta, beraz, agintariei haren aldeko politika soziala exijitzen diogu. Horren ondorioz, elkarbizitza kulturalaren oinarriak ezartzera behartuta gaude.
|
|
|
–Euskal gizartean oso hedaturik dago faltsua bezain kaltegarria den planteamendua: ?
|
Euskararen
etorkizuna ez dago arriskuan. Nafarroan eta Iparraldean egoera larria bizi du baina Baskongadetan ez?.
|
|
|
Iturria bertsolaritzaren alorrean kokatu dugu guk, baina, beharbada, alderantziz egin behar genuen:
|
euskararen
etorkizuna ez dago bertsolaritzaren esku, doi doi alderantzizkoa da elkarrekiko duten hornitze bidea. Anjel Mari Peñagarikanok gogorarazi digu aurreko hori:
|
|
|
Anjel Mari Peñagarikanok gogorarazi digu aurreko hori: . Gaizki ikusten dut
|
euskararen
etorkizuna. Euskarak etorkizunik ez badu, bertsolaritza alferrik izango da?. 545
|
|
|
–Gaizki ikusten dut euskararen etorkizuna.
|
Euskarak
etorkizunik ez badu, bertsolaritza alferrik izango da?. 545
|
|
|
–Nik, hala ere, garbi ikusten dut nireak direla euskara eta erdara. Eta
|
euskarak
etorkizunik baldin badu gizarte elebidunean bakarrik ziurtatuko duela etorkizun hori. (...) Pentsatzea noizbait gizarte hau euskalduna bakarrik izango dela, edo norbait gorako jauzi batean ilargiraino joatea posible dela pentsatzea berdintsuko kontua da.
|
|
|
Hizkuntza aniztasunaren etorkizun horretan,, hizkuntza horietako bakoitzak funtzio desberdinak izango ditu?. Beraz,
|
euskararen
etorkizuna gainerakoekin taxutuko duen hizkuntza merkatuaren sokatiran erabaki da: lehen lehenik Estatu hizkuntzaren batekin, eta gero, edo aldi berean, globalizazioaren mintzabide dugunarekin.
|
|
|
Pentsamendu dialektikoaren baliabideak, beraz, hil edo biziko lanabesak ditugu euskararen biziberritze asmoak diseinatzerakoan.
|
Euskararen
etorkizuna hemen bi erdarek duten etorkizunaren araberakoa izango da.
|
|
|
565 Endrike Knörr, Beñat Oihartzabal, Pello Salaburu, Ibon Sarasola, Josu Zabaleta: ?
|
Euskararen
etorkizuna bera arrisku bizian jartzen du proiektu honek (Eusenor en proiektuaz ari dira), hizkuntzari buruzko eredu zehatz bat inposatu nahi baita?. Metafisikatik zientzietara eta zientzietatik informatikara, Euskaldunon Egunkaria, 1993/11/11.
|
|
|
Euskararen izaera juridikoari eskainitako tarte honen hondarrean, azken hitza, beste abokatu euskaltzale baten esku utziko dugu.
|
Euskarak
etorkizunik izango badu, Iñigo Urrutiaren iritziari jaramon eginez, lurraldetasun irizpidean oinarrituriko hizkuntza politika ezinbesteko abiapuntua dugu. Ez da aski pertsona irizpidearen politikari darion ofizialtasuna:
|
|
|
Bi hiztun herrien arteko harremanetan bide dago, beraz, hizkuntza jabekuntzaren azken gakoa. Euskaldungoari buruz erdal komunitateak dituen uste, jarrera eta estrategien baitan erabakiko da
|
euskararen
etorkizuna, balizko euskaldun berrien hizkuntza jokaeraren aldaerak harreman nagusi horren araberakoak izango direlako. Ezagun denez, ur handietara egin dugu jauzi Bergararen eskutik; ez ustekabean, ordea.
|
|
|
3
|
Euskararen
etorkizuna hiritarren gizarte modernoan: hizkuntza gorpuztu eta esparru publikoan hedatu
|
|
|
1901an Bilbon el Sitio elkarteko Lore Jokoak. Eta Unamunoren hitzaldiak
|
euskararen
etorkizunari buruz, Bilboko gizarteko hautsak harrotu zituen. Eta 1901ean, Hendaian.
|
|
|
|
Euskararen
etorkizunari buruz, zalantza handiak zituen, desagertzeko bidean ikusten zuelako. 1901ko urtarrilaren San E. Aranzadi adiskide donostiarrari honako hau idatzi zion:
|
|
|
Horrela, parte hartuko duten legebiltzarkideei dei egin diete Kontseiluak eta beste hainbat euskaltzalek Donostian egindako agerraldian. " Erantzukizun handia dute eta horregatik deia luzatzen diegu kontuan har dezaten datozen urteetarako
|
euskararen
etorkizuna erabakitzen ari direla", adierazi du Mendigurenek.
|
|
|
euskalgintzan dabiltzanak (Rozio Luces, Joxi Arakama, Paul Bilbao eta Gorka Uriarte), kulturgintzakoak (Unai Elorriaga, Fredy Paya, Iñaki Friera, Mitxel Sarasketa, Mikel Martinez, Joseba Santxo, eta Miren Izaga), sindikalistak (German Kortabarria), kirolariak (Jon Azkargorta, Mikel Etxeandia, Iñigo Landaluze eta Endika Guarrotxena), politikariak (Iñigo Iturrate eta Joserra Bilbao), kazetariak (Jabi Onaindia) eta irakaskuntzako langileak (Joseba Butron eta Jokin de Pedro). Iñaki Lasa Kontseiluko kideak kanpainaren hiru zutabe nagusiak azaldu zizkien bertan bildutakoei. Ohartarazi zienez,
|
euskararen
etorkizuna oraindik bermatuta ez dagoen arren, konpromisoak behar bezala garatuz gero normalizazio prozesu sendoa lortu ahal izango da.Unai Elorriagak adierazi zuenez, konpromiso adierazpen horrek badu baliorik: «Askotan ahaztu egiten zaigu euskaldunok baditugula eskubideak, eta normaltzat hartzen dugu, esaterako, Administrazio publikoan erdaraz egitea.
|
|
2005
|
|
|
Azkenik, eta ez azken, lanbide honetarako ezinbestez lortu behar dugu erdal komunitatearen konplizitatea eta inplikazioa.
|
Euskararen
etorkizunerako ezinbestekoa dugu erdal munduak euskal gizartearen parte baitira ere bere egitea euskara. Ailegatu behar dugu beraiengana, ikusi eta ezagutu behar gaituzte.
|
|
|
Omenaldi liburu honetarako merezimendu osoa duen Txillardegik
|
euskararen
etorkizunerako oinarri oinarrizko lana egin du beti. Guk ere oinarrizko ideia batzuk ekarri nahi ditugu horren heldugabe dagoen Euskal Soziolinguistikaren eremura, Antiguako hizkuntzalari donostiarrak esanen lukeenez, euskararen endoglosiaren alorrera.
|
|
|
|
Euskararen
etorkizuna bermatzeko lan mundua eremu estrategikoa da. Hainbat erakunde eta enpresek heldu diote erronka horri eta Bergarako Udalak ere bat egin du euskararen normalizazioa lortzeko.
|
|
|
Gaur goizean eskoletako neska mutikoek zeramaten abiada kontutan hartuta, inork ez du esango
|
euskarak
etorkizunik ez daukanik, egiteko asko dagoen arren. Izan ere, hainbat egunetan, margoz eta paperez euren petoak kontu handiz egiten egon ostean, gaur atera dira kaleetara Uribe Kostako ikastola eta ikastetxeetako umeak, euskararen aldeko aldarrikapena egiteko.
|
|
|
Duela hiruzpalau urte, Oinezen jaia Nafarroako ikastola handien eta elitistenak, San Fermin Ikastolak, antolatuko zuela erabaki zenean,
|
euskararen
etorkizuna, Nafarroan, Iruñean zegoela azpimarratu zuten han eta hemen. Erdaldun euskaltzaleek egiten duten babes geruza horriesker salbatuko dela hizkuntza, salbatzen bada.
|
|
|
Kontseiluak bere garaian aditzera eman zuenez," gizarte elebiduna sortzeaz" hitz egin zuten, eta"
|
euskararen
etorkizuna ziurtaturik ez dagoela" aitortu ere egiten zuten; baina gero ez zuten hezkuntza ereduak gainditzeaz ezer esan, hobekuntza baizik ez zuten proposatu. Bestaldetik, immigrazio politikari zegokionean, ez zuten aitortu hizkuntza integrazioak duen garrantzirik.
|
|
|
Eta ez euskaradunekin bakarrik, Euskal Herrianbizi diren eta bizitzera etorri berri diren hainbeste eta hainbeste etorkinekin ere bai, baita etorkin horien seme alaba jaio berriekin eta datozen urteetan jaioko direnekin ere: horiek guztiak ere badira
|
euskararen
etorkizuna.
|
|
|
Antzeko egoera bat diseinatu nahi izan dut euskararentzat, argi izanik honekin ez ditugula, besterik gabe,
|
euskararen
etorkizuna eta biziraupena ziurtatuko, baina bai lanean tinko jarraitzeko nolabaiteko abiapuntua(" nolabaitekoa" diot; izan ere, ez gara hutsetik abiatzen, orain arte egindakoa lan ederra izan baita) oinarri sendoetan sustraiturik.
|
|
2006
|
|
|
\ Kaleko giroan eta gurasoen artean.
|
Euskararen
etorkizuna bermatzeko asmoa duen hizkuntza eredura umeak bidali eta gero, nagusien artean, erdaran murgildu. Errazera egokitu.
|
|
|
Zuzenean eta zeharka
|
euskararen
etorkizuna, hiztunen eskuetan dagoela esan ohi da, euskaldunengan batik bat. Egia esan, orain arte horrela izan da, urteroko matrikulazio kanpainak, helduen euskalduntze alfabetatzea, euskararen aldeko mugimenduak, udalerri askotako elkarte berriak, euskal aldizkariak, egunkaria, laburbilduz euskaltzaleen militantziak prozesuaren jarraikortasuna euskararen alde jarri du.
|
|
|
Jakina. Baina urrutirago begiratu behar da, eta
|
euskararen
etorkizunerako onuragarria ote den begiratu. Euskañoldunek" euskararen erreserbisten" pelotoia benetan osatzen baldin badute, eta berreskurapenaren une kritikoan euskaldunen multzoa indartzera eta osatzera iristen badira, akaso egunen batean aitortuko dugu hizkera berezi eta fama txarreko hori ere hizkuntzaren historian mugarri bat izan dela.
|
|
|
Teknikarien etorkizuna
|
euskararen
etorkizunari hertsiki atxikirik dago, noski. Euskararik gabe, teknikaririk ez.
|
|
|
Euskaltzaleok, ezin ukatu, askotan gure zilborrari begira bizi gara.
|
Euskarari
etorkizun duin bat emateko ahalegin itsuan, gure ondora eta ingurura begiratzea ahazten zaigu, eta sortzen eta egiten ditugun gauzak eta abiatzen ditugun ekimenak behar bezala azaltzea eta gizarteratzea ahazten zaigu. Hausnarketa hau, ez dakit oso ongi zergatik, hiri barruko autobusa hartzen dudan guztietan sortzen zait.
|
|
|
Berbakop da zure superheroia.
|
Euskararen
etorkizunaren gakoa komunikazioa eta diskurtsoa dela sinesten duten euskaltzaleen superheroia. Berbakop hitzaren botere magikoaren jabe da.
|
|
|
hizkuntzaren bitartez" guai" izateko gaitasuna. Bada
|
euskararen
etorkizuna kontu estetikoekin erabat lotuta ikusten duenik. Ez dugu guk hain lotura estua eta erabatekoa itsu itsuan defendatuko, baina egia da hizkuntza erabiltzeko arrazoi estetikoak egon litezkeela, eta une jakin batean, edo askotan?
|
|
|
Azken batean, hizkuntza bat erabiltzea" komeni" bada, hortik" beharrezkoa" izatera ez da agian asko falta. Eta hortxe dugu
|
euskararen
etorkizunaren gakoa. " Beharrezko" izan behar du, biziko bada.
|
|
|
2
|
Euskararen
etorkizuna hiztun berrien bilakaeran ere badatza, jatorri eta maila guztietako hiztunak behar baititu bere unibertsoak.
|
|
2007
|
|
|
Ez al da egokiagoa eta ederragoa normalizazio baterako? Eraiki diezaiogun Arabako
|
euskarari
etorkizuna irabazteko behar duen bide zabal eta hornitua eta utz dezagun atzean nire herrian behin batez egin zitzaion" behin desbideketa" hura.
|
|
|
Euskararen berreskurapen prozesuan, hizkuntzaren biziraupenean eta hemendik aurrerako guztietan HEAk estrategikoki duen garrantziaz aspaldian jabetu ginen, eta horixe da geure lanaren ardatza. Ez dago
|
euskararen
etorkizuna bermatzerik tarteko belaunaldia bermatuta ez badaukagu. Tarteko belaunaldi hori da (batzuek, lotsagabeki nire ustez, galdutzat eman duten belaunaldi hori) euskararen transmisioaren giltzarria, euskara hizkuntza osoa badela eta izan daitekeela erakutsiko diguna:
|
|
|
Gainera lurralde guztietan gertatzen da progresio hau, bai Autonomi Elkartean, baita Nafarroan ere. Nafarroan nahiz eta administrazioaren babesik ez izan,
|
euskararen
etorkizuna itxaropentsua da, haur eta gazteek helduek baino gehiago bai darabilte, beraz legezko erabakiek ez dute beti zehazten hizkuntza batekiko hiztunaren jokabidea. Iparraldea da bestelako prozesua bizi duen lurraldea, benetako galzoriaren joera lurralde honetan bizi du euskarak.
|
|
|
|
Euskararen
etorkizunaz galdetu diegu 10 herritarri Euskararen Nazioarteko Egunean (elgoiBARREN.net)
|
|
|
Lan mundua eremu estrategikoa da
|
euskararen
etorkizuna bermatu nahi bada. Hainbat erakunde eta enpresek heldu diote erronka horri, euskararen normalizazio planak abian jarriz.
|
|
|
– Iparraldeko
|
euskararen
etorkizuna ilundu duzu maletaren barneko orrialdeen hautsa kilikatzean! Zerrama zikin bat zara Amaia!
|
|
2008
|
|
|
Egun 700.000 hiztun ditu euskarak, biztanleagoaren %25 gutxi gora behera, baina ahalegin guzti horiek eginda ere
|
euskararen
etorkizuna oraindik ez dago ziurtatuta. Aipatu urrats horiek guztiz orokorrak ez izateaz gain, euskara industri guneetatik kanpo jarraitzen du, Informazioa eta Komunikazioaren Teknologia (IKT) berriarekin lotuta dauden industri guneetatik ere bai.
|
|
|
Azken 30 urtean egindako urratsei ezker euskararen egoerak hobera egin du nabarmen, baina ahalegin guzti horiek eginda ere
|
euskararen
etorkizuna oraindik ez dago ziurtatuta. Egindako urratsak horiek erabatekoak ez izateaz gain, euskara industri guneetatik kanpo jarraitzen du, Informazioa eta Komunikazioaren
|
|
|
Azken 30 urtean egindako urratsei ezker euskararen egoerak hobera egin du nabarmen, baina ahalegin guzti horiek eginda ere
|
euskararen
etorkizuna oraindik ez dago ziurtatuta. Egindako urratsak horiek erabatekoak ez izateaz gain, euskara industri guneetatik kanpo jarraitzen du, Informazioa eta Komunikazioaren Teknologia (IKT) berriarekin lotuta dauden industri guneetatik ere bai.
|
|
|
|
Euskararen
etorkizuna bermatzeko, belaunez belauneko familia bidezko transmisioa oinarrizko urratsa da. Hori horrela, artikulu honetan, Euskal Autonomia Erkidegokoan (EAEn) guraso biekin bizi diren 2 eta 29 urte bitarteko seme alabek1 gurasoengandik jasotako hizkuntzari edo hizkuntzei buruzko azterketa egiten saiatuko gara.
|
|
|
|
Euskararen
etorkizunaz arduraturik dagoen gizarte batek euskarazko hedabideen sare beregain bat eraiki zukeen. Sare horretan, bat egin zuketen hedabideek eurek, kontsumitzaileek eta administrazioek.
|
|
|
Ikus dezagun orain iritzi batekoak eta bestekoak direnen artean alderik ikusten ote den euskarazko hedabideen kontsumoan. H. grafikoan argi ikusten den bezala,
|
euskarak
etorkizunean izan beharreko lekuari buruzko iritziak eta euskarazko hedabideen kontsumoa, bi aldagai horiek harremanetan daude. Etorkizuna euskalduna nahi duten herritarrek kontsumitzen dituzte gehien euskarazko hedabideak.
|
|
|
Nolanahi ere, erronkaren handiaz oharturik edo, luzaroko kontua dela esango dizu batzuetan, euskara ez dela belaunaldi bakar batzuetan normalizatuko, eta geroko gerotan konponduko delako diskurtsoa izango du bere jokamoldearen zurigarri.
|
Euskararen
etorkizunaz iragarpenik egiten badu, berriz, iragarpen hori baikorra izango da oro har. Salbuespena:
|
|
|
Henrike Knörr-en hitzak6 hartuz
|
euskararen
etorkizuna batua eta euskalkien arteko oreka zaindu zuhurrarekin lotuta dago. Joera integratuak indartu behar dira; hauek indartzen ez diren bitartean, gure euskara batua zabala egiten ez den bitartean, jendea hizkeretatik urruntzen joango da, euskararen aberastasuna galduz joango da.
|
|
|
Honek denak garrantzi handia izan du
|
euskararen
etorkizunean eta garbi ager tzen du zeinen garrantzitsuak diren hizkuntzaren historian alboko edo inguruko hiz kuntzak: latina lehendabizi, gero arabiera eta erromantzeak azkenik:
|
|
|
Euskararen berreskurapen prozesua hezkuntzan hasi zen, belaunaldi berrien euskalduntzea lortzeak,
|
euskararen
etorkizuna bermatuko zuen ustean eta neurri batean hala da. Hala ere, politika integral eta nazionala behar da euskara berreskuratzeko, herritarrak, eragileak eta instituzioak batuko dituena eta bizitzako arlo guztiak ukituko dituena, euskararen ofizialtasuna bermatu eta lehentasunezko hizkuntza gisa hartuz.
|
|
|
Zentzu horretan, euskara bigarren postuan mantentzearen alde egiten dutenen jarrera gaitzesten dugu. Oker dabiltza, euskararen lurraldea eta euskara bera bakarra izanik, honen banaketa eragin eta eremuka eskubide batzuk onartu eta beste batzuk deusezten dituztenak; horiek ez dute gure hizkuntza nazionalaren alde egiteko inolako asmorik azaltzen, are eta gehiago, neurri murriztaileak eta sakabanatzaileak bultzatzen dituztenei men egin eta beraien aurrean makurtzen dira,
|
euskararen
etorkizuna zalantzan jarriz. Argazkian," Getxon ere eskolak euskaldundu behar du" lelopean hainbat lagun elkartu ziren udaletxe aurrean, hilaren 24ko osoko bilkura hasi baino ordu erdi lehenago.
|
|
|
Beraz,
|
euskara
etorkizunean kokatzeko eta salbatzeko iragana zertarako aztertu behar dugun galdetuko du hainbatek. Ez litzateke hobea indar guztiak plangintza aplikatuan jartzea?
|
|
2009
|
|
|
Ezagunak dira adibidez W. V. Humboldtek edo E. Reclus ek egindako aurreikuspenak,
|
euskararen
etorkizunaz. Prospekzio saio horien kontua lehendik dator ordea.
|
|
|
euskara galtzen ari zela eta galdu egingo zela are gehiago, gizarte urek bere bidetik (hots, indarrean zeuden gizarte antolamenduzko arauak bere horretan) jarraituz gero24 Horrelako informazio baliosa laugarren azterbide honetan kokatuko da. Ikerburu batek
|
euskararen
etorkizunari buruzko diskurtsoa zein izan den aztertzeko interesa izango balu, atal honetan aurkituko luke behar duen informazioa.
|
|
|
Aski komeria!
|
Euskararen
etorkizuna gaur jokatzen da, ez bihar; aurten, ez geurtz" 8.
|
|
|
Euskal Herrian Euskaraz elkartea kezkatuta dago. Alderdi gehienek egiten duten kanpainan ez du ikusten
|
euskararen
etorkizuna bermatzeko benetako asmorik. Gaur egungo menpeko egoeran eduki nahi izatea leporatu die, baita euskarari lehentasuna ematearen aldeko hitz gutxi egitea ere.
|
|
|
Duela sei hilabete euskarari buruz argitara emandako beste artikulu batean, hitzez hitz esaten nuen: Gaur egun bihotzak eskatzen duena neurtuz eta dakiguna zuzen eta jator agertuz, nire ustez,
|
euskarak
etorkizun beltza du, eta artikulu bukaera hau: Administrazioetatik mezu alai eta baikorra zabaldu arren, nik ez nuke esango, gaur euskaraz gozatzeko garaiak direnik.
|
|
|
Ainarak bezala pentsatzen dugu Konstituzio espainiarrak
|
euskarari
etorkizun menpeko eta herrena eskaintzen diola. Pentsatzea libre al da?
|
|
|
Hauteskunde kanpainan murgildu ginen duela astebete pasatxo, nahiz eta ezberdintasunik ez genuen nabaritu azken aste hauek atzera jasan dugun bonbardaketa mediatiko guztiarekin. Promesak, gurariak eta hitz faltsuak nagusi diren garai hauetan, hamaika baieztapen entzun ahal izan dugu
|
euskararen
etorkizunaren inguruan; hori bai, euskarari lehentasuna ematearen aldeko hitz gutxi. Gaur egun euskarak bizi duen menpekotasun egoera larria agerian utzi izan du EHEk.
|
|
|
Hauteskundeak zita garrantzitsu izango dira, hain zuzen,
|
euskararen
etorkizunari begira. Euskaraz biziko den herria eraiki ahal izateko aldaketa sakonaren premia du euskarak gaur gaurkoz.
|
|
|
Kontseilua: "
|
Euskararen
etorkizuna bermatzeko, proposamen ausartagoak egin lituzkete alderdiek"
|
|
|
Jabetuko al da gizartea inoiz baino gehiago dagoela
|
euskararen
etorkizuna eta hizkuntzen bizikidetza bere esku?
|
|
|
Horrela, bada, euskarazko produktuek erakargarritasunaren balio erantsia dutelako euskarazko hedabideek gaztelaniazko hedabideekiko lehian hobera egiten badute, ez da dudarik gaztelaniazko hedabideek ere arreta handiagoa eskainiko diotela euskarazko sorkuntzari. Halako giroa ongarri baino ez litzaioke
|
euskarari
etorkizunean.
|
|
|
Baina euskara indarberritzeko prozesuak egiazki aurrera egingo badu, kuantitatiboki ez ezik kualitatiboki ere aurrera egingo badu, ezin da atzera pausorik egin etxetik euskal hiztun direnek ohiko jardun hizkuntzarako euskara gorde eta sendotzerakoan. Seguruenik, horretan jokatzen dugu
|
euskararen
etorkizunaren parte handi bat, handiena ez bada?, horretan eta haurtzaroan euskal hiztun egiten diren gazte euskaraz adierazkortasuna eta naturaltasuna bereganatzean.
|
|
|
|
euskararen
etorkizunaren jabe
|