2000
|
|
|
EUSKARA
LAN MUNDUKO HIZKUNTZA
|
2003
|
|
Egungo planteamenduaren arabera, aldiz,
|
euskara
lan munduan sartzea abantaila da enpresentzat, bi arrazoi hauengatik: a) euskara erabili nahi duten bezeroei enpresa nahiz pertsonak izan, dagokien zerbitzua euskaraz eskaintzen zaielako; b) langile euskaldun euskaltzaleei euren lanpostuan gusturago jarduteko aukera ematen zaielako.
|
2004
|
|
Ordua da. Enpresan euskaraz, inbertsio ona lelopean,
|
euskarak
lan munduan indarra hartu dezan lanean hasi dira bi sindikatuak. Negoziazio kolektiboan, hitzarmen sektorialetan eta enpresetako hitzarmenetan klausula berezia jarri dute, euskararen normalizazioan urrats praktikoak emateko asmoz.
|
|
–Ez da erraza, noski, hizkuntza baten erabilera arautzea; baina gauden unean eta egin diren ahalegin guztien ondoren, nire ustez, zehaztu egin behar da euskararen era bilerari buruzko gutxieneko araudi bat.
|
Euskara
lan mundura iristeko bidean administrazioak protagonista eta, bere inguruan lan egiten duten enpresekiko harremanetan, eragile izan behar du?. 378
|
|
–Baina ez dezagun engainatu geure burua, euskara ikastetik erabili eta normalizatzera bide luzea dago, eta horri ekiten ari gara orain?.
|
Euskara
lan munduan txertatzeko maratoian, beste urrats bat, Euskaldunon Egunkaria, 2002/10/18.
|
2005
|
|
|
Euskara
lan munduan
|
2007
|
|
Hala ere, administrazioaren" atzera pausoak" zituen," paperak euskaraz betetzeko ezintasuna jarri zuen horren adibide gisa". Gorka Viergek" ezinbesteko" jo zuen
|
euskara
lan munduan sartzea," presentzia duina" izan dezan. Eta gehitu zuen liburuxka tresna egokia izan zitekeela.
|
2009
|
|
Nafarroan ere badira dagoeneko ale batzuk, eta, momentuz, bakarra dago Iparraldean. Badakigu
|
euskara
lan munduan sustatzeko gero eta hitzarmen gehiago dagoela udalen eta enpresen artean eta 157 udaletan dagoela EBPN martxan, herri mailako eremu guztietan eragiteko gogoz. Eta badira beste hainbat egitasmo eta adierazle lan hori dinamizatzeko sortu direnak:
|
|
"
|
Euskara
lan munduan... lanean!" izeneko jardunaldiak egin ziren 2009ko uztailaren 8 eta 9an Baionan. Soziolinguistika Klusterrak" EraLan ikerketaproiektua:
|
|
Soziolinguistika Klusterrak gonbitea egin zigun Udako Euskal Unibertsitatean antolatutako
|
Euskara
lan munduan... lanean! ikastarora joateko merkataritza esparruko hizkuntza normalizaziorako esperientzia azaltzeko, eta horretara hurbildu ginen Baionara.
|
|
30 urte pasa badira ere, iragan hura ez da erabat iragan. Haren ondorioak gaur egungo Nafarroako politikagintzan nabari dira,
|
euskaratik
lan munduraino. Iragana, oraina eta etorkizuna elkarri lotuak daudelako, efemeride hura aztertu zuten atzo Iruñean hitzaldi batean, Floren Aoiz ezker abertzaleko kideak, Shanti Kiroga Uharteko zinegotziak eta Martxelo Diaz Gara ko kazetariak.
|
|
Lehena uztailaren 8an eta 9an izanen da; bigarrena, 6an eta 7an. Soziolinguistika sailean,
|
Euskara
lan munduan... lanean! prestatu dute, uztailaren 8tik 9ra.
|
2010
|
|
|
Euskara
lan munduan irakaskuntzatik kanpo
|
2012
|
|
30 urte enpresa horiek seduzitzen eta dirua eskaintzen pasatu ondoren ez badira gauza eskubideak babesteko, jakin nahi dugu zer egingo duen alderdi sozialistak hor esaten direnak bermatzeko. Azkenik, diskurtsoa borobiltzeko, belaunaldi berriak naturaltasunez erabiliko dutela
|
euskara
lan munduan kontatzen digu Reyes jaunak. Hala ere, jakin badaki hori ez dela posible izango.
|
|
Hogei urte bete ziren iaz hizkuntza zerbitzuetako euskal enpresa batek, Eusko Jaurlaritzarekin lankidetzan, lehen euskara plana jarri zuenetik abian metalezko piezak egiten zituen enpresa batean, erakunde hartan euskararen erabilera sustatzeko. Tamaina eta industria sektore guztietako hainbat erakunde eta enpresa lotu zaizkio harrezkero ekimen hari, eta agente guztien artean
|
euskara
lan mundura gehitzea lortu da. Haatik, nabarmen aldatu da 1991z geroztik Euskal Herriko lan bilbearen egoera.
|
|
EHUko errektoreak, halaber, lan eremuetan euskara eta ingelesa gero eta gehiago erabiltzen direla nabarmendu du: «Tituludun berrien %60k erabiltzen du
|
euskara
lan munduan, eta erdiak baino gehiagok ingelesa». Gaur egun, prestakuntza euskara eta gaztelaniaz egiteaz gain, ingelesaren erabilera bultzatzen ari direla zehaztu du Iñaki Goirizelaiak.
|
|
Sarritan entzun ohi da euskaraz eskolatutakoei dagokiela
|
euskara
lan mundura ekartzea, eta horiek modu naturalean burutuko dutela euskararen normalizazioa lan munduan. Baina, prozesua alderantzizkoa dela ikusten da:
|
|
Euskara planetan, euskal hiztunak zein euskaldun ez direnak ere kontuan hartzen dira, haien iritziak eta ekarpenak aintzat hartuz, eta jarrera motela edo epela dutenekin batera euskararen mundura erakarri, aktibatu eta seduzitzea ezinbestekoak izanik. Izan ere, argi eta garbi dago
|
euskarak
lan munduan onarpen zabala izango badu, guztion beharra duela.
|
2013
|
|
Rober Gutiérrez elkarteko zuzendariak azaldu ditu Galdakaoko Vusa Eraikuntzak enpresaren merituak: “Azken urte hauetan
|
euskara
lan munduan txertatzeko egin duen lana eta esfortzua nabarmentzekoak dira. Krisi garaian egon arren, euskara planarekin jarraitzen du eta euskararekiko duten konpromisoa adierazteko Bai Euskarari Ziurtagiria urtez urte berritzen jarraitzen du.
|
|
elkarteak Beharsarea, Getxon lana euskaraz ekimena jarri zuen martxan 2011ko ekainaren 23an, tokiko Udalarekin elkarlanean. Gaur, urte t' erdi beranduago, jauzi ederra eman du
|
euskarak
lan munduan. Izan ere, gaurkoan Alkarbide Bizkaiko Foru Aldundiko Euskara Zerbitzuak aurkeztu du Beharsarearen eguneraketa, Getxoz gain, Leioa, Erandio, Bilbo, Balmaseda, Etxebarri, Igorre, Laukiz, Maruri Jatabe, Lemoa, Durangoko Merinaldea eta Enkarterriko Mankomunitatea barne hartzen dituena.
|
2014
|
|
Zoritxarrez berezko ahulezia du babes honek, diru-laguntzetara mugatzen baita ia soilik. Ez dago ia bestelako politika esanguratsurik
|
euskara
lan munduan normal egiten lagunduko duenik. Horren ondorio nabarmenetakoa etortzeko dago oraindik, diru-laguntzak jaitsi ahala (azken urte honetan nabarmen gertatu den bezala), euskara planen hedadura kuantitatiboa kaltetu baitaiteke, baita esfortzua egiten jarraituko duten enpresen ahalegina ere.
|
2015
|
|
Zer egin da
|
euskara
lan munduan normalizatzeko, eta zer behar da aurrera egiteko. Galdera horiei erantzun nahian, sei eragile bildu ziren mahai inguruan, urriaren 7an, IMHren mintegian.
|
2018
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan
|
|
Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan bihurtzen da, bera baita disonantzia ekiditeko bide bakarra, bera baita erosotasun eta oreka berreskuratzeko bide bakarra. Egoera honek kide gehienen jokaera egokitzailea bizkortzen du modu naturalean, beren baitan disonantzia bizi eta hura gainditzeko irtenbidea beren esku dutelako.
|
|
Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan sarri bizi ditugu jario egoerak. Handiak dira onura emozionalak.
|
|
Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan
|
|
Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan
|
|
Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan
|
|
Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan erabilera neurtu dugun hiru uneetan irizpide horrekiko izan duten bilakaera (Erabilera 1, Erabilera 2 eta Erabilera 3 uneetan, hain zuzen).
|
|
Zein biEusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola lakaera izan dute bikote horiek esperientzia hauetan. Bost hilabete tartean dituzten bi uneak alderatuz, guztira 181 bikote izan dira" euskarazko ohitura" hori eskuratu dutenak.
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan
|
|
Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola ditugu, hau da: ohitura hori" lortu eta finkatu" dutenak," lortu eta galdu" dutenak eta" lortu ez" dutenak.
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan
|
|
Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan
|
|
Horretarako gune hauetan euskararen erabileraren aldetik" hobetu" edo auEusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola rreratu zitekeena eta aurreratu dena alderatuko ditugu. Nolabait esan, halako esperientzien eraginkortasunaren erreferentzia bat lirateke datuok.
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan
|
|
" posible al da lankideen artean" euskarazko ohitura" gerta dadin erraztea, Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola edo horretarako aukerak sortzea?" Esperientzia hauen emaitzek erakusten digute baietz, eta, gure ustez, oso aintzat hartzeko moduko neurri batean, gainera: esperientzien hasieran" euskarazko ohitura" hori ez zuten lankide bikoteen %30, 5 iritsi da esperientzia hauetan halako ohitura eskuratzera, eta, eskuratu dutenetatik, gehienek finkatu ere egin dute atseden aldian euskarazko ohitura hori.
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan
|
|
Esango genuke, esperientziek taldean sortzen duten egoera berrian, Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola euslearen jokaera urratzailea taldeak berak eskatua dela, nolabait. Jokaera berriak zentzua du, eta taldearen onarpena.
|
|
Hizkuntza arau bat finkatzerakoan, esaterako, eremu batek aurkitzen du oreka edo egonkorPello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan tasun puntua. Ezustearen printzipioa ondokoa da:
|
|
Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan
|
|
Asko zor diegu zentzu horretan Sistemen Teoria Orokorrari (Von Bertalanffy, Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola
|
|
Kideen jokaerak hartara molPello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan datzen dira, eta behin eta berriz errepikatzen dira(" bertako mugimendua" 3). Kideek jada ez dute pentsatu behar nola jokatu, ez dute erabaki behar une bakoitzari zer dagokion hoberen.
|
|
Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola
|
|
Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola – Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan
|
|
Jokaera eragozleak dira hizEusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola
|
|
Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan – Pello Jauregi eta Pablo Suberbiola
|
|
Pello Jauregik eta Pablo Suberbiolak" Eusle metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan" artikulua aurkezten da ondoren. Euskaraldiaren oinarri izango den Eusle metodologia lan munduan zer nolako eragina izan dezakeen aztertu dute egileek.
|
|
Baliabideez hitz egiten duzunean, berriz, pizgarriez eta bereziki diruaz hitz egiten duzu. Bistan da egun darabilzkigun diruak (eta legeak...) baino gehiago behar direla
|
euskara
lan munduan txertatzeko (edozein kopuru [eta lege...], ordea, huskeria litzateke erdarak behartzeko erabilitakoen ondoan), baina ez nuke esango garrantzitsuena, eta batez ere, lehendabizikoa denik.
|
|
Iruzkin honek duen muga kontuan hartuta, aipa litezkeen hainbat gaietatik aukera bat egin behar izan dut, halabeharrez. Hala, soilik, bi gai hartuko ditut aintzakotzat; artikuluaren zentralitatea hartzen duen" elefantea", alegia,
|
euskarak
lan munduan duen presentzia edo ausentzia, eta gaia kokatzeko aipatzen den gaur egungo euskaldunen profil berria.
|
|
2
|
Euskara
lan munduan
|
|
Hirugarren konklusioa: enpresa arrazoi asko daude
|
euskara
lan munduan zabaltzeko. Bezeroen eskakizuna ez da zergatiko bakarra.
|
|
Laugarren ondorioa: ezinbestekoa da enpresako langileen, sindikatuen, eta arduradunen konpromisoa bene benetakoa izatea
|
euskara
lan mundura zabaldu nahi bada.
|
|
Non dituzte sareok botere guneak? Zein dira gure giza oinarriak eta oinarri materialak, gune ekonomikoak, botere guneak, gizatalde teknikoak, langileria...,
|
euskaraz
lan munduan jardutea erakarria izan dadin edo, areago, ahalbidetzeko modukoa izan dadin. Nork erabaki behar du enpresak euskaraz funtzionatzeagatik diruz laguntzea?
|
|
Gaurko gizartearen balioetan, nekez izango da euskal hiztun herriari loturiko zerbait, eta oso erraz EEBBetako auzo zikin, satsu, kirastu, lizuntsu eta erdi hondatu bateko gaizkile beltz batek sortutako ia edozer. Esan gabe doa ezen txalogarriak direla euskal ekoizpen onak sortzeko ahaleginak, behar ditugu eta, noski, eta halaber, nire mirespena merezi dute
|
euskara
lan munduan sustatzeko ekimenek ere. Arazo ez datza hor:
|
|
Lehenengo puntuari helduta, argi dago, gure haur eta gazteen lan aukerak nagusiki gazteleraz gauzatzen badira, gazteok euskalduntzen inbertitutako baliabideak zulo beltzean galtzen direla. Oro har, albokoa da
|
euskara
lan munduan, are, eremu zabal batetan ikusezina. Lan munduan erdarenak dira boterea eta prestijioa.
|
|
Ikerketetako emaitzen arabera,
|
euskara
lan munduan eta kontsumoarenean gaur baino askoz ere presenteago egotearen alde dago herritarren gehiengo zabala. Hori aukera on bat da arlo horretako hizkuntza plangintzarako, baina beldur naiz ez garela denok neurri eta intentsitate berarekin egongo" alde"," bai baina" ugari izango direla tartean, normala denez.
|
2019
|
|
World> coffee> hori ondorio eta iritzi kualitatiboak jasotzeko baliatu behar da, edukia landu behar da, galdera egokiak behar dira, ondo bideratzea. Galdera horiek enpresetan
|
euskara
lan mundura ekartzeko tenperatura emango digute».
|
2020
|
|
Euskara plazerra izango duk edo ez duk izango, Xabi.
|
Euskara
lan munduan sartu behar diagu, bai... unibertsitatean, prentsan eta enpresetan... baina baita izara azpian ere. Euskaldun guztiok euskaraz mintzatuko bagina ohean, euskarak izugarri egingo likek aurrera.
|
2021
|
|
«Hizkuntza normalizazioaren ikuspegitik,
|
euskarak
lan munduan behar duena da lana euskaraz egiteko motibazioa. Horretarako, sentsibilizazio kanpainak ongi daude.
|
|
Jardunaldiak zabaltzeko, Miren Dobaran Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikako sailburuordeak hartu zuen hitza, Jaurlaritzak abiatutako Euskara Eremu Sozioekonomikoan Sustatzeko Planaren inguruan aritzeko; epea du ezarria planak, eta haren xede nagusia da
|
euskara
lan munduan sustatzea. Dobaranen arabera, beharrezkoa da «elkarrekin eragitea», eta horretarako adostasuna lortzea.
|
|
Aipatu zuen
|
euskara
lan munduan sustatzeko oztopoak daudela, baina baita aukerak ere. «Enpresen munduan oso sistematizatuta dagoen kontu bat da, eta euskararen normaltasuna lortzeko eta hizkuntza kudeaketa hori barneratzeko diskurtsoak lantzen aritu behar dugu».
|
2022
|
|
Ildo horretan, EEL Ereduaren bitartez pausoak eman daitezke euskarazko ezagutza erabili eta garatuko duten pertsonen kudeaketan. Etorkizunean, euskal enpresetan barneratuta egongo den talentuak aukerak izango ditu bere gaitasun profesional zein sozialak biderkatzeko, bere ibilbide profesionalean euskaraz jarduteko; horrez gain,
|
euskara
lan munduan normalizatzeko egin dezakeen ekarpena ere biderkatuko du. Beraz, gaur egun, euskarazko gaitasunak barne biltzen dituen talentuaren definizioa behar dugu herri eta ekonomia modura, erakunde eta enpresetan barneratuta garatu dituzten gaitasun eta trebeziak erabat aplika ditzaten, baita euskararen ezagutzari eta erabilerari dagozkienak ere.
|
|
langileek euskara ikasteko eta alfabetatzeko eskolak lantegietan edo euskaltegietan, sindikatuek euskararen gaineko punturen bat sartzea lantegietako lan hitzarmenetan, errotulazioa eta agiriak euskaratzeko ahalegina, negozioen publizitatea euskaraz ere egitea, bileretan euskara gehiago erabiltzeko saiakera... Beste hainbat arlotan bezala, aitzindari haiek zerbait egin nahi zuten
|
euskara
lan munduan ere sartzeko eta erabiltzeko, eta askok erabaki zuten ekimenak abiatzea, beste inoren edo beste inork egingo ote zuen zain egon gabe; unean uneko beharrei edo nahiei gehienetan intuizioz eta borondate onez erantzuten zioten, eta dena egiteko zegoenez, gutxi eginda ere asko zen; saiakera haietan, sarritan ez zuten asmatu, huts egin zuten, baina horietatik ere ikasi zuten, eta egiten ar...
|
|
Aisialdiko eskaintza euskaraz jasotzeak ez luke guraso militante eta kontzientziatuaren hautua (eta ahalegina) izan.
|
Euskarak
lan mundura salto egiteko ere balio duela esan behar diegu gazteenei, eta euskara planak enpresetan eskatzeaz gain, Lanbide Heziketan ere euskarazko eskaintza biderkatu lukete erakundeek. Ikastetxeetan bertan euskarak eta euskal kulturak curriculumaren ardatz izan behar du, motibazioa landuz eta erreferenteak sustatuz.
|
|
|
Euskara
lan munduan sartzen laguntzeko tresna
|
|
Lan mundua ez da modu naturalean euskaldunduko.
|
Euskara
lan munduan besterik gabe ez da txertatu behar. Erabaki kontzientea izan behar du.
|
|
Eskuliburuak sei atal ditu. Aurrenekoan
|
euskarak
lan mundua bereganatzeren garrantziaz aritzen da. Atal horretan azaltzen denez, beste esparruetan bezala sozio ekonomia arloan ere lanketa egin behar da euskararen erabilera handitzeko.
|
2023
|
|
" EUSLE metodologia: gaztelanian finkatutako hizkuntza ohituretatik
|
euskarazkoetara
lan munduan", BAT Soziolinguistika Aldizkaria 107, 2: 97
|