|
2000
|
|
|
PPkoei, PSOEkoei, eta Sanz jaunari, oso ongi. Zorionez, batzuk konturatzen hasiak dira haien erantzukizuna ere badela
|
euskara
behar bezala ez garatu ez izana.
|
|
|
Gainera, bi aldundietako gobernuetan EAJ egoteak ekintzak bateratzea erraztuko du, koordinaketa hobetzea. Eta hori da
|
euskarak
behar duena: koordinaketa.
|
|
|
Izan ere, honek guztiak euskaraz blaitutako militantzia exijitzen du. Abertzaleguztiek
|
euskara
behar dute ikasi; ezinbestean. Honek etsaiarentzako efektu birrintzaileak ditu, ezin da ukatu.
|
|
|
Aski da, ordea, horiek gaingiroki irakurtzea, hor morfologia eta sintaxi arloko akats ugari somatzeko, gaurko ere egingo ez lituzketenak. Bestela esan, Unamunok ez zekien
|
euskara
behar bezain ongi. Baina haren akatsak eta hutsuneak ez ziren larriagoak, adibidez, Sabino Aranarenak baino, beronek euskaraz idatzi zituen lantxo urriak irakurri dituenak aitor dezakeenez.
|
|
|
Gai horri dagokionez, Kultura Sailak euskararen erabilpena normaltzea du xede. Gure erkidegoaren egoera soziolinguistikoa kontuan harturik, elebitasunari erantzun ahal izateko,
|
euskarak
behar dituen lan tresnak (deskribapen bibliografikorako terminologia, sarrera puntuak, nazioarteko katalogazio arauen egokitzapena eta datu bibliografikoak euskarri informatikoan emateko MARC formatura egokitzea) eskaini behar ditugu.
|
|
2001
|
|
|
Hau denau eskandaloa da! Gure ekintza guztiak, ahalik behintzat,
|
euskeraz
behar dute izan. Ez da aski haurrak ikastolara" botatzea", eta hau gurasoei doakie.
|
|
|
Lehenago Irungo Literatura saria irabazia nuen' Hutsetik esperantzara' izeneko poema liburuarekin.
|
Euskarari buruz
behar nuen ezagutza ez nuela ikusirik, idazteari gogor ekitea erabaki nuen".
|
|
|
Salbuespenak dira kostako ikerleak eta ikerketak. Gaur, batek baino gehiagok oharrarazi du itsasoko
|
euskararen
beharrez.
|
|
|
6 Soziologiaren arabera: bai euskararen egoerarekin lotzen diren aspektuak (adibidez, ukipen egoerarekin lotzen direnak), bai gizarte testuingurupartikularrekin lotzen direnak (adibidez,
|
euskararen
beharrarekin lotzendirenak) eta baita gizabanakoarekin lotzen direnak ere, adina, eskolatze maila, eta horrelakoak (soziodemografikoak deitzen direnak); azkenik, baita elebitasunaren, diglosiaren eta kulturbitasunaren arteko erlazioak ere.
|
|
|
7 Soziolinguistikarekin lotzen direnak: gizabanako bakoitzaren jaioterria, euskararen presentzia bizi den herrian, gizabanako bakoitzaren sare soziala (gertukoa eta urrutikoa),
|
euskararen
behar mota, eta abar; batez erehizkuntza (ak) erabilera linguistikoarekin lotuz.
|
|
|
Campion batek, eta ez zen juez kaskarra maitasunak itsutzen ez zuenean behintzat, gorengo izarretaraino goretsi zuen. Otxandiarra izan zitekeen, bere ustez, hil aginean zegoen
|
euskarak
behar zuen sostenguetarik bat, poesiaren arnasaz biziberrituko zuena. Campionek, eta ez genuke hau sekula ahaztu behar, Nafarroako zenbait eskualdetako hizkuntza erian ikusten du euskararen egoera, ahaleginean eta epetan ibili gabe sendotu behar den hilzorikoa.
|
|
|
Pentsa dezakegunez, igaroxe omen dugun berrogeizaro higuingarri honetan, mehartu egin dira euskararen mugak; bestetan, hil zeinua, arimezkila, joa dago, ez baita gelditzen 40 urtez beherakorik
|
euskaraz
behar adina dakienik. Erdarak, gainera, euskal barrutiaren mugaldeak marraskatu ez ezik, barrendik jaten ditu euskararen erraiak, eremu barruan bertan ere, hiri larrienetarik behera, erdara ageri baitzaigu gero eta nagusiago.
|
|
|
Zergatik ez diogu ONUri eskatzen
|
euskara
behar beharrezko hizkuntzen  artean edukitzea. Nik ez dut uste euskaltzaletasuna eta zen  tzua elkarren etsai direnik.
|
|
|
Ditudan bideak eta adiskideak egozten dizkit honek, lotsatuko naizelakoan. Hemen ere, oker ez banabil, ez darabil
|
euskara
behar lukeen bezain zehazki, ene erdarazko zenbait itzultzean bezalaxe. Lagunak, euskaraz, ez dira nahitaez adiskide, eta adiskideak, batez ere politika arloan, ez dira lagun nahitaez.
|
|
|
Arbitroarena egin nahi dute, palkotik gainera, jokoan parte hartu luketenean. Inhibizioa, urru ntasuna, ausentzia ez dira
|
euskarak
behar dituen proposamen positiboak lantzeko jarrera egokienak. Euskara hizkuntza bizia da, eta bizi nahi duena, eta ez" altxorra"," hizkuntza beneragarria".
|
|
|
Etaofizialtasunaren ildoa Nafarroako dekretuaren kontrako ahalegin hutsean utzi. Bestelakorik min ematen dienez,
|
euskararen
beharren azpitik, euren beharren arabera, kokatzen dituzte euskararen beharrak.
|
|
|
Etaofizialtasunaren ildoa Nafarroako dekretuaren kontrako ahalegin hutsean utzi. Bestelakorik min ematen dienez, euskararen beharren azpitik, euren beharren arabera, kokatzen dituzte
|
euskararen
beharrak.
|
|
2002
|
|
|
" Euzkeldun errietan, itzaldiak
|
euzkeraz
bear dira; antzerkiak euzkeraz ere; euzkeldunetan euzkeraz bakarrik. Ala balitz, etzen gertatuko oi dena; abertzaletasunaren aitzakiarekin sartzen dela euzkeldun errietan, iri andietikako gazterien eta mintzalarien erdera."(" Irular").
|
|
|
osotasun geografiko, politiko administratibo, kultural eta ekonomikoa». 2 Euskalduna, «EuskalHerriaren Unibertsitateak
|
euskaraz
behar du ihardun nahi ta ez. Ezin onhardezakegu hizkuntzabitasunik, eta Euskal Herri osoa berreuskalduntzea dugu geurexede»3 Garai hartan UEUren bultzatzaile garrantzitsua zen Jesus Mari Larrazabalen hitzetan, UEUtik Euskal Unibertsitatera pasatu behar zen, «unibertsitateparalelo» bat sortuz4, alegia «urte osorako sortuko dugun herri unibertsitatearenhasera» (Larrazabal, 1977:
|
|
|
Oraingoerronka, beraz, geure herri hizkuntza nagusitzat euskara jotzen dugunontzako, euskaraz aritzea eta herri aurreratua izatea bilbatzea da. Unibertsitategintzan aridiren euskaldunek hizkuntzez askotarikoak izan dute, herriarekiko
|
dutenzorra
euskaraz behar den moduan bete dezaten.
|
|
|
Bide hau zaila da, aitor dezagun, baina ez dut uste beste biderik dagoenik'. Gauden egoera ez dut uste epe luzera bideragarria denik. Gainera, euskarazko unibertsitatea eraikitzen ari den une hau
|
euskararen
behar sintaktiko berriei erantzunegokia emateko momentu aproposa da. Agian euskararen bideragarritasunlinguistikoa lortzeko azken trena.
|
|
|
Orain ere ageri dira, baina orain dela urte batzuk, ez horrenbeste, aski maiz ikusten ziren ikasleak gure hirietako karriketan, orain baino maizago, manifestazioak egiten euskararen alde edo. Haien artean entzuten den hizkera, agerraldian
|
euskara
behar dutela oihuka ari direla, erdara da anitzetan, ikasle batek bere garaian egunkarian manifestazio baten ondoren publikoki salatu zuenez. Nik neuk ere holakoak ikusi izan ditut zuzenean:
|
|
|
Lehen esan dut Euskaltzaindiari [21] dagokiola euskararen araugintza akademikoa, legeak hala aitortzen diolako, nahiz oraingoz politikari batzuek ez diren, antza denez, honetaz jabetu eta Euskaltzaindia auzo bateko edozein elkarteren antzera tratatzeko joera erakusten duten, kontuan izan gabe erakunde bat dela, halaxe onartua gure oinarrizko legeetan.
|
Euskara
behar bezala arautu gabe dagoen une honetan, eta horrenbeste jende ari dela euskara idatzi eta mintzatua arauen bidez normalizatu nahian, ezinbestekoa da Euskaltzaindia bezalako erakunde bat izatea guztion erreferentzia. Horrelakorik izango ez balitz, ez ginateke erraz bat etorriko gure artean erabaki akademikoak hartzeko orduan.
|
|
|
Euskara eta sinboloak, horretaz ari ginen. "!" esango du hizlariak (hori, hoberenean, non eta ez duen" Eguerdi on!" delako hasperen agurra ateratzen patrikatik), eta gero erdarara joko du,
|
euskarak
behar duen kuota sinbolikoa bete ondoren. " Esker ikasko" eman zion behin izenburu erdaraz idatzitako artikulu bati" sinpatiko" horietako batek, argi utzi nahi baitzuen zer garrantzi handia zuen euskarak haren bizitzan.
|
|
|
Euskararen egoera hau izanik, zein da irtenbidea? Zein,
|
euskarak
behar duen sendabelarra. Zuazoren ustetan, euskararen erabilerari itzuli bat eman behar diogu, eremu desberdinak bereiziz.
|
|
|
• Urteetako lanak ez du lortu Euskal Herriko egitura soziolinguistikoari buelta ematerik.
|
Euskararen
beharrik gabe bizi daiteke, ez da lortu euskara beharkizun soziala izatea.
|
|
2003
|
|
|
1977an lehergailu batek berriro ere isilarazi zuen Loiolako Herri Irratia eta 15 egunetan euskal herritarrek emaniko diru laguntzari esker berriro martxan jarri zen. Baina Frankismo garaiko zailtasunak gainditzen eta
|
euskarari
behar zuen lekua aitortzen jakin izan zuen. Esaterako, aipagarria da 1977ko martxoan antolatutako «24 orduak euskaraz» ekitaldia.
|
|
|
Euskararen aldeko XX. mende bukaerako mugimendu modernoaren ezaugarri nagusia izan da euskararen gizarte erakundeak sortu dituela. Eta hor ardaztu da Euskal Herri osoko ikuspegi bat, ikuspegi profesional eta borondatezkoa,
|
euskararen
beharrak herriaren senari lotuta garatzeko ikuspegia... Gizarte erakundeen espazio hori da euskararen mugimendu modernoaren muina.
|
|
|
Baina nola jakin hori horrela izango dela? Erabilerak du hor zerikusi handia, eta
|
euskara
behar baino gutxiago erabiltzen da. Beraz erabilera areagotzen ahalegindu genuke, baina ez da zeregin erraza hiztunaren kontzientzia tartean dagoelako.
|
|
|
Aurrekoetan ez bezala, eskaera zehatzak plazaratu ziren: Euskaltzaindiari babesa ematea eta estatutuaren erredakzioan berari bakarrik aitortzea euskararen batasunerako arau-emaile izaera; oinarrizko hezkuntzaren amaieran Euskal Herriko haur guztiek
|
euskara
behar bezala mintzatzen eta irakurtzen jakin zezaten bitartekoak jartzea; euskara hutsez arituko zen telebista kanala martxan ipintzea; erakunde publikoek UEU aintzat hartzea eta diruz laguntzea, eta gero eta gehiago zabaltzea euskara unibertsitateko irakaskuntzan.
|
|
|
Euskaldun izatea, «Euskal Herriaren Unibertsitateak
|
euskaraz
behar du ihardun nahi ta ez. Ezin onhar dezakegu hizkuntza bitasunik, eta Euskal Herri osoa berreuskalduntzea dugu geure xede».
|
|
|
Albiste agentziaren erreferentzia eremu nagusia euskarazko herria izango bada, agentziaren lan hizkuntzak berak ere
|
euskara
behar du izan. Agentziaren zeregin nagusia euskarazko produkzioa euskara herriari eskaintzea baldin bada, euskaraz bizi eta euskaraz sortu behar du.
|
|
|
Elebidun bataiatu zen prentsa diglosikoaren erauntsiaren gainetik, Zeruko Argiakoek eta Anaitasunakoek argi eta garbi esan zuten ezetz, euskal prentsak
|
euskaraz
behar zuela izan. " Gu biok (Zeruko Argia eta Anaitasuna) Jakin eta Herriarekin batera euskal prentsaren ordezkari bakarrak gara", irakurri genuen 78ko Anaitasunan.
|
|
|
Ez dut esango euskararen uholdeak hartu behar duenik kioskoa, ez genuke asmatuko iturriarekin euskaldunok. Esango dudana da euskarak
|
euskara
behar duela bere inguruan, baita kioskoan ere. Azal dezadan hori.
|
|
|
Inork inorena ez jateko, zentzuzkoa dirudi nork bere etxea gobernatzeak. " Euskal Herriaren Unibertsitateak
|
euskaraz
behar du jardun nahitaez", zioen jada UEUk 1975eko Batzar Nagusian: alegia unibertsitatea euskaldunentzat.
|
|
|
Euskal herritar helduek ez dute
|
euskararen
beharrik eta euskaltegien lana soberan dago. Euskarari eta euskal kulturari gauza berbera gertatzen zaie:
|
|
|
Ezin, beraz, jatorrizko testuaren ezaugarriak zokoratu,
|
euskaraz
behar den bezalaxe eman nahi izanez gero. Emate horretan, esan gabe doa hori ere, euskaldun juristak izan ditugu gogoan lehen lehenik, horientzat baliagarri izan daitekeen neurrian.
|
|
2004
|
|
|
Albistea sortu ahala, entzun edo irakurri ahal izan genuen
|
euskararen
beharrik ez zuela esatea, Madrila joan eta gaztelaniaren beharrik ez zegoela esatea bezala zela edo, Londresa joan, eta ingelesa zertan jakin ez zela adieraztea bezala. Ba ez, ez da.
|
|
|
hain zuzen ere, nola jakin dezakegu, argi antzean jakin, euskararen politikatik hizkuntza horren politizaziora igaro garela, euskalgintzaren politika arloa utzirik politizazioaren joko arbuiagarrian abiatuak gabiltzala? Non ezarri
|
euskarak
behar duen hizkuntza politika eta alderdi politika hutsaren arteko marra iluna. Zein irizpideren arabera finkatuko ditugu euskarari dagozkion politika jardunak noiz diren zilegi eta mesedegarri?
|
|
|
Maitasun gorrotoen ehundura nola josia dagoen ikusteko, has gaitezen idazle donostiarraren pasarte batzuk hona iraultzen, eta irauli ahala iruzkintzen: . Euskara nazionalismoaren beharrean gertatu izan da, nazionalismoa
|
euskararen
beharrean bezala. Euskarak argudio nagusietakoa eman baitio nazionalismoari ideologikoki bere burua justifika zezan; baina euskarak nazionalismoaren babesa behar izan du, haren eskutik jaso du bere fikzioaren justifikazio ideologikoa.
|
|
|
Euskarak argudio nagusietakoa eman baitio nazionalismoari ideologikoki bere burua justifika zezan; baina euskarak nazionalismoaren babesa behar izan du, haren eskutik jaso du bere fikzioaren justifikazio ideologikoa.
|
Euskarak
behar izan du, edo behar zuela uste izan du, nazionalismoak eskaintzen zion konpromezu politikoa?. 184
|
|
|
Asteasuko idazlea izan dugu aurreneko eleduna, eta Donostiako beste idazle bat izango dugu bigarrena: . Nazionalismoak ere behin bere helburua lortuz gero. Ramon Saizarbitoriak dihardu?, estatu batekin, enbaxadak Parisen eta Madrilen, ez luke
|
euskararen
beharrik izango Euskal Herria nazio bezala justifikatzeko. Irlandaren kasua da hori, gaelikoak ez ditu definitzen jada, baina ez da deus gertatzen.
|
|
|
–Euskaldunok oso onak gara protesta egiten. Pako Aristiren iritziari garraizkio?, baina oso txarrak gure hitzak betetzen.
|
Euskararen
beharra, euskararekiko maitasuna ez ditugu gure eguneroko bizitzan agertzen. Maitale faltsuak gara.
|
|
|
–Azpimarratu nahi dudana da alferrik gabiltzala. Jexuxmari Zalakainek diosku?, adibidez, geure seme alabak euskaldun gisa hezi nahirik, irakasleak espainolak edo frantsesak baldin badira, edo izango balira?. 461 Irakaslearen nazio sentimenduek eragin zuzena omen dute irakaskuntzaren maila hauetan. Sentimendu horien barrunbean egositako euskaltasuna ote dugu
|
euskarak
behar duen leialtasun jarrera bermatzeko baldintza. Litekeena da, bai.
|
|
|
Biltzar Nagusi hori egitean (egin ba dadi...), eta
|
euskerak
behar dituen erabaki gogorrak hartzean (Euskaltzaindiak har baditza...), nere salakuntza hauek guziak gibelatuko ditut.
|
|
|
Onengatik,
|
euskeraren
bearrak jakin eta gure" akatsa" ezagututa gero, arreta aundiagoa jarri bearko genuke aurrerakoan eginkizun pratikuak asmatzen, guztiz bearrezkoa bai da au euskeraren salbaziorako.
|
|
|
Beti euskaraz egiteko helburuz ari ginen. Eta antzerkia, arte diziplina baino,
|
euskararekiko
beharra zen gure diziplina. Denboraren poderioz, hala ere, hobetuz ere joan ginen.
|
|
|
erakutsi ez zidan
|
euskara
behar bezala ikasteko
|
|
2005
|
|
|
Hiztunei erabiltzean plazer emango dien
|
euskara
behar dugu, hiztunen komunikazio premiak asetzeko modukoa. Hori da oroz gain zaindu beharreko kalitatea, eta horri esaten diogu guk" euskara egokia".
|
|
|
Eta azken batean hori da helburua: denek
|
euskararen
behar hori, eta euskaldun izatearen behar hori sentitzea. Euskara normalizatuko badugu hizkuntza normaltzat hartu du edonork.
|
|
|
Gure hizkuntza indarberritzeko ahaleginean konpromisoa behar da, norberarena zein gizartearena, arian arian landutakoa eta berritutakoa. Euskaltzaleok ere ez gara erdal mundua
|
euskararen
beharrez ohartarazteko zein euskal mundura erakartzeko gauza izan. Ez dugu euskararen aldeko langintza oro har irabazpide bihurtu, zubiak eraikitzeko ez-gauza izan gara.
|
|
|
Erabaki horiek izan behar dute
|
euskarak
behar dituen neurri politikoak hartzeko eta horrek bi gauza esan nahi du: 1) hizkuntz neurriak euskararen estatusa, ereduen sistema gainditzeko erabakia, modu horretakoak alegia, eta 2) euskarak garatzeko behar beharrezkoa duen marko politiko berri baten aldeko neurriak, burujabetza prozesu bat alegia.
|
|
|
Euskararen ezagutza eta erabilpena uztartzen ez direlako? Administrazioak neurriak hartzen ez dituelako
|
euskara
behar den moduan ebaluatzeko eta euskaraz jakiteak ala ez jakiteak ondorio akademikorik ez duelako. Eta abar.
|
|
|
Hau oso garbi islatu zuen Etxebarriak (1972) Anaitasuna aldizkarian hauxe idatzi zuenean: «[...]
|
Euskararen
beharra sentitzen dugunok euskararen balioaz arduratzen gara, eta euskara erabilgarri bihurtu nahi dugu. Eta hau jakintzaren arlo guztietan lortu gura dugu[...] nortzuk dira euskara teknikoaren problema konpontzen saiatu behar dutenak?
|
|
|
EAJ EA koalizioaren egitarauan ere ez da ageri
|
euskarak
behar duen eraginkortasunerako proposamenik. Asmo, helburu lausoak eta behar besteko bitartekorik eza nabari dira.
|
|
|
Begi bistan dago orain artekohez kuntzaereduen emaitza: eskola ez da euskalduntzen ari eta gehiengoa da
|
euskara
behar adina ikasten ez dutenikasleenkopu rua. Lehen aditzera eman dugunez, gai hori iragan den legegintzaldian bideratzekoa zen baina ez dalo rtu.
|
|
2006
|
|
|
Sopelako 20 urteko neska batek kalte ordaina eskatu dio Eusko Jaurlaritzari ikastetxe publiko batean A ereduan ikasi eta euskara maila txukunik lortu ez duelako. Orain Erizaintza ikasten ari da eta Eusko Jaurlaritzaren oposizioak gainditzeko
|
euskara
behar du. Euskaltegian ari da euskara hobetzen eta irakasleek esan diotenez, lau urte ditu EGA gainditzeko maila lortzeko.
|
|
|
Ikasleen %37 ereduan ari da; eskola guztiak euskaraz ematen dituzte, eta astean lau orduz erdara ematen dute». Gainera, zenbat ikaslek akautuko dituzte ikasketak
|
euskara
behar bezala menperatuz. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak 2005ean euskara maila neurtzeko azterketa egin zien 16 urteko ikasleei.
|
|
|
Horrenbestez, eta gehiago luzatu gabe, aditzaren tokia zein den behingoz finka dadin eskatzen dugu, eta, horretaz gain, aurrerantzean ez diezagutela leporatu guri euskaldun berriek nahiz zaharrek
|
euskaraz
behar bezala aritzeko eta komunikatzeko agertzen duten ezintasuna.
|
|
|
Euskararen gatazkak badu bere fronte judiziala. Helegite mordoska pilatu izan zaie epaileei azken urteotan, haiek nahi baino gehiago zalantzarik gabe, eta
|
euskarak
behar baino gutxiago ziur asko. Helegite horiek, gehienetan, euskara erabiltzeko eskubidearekin lotuta joan dira, eta, zehazki, euskara erabiltzeko eskubidea aldarrikatu dute.
|
|
|
Ikasle etorkinen artean, %21 besterik ez da ereduan eskolatzen; eta badakigu A ereduan eskolatzen direnek ez dutela
|
euskara
behar adina ikasten.
|
|
2007
|
|
|
Arrazoia! Ni berandu hasi nintzen idazten, bada, iruditzen zitzaidan, idazten hasteko ez nekiela
|
euskara
behar bezain ongi. Gero, artikuluak eta itzulpenak egitearekin batean istorioak ere idazten hasi nintzen, eta hola.
|
|
|
Edo beste gisan erranik euskararen geroaz bost axola dutenak. Kontsumo jendarte honetan ez dute
|
euskararen
beharrik, haien ustez euskaldunak dira eta beren euskaltasunaren bizitzeko bizi zedarriak badituzte: astearte gauero trinketera doaz lagunekin pala antxa partida egitera eta gainera gorputza zaintzen dute honi esker!; urtero Astigarraga edo Hernaniko sagarnotegi batera doaz lagun talde handian eta maite dute poteatzea.
|
|
|
Euskarari prestigioa eman behar zaio;
|
euskararen
beharra gizarteratu egin behar da. Hizkuntza eta kultura aniztasuna balio nagusitzat harturik, euskararen aldeko sentiberatze ekintzak antolatu behar dira.
|
|
|
Horregatik, erabilerak atzera egin izan duen ala ez ongi konprobatzea da beharrezkoa. Hizkuntza politikak zonalde erdaldun edo ertainentzat onurak ekarri baditu, desegokia ote da gune euskaldunenetarako ala ahaztuta utzi ote ditu
|
euskararentzako
behar beharrezkoak diren arnasgune horiek. Hezkuntza sisteman edota herri administrazioan ezarri diren hainbat neurrik eragina izango dute gune horietan ere, baina, antza, ez neurri horiek ez dira nahikoak.
|
|
|
Erdaraz ekoitziak, pentsaerak pentsaera etaideologiak ideologia, ez omen dira eta euskal literatura. Baina, ez dakit zer miraridela medio, euskal kultura izateko ez dago
|
euskararen
beharrik nahitaez. Eztaeuskal zinema egiteko ere.
|
|
|
Askotan legeak sortzen ditu estatusari lotutako arazo horiek, legeak gizartearen praktikarekin bat ez datorren prestigio bat ezartzen duelako. Hortaz, gizartean euskara jakiteko nahia bultzatu behar da,
|
euskararen
beharra, euskarari lotuta dauden hainbat aurreiritzi apurtu behar dira: euskararen zailtasuna, euskara gaztetan ikasi behar dela, norbanakoaren garapen integrala euskaraz osa daitekeela frogatu behar da, e.a. Eta hori guztia ez bakarrik maila teorikoan, baizik eta praktikoan ere.
|
|
|
Euskarak marketing apur bat behar du, behar du sinesgarritasuna, behar du modernitate apurtxo bat, behar du presentzia, behar ditu estadioak, behar du laguntza, behar du publikoa, behar du masa kritikoa, behar du audientzia, behar du pazientzia.
|
Euskarak
behar du. Eta neurtezina da hori guztia.
|
|
|
Lege, arau, akordio, engaiamendu, erakunde publiko, hizkuntza politika eta enparauen gainetik, ondotik, azpitik...
|
Euskarak
behar du. Eta metroa zain daukagu.
|
|
|
Baina ez da. Eta
|
euskarak
behar du.
|
|
2008
|
|
|
Euskal musika taldeen letrak edo telebistako saioak ulertzen dituztenean mundu berri bat irekitzen zaie. Zein da ikasleen motibazioa euskara ikasteko. Lanerako
|
euskararen
beharra motibazio nagusiena da. Lanarena ezinbestekoa eta askok aukeratzen ez dutena da.
|
|
|
Iragan maiatzean Christine Albanel frantses ministroak hitzemandako hizkuntza legeak, segur aski, aukera berri bezainbat mehatxu ekarriko du. Segur da lege honek
|
euskarak
behar dituen ofizialtasuna eta frantsesarekin parekotasun juridikoa ez dituela aitortuko. Zer egin beraz?
|
|
|
22 Batek dio euskal kritikariak ez diola
|
euskarari
behar besteko garrantzia ematen.
|
|
|
Larramendiren Hiztegi> koitzak> eman zuen urte luzeetan gaztelaniaz sortu riko kontzeptuak euskaratzeko bidea.
|
Euskarak
behar zituen horiek eta lan horretan Larramendiren lana egundokoa izan zen.
|
|
|
M. Izeta, B. Estornes, A. Arana, J. M. Azpiroz eta beste askorenak. Hala ere, Nafarroan ez da burutu hiztegi orokorrik eta kezka dugu argitaratu takoetan hemengo
|
euskara
behar den lekuan paratu ote den. Horietaz gain, badira egitekoak oraindik ere:
|
|
|
Euskarak, euskal ondare lexikalak, gizarte horretan bizitze ko behar ditugun hitzak eman behar dizkigu. Eta, ematen ez dizkigunean, guk, euskal dunok, hitzak mailegatuz, egokituz eta sortuz, ematen dizkiogu
|
euskarari
behar dituen hitzak. Horrela eginez doa egunez egun euskal hiztegia, hiztegi hori ofiziala ez bada ere, eta batu izaera zalantzazkoa badu ere.
|
|
|
Haiei ere goresmenak, nire eskerrak. Elgarrekin, elgar bilduz eta sustatuz,
|
euskarak
behar dituen argibideak eta arauak, emeki emeki, ematen ditugu euskararen eta Euskal Herriaren onerako. –Ekin eta jarrai?
|
|
|
errepublikano (eta kontserbadore) gehienak euskal hiztunak zirelako, eta asko, frantsesik ez zekitenak. Berdolyk ez zekien euskaraz baina
|
euskara
behar zuen; horretarako zeukan Candau. Berdoly Barkoxen zelarik, herriko kontseilukoekin bildurik, ezin zuten elkar aditu, kontseilukoek ez baitzekiten frantsesik ezta Berdolyk euskararik (Irigoien 1888).
|
|
|
Nazioarekiko eta bereziki nazio hizkuntzarekiko fideltasun horregatik Azkue joko posibilistetan sartzen zen, ez soilik maila pertsonalean (Dodgson edo Vinson moduko euskalari «heretikoekin» tratatuz), baizik baita arlo politikoan ere. Hola
|
euskararen alde
behar ziren agente sozial, eta politiko guztiekin harremanetan aritu zen. Are printzipioz bere ideietatik urrunen zeudenekin ere.
|
|
|
Horrela adierazi du Oizmendi telebistako zuzendari Jose Antonio Uriarte Itxasok. «Argi dago,
|
euskarak
behar duen indarra lortzeko, komunikabideok egunero hain gurea den hizkuntza erabili behar dugu». Ikusleak katea aldatu ez dezan hainbat programa erakargarri eskaini behar zaizkiola eta 2009 urtea bitartean Hamaikan duten zeregina hori dela zehaztu du Uriartek.
|
|
|
Zer da hizkuntza bat ondare izendatzearen hautu hori? Ondarearen izendapenaren gainetik,
|
euskarak
behar duena ofizialtasunaren izendapena da. Euskaldunon hizkuntza eskubideak eta hizkuntzaren normalizazioa bideratuko duen estatus ofiziala da euskarak behar duena.
|
|
|
Ondarearen izendapenaren gainetik, euskarak behar duena ofizialtasunaren izendapena da. Euskaldunon hizkuntza eskubideak eta hizkuntzaren normalizazioa bideratuko duen estatus ofiziala da
|
euskarak
behar duena.
|
|
|
Jakina da, ETB n kirolariek erdaraz hitz egiteko baimena dutela. Agian, ETBko esateriek uko egingo baliokete hauei galdetzeari... baina, noski horrek
|
euskararen
beharra agerian utziko luke, eta hemen ez dago horren zantzurik, guztiz kontrakoa baizik.
|
|
|
Gaur Barakaldoko BECen (18:00etan) egingo duten festaz hitz egitean ilusioz antzematen zaio Kontseiluko idazkari nagusi Xabier Mendiguren Bereziarturi (Ezki Itsaso, 1945). Behin eta berriz aipatu du
|
euskarak
behar duena erabilera dela.
|
|
|
Euskararen alde egun lanean dabilen erakunde publikorik eskuzabalenak ere, jo dezagun EAEko euskara saila dela, nekez gaindi litzake espainiar eta frantziar legediek jartzen dituzten oztopoak. Horren arabera, gaur egungo inongo gobernuk eta administraziok ez du
|
euskara
behar bezala biziberritzeko askatasunik, batzuek lan zintzoan ari diren bitartean besteek parlamentu eta auzitegietan estatuen legeak eskuan bidean hamaika harri jarriko dituztelako egitasmo horiek zapuzteko. Eta hona hemen Kontseilua, inongo gobernu eta administrazioren morrontzarik ez duena, eta bere lanarekin egungo legediari eta erdaldun askoren petralkeriari aurre hartuko diona, gure hizkuntza biziberritzeko abangoardia izanik.
|
|
|
Baina EHEk esan, eta aldaketa horren aldeko lana eta borroka egin nahi du Euskal Herriko ehunka herritan.
|
Euskarak
behar duen aldaketaren alde lan eginez, auzoz auzo, herriz herri. Administrazioen ahaleginak beste norabide batean begiratzen badute ere, Euskal Herri euskalduna eraikitzen jarraituko dugu, euskaldunon hizkuntza eskubideen alde, burujabetza linguistikoaren alde, auzolanean.
|
|
|
Gaur gaurkoz, euskaldunok, ez dugu gure hizkuntzaren etorkizuna erabakitzeko eskubiderik Euskal Herrian; hau da, euskaldunok ez gara
|
euskarak
behar duen aldaketa libreki eta inongo eskusartzerik gabe erabakitzearen jabe. Burujabetza linguistikoa behar dugu euskaldunok, ezin gara espainiar eta frantziar legedi eta erabakien, zein botere autonomikoen aldetik datozen neurrien menpe egon, modu honetan gure herriak eta hizkuntzak ez baitute etorkizunik, modu honetan euskaldunok gure herrian bigarren mailako herritarrak izaten jarraituko baitugu.
|
|
|
" Beno beharbada halaxe izanen da baina hala nola Saderen bat itzulita dagoen bezala, nik uste dut
|
euskarak
behar zuela Masochen itzulpenen bat eta liburu hau da bere onenetakoa. Dena dela, zuk diozu txarra dela, baina nik ez dut uste, izan ere...".
|
|
|
Urte berriari hasiera emateko mugarria izan zen eta 2009an Kontseiluak lanean jarraituko duelako, baina pauso bat harago emanez. Euskal Herri osoan Euskaraz Bai Dinamika Herrietan proiektuarekin, Bai Euskarari Ziurtagiriarekin, Udalen hizkuntza politikaren neurketarekin, Hizkuntz Eskubideen Behatokiarekin, irakastereduekin eta
|
euskarak
behar dituen proiektu guztiekin lanean jarraituko dugu, baina ‘euskaraz bai’ ozen aldarrikatuz, hori baita etorkizunean nagusituko den goiburua.f bxxxxxxxj
|
|
2009
|
|
|
|
Euskararen
behar handiena erabilia izatea da, horretan lan egin behar dugu. Baina batzuetan eman den inposaketa ez da ona, ezta politikoki erabilia izatea ere.
|
|
|
" Estatuko Administrazio Publikoan dagoen karrera nahiz heziketa egitura aztertzea, zera bermatzearren: Nafarroan kokatuta dagoen Estatuko Administrazioko langile kopuru aproposak
|
euskara
behar adina ezagutzen duela, lan hizkuntza bezala erabiltzeko. Eta behar adina neurri hartzea, Nafarroako Foru Erkidegoko Administrazioaren baitan, euskal hiztuna den langile kopurua areagotzearren" 19.
|
|
|
" Estatuko Administrazio Publikoan dagoen karrera nahiz heziketa egitura aztertzea, zera bermatzearren: Nafarroan kokatuta dagoen Estatuko Administrazioko langile kopuru aproposak
|
euskara
behar adina ezagutzen duela, lanhizkuntza bezala erabiltzeko. Eta behar adina neurri hartzea, Nafarroako Foru Erkidegoko Administrazioaren baitan, euskal hiztuna den langile kopurua areagotzearren".
|
|
|
Gaur egun denok dakigu nahiko kastellano, eta euskara romantizismo bezala edo ikusten dut. Egia da, nik nere bizitzarako behar dut euskara, eta ni bezala
|
euskara
behar duten ‘kapritxosoak’ lagun ditut, Txillardegi bat, bat esateagatik". 15
|
|
|
Egia da, nik nere bizitzarako behar dut euskara, eta ni bezala
|
euskara
behar duten ‘kapritxosoak’ lagun ditut, Txillardegi bat, bat esateagatik".
|
|
|
Gehienik onartuak diren beste iritziak dira hedabideetan euskarazko programa gehiago zabaltzea,
|
euskararen
beharra administrazio publikoan sartzeko, egiazko euskaldunak euskaraz mintzo dela. Hain zuzen horiek dira hizkuntza politikaren norabide nagusi batzu.
|
|
|
Euskaraz mintzatzen ez duten gurasoak izanik" A" eta" B" ereduan ikasitako ikasleek euskarak gizartean aurrerapauso nabarmenak egiten dituela aipatzen dute, eta horrek areagotu egiten duela hizkuntza hori ikasteko motibazioa. Ikasle horiek azaltzen dutenez, ez dute
|
euskara
behar adina ikasi, eta hainbat kasutan euskaltegietara eta barnetegietara jo behar izan dute euskara hobeto ikasteko.
|
|
|
— Euskararen balio erantsia, balio ekonomikoa... nonbait islatu egin behar genuen, baina ez ordura arteko bidetik, gauza artifiziala eta hizkuntzarekiko fideltasuna eskatuz; argudio finkoak landuta eta gure udalerriaren egoera soziolinguistikoa izan behar ziren oinarria. Horixe zen bidea
|
euskarak
behar zuen prestigioa gorpuztu ahal izateko.
|
|
|
Egunean bertan ezagutu zuten gaia eta euren lanetan derrigorrez agertu behar ziren Bermeoko zenbait ezaugarri emanda egin behar izan zuten lan. Lanak
|
euskaraz
behar zuten.
|
|
|
esan zidan. Eta neuri arantza bat sartu zitzaidan,
|
euskara
behar bezala ez jakiteagatik?
|
|
|
Jose Paulo Ulibarri Galindezek() Gutunliburua n behin eta berriz agertzen ditu bere nahiak eta kezkak euskararen egoera eta etorkizunari buruz. Pedro Novia de Salcedori 1832ko ekainaren 29an eskaintzen dizkion bertso hauetan bere betiko kezkak azaltzen ditu,
|
euskara
behar dela salbatu, gorde, zaindu, piztu, eskolan sartu. Azken bertso honekin bukatzen du.
|