|
2000
|
|
|
Euskaltzaindian batzuetan agertzen da eztabaida hori:
|
euskara
batua zer da. Batzuentzat, euskalki guztietatik gauzak hartu eta hori testu batean erabiltzea da batua.
|
|
|
Alor eta lan horiek beste lekuetan jende adituek aztertu eta azalduakdituzte1 Dena dela, oroigarritzat besterik ez bada ere, aipatu nahi nituzke hemen aloreta lan horietakoren batzuk: Hizkuntzalaritza oro har (Hizkuntzalaritza Hiztegia), hizkuntzaren antropologia (Hizkuntza eta Pentsaera), Euskararen batasuna (Sustraibila eta
|
Euskara
Batua zertan den), Euskararen gramatika (Euskal Gramatika etaEuskal Aditz Batua), euskal fonologia (Euskal Azentua eta Euskal Fonologia), eta Soziolinguistika eta Glotopolitika (Kolonizatuaren Ezaugarria, Albert Memmi ren liburuaren itzulpena, eta Elebidun Gizarteen Azterketa Matematikoa eta hainbat eta hainbat artikulu aldizkari2 eta egunkaritan), neuri dagokidanez, oso deigarria eta suspergarri... Helburu praktikoa ipini du beti Txillardegik hizkuntzalaritzako etasoziolinguistikako lanetan:
|
|
2004
|
|
|
3
|
Euskara
Batua zertan den. Jakin ek argitaratua.
|
|
2006
|
|
|
1974an bi liburuki kaleratu zituzten: "
|
Euskara
batua zertan den" (8) eta" Lur eta gizon, Euskal Herria" (9). Eta azkenik, 1975ean," Marx eta Jesus Europan" (10).
|
|
|
Eta azkenik, 1975ean," Marx eta Jesus Europan" (10). Txillardegiren"
|
Euskara
batua zertan den" izan ezik, beste denak liburu kolektiboak izan ziren, eta monografikoak.
|
|
2008
|
|
|
Zuberoan lehen eta orain zubereraz hitzegi ten da ama eskolan, zubereraz irakasten dela lehen mailako lehen urteetan. Eman dezagun 8 urtetan pixka bat ikusten dela
|
euskara
batua zer den, 9 urtetan hobeki eta
|
|
2009
|
|
|
1974
|
Euskara
batua zertan den. Jakin
|
|
2010
|
|
|
1975 aurreko saioei dagokienez ikus, paradigmatikoena bera delako, 1968ko Arantzazuko bileran, euskararen batasunekoan, Mitxelenaren txosteneko lehen pasartea (ikus Larresoro1974:
|
Euskara
batua zertan den. Ikus bereziki 22 orrialdea, II.1.1 puntua).
|
|
2011
|
|
|
Batasunaren aldeko lanen artean honakoak aipatu behar ditugu: Txillardegiren
|
Euskara
Batua zertan den (1974), beste tirada bat izan zuena 1975ean, eta 1977an bigarren edizio bat; edota Gabriel Aresti eta Xabier Kintanaren Batasunaren kutxa (1970).
|
|
|
Salbuespen batekin: Jose Luis Alvarez Enparantza Larresorok prestatutako
|
Euskara
Batua zertan den (1974) lana. Karmel aldizkaria, berriz, urteen artean debekatuta egon zen, eta baimena 1970 urtean eskuratu zuen.
|
|
2012
|
|
|
Ekainaren 25eko gutunean zioenez, Memmiren liburuaren laurdena edo itzulita zeukan. Beste asmoak airean zeuden artean; bide batez edo, kezkatuta galdetu zuen Anaitasuna aldizkariari buruz —hainbat gorabeheren ondoren, horren zuzendaritza Joseba Intxaustik berak hartua baitzuen— Eta tartean iragarri zion
|
Euskara
batua zertan den bukatua zuela eta laster Irakur Sail argitaletxeak argitaratuko ziola. Baina ez zeuden nonbait oso ondo lotuta liburu horren argitalpenarekikoak, zeren eta handik hilabetera Jakini eskaini zion berori argitaratzea, gehiegi atzeratua zuela hitz emana zuenak eta.
|
|
|
Jakin Liburu Sortaren tamaina txikiegia zela eta, Jakin Sorta sailean sartu zuten liburua, nahiz eta lankidetzarakoa izan hori hasieratik. Txillardegik 1973ko ondorengo hilabeteetan Jakinera idatzitako gutunak
|
Euskara
batua zertan den liburuaren argitalpenaz ari dira gehienbat. Lanaren eta autore eskubideen ordainketarena ere ukitzen du horietan —egia esan, eta bizi dituen zailtasun ekonomiko eta guzti, oso ulerkor ageri zaio Txillardegi argitaletxeari, ondo jabeturik horren finantz nekeez ere— Gure gizonak ez zeukan Hego Euskal Herrira jaisterik; eta gutunen bidez izan ezik, Hendaiara eginiko bisiten bidez argitu behar izan zituzten Jakinen arduradunek liburuaren argitalpen arazoak.
|
|
|
Jakinen artxiboan bada garai hartako paper txiki bat," Larresororekin ikusi beharrekoak" dioena tituluan, eta honako liburu gaien zerrenda dakar, bakoitzari buruzko ohar txiki eta guzti —ordainketari buruz, etab.—, aurrez aurre egiteko solasaldiren baterako eskema moduan edo: 1 Haizearen bestaldetik; 2
|
Euskara
batua zertan den (I); 3 Euskara batua zertan den (II); 4 Sustrai bila (II); 5 Siadecoren lanerako argibideak; 6 Hizkuntz Hiztegia; 7 Natur Zientzien Hiztegia.
|
|
|
Jakinen artxiboan bada garai hartako paper txiki bat," Larresororekin ikusi beharrekoak" dioena tituluan, eta honako liburu gaien zerrenda dakar, bakoitzari buruzko ohar txiki eta guzti —ordainketari buruz, etab.—, aurrez aurre egiteko solasaldiren baterako eskema moduan edo: 1 Haizearen bestaldetik; 2 Euskara batua zertan den (I); 3
|
Euskara
batua zertan den (II); 4 Sustrai bila (II); 5 Siadecoren lanerako argibideak; 6 Hizkuntz Hiztegia; 7 Natur Zientzien Hiztegia.
|
|
|
|
Euskara
batua zertan den bigarren liburuari zegokionez, Txillardegik berak 1974ko abenduaren 30eko gutunean, liburuaren edukia oso laburki azaltzearekin batera, guztiz beharrezkotzat jo zuen hori; ondorioz, eta asmoaren berri zehatzagoa eta liburuaren eskema eskatu ondoren, prest agertu zen Jakin hori argitaratzeko, nahiz eta ez zuen argi ikusten zein izango zen horren edukia.... Dena dela, gerora bertan behera geratu zen nonbait asmoa, agian Euskaltzaindiak hartzeko erabaki berriak ere atzeratu egin zirelako.
|
|
|
Txillardegiren Sustrai bila II liburua Oinarri bila tituluarekin argitaratu zuen beste argitaletxe batek (1977); eta berdin Haizeaz bestaldetik (1979), Joxe Azurmendiren hitzaurrearekin.
|
Euskara
batua zertan den II izatekoa zenaren ordezkoa, berriz, Euskal gramatika da seguruenik, 1977an argitaratua.
|
|
|
Artxiboan kausitu dugun Txillardegiren azken gutuna 1977ko ekainaren 29koa da, Xarles Bidegainek
|
Euskara
batua zertan den liburuari eginiko kritika eta oharrei erantzunez, horren hirugarren edizioari begira (1977) —1975ekoa da bigarrena— Donostian dago datatuta. Itzulia zen, beraz, Txillardegi Hego Euskal Herrira, bere erbestealdi luzetik —azken urteetan, hala ere, Ipar Euskal Herrian—.
|
|
|
Zenbait tituluren erreferentziatzat ageri den" Jakin Sorta 8" delakoa Txillardegiren
|
Euskara
batua zertan den liburua da, hiru argitalpen izan zituena; horren barruko hitzaurreak eta sarrerak daude zerrendan markatuta. Horko tituluez gain Albert Memmi ren Kolonizatuaren ezagugarria aipatu beharra dago, Txillardegik itzulia, eta Jakin Taldeak argitaratua.
|
|
2013
|
|
|
Horrez gain, azpimarratzekoa da Zuberoan elkarrizketatutako lekuko guztiek badakitela. Suposatu dezakegu haien euskara hainbeste desberdintzen den besteengandik, denek badakitela gutxi gora behera
|
euskara
batua zer den, elkar ulertzeko tresna bat delako.
|
|
|
Miarritzeko kolegio pribatu batean inkesta berdinak egin dira, BAB-ko kolegio elebidunetan diren ikasleen egoera eta Ikastolako ikasleen egoera oso desberdinak direlako euskararen mailaren aldetik. Baina hain desberdinak diren, erabakia izan dela Miarritzen egin inkesta hauek lan honetik kanpo egonen zirela, ikasleek ez zekitelako
|
euskara
batua zer zen. Orduan, ez dute jakin inkesta honi behar bezala erantzuten.
|
|
|
— (1974):
|
Euskara
batua zertan den, Oñati: Jakin.
|
|
|
Hortik aurrera, laurogeiko hamarkadara arte, 1959 eta 1964ko txostenetako puntuak oinarri hartu, gehiago garatu, eredu zituen idazleen adibideekin hornitu, eta garai hartan euskaraz alfabetatzen edo euskarazko klaseak ematen hasi ginenok eskura genituen lanabes bakarretakoak idatzi zituen: Sustrai bila (1970),
|
Euskara
batua zertan den (1974), Oinarri bila (1977), Euskal aditz batua (1979). Aurrekoetxeak (2004) esan bezala," euskara berri eta hiritarraren zalantzak gainditzeko irakasle hasiberriok behar genuen tresna":
|
|
|
•
|
Euskara
batua zertan den (1974) eta Euskal aditz batua (1979). Euskaltzaindia arauak banatzen eta hedatzen hasi baino hogei urte lehenago, Txillardegi izan zen ordura arte hartutako erabakiei ahalik eta zabalpen handiena eman nahi izan ziena.
|
|
2015
|
|
|
ondo luketeela azterketa xehe bat, bi ildo paralelotan garatuko litzatekeena: lehenengo eta behin,
|
euskara
batua zer den aztertzea, alegia, nola diseinatu zen (diseinatu zenean) eta zertan bilakatzen ari den batetik, eta bestetik ea euskara benetan bihurtzen ari ote den kultura hizkuntza bat, alegia, goi mailako kultura modernoa naturaltasunez transmititzeko gai den hizkuntza bat. Bi prozesu desberdin baitira, bata bereziki hizkuntzalarien gain doana eta bigarrena komunitate zientifiko euskaldun osoaren gain.
|
|
2019
|
|
|
–(1974).
|
Euskara
batua zertan den. Oñati:
|
|
|
Hori batez ere belaunaldi gazteenengan, lehen lehenik irakaskuntzari esker, familia transmisioa oro har aski ahula delarik. Gainera, adineko euskaldun zaharrak, tokiko euskara etxean ikasi zutenak
|
euskara
batua zer den jakin gabe, desagertzen ari dira. Hau da mugimendu orokorra Ipar Euskal Herrian ere, euskaldunek gero eta gehiago euskara batua zer den badakite eta gero eta gehiagok menperatzen dute ere.
|
|
|
Gainera, adineko euskaldun zaharrak, tokiko euskara etxean ikasi zutenak euskara batua zer den jakin gabe, desagertzen ari dira. Hau da mugimendu orokorra Ipar Euskal Herrian ere, euskaldunek gero eta gehiago
|
euskara
batua zer den badakite eta gero eta gehiagok menperatzen dute ere. Euskara batu bat bederen, Euskaltzaindiarena stricto sensu ez bada ere.
|
|
2022
|
|
|
Batasunak ekarpen handia egin zuen arlo horretan ere, eta irakasleok formakuntza behar genuen, arlo didaktikoan, eta baita hizkuntzaren aldetik ere. Iruñean, Patxi Altunaren metodoa erabili genuen, eta didaktika arloan lagundu zigun, baina Txillardegik
|
euskara
batua zertan den azaltzeko egindako lan horrek ere ekarpen handia egin zuen. Gogoan dut Txillardegiren Euskal gramatika nobela bat bezala irakurri nuela.
|