|
2003
|
|
|
Autoan «Egunkaria»ren proiektuan interesatuak eta parte hartu zuten pertsonak nahiz erakundeak agertzen dira. Eusko Jaurlaritza ere aipatua da,
|
euskarazko
egunkari bat bideratzeko burutu zuen inkesta soziologikoaren karietara. ARGIA aldizkari hau aipatua da ere, proiektuaren hasieran parte hartu zuen Joxemi Zumalabe tarteko, baita Joan Mari Torrealdai eta Txema Auzmendi ere, bestalde.
|
|
|
Batzorde honek «Egunkaria»ren itxiera eta atxilotuen egoera baloratzeko ez ohiko bilkura egin zuen otsailaren 27an. Juan del Olmo epaileak «Egunkaria» sei hilabetez ixteko berria izan bezain laster bigarren bilera egin zuen batzorde honek, martxoaren 11n: «Batzorde Atal Iraunkorrak instituzioei eta gizarte eragileei
|
euskarazko
egunkari baten alde indarrak batu ditzaten deitu die», adierazi zigun Kultura sailburuak
|
|
|
Zure idatzietan zuk zeuk «guztion» beharra azpimarratu duzu proiektu berrian inplikazio sakonago bat izateko. «Helburua ez da
|
euskarazko
egunkari bat izatea bakarrik, baizik eta buruaren jabe izango den egunkaria izatea», idatzi duzu. Asmo horretan ez al zaio «arrazoi» inplizitu bat ematen PPri?
|
|
|
Esango nuke, euskalgintzan ari den sektore handi batek
|
euskarazko
egunkari bat eros lezakeela baina ez duela erosten. Arrazoiak arrazoi, bere burua erosoago sentitzen du erdarazko prentsan.
|
|
|
Ez dakit erosoago sentitzen delako edo ez dakit zergatik, baina begi bistakoa da, askoz jende gehiagok eros lezake
|
euskarazko
egunkari bat, baina praktikan ez du egiten. Zergatik egia esan, ez dakit.
|
|
|
Ordu batzuk geroago langileak berriro lanean ziren. Biharamonean
|
euskarazko
egunkari bat kalean egotea beharrezkotzat jo zuten eta, 21 goizean, «Egunero» monografikoa kalean zen. Gerora, «Egunero» 32 (batzuetan 36) orrialdetara iritsi da, baina badakite ez dela gainerako egunkarien, «Egunkaria»ren, mailara iristen.
|
|
|
Ez nuke hain manifestazio ederrak antolatzen dituen euskal militantzia beti kritikatzen ibili nahi, baina nik esan gabe ere galdera airean dabil: non daude, zertan, egunkaria itxi berritan
|
euskarazko
egunkari baten falta aldarrikatzera Donostiara bildu ziren ehun mila lagun haiek?
|
|
|
Uda hasiera honetan ezin utzi aipamenik gabe euskal kulturaren munduan urteko bigarren notizia garrantzitsuena izango dena (izan dena, zuek hau irakurtzerako). Lehenengoa Espainiako justiziak Euskaldunon Egunkariaixtea izan zen (euskal kulturaren defentsan, Acebes minist roaren hitzetan). Bigarrena,
|
euskarazko
egunkari bat berriro kalean izatea. Ez zait izena gehiegi gustatzen, egia esan, nahiago nukeen Heraldoa, edo antzeko besteren bat, klasikoagoa.
|
|
2004
|
|
|
Elebidunak eta irakurtzen gutxi asko ohituak. Hor dago, noski,
|
euskarazko
egunkari baten merkatu potentziala, lehiaketa saila, nik esan gabe ere, horretan dabiltzanek oso gertutik dakitena eta egunero bizi dutena. Oro har, euskararekin gertatzen dena errepikatzen da hemen ere.
|
|
2005
|
|
|
Lehen mailako mendateak Joseba Arregi Kultur sailburuaren izena zeraman. Beste
|
euskarazko
egunkari bat egin behar zela zioten, diru-laguntzak ukatu zizkioten 1990eko abendutik kaleratzen zenari... Joxemi Zumalabek bere haserrea agertu zuen alboko orrian jaso dugun artikuluan.
|
|
2007
|
|
|
Benetakoak gerra puta hark eraman zituen. Lehengoan kazetari bat etorri zen zuenetik, Euskaditik,
|
euskarazko
egunkari baterako erreportaje bat egitera. Tipoak esan zigun egoitzara bidaliko zizkigula ale batzuk.
|
|
|
Eta orain, gehiago itxaron balitz? Itzela litzateke Nafarroako hiriburuan
|
euskarazko
egunkari bat normalizazio bidean jartzea, euskaltzale, euskaldun, ikasle eta bertako herritarren artean egunero banatuko dena. Horrek dexenteko aldaketa suposatuko luke, normalizazioan urrats bat —ez soilik hizkuntz normalizazioan, informazioarenean, zibismoarenean, aldaketaren kulturan, kudeaketan... —, urrats izugarria.
|
|
2008
|
|
|
Baino jendea egun berean, hasieratik jarri zen martxan erantzuna emateko. Alde batetik atxilotuen errugabetasuna aldarrikatzeko eta bestetik hurrengo egunean
|
euskarazko
egunkari bat kalean egongo zela ziurtatzeko. Otsailaren 22an inoizko manifestaziorik handiena egin zen Donostian, itxiera salatzeko.
|
|
|
Izan ere, Ibaizabal Euskal Herriko eta munduko albisteei leku egiten saiatu zen zenbaki guztietan, Euskalzalek zeukan kultur aldizkari izaeratik urrunduz eta
|
euskarazko
egunkari bat izan balu bezala (baina soilik astean behin irteten zena). Albisteekin batera, lehen orriko iritzi artikuluek zuten garrantzia, batez ere euskararen aldeko aldarrikapen eta salaketek osatua, Azkue eta Bustintzaren kargura.
|
|
|
Gainerako herrialdeetan ere euskal kazetaritza proiektuak sortu ziren, adibidez gipuzkoar eta nafar euskaltzaleek sustaturiko EuskalEsnalea aldizkari elebiduna, hizkuntza ereduan Azkueren ideietatik gertuagokoa. Aldizkari horrexetan
|
euskarazko
egunkari bat sortzearen inguruko debatea piztu zen urteen artean, Ormetse, tar P. A. eta aita Arbelaitz kaputxino nafarraren eskutik. Beste hogeitamar bat iritzi ere azaldu ziren ideiarekin bat eginez494 Azkuek berak ez zuen EuskalEsnaleko debatean parte hartu, baina interesez segitu zuela dirudi.
|
|
|
Baina ezin bazen Gipuzkoan Azkue bera prest zegoen Bizkaian ateratzeko. Azken kasu honetan Ibaizabal bizkaieraz izan beharragatik tamala agertu arren, ikusten da Azkue
|
euskarazko
egunkari bat lortzearren uko egiteko prest zegoela euskalki arloko bere ideiei ere, helburu nagusia euskaldunei egunkari propio bat eskaintzea baitzen. Gainera, gutunean antzematen denez Azkue bera zen egunkari proiektu hauen sustatzaile nagusia, gainerako pertsonak mugitu nahi zituena.
|
|
|
Beraz litekeena da ideia Azkuerena izatea. Hola bada, Euskaltzaindia
|
euskarazko
egunkari bat (edo gutxienez astean hiru eguneko aldizkari bat) ateratzen saiatu zen 1920 urtean.
|
|
|
Euskal irakurlego ahalik eta zabalena sortzeko ahalegin hauetan, Azkueren beste lan ildo bat aldizkariena izan zen: Euskalzale (18971899) eta Ibaizabal (19021903) astekariak saiatu zituen lehenik, eta gerora
|
euskarazko
egunkari bat sortzen ahalegindu zen (1920 aldera). Erdarazko prentsak irakurleen merkatu nazionala eraiki eta espainiar zein frantses komunitateak sortzen zituen bezala, Azkueren asmoa Euskal Herri osora heda zitekeen euskal irakurlego nazionala sortzea zen.
|
|
2009
|
|
|
1920ko hamarkadaren hasieran, Azkue buru, Euskaltzaindia
|
euskarazko
egunkari baten alde dago. Lizardiren 1929ko proiektu hura baino urte mordoxka lehenago sortu zen beste bat, Urumea egitasmoa Gipuzkoan.
|
|
|
Batetik, garrantzitsua delako euskarazko komunikabideek ere herri informazioa egunero euskaraz ematea eta erreferentzialtasuna lortzea. Bestetik, eguneroko
|
euskarazko
egunkari bat oso garrantzitsua delako euskararen normalizazio bidean.
|
|
|
Ez zen, ordea, gauetik goizera sortu. Izan ere, 1980ko hamarkada osoan zabaldu zen eztabaida izan zen
|
euskarazko
egunkari baten beharrarena. Artikulu, hitzaldi eta mahai inguruak asko izan ziren han eta hemen, eta beti ageri zen Argia. guztien eragile
|
|
|
Diru-laguntzekin batera jaio ziren, beraz, eta diru-laguntzen amaierarekin hil. Ez zuen, horrenbestez, esperientzia horrek emaitza handirik eman
|
euskarazko
egunkari baten bidean (balio izan zuen, hori bai, gero Egunkarian jardungo zuten zenbait kazetari trebatzeko). Argiak aurkeztu zuen proiektua Joxemi Zumalabek idatzi zuen, taldean hainbestetan hitz egindakoa jasoz.
|
|
|
67): «Dugun guztia mahai gainean jarri eta
|
euskarazko
egunkari baten aldeko apustua egin behar dugu».
|
|
|
Ez zen iritzi berekoa Jaurlaritzako garai hartako Kultura sailburu Joseba Arregi, esku artean zeukan informazioak besterik zioen arren. Kontua da CIES etxeak, Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak eskatuta,
|
euskarazko
egunkari baten inguruko galdeketa egin zuela. Hori gauza jakina zen, baina emaitzarik ez zen argitara agertzen.
|
|
|
Argiak emaitzak lortu, eta 1989ko urrian argitaratu zituen aldizkarian. Eta argi geratu zen bideragarria zela
|
euskarazko
egunkari bat kaleratzea. Zertarako gehiago itxaron?
|
|
|
Badakit, legez kanpoko erakunde baten ekintza baino larriagoa da legezko itxiera eta tortura. Baina Egunkariakoek 2003ko otsailaren 21ean
|
euskarazko
egunkari bat egotea lortu zuten bikaintasun berarekin, asteazkenean 13: 59ean kareta sartu eta 14:00etan Gaur Egun aireratu zuten lankideek (biba zuek!). Munduan telebista bakar batek eman zuen albistea euskaraz.
|
|
|
–Aktoreok beti erakutsi dugu elkartasuna; lotura handia daukagu Euskal Herriko gaiekin?, adierazi zuen Arantxa Gurmendi aktoreak. Egoitz Lasa, berriz,
|
euskarazko
egunkari baten beharraz mintzatu zen: –Mundu honetan lan egiten dugunok beharrezkoa ikusten dugu euskaraz egiten den egunkaria.
|
|
|
Urteak eman ditugu ikastoletan irakaskuntzan. Euskara zabaldu eta erabilera normalizatzeko beharrezkoa ikusten genuen
|
euskarazko
egunkari bat, eta saiatu ginen Egunkaria izan arte. Egun gutxi barru bost euskaldun epaituko dituzte Egunkaria auziarekin lotuta.
|
|
|
Euskal Herriak eta euskaldunok egindako lan izugarriak lortu zuen 1990ean
|
euskarazko
egunkari bat kioskoan jartzea. Hasiera zaila eta gatazkatsua izan bazen ere, denborarekin alde guztien aitortza lortu zuen Egunkaria k, batez ere irakurleena, baina baita eragileena ere, publizitaterako tresnatzat hartuta, edo instituzioena beharrezko zituen laguntzak onartuta.
|
|
|
Auzi saioa eten behar izan zuten ez zutelako agiria topatzen. Hamar minutu pasatuta, dokumentua atera zuten, eta han ikusi zen urteko gairik eztabaidatuena
|
euskarazko
egunkari baten sorrerarena izan zela.
|
|
2010
|
|
|
|
Euskarazko
egunkari bat plazaratu izana herri ekimenik garrantzitsuenetako bat izan zen joan den mendean. Xede hori hartu zuen Argia astekariaren baitako jendeak, Joxemi Zumalabe buru, herritarrengan egitasmoa ongi transmititzea lortu zuen herriz herri egindako kanpainan.
|
|
2012
|
|
|
" Gaur bildutako udal ordezkariok argi daukagu. Beharrezkoa da
|
euskarazko
egunkari bat eta webgune sendo bat gure herriak, gure hizkuntzak, gure kulturak. Horregatik, ziztada bat ematea erabaki dugu.
|
|
|
Martxelo Otamendi Berria egunkariko zuzendaria ere izan da agerraldian, eta
|
euskarari
egunkari bat izatea" asko kostatu" zaiola nabarmendu du: " Ia 200 urte".
|
|
|
«Gure belaunaldiak aukera izan du, neurri handi batean, bizitza euskaraz egiteko. Ez dakit benetan igartzen den
|
euskarazko
egunkari bat egongo ez balitz zenbat galduko genukeen. Ez da paper zati bat, askoz gehiago da».
|
|
2013
|
|
|
Ilusioa eta konpromisoa kutsatzeko zuen gaitasuna bitarte, elkarrekiko amodioz eta lanerako kapazitateaz gainez egindako taldea osatu.
|
Euskarazko
egunkari baten premia eta ahala ikusarazi, eta gauzatze urratsak eman. Garai hartan euskararen inguruan ikusitako kontsentsurik handiena erdietsi.
|
|
2014
|
|
|
Zigorra, ordea, estatuaren aldetik etorri dela dio: "
|
Euskarazko
egunkari bat itxita, atxilotuak, auzipetuak, epaituak, torturatuak... Produktu baten aurka egin zuen Espainiak".
|
|
|
1989an
|
euskarazko
egunkari baten beharra gero eta nabarmenagoa zen, gero eta irmoagoa hori aurrera ateratzeko asmoa. Batetik, Eusko Jaurlaritzari eskatzen zitzaion subentzio lerroa zabal zezala halako proiektuak laguntzeko, eta bestetik, euskal prentsak behar zuen babesa lortzeko kanpaina ugari egin ziren.
|
|
|
70eko hamarkada amaieran gaztelerari lehentasuna ematen zioten hainbat egunkari sortu ziren, eta ondorioz euskal aldizkari dekanoa krisi sakonean sartu zen. Hala ere, taldetxo txiki baten bultzadaz aurrera atera zen Argia Zeruko Argia izateari utzita, eta hori bakarrik ez,
|
euskarazko
egunkari bat sortzeko indarrak eta azpiegiturak metatu zituen. 80ko hamarkadaren amaieran Antza inprimategia sortzea izan zen giltzarrietako bat, baita informatikaren arloan urratsak ematea ere.
|
|
2015
|
|
|
|
Euskarazko
egunkari baten beharra noiz hasten da agertzen?
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak 1988an CIES ikerketa etxeari eskatu eta Argia astekariak 1989an filtratu zuen azterketak
|
euskarazko
egunkari bat posible zela ondorioztatu zuen lehen aldiz. Bai, baina ikerketa hori egitea ez da Eusko Jaurlaritzatik sortzen den ekimena, Euskadiko Ezkerrak eskatzen du Eusko Legebiltzarrean.
|
|
|
Hori planteatu esplizituki uste dut inoiz egin ere egin zela, Amatiñok berak, baina ez zen asko landu. Dena den, CIESek hori dena planteatzeko bide ematen du; baina, batez ere, une hartan, interesatzen zaiguna da CIESek esaten duela
|
euskarazko
egunkari bat posible dela borondate politikoa baldin badago eta diru-laguntzak baldin badaude. Gainontzeko guztia badago, irakurlea badago eta salmenta aldetik posible da.
|
|
|
Euskal Txokon egin zen bileran agertu nintzen ni lehen aldiz. Dagoeneko, Egunkariaren egitasmoaren inguruko bilera da, ez
|
euskarazko
egunkari baten ingurukoa, eztabaida guztiak gaindituta. Dagoeneko zehazten ari zen proiektu jakin baten baitan agertzen naiz ni.
|
|
2016
|
|
|
– % 29,8 (205.379) da
|
euskarazko
egunkariren bat egunero edo astean hiruzpalau aldiz edo noizean behin irakurtzen duena. Kontuan hartzekoa da, CIESen 2014ko datuen argitan, bere ikerketa unibertsoan, EAEn egunkariren bat egunero irakurtzen dutenak («atzo» irakurri zutenak) 893.000 direla.» (P.
|
|
2019
|
|
|
d)
|
Euskarazko
egunkari bat sortzeko proiektuan ere parte hartu zuen Azkuek. Urumea egitasmoa zeritzonean?, 1920ko hamarkadaren hasieran. Euskararen batasunerako,, gipuzkera osotua?
|
|
2021
|
|
|
" Egunkaria, Gizarte Zibilaren arrakasta" liburuak zortzi kapitulu ditu, Imanol Murua Uriaren aitzin-solasarekin. Lehenbiziko bietan
|
euskarazko
egunkari bat sortzeko ahalegin desberdinak aipatzen dira. Ondoko bi zatietan Euskaldunon Egunkaria sortu zenetik hetsi zuten arteko prozesua kontatzen da, eta hurrengo bi kapituluak Egunkariaren hesteari buruzkoak dira.
|
|
|
47 Fernández Sebastianek bere doktore tesian azaltzen duenez (Díaz Nocik jasoa, 1995 eta 2012),
|
euskarazko
egunkari baten proiektua ibili zuten esku artean Donostiako buruzagi liberalek. Antza denez, 1834ko otsailean, egunkari bat argitaratzeko baimena eskatu zioten Sustapen Ministerioari gutun bidez, eta hark baiezkoa eman zien.
|
|
|
219). 1989an Jaurlaritzak CIES etxeari eskatuta eginiko azterketak
|
euskarazko
egunkari bat bideragarria izan zitekeela erakusten zuen (Uria, 1995: 53), eta birentzat ez zegoela tokirik (Díaz Noci, 2012:
|
|
|
Aipatu den gisan, 1920ko hamarkada hasieran Euskaltzaindiak euskarazko erredakzio bat sortu zuen egunkariak euskarazko edukiz hornitu eta denborarekin
|
euskarazko
egunkari bat ateratzeko asmotan (Díaz Noci, 1998: 67 eta 2012:
|
|
|
Ajuriagerrak emandakoa bata: «Alderdi agerkariaren ardura zuenean,
|
euskarazko
egunkari bat egitea proposatu zuen; gaietan zabala, eta euskaldun guztiak hartuko zituena. Baina Ajuriagerrak esan zion ez zela momentua».
|
|
|
Pepe Reik eta beste kazetari batzuek' La voz de Euskadi' egunkaria jarri zuten martxan 1983an.
|
Euskarazko
egunkari bat ere sortu nahi zuen Reik;' Orria' gehigarria egin zuten bost hilabetez, Mikel Aramendi buru.
|
|
|
Pepe Rei hil zenean, duela hilabete, batik bat Egin eko ikerketa taldean eta Ardi beltza aldizkarian egindako lanak nabarmendu ziren. Ez da hainbeste aipatu La voz de Euskadi egunkariaren sorreran parte hartzearekin batera
|
euskarazko
egunkari bat egiteko helburua zuela Reik 1982 urtean. Euskarazko egunkaria ez zen jaio, baina, La voz de Euskadi-ren barne, Orria euskarazko astekaria heldu zen 1983ko uztailean.
|
|
2023
|
|
|
Gero, pixkanaka jaitsiz joan zen.
|
Euskarazko
egunkari bat inoiz ez zen horrenbeste saldu, inoiz ez zituen horrenbeste irakurle izan. Jende askok Egunero rekin izan zuen lehen harremana euskarazko prentsarekin:
|
|
|
Honako hau Egunero ren kronika da, emergentziazko egunkari baten bizialdi laburraren kronika, alegia. Izan ere, Egunero 2003ko otsailaren 21ean sortu —Euskaldunon Egunkaria indarraren indarrez itxi eta hurrengo egunean bertan— eta urte hartako ekainaren 20an argitaratu zen azkenengo aldiz —Berria plazaratu bezperan— Beraz, zubi bat izan zen,
|
euskarazko
egunkari bat kioskoetan etenik gabe egotea ahalbidetu zuena.
|
|
|
Ezaugarrietan ere, prekarioa izan zen, halabeharrez. Paradoxikoki,
|
euskarazko
egunkari batek inoiz izan dituen irakurle, erosle eta harpidedun gehien izan zituen. Hura Egunkaria ren itxierak eragindako elkartasun olatuari esker izan zen, jakina, Egunero egun batetik bestera plazaratzea eta lau hilabetez irautea ez baitzen inolaz ere langile talde baten borondatearen eta lanaren ondorio hutsa izan.
|
|
|
Jarraitu beste aukerarik ez genuen.
|
Euskarazko
egunkari batek inoiz izan dituen irakurle, erosle eta harpidedun gehien izan zituen Egunero k. Ez produktuak berak inoiz baino bezero gehiago erakarri zituelako, baizik eta Egunkaria ren itxierak eragindako elkartasun mugimenduak ondorio hori ekarri zuelako.
|