|
2002
|
|
|
hedabideek ez diote erantzuten gaur gaurkoz gizarte kultura anitza osatzen duen Euskal Herriari. Tabuek, estereotipoek eta errezelo politikoek gidatzen dituzte hedabideek
|
euskararekin
dituzten harremanak, kasurik gehienetan.
|
|
2004
|
|
|
Nire azterketak bi atal ditu eta politena hasierakoa da, hizkuntzei buruzko datuak azaltzen dituena, eta aspergarriena bigarrena, baina hain zuzen horrexek erakarri ninduen ni: non aurkitzen den une honetan
|
euskarak
dituen harremanen eta ahaidetasunen azterketa jakiteak. Uste dut jende askori interesatzen zaiola gaia, makina bat liburu plazaratu dira euskara egiptoeraren lehengusua edo berberearen ez dakit zer dela dioten teoriei indar guztiz eutsiz.
|
|
|
Oro har, historiarik eta herririk gabeko hizkuntza izan da euskara euskaltegietako zereginetan, hiru elementu horiek lotzeko dialektika kulturari eta ideologiari zor zaielako. Motibazioaren harra orduan bakarrik barneratzen da, euskaldun izatearen dimentsio beratuan
|
euskararekin
dituen harremanak sakonduz. Gainerakoan, azaleko geruzetan gelditzen da epeldurik, euskal izatearen gune sinbolikotik urrun.
|
|
2005
|
|
|
Argi dago greziera eta iberiera harremanetan jartzeko asmo hau ez dela doakoa, autoreak iberiar mundua momentu historiko bateko kulturarik, onenarekin?, helenikoarekin alegia, parekatu nahi duelako eta bere maila igo. Zamanillo, beraz, euskoiberista baino panhelenista da, penintsulako adierazpen kultural guztiak, linguistiko, politiko eta erlijiosoak, sistematikoki izaera greziarra dutela baitio51, eta azkenean iberierak
|
euskararekin
duen harremana gai kolateral bat baino ez da, Espainia batu baten irudia eraikitzeko. Espainia horren loraldia erromatarren konkistarekin suntsituko zen.
|
|
|
Baina hori ez da arrazoi politiko ideologikoengatik, edozein euskal hizkuntzalari pozik bailegoke euskara beste hizkuntzaren baten ahaide dela baieztatuko balitz, euskal hizkuntzaren barne berreraiketa bidez lor daitekeen informazioa mugatua baita. Baina
|
euskarak
duen harreman genetiko onargarri bakarra duela 2.000 urteko akitaniera da, oraingoz euskararen arbaso argiena. Beraz, dakigunez, egun euskarak beti egon den bezain isolatua jarraitzen du (Trask, 1998).
|
|
2006
|
|
|
Dosier honetako artikuluetan, azken urteotako immigrazioa euskal hezkuntza sisteman izaten ari den eraginari eta ikasle etorkinek
|
euskararekin
duten harremanari buruzko datuak, azterketak eta gogoetak bildu ditugu. Era horretan, gaiari hainbat ikuspuntutatik begiratu diote adituek:
|
|
2008
|
|
|
Azokako kartel lehiaketaren irabazlea Aritz Zabala gasteiztarra izan da, Gizon ikusezina Azokan izeneko lanarekin. Lehiaketara aurkeztutako kartelean, betaurrekoak irakurtzeko, aurikularrak entzuteko eta txapela azokak kultura eta
|
euskararekin
duen harremana adierazteko ikusi daitezke egilearen arabera. Osagai horiek gizon ikusezinari ipinita, pertsonaia literario bati keinu egiten diola aitortu du.
|
|
|
Azokako kartel lehiaketaren irabazlea Aritz Zabala gasteiztarra izan da, Gizon ikusezina Azokan izeneko lanarekin. Lehiaketara aurkeztutako kartelean, betaurrekoak irakurtzeko, aurikularrak entzuteko eta txapela azokak kultura eta
|
euskararekin
duen harremana adierazteko ikusi daitezke egilearen arabera. Osagai horiek gizon ikusezinari ipinita, pertsonaia literario bati keinu egiten diola aitortu du.
|
|
2009
|
|
|
Rut Martinez Izak segituan esan digu
|
euskararekin
duen harremana maitasun gorrotozkoa dela. 38 urte ditu, eta euskara ikasten hasi eta utzi, behin baino gehiagotan egin du.
|
|
|
Hizkuntzarekin ditugun harremanak oso pertsonalak dira, eta poesia idazteko nire ezintasuna jasota gelditu da
|
euskararekin
ditudan harremanen inbentarioan. Baina harira itzuliz:
|
|
2010
|
|
|
Baxok eta Coyos egileen ikerketaren helburu nagusia Ipar Euskal Herrian bizi diren etorkinek
|
euskararekiko
duten harremana, harekiko jokaerak eta sinesmenak aztertzea izan da, batik bat lan kuantitatiboa. 2006an 288.362 biztanle zituen Ipar Euskal Herriak eta 1999tik 2006a bitartean 14.665 biztanle irabazi zituen, batez ere etorkinei esker.
|
|
|
Batetik, etorkin gehienek bertako bi hizkuntza nagusietako bat, frantsesa, badakite, ez aldiz euskara. Bestetik, demografian gero eta pisu handiagoa dute, eta beraz, etorkin helduek
|
euskararekiko
duten harremana aztertzea garrantzitsua da, Bortairuk dioen moduan," heldu diren 4/ 5 urteetako AEK ko plan estrategikoa lantzen ari garen momentuan, lan hau ekarpen ezin egokiagoa dugu beraz".
|
|
|
Halere etorkinei esker biztanleria handitzen da, nahiz Hego Euskal Herrian, nahiz Ipar Euskal Herrian. Beraz garrantzitsua da jakitea etorkinek
|
euskararekin
dituzten harremanak zein diren, jokaera (hizkuntza praktikak) eta irudikapenak. Etorkin helduen artean euskararen ikaskuntza zertan den jakitea baliagarria izanen da hizkuntzaren geroa segurtatu nahian, euskararen aldeko hizkuntza politikak hobetzeko.
|
|
|
Azaroaren 19an, ostiralean, Akademiaren Sustapen batzordeak antolatuak, XV. Jagon Jardunaldiak egingo ditu Euskaltzaindiak, Bilboko egoitzan, Gazteak, aisialdia eta euskara gaiaren inguruan. Unesco Etxea laguntzaile izan du Akademiak jardunaldi hauek prestatzeko.Jardunaldi hauetan euskal gazteek
|
euskararekin
duten harremanaz hausnartuko da. Euskararen erabilera abiapuntu, hainbat gai jorratuko dira:
|
|
2011
|
|
|
Aipamen horrekin argi geratzen da Unamuno garaiko euskal gizartean erreferentea izan zela. Alde batetik,
|
euskararekiko
zuen harremanarengatik; eta beste aldetik, garai hartan irakurri ezin ziren autoreen" indizean" sartuta egoteaz gain, ikuspegi antropologiko berria eskaini ziolako orduko euskal gizarteari.8
|
|
2012
|
|
|
Euskaragaitasun oso desberdineko gurasoak hartuta, haur euskaldunak dituzten familietan nolako hizkuntza elkarrekintzak gertatzen diren aztertu du. Ikerketak erakutsi du gurasoek
|
euskararekin
duten harremana ez dela finkoa, aldaezina. Egilearen hitzetan harreman hori prozesu bat da aurrebaldintza baino gehiago, eta seme alaben hizkuntza ere sozializazioaren aldagai dinamikoa da.
|
|
|
Aranguren itzulpengintza eta interpretazioa ikasitakoa, Elhuyarren ari da lanean eta hau ere Azpeititik kanpo bizi da, Beasainen. Herriko gazteek
|
euskararekin
duten harremana aztertzeko egin zuen lana. 15 urteko eta 26 urtekoekin egin zituen inkestak eta elkarrizketak.
|
|
2013
|
|
|
Baina, mundu horrekiko sinpatiarik sentitzen ez badu, euskara mailak ez du axola. Gazte askok
|
euskararekin
duten harreman bakarra geologia, teknologia edo natur zientziak euskaraz ikastea da; hau da, eskolako hizkuntza da, baina hortik kanpoko gauza erakargarri gehienak beste hizkuntza batzuetan aurkezten zaizkie.
|
|
|
digun bitartean,
|
euskararekin
duen harreman gatazkatsua, bere izaera xelebrea
|
|
2014
|
|
|
Identitatearen eraikuntzan eta mundu ikuskeran eragin bizia daukatela eta hizkuntza bakoitzak mundu ikuspegi ezberdin bat eskaintzen digula kontutan hartuta ere; gazteek horrela pertzibitzen duten litzateke kontua: nork bai eta nork ez;
|
euskararekin
duten harremana bizipen positiboei lotuta ageri den edo ez; edota norberak den hori izateko euskara behar duen edo ez.
|
|
2016
|
|
|
Pertsona bakoitzak tresnak eduki lituzke,
|
euskararekin
duen harremana (edozein izanda), lotura (edozein izanda) eta ezagutzarekin (edozein izanda) zerbait egiteko. Hizkuntzarekiko duen grina zerbaitetan bilakatu eta gauzatzeko.
|
|
|
Hurrengo taula honetan, sektore bakoitzak
|
euskararekin
duen harremana zehazten dugu. Egia esan ez dugu ikerketa zehatzik honen inguruan eginik, beraz intuizio informatu batetik egiten da ezaugarritzea.
|
|
|
olgau, papaue, mozolue, enbraskue, rakadune, susterbakue, itturran, erdu, eskatza, urkuldu, enparaue, xaparro... lako berbak izan zituzten ahotan. Azkenik,
|
euskararekin
duten harremanaren inguruan egin zuten gogoeta ekimenean parte hartu zutenek. Antolatzaileek azaldu dutenez," horren harira aipatu ziren kontuen arabera euskarak ekarpen handia egin die iurretarrei:
|
|
2017
|
|
|
Hiru gai izan zituzten mintzagai. Batetik,
|
euskararekin
duten harremana izan zuten berbagai, eta harreman horrek nolako etorkizuna izango duen ere aztertu zuten. Bakoitzaren bizipenak eta esperientzia pertsonalak kontatu zituzten.
|
|
2019
|
|
|
4 EMAITZAK egungo abeslariek gaiaren inguruan eman dituzten erantzunak aztertuko dira ondoren. Musikariak
|
euskararekin
duen harremana eta bere testuinguru soziolinguistikoa zein den zehaztuko da lehenbizi, ondoren hizkuntza hautua egiterakoan emango dituen arrazoiak eskaintzeko. Azkenik, euskal musikaren baitan euskarak duen egoeraren inguruan musikari bakoitzak duen iritzia ere kontuan hartuko da.
|
|
|
Arrazoi bategatik ala besteagatik, beraz, euskararen geroarekin itxaropentsuak dira hiruak. Batzuek euskararen aldeko ingurune positiboa duMusikariak
|
euskararekin
duen harremana eta bere testuinguru soziolinguistikoa zein den zehaztuko da lehenbizi, ondoren hizkuntza hautua egiterakoan emango dituen arrazoiak eskaintzeko.
|
|
2020
|
|
|
Errealitate konplexu honetan txertatzen da hizkuntza ere, euskara. Hitzaldian Zumaiako gazteek
|
euskararekin
duten harremanen inguruko zenbait gako azalduko dira, herritar gisa eta gazte gisa bizi duten errealitatea irudikatzeko asmoz.
|
|
|
Agerian gelditu da ikasle guztiek ez dituztela beharrezkoak diren baliabide teknologikoak, ezta etxean behar diren baldintzak ere (espazioa, giroa, laguntza…) etxetik behar den bezala ikas prozesuarekin jarraitzeko. Sakanan ere ikasle askok
|
euskararekin
duten harreman bakarra eskolan edo ikastolan gertatzen da. Beste batzuk aldiz, eskolako jantokiaz baliatzen dira otordu egokia izateko beren familiaren egoera ekonomikoa ona ez baita.
|
|
|
Arrazoi horiek direla eta, gazteen inguruko ikerketen inflazioaren arriskuan eror gaitezkeela uste dugu. Etengabe hitz egin daiteke gazteek
|
euskararekiko
dituzten harremanez, jarreraz, iritziz..., bukaeran antzeko ondorioak nabarmentzeko. Joera horri aurre egin behar diogula uste dugu, nolabaiteko jauzi kualitatiboa eraginez.
|
|
2021
|
|
|
Ondorioa argia da: erdaldunek
|
euskararekiko
duten harremana aldakorra eta dinamikoa da, hainbat aldagairen arabera. Aldagai horiek zein diren ere aztertu dute:
|
|
|
Aldagai horiek aldatu ahala aldatzen dira euskararekiko jarrerak eta praktikak ere. Horrela, egileen arabera, etorri berriek
|
euskararekiko
duten harremana oso dinamikoa eta aldakorra da faktore horien eraginpean dagoenean, bai euskarara gerturatzeko eta baita euskaratik urruntzeko ere.
|
|
|
Bitartean, ikastetxeetan lanean ziharduten, haurrek
|
euskararekin
zuten harremana eten ez zedin; Gasteizko Aranbizkarra ikaskomunitatean, esaterako, hala aritu ziren. Halere, eskolan bertan lantzetik etxetik lantzera aldea dagoela uste du Irantzu Gallastegi zuzendariak.
|
|
|
Blazquezen arabera, Euskal Herriko LGTBI komunitateak
|
euskararekin
duen harremana «oso plurala» da, eta bi gaiak, berriz, «banaezinak»: «Alde batetik, batzuetan, gorputz beretan gurutzatzen dira bi gaiak, eta, bestetik, bazterreko posizioetan daude biak».
|
|
|
Dolores Ibarruri La pasionaria, esate baterako. Baina ezagunak izan arren, beste alde batetik ezagutzen saiatu gara; Ibarruriren kasuan, bere haurtzarora jo dugu, bizi zuen giroa ezagutzeko edo
|
euskararekin
zuen harremana ezagutzeko, adibidez. Horren ezagunak ez diren alderdiak jorratu ditugu.
|
|
|
Hori egiten badugu, munduko korronteetatik gehiegi isolatzen gara.
|
Euskararekin
dugun harremana oso partikularra da, militantzia bilakatu dugu, mistifikatu egin dugu, dogmatismoetan nahastu gara eta ez dut uste arazoaren inolako kontzientziarik dugunik.
|
|
2022
|
|
|
Hurrengo taulan sektore bakoitzak
|
euskararekin
duen harremana zehazten dugu.
|
|
|
«Helburua da euskararen erabilera normalizatzea, eta, batez ere, kalera ateratzea», azaldu dio BERRIAri klubeko kideak. Taldekide askok euskaraz oraindik orain ez dakitela aitortu duten arren,
|
euskararekin
duten harremana aldatzen ari dela uste du. «Nabaritzen ari gara hurbiltzen ari direla».
|
|
|
Herria geografikoki non kokatua dagoen eta hango herritarrek norako joera duten, horrek ere baldintzatzen du bateko eta besteko herritarrek
|
euskararekin
duten harremana, Altzelairen arabera: «Iruñetik, hiriburutik, zenbat eta hurbilago, orduan eta azkarrago joan da galtzen euskara».
|
|
|
«Euskaraldia eta Korrika bezalako herri ekimenak antolatzeko gai den arren, kaleetan eta belaunaldi berrien artean ez da euskarari lehengo bultzada emateko energiarik sumatzen». Halaber, «ezinegona» sortzen diete gazteek
|
euskararekin
duten harremanak, euskararen erabileraren eta euskararen inguruan dituzten «ideiek, praktikek eta bizipenek».
|
|
|
Kirolak eta
|
euskarak
duten harremanaren erretratua osatu dute' Euskara ala ezkara kirolean?' jardunaldian
|
|
|
Zer jaso duzue? Albaitaritza enpresako Letonak azaldu duenez, ″gure gogo eta ilusio guzia jarri dugu Euskaraldian, gure lan esparruan
|
euskararekin
dugun harremanaz gozatzeko″ Dantza irakaslearen esanetan, ″arigune izateak euskararen erabilera areagotzea dakar″ Sagarzazuk jakinarazi duenez, ″Elai Alai dantza taldeak beti eman dion garrantzia hori plazaratzeko″ bidea da arigune izatea. Dantza eskolak horregatik direla euskaraz nabarmendu du.
|
|
2023
|
|
|
Edizio honetan" Gazteak mintzo: diskurtsoak eta etorkizunerako proiekzioak" mamitzat hartu da, 14 urte arteko gazteek
|
euskararekin
duten harremana ezagutu eta aztertzeko asmoz.
|
|
|
|
Euskararekin
duen harremana hobetu duela uste duzu?
|
|
|
Eskola Programan EIZko edukiak lantzen dira, eta edukiok ikasmaila ezberdinetara egokitzen dira. Euskararen Lorategia, hain zuzen, DBH 3, DBH 4 eta Batxilergoko ikasleekin jorratzen den jarduera bat da, ikasleak euskararen aniztasunaz jabetu daitezen eta
|
euskararekiko
duten harremanari buruz gogoeta egin dezaten. Horretarako, haien sormena garatzen dute collage teknikaren bitartez.
|