|
2003
|
|
|
|
Euskararen
erabileraren bilakaera bereiziak
|
|
2004
|
|
|
Egia esateko, badaude hori egiaztatuko luketen zantzu nabarmen batzuk gurean ere. Badaude, nola esan, euskal kultura idatziaren halako distira izpi batzuk; beharbada, euskal literatura idatziaren garapen ohargarrian loratutako zantzuak ditugu aipagarrienak.654 Alde horretatik, idatzizko kulturak izan duen pizkundearen pareko distira unerik ez da sumatu ahozko
|
euskara
erabileraren bilakaeran.
|
|
2007
|
|
|
Beheko diagraman jaso dugu
|
euskararen
erabileraren bilakaera, adin taldeen arabera:
|
|
|
|
Euskararen
erabileraren bilakaerak beherakadarako joera erakusten du ipar Euskal Herrian, jakinik erabilera hori %6, 5ekoa dela 1993an, %6, 3koa 1997an, %5, 8koa 2001ean eta %4, 6koa 2006an, hau da, %1, 9ko galera izan dela azken 13 urteetan. Joera horri heutsi ezkero, erabilera %2, 7koa izan litzateke 2019ean eta %0, 8koa 2032ean.
|
|
|
|
Euskararen
erabileraren bilakaerak beherakadarako joera erakusten du ipar Euskal Herrian, jakinik erabilera hori %6, 5ekoa dela 1993an, %6, 3koa 1997an, %5, 8koa 2001ean eta %4, 6koa 2006an, hau da, %1, 9ko galera izan dela azken 13 urteetan. Joera horri eutsiz gero, erabilera %2, 7koa izango litzateke 2019an eta %0, 8koa 2032an.
|
|
2009
|
|
|
Erabilera esparruak etengabe sortzen joan behar da. Donostian, orokorrean gainerako lekuetan bezalaxe,
|
euskararen
erabilerak bilakaera apala darama. Are gehiago, nekezago ari da aurrera egiten esparru informaletan (familia, lagunartea, aisialdia...) esparru formaletan baino (ikasgela, jarduera ofizialak...).
|
|
|
Hori guztia behar beharrezkoa izan arren, eta gizarte osoaren ahaleginari esker (gurasoen, maisu maistren, euskara irakasleen, arlo ugaritako profesionalen, ehunka euskaltzaleren eta herri aginteen ahaleginari esker) egin diren urratsak berealdikoak izan arren, nekez esan daiteke euskararen aurrerabide iraunkorra bermaturik dugula baldin eta eremu ez formaletan, lagunartean, etxean eta hurbileko gizarte bizitzan euskararen erabilera trinkotu ez bada eta hazkunde nabarmenik gertatu ez bada. Eta ikerketek diotenaren argitan, ezin da ondorio guztiz baikorrik atera esparru ez formaletako
|
euskararen
erabileraren bilakaeraren gainean. Badago kontu horri arduraz eta kezkaz begiratzeko motiborik.
|
|
2012
|
|
|
Hiriburuetako
|
euskararen
erabileraren bilakaera kontuan hartuz gero5, ikus daiteke Donostian 1989tik 2011 bitartean ia sei puntu egin duela gora erabilerak. Baina, 2011ko neurketan duela hamar urte jasotako erabilera maila bera jaso da (%15, 9).
|
|
|
8 Grafikoa.
|
Euskararen
erabileraren bilakaera. Euskal Autonomi Erkidegoan,(%)
|
|
|
9 Grafikoa.
|
Euskararen
erabileraren bilakaera. Nafarroa Garaia,(%)
|
|
|
7 taula. Taldeen
|
euskararen
erabileraren bilakaera
|
|
|
|
Euskararen
erabileren bilakaera ere orokorrean baikorra da: azken 20 urteetan batez beste lau puntu igo da euskararen erabilera.
|
|
|
Hizkuntzen legeriari buruz ere informazio interesgarria ematen du hizkuntzen banaketa funtzionalak. Ondoko laukietan,
|
euskararen
erabileraren bilakaera aurkezten da eremuaren arabera:
|
|
2016
|
|
|
"
|
Euskararen
erabileren bilakaera ere orokorrean baikorra da, azken 20 urteotan batez beste 4 puntu igo da euskararen erabilera. 2011n inkestatuen %20k euskara erdara beste edo gehiago erabiltzen du eta %8, 9k euskara erabiltzen du baina erdara baino gutxiago.
|
|
|
grafikoa:
|
EUSKARAREN
ERABILERAREN BILAKAERA. ARABA,(%)
|
|
|
grafikoa:
|
EUSKARAREN
ERABILERAREN BILAKAERA. NAFARROA,(%)
|
|
|
grafikoa:
|
EUSKARAREN
ERABILERAREN BILAKAERA. IPAR EUSKAL HERRIA,(%)
|
|
|
grafikoa:
|
EUSKARAREN
ERABILERAREN BILAKAERA. GIPUZKOA,(%)
|
|
|
grafikoa:
|
EUSKARAREN
ERABILERAREN BILAKAERA. BIZKAIA,(%)
|
|
|
grafikoa:
|
EUSKARAREN
ERABILERAREN BILAKAERA, EREMU SOZIOLINGUISTIKOEN ARABERA. HEGO EUSKAL HERRIA,(%)
|
|
|
grafikoa:
|
EUSKARAREN
ERABILERAREN BILAKAERA, EREMUEN ARABERA. IPAR EUSKAL HERRIA,(%)
|
|
|
grafikoa:
|
EUSKARAREN
ERABILERAREN BILAKAERA, ADIN TALDEEN ARABERA. EUSKAL HERRIA,(%)
|
|
|
Euskal Herriko
|
euskararen
erabileraren bilakaera orokor horren bi joera nagusiak errepikatu dira Bizkaian eta Gipuzkoan. Araban eta Nafarroan, ordea, azken bosturtekoan adin talde guztietan izan du gorakada euskararen erabilerak.
|
|
|
grafikoa:
|
EUSKARAREN
ERABILERAREN BILAKAERA, SEXUA ETA ADIN TALDEEN ARABERA. EUSKAL HERRIA,(%)
|
|
|
grafikoa:
|
EUSKARAREN
ERABILERAREN BILAKAERA, HAURREN PRESENTZIAREN ARABERA. EUSKAL HERRIA,(%)
|
|
2017
|
|
|
IG1: Zein da euskararen presentzia HUHEZIko gune informaletan eta nolakoa izan da
|
euskararen
erabileraren bilakaera azken urteotan?
|
|
|
Zein da euskararen presentzia HUHEZIko gune informaletan eta nolakoa izan da
|
euskararen
erabileraren bilakaera azken urteotan, horregatik, testuinguru hurbileko diagnostikoa egin nahi da, ikerlarien susmoa baieztatzen ote den frogatu eta, batez ere, huhezin benetan egoera erreala eta abiapuntua zein diren argi islatzeko. oinarri teorikoetatik abiatuta eta egoera zehatzaz jabetzeko xedez, ikerlariari sortu zaizkion ikerketa galdera nagusiak honakoak dira:
|
|
|
IG1 Zein da euskararen presentzia HUHEZIko gune informaletan eta nolakoa izan da
|
euskararen
erabileraren bilakaera azken urteotan?
|
|
|
2009an %62k egiten zuen euskaraz; erdiek baino ez hiru urte igaro ondoren. 2017an, behatutako elkarrizketen %40a besterik ez da euskaraz. aurreko ikerketak eskoriatzan burututakoak izan badira ere, 2017an eskoriatzako eta aretxabaletako datuak jaso eta bereizi dira. azken honetan, elkarrizketa guztien %35 da euskaraz; horrenbestez, zalantzarik gabe esan liteke gaztelania dela nagusi. taulan argi ikusten da
|
euskararen
erabileraren bilakaeraren norabide beheranzkoa eta, ikasleen artean, huhezin, gero eta euskara gutxiago entzuten dela bistan da. 2009 epean 12 puntuko beherakada izan zen 3 urtetan. eta azken 5 urteotan, jaitsiera ere nabaria izan da, 10 puntukoa hain zuzen.
|
|
2018
|
|
|
1 taula.
|
Euskararen
erabileraren bilakaera sexua eta adinaren arabera.
|
|
|
2 grafikoa.
|
Euskararen
erabileraren bilakaera sexua eta adin taldeen arabera. EUSKAL HERRIA,(%).
|
|
|
2 taula.
|
Euskararen
erabileraren bilakaera sexua eta adinaren arabera.
|
|
|
|
Euskarazko
erabileraren bilakaera
|
|
|
1 taula. gune bakoitzeko
|
euskararen
erabileraren bilakaera(%), neurtutako hiru uneetan.
|
|
|
2 grafikoan esperientzietan" Euskarazko ohitura eskuragai" zuten bikoteak ageri dira (3 taulako azken hiru kategorietako 594 bikoteak horiek), eta grafikoak adierazten du nolakoa izan den, batez beste, bikotemultzo horietako bakoitzaren
|
euskarazko
erabileraren bilakaera aztertutako hiru uneetan (Erabilera 1, 2 eta 3).
|
|
2019
|
|
|
Hau da berrogei urte gutiagoko elkarrizketatu batek dioena. Hurrengo galderarekin aipatuko dugun
|
euskararen
erabileraren bilakaera bere euskal hiztun ibilbide pertsonalean erakusten du: " Ene amarekin.
|
|
2021
|
|
|
18 grafikoa:
|
EUSKARAREN
ERABILERAREN BILAKAERA
|
|
|
Lan honetan EuskarAbentura espedizioan 2018an eta 2019an jasotako datuak aztertu nahi dira, gazteen
|
euskararen
erabileraren bilakaera ikusteko eta hauetan gaitasunak nahiz jarrerek izan dezaketen eragina aztertzeko. Zehatzago, aipatutako bi urteetan egindako hiruna galdetegiren eta behaketa baten bidez jasotako datuak aztertuko dira artikulu honetan, espedizio aurreko, espedizio osteko eta espedizioa bukatu eta sei hilabete beranduagoko datuak konparatu ahal izateko eta nolako bilakaera egon den ikusteko.
|
|
2022
|
|
|
2 irudia:
|
Euskararen
erabileraren bilakaera, adin taldeen arabera. EUSKAL HERRIA,(%).
|
|
|
|
Euskararen
erabileraren bilakaeran askotariko ibilbideak espero daitezke, Nafarroako eremu mistoko euskararen bilakaera soziolinguistikoa kontuan hartuta. Adibidez, haurtzarotik DBH garaira euskararen erabilera murriztuko zela espero daiteke parte hartzaile gehienen kasuan (Eusko Jaurlaritza, 2020) eta erabileraren gutxitze horrek unibertsitate garairaino iraungo zuela aurreikusten da.
|
|
|
Lan honetan ikusi dugu gazte hauek, ez dutela euskara asko erabiltzen beraien herrian eta, aurreikusi bezala,
|
euskararen
erabileraren bilakaeran askotariko ibilbideak daudela. Hain zuzen ere, unibertsitatera joateak parte hartzaileen euskara erabileraren bilakaera baldintzatu du, honi esker hasi baitira euskara erabiltzen eta, batzuen kasuan, unibertsitateko klaseak bukatu eta gero berriro euskara gutxiago erabiltzen hasi baitira.
|
|
|
Lan honetan ikusi dugu gazte hauek, ez dutela euskara asko erabiltzen beraien herrian eta, aurreikusi bezala, euskararen erabileraren bilakaeran askotariko ibilbideak daudela. Hain zuzen ere, unibertsitatera joateak parte hartzaileen
|
euskara
erabileraren bilakaera baldintzatu du, honi esker hasi baitira euskara erabiltzen eta, batzuen kasuan, unibertsitateko klaseak bukatu eta gero berriro euskara gutxiago erabiltzen hasi baitira. Hain zuzen ere, aurreikusi bezala, muda linguistikoak aurkitu ditugu parte hartzaile proaktiboen artean.
|
|
|
Ezagutzari dagokionean, espero zena baino gehiago hazi dela esan daiteke, eta erabileraren alorrean ezin ukatuzkoa da irabazi kualitatiboa, espazio sozialetan, gai espezializatuetan, eta estandarizazio kulturalean asko hazi baita. Euskal Herriko kaleetan egiten den
|
euskararen
erabileraren bilakaerak, ordea, frustrazioa sortzen du. Baina, arretaz begiratu behar zaie, nahia eta errealitatea baldintzatzen duten ezaugarriei.
|
|
|
Tamalgarria bada ere, horrelako errealitateak saihestu eta ezkutatu dira. Are gehiago, EAEn ere,
|
euskararen
erabileraren bilakaera endekatuz joan da azken urteotan, hezkuntza agintarien erantzukizun faltaz edo ezinaz. Eta horri ere behar bezala ez zaio heldu.
|
|
2023
|
|
|
1)
|
Euskararen
erabileraren bilakaera. Bilakaeraren behaketa testuinguru bakoitzari egokitu zaizkion 4 azpikategorietan banatu da eta udalekuko txanda hasi, hirugarren egunean eta azken egunean egin da behaketa.
|
|
|
5.1
|
Euskararen
erabileraren bilakaera
|
|
|
Ondorengo grafikoetan Eman Hegoak udaleku irekietan haurren arteko euskararen erabilerak izandako bilakaera ikus daiteke, eta, ondorioz, baita egitasmoak erabilera horretan izan duen eragina ere. Bertan ikus daiteke udalekuak hasten direnetik horiek amaitzen diren arte
|
euskararen
erabilerak bilakaera bat izan duela. Hau da, ikusten da udaleku amaieran erdarak eragina duen multzoetan kokatzen diren parte hartzaileak gutxitu egiten direla, eta euskararen erabilera handiagoa duten multzoetan banatu direla horiek.
|
|
|
3 taula. Udaleku irekietan
|
euskararen
erabileraren bilakaera. Familien balorazioa.
|
|
|
Hala, aurkeztutako emaitzetan
|
euskararen
erabilerak bilakaera positiboa izan duela ikus daiteke, eta, halaber, udalekuetan euskararekiko atxikimendua sustatzeko baldintzak sortu direla. Izan ere, bai familiek eta bai hezitzaileek haurrek udalekuetan bizitako esperientzia oso positiboki baloratu dute.
|