|
2009
|
|
|
Are: euskarak, zentraltasunik izatekotan,
|
euskara
hutsezko prentsan izango zuela erakutsi zuten, eta ez prentsa elebidunean. Jexuxmari Zalakainek modu honetan aztertu zuen kontua ia bi hamarkada geroago (Zenbait egile, 2006:
|
|
2013
|
|
|
Hil lanturuek jota zen Argia zulotik atera. Etorkizuna ei zen prentsa elebidunari borroka ideologikoa egin eta
|
euskara
hutsezko prentsari prestigioa eman, praxiaren bitartez batik bat. Itxita zegoen dirulaguntzen bidea zabaldu, eta astekariaren autofinantzaketarako Apika informatika enpresa eta Antza inprimategia sortu.
|
|
2015
|
|
|
Argia aldizkariko egoera kaskarraren salaketa baliatzen zuen Jaurlaritzaren hizkuntza eta kultur politika goitik behera kritikatzeko. Jaurlaritzak Argia, eta oro har
|
euskara
hutsezko prentsa, ito nahi zuela salatzen zuen Landak, eta horren ordez erdarazko egunkarietan euskararen presentzia indartzen ahalegintzen ari zirela. Horretarako Jaurlaritzak erabiltzen zituen bi arrazoi nagusiak euskarazko prentsaren kalitate eza eta pisu soziologiko (irismen) eskasak ziren.
|
|
|
eta gainera, azkenean erdara nagusituko zela. Horregatik eutsi genion
|
euskara
hutsezko prentsari, eta denborak arrazoia eman zigun. Prentsa elebidunean euskarak leku sinbolikoa izan zuen beti, eta gainera, denborarekin, desagertu egin zen; hori bai, guri kaltea egin ondoren.
|
|
|
euskal prentsa apur bat sendotzen hasia zenean, prentsa elebidun abertzalea ailegatu zen. Eta ailegatu ere, burrunba betean iritsi zen ordura arte
|
euskara
hutsezko prentsak betetzen zuen jokalekura, eta, kinka horretan, zirt edo zart egiteko trantzea azaleratu zen: edo euskara hutsezko prentsarekin segi edo, hondoratze arriskua aurrez ikusita, prentsa elebidunaren ontzidira hanka egin.
|
|
|
Eta ailegatu ere, burrunba betean iritsi zen ordura arte euskara hutsezko prentsak betetzen zuen jokalekura, eta, kinka horretan, zirt edo zart egiteko trantzea azaleratu zen: edo
|
euskara
hutsezko prentsarekin segi edo, hondoratze arriskua aurrez ikusita, prentsa elebidunaren ontzidira hanka egin. Argigarriak dira Joxe Azurmendik Argiaren milagarren zenbakiaren kariaz ateratako artikuluan idatzi zituenak: 53
|
|
|
Eta hala ere, lehen esanikoa errepikatu beharrean gaude: erdal prentsaren itsasoari erreparatuta, uhartedi txiki eta sakabanatu samarra osatzen du oraindik
|
euskara
hutsezko prentsak. Uhartedi txiki horretako uharterik handienari erreparatzea baino ez dago esanikoa egiaztatzeko:
|
|
|
1976 urteak urte berezi eta aldi berean oso garrantzitsuak izan ziren euskal prentsarentzako, Zeruko Argiak Euskal Kazetaritzaren Urte izendatu zuen 1976 hartan bertan
|
euskara
hutsezko prentsarena ez bezalako beste bide bat ireki baitzen Hego Euskal Herrian: urte horretan, berbarako, Punto y Hora, Garaia eta Berriak aldizkariak sortu ziren; hurrengo urtean, berriz, Deia eta Eginen txanda ailegatu zen, eta 1979an, azkenik, Ere astekariarena (garai hartako kazetarik esanguratsuenak aipatzearren).
|
|
|
Egin kontu: Hegoaldean bertan, urtebete geroago, Zeruko Argiak 1976a Euskal Kazetaritzaren Urtea izendatu eta
|
euskara
hutsezko prentsaren aldeko apustua berretsi zuen bitartean (Anaitasuna hamaboskariak ere apustu horri eusten ziola), beste batzuek kazetagintza elebiduna hobetsi zuten. Horren ondorioz, hurrengo urteetan kazeta elebidun abertzaleen loratze itzela izan zen Hego Euskal Herrian:
|
|
|
Nolanahi dela, Enbatak berak, bere aldetik, mise au point bat paratu zuen Hegiren gutunaren aldamenean:
|
euskara
hutsezko prentsa, irrati eta telebistaren aldarrikapena eurentzat ere funtsezkoa zela zehaztu eta gero, hori lortzeko bideak tentuz aztertu beharrekoak zirela zioten puntuan.
|
|
|
Hamar urteko ibilbidearen buruan argi ikusi zuen hori Atxagak, baina hamar urte lehenago ez zeuden hain argi gauzak, ezen jada ikusia dugunez, Hego Euskal Herrian 1976an Zeruko Argiak Euskal Kazetaritzaren Urtea aldarrikatuta
|
euskara
hutsezko prentsaren estrategikotasuna berretsi zuen bitartean, hilabete batzuk geroago Garaia, Berriak eta Punto y Hora sortu ziren, eta Deia eta Egin 1977an, eta Ere 1979an. Horrek guztiak kinka larrian utzi zuen euskara hutsezko prentsa (publizitatea, kazetariak eta irakurleak ebatsi zizkiolako, besteak beste); esanikoaren erakusgarri, Goiz Argi eta Anaitasuna handik urte gutxira desagertu izana, eta baita Zeruko Argiak berak bizi izandako trantze larria ere, harik eta, jabez aldatuta eta kooperatiba egituraren aldeko hautua eginda, Argia bihurtu eta burua altxatzen hasi arte.
|
|
|
Hamar urteko ibilbidearen buruan argi ikusi zuen hori Atxagak, baina hamar urte lehenago ez zeuden hain argi gauzak, ezen jada ikusia dugunez, Hego Euskal Herrian 1976an Zeruko Argiak Euskal Kazetaritzaren Urtea aldarrikatuta euskara hutsezko prentsaren estrategikotasuna berretsi zuen bitartean, hilabete batzuk geroago Garaia, Berriak eta Punto y Hora sortu ziren, eta Deia eta Egin 1977an, eta Ere 1979an. Horrek guztiak kinka larrian utzi zuen
|
euskara
hutsezko prentsa (publizitatea, kazetariak eta irakurleak ebatsi zizkiolako, besteak beste); esanikoaren erakusgarri, Goiz Argi eta Anaitasuna handik urte gutxira desagertu izana, eta baita Zeruko Argiak berak bizi izandako trantze larria ere, harik eta, jabez aldatuta eta kooperatiba egituraren aldeko hautua eginda, Argia bihurtu eta burua altxatzen hasi arte.
|
|
2019
|
|
|
" 80ko hamarkadan apustu arriskatua egin zuten ARGIAn jarraitzea erabaki zutenek, zeren korronte nagusiak esaten zuen
|
euskara
hutsez prentsa egiteak ez zuela etorkizunik"
|
|
|
Baina 70eko hamarkadaren bukaeran giza-talde hori artikulatzen zuten hainbat alderdi politikok prentsa elebidun eta argi esateko diglosikoaren aldeko apustua egin zuten. Beraz, 80ko hamarkadan apustu arriskatua egin zuten ARGIAn jarraitzea erabaki zutenek, zeren korronte nagusiak esaten zuen
|
euskara
hutsez prentsa egiteak ez zuela etorkizunik. Talde horrek 80ko hamarkada osoan izan zuen kemenari esker erakutsi da posible dela, eta gainera askok etorkizuna ere euskara hutseko medioetan ikusten dugula.
|
|
2023
|
|
|
Aurkezpenean, idazleak azpimarratu du zein garrantzitsua izan zen
|
euskara
hutsezko prentsan" etenik" ez izatea. Gainera, gertakari dorpe haren ondotik, alde baikor bat nabarmendu du:
|