|
2000
|
|
|
Euskaltzaindia.
|
Euskara
batuaren lehen itzulia
|
|
2005
|
|
|
Koldo Mitxelenak lan ikaragarria egin zuen euskal hizkuntza eta literaturaren alde.
|
Euskara
Batua lehen pausoak ematen hasi zen 1969an. Xabier Leteren poemak, eta Ez Dok Amairuren sorrerarekin euskal kantagintza berria ere abiatu zen.
|
|
2010
|
|
|
XX. mendeko 60ko hamarkadan, erregimen politikoa aldatu beharra euskal gizartearen gehiengo zabal baten aldarrikapena bihurtu zen. dinamika horretan murgilduta, ordura arte debekatua edo gaizki ikusia izan zen guztia, begikotasunez begiratzen hasi zen. abertzaletasunak gidatutako euskal nortasunaren berpizkundea abian zen, euskararen aldeko mugimendua barne, eta abertzaletasunaz kanpoko sektore asko ere joera nagusi horretara bildu ziren. ikastolen mugimendua berreskuratu eta berreraikitzen hasi zen urte haietan, euskal iritzi publikoa euskara deskubritzen hasi zen. gurean beste hizkuntza bat egon bazegoela hasi zen ohartzen, diktadura frankistak ezarritako debekuari muzin eginez. pixkanaka, euskara modan jarri eta erdaldun askorentzat hizkuntza hori erakargarri bihurtu zen. Jende andana hasi zen euskara ikasten. euskal kanta berria ere bidea egiten hasi zen eta jendaurreko erakusleiho ezin hobea eskaini zion euskarari.
|
euskara
batuak lehen urratsak eman zituen eta, aldeko zaletasunak eta kontrako jarrerak agerraraziz, euskararen corpusa hizpide —eta auzi— bihurtu zen. Corpusa ez ezik, gure hizkuntzaren statusaren gaineko kezka ere gizartean hedatu zen. gizartea zein euskaltzale gehienak —ez guztiak— erabateko ezjakintasun soziolinguistikoan murgilduta zeuden. horrexegatik, hizkuntza ezagutza eta hizkuntza erabilera ez ziren analitikoki behar bezain ongi bereizten eta euskara ikaste hutsak hizkuntza hori biziberritzeko nahikoa izango zela uste zabaldua zen. aldeko iritzi publikoaren haizeak bultzatuta, ezjakintasun egoera hura lur emankorra zen itxaropen itsua lora zedin.
|
|
2014
|
|
|
santutxun bertan ibiltzen ginenontzat, Karmelo elizaren gau eskolan, irakurgai preziatua zen hura eta sarri sarri gure eskola orduetan erabiltzen genuena, orduko hartan haurgintza> minetan> zegoen
|
euskara
batuaren lehen erakustaldi moduan.
|
|
2015
|
|
|
Baturako aukeratutako aldaerak eta ortografia ikus eta ikas zitezen, azkenik, hitz zerrenda zabala argitaratu zen (252 or). Horixe izan zen, hain zuzen,
|
euskara
batuaren lehen hiztegia.
|
|
|
Hor finkatuak izan ziren euskara batuaren oinarriak, grafiari buruz bereziki. Gero Euskaltzaindiari proposatu genizkion horiek;
|
euskara
batuaren lehen urratsak, beraz, Baionako Cordeliers karrikan eman ziren.?
|
|
2018
|
|
|
1968ko urriaren 3an ezarri ziren
|
euskara
batuaren lehen oinarri sendoak, Arantzazun, Oñatin.
|
|
|
Han finkatu ziren besteak beste
|
euskara
batuaren lehen arauak, hizkuntza idatzian erabili beharreko ortografia, morfologia, deklinabidea... Horren 50 urtemuga baliatuz, Euskaltzaindiak 17 biltzarre eginen ditu urriaren 4, 5 eta 6an Arantzazun Gandiaga Topaketa Zentroan eta 50 aditu bilduko ditu, euskararen indarguneak eta ahuleziak identifikatzeko eta etorkizuneko erronkak aztertzeko.
|
|
|
Urriaren 3an bete dira 50 urte
|
euskara
batuaren lehen oinarri sendoak ezarri zirela, Arantzazun. Han finkatu ziren, bertzeak bertze, euskara batuaren lehen arauak, hizkuntza idatzian erabili behar den ortografia, morfologia, deklinabidea, e. a.
|
|
|
Urriaren 3an bete dira 50 urte euskara batuaren lehen oinarri sendoak ezarri zirela, Arantzazun. Han finkatu ziren, bertzeak bertze,
|
euskara
batuaren lehen arauak, hizkuntza idatzian erabili behar den ortografia, morfologia, deklinabidea, e. a.
|
|
|
1968ko Arantzazuko Euskaltzaleen Biltzarrari dagokio argazkia. Hain zuzen, biltzar hartan eztabaidatu ziren
|
euskara
batuaren lehen urratsak. Biltzarrean esku hartu zutenak daude argazkian.
|
|
|
Euskararen egun duen egoera ezin da ulertu euskararen Akademiaren lana gabe. Izan ere, orain dela berrogeita hamar urte, Arantzazun egindako batzarrean, gaur egungo
|
euskara
batuaren lehen oinarriak finkatzen hasi zen Euskaltzaindia. Euskaltzaindiak orduan ekin zion bidean jarraitu du eta hau gizarte osora zabaldu da.
|
|
|
Lantaldea osatu eta ia urtebetez aritu ziren lanean, Baiona Ttipian, Euskal Idazkaritza elkartearen babesean. Finean, lantalde horren emaitzak osatu zuen
|
euskara
batuaren lehen oinarria, eta 1964ko agorrilaren bukaeran aurkeztu zieten Euskal Idazkaritzan bildu ziren Euskal Herri osoko berrogei bat euskaltzaleri. Henri Grenet auzapez diputatuak eta gainerako hautetsiek ongietorria egin zieten herriko etxean.
|
|
|
Baionako Biltzarreko babesle Pierre Lafittek zintzo zintzo helarazi zituen proposamenak Euskaltzaindira, eta, hala, abiapuntu sendo bat jarri zitzaien eskura aurrerantzean bidea urratu zutenei. 1968ko Arantzazuko Biltzarrean Euskaltzaindiak
|
euskara
batzeko lehen arau multzoak finkatu zituen.
|
|
|
|
Euskara
batuarekin lehen aldiz izan du Euskal Herriak bere hizkuntza estandarra, mugarik gabea, guztiona, herri izateko komunikazio erreminta. Euskaldun ororentzat elkar ulertzeko eta elkarrekin aritzeko tresna bihurtu du euskara euskara batuak.
|
|
|
Behialakoak alde batera utzirik (Leizarraga, Axular...)
|
euskara
baturanzko lehen urratsak XIX. mendean egin bide ziren, Euskal Herri kontinentalean, testu idatzietarako nafar lapurtera euskalki berri baten sorrerarekin. Lehenago ere, Oihenartek berak garrantzia eman zion euskaldunek elkar ulertzeari.
|
|
2019
|
|
|
Ortografiari, lexikoari eta gramatikari buruzko erabakiak hartu ziren
|
euskara
batuaren lehen urteetan, oinarrizkoenak. Ortografiari dagokionez, Euskaltzaindiak 1920az geroztik zuen onartua sistema ortografikoa edo, abezea?
|
|
|
Zeintzuk izan dira Ardi galduaren edizio berri hau argitaratzeko arrazoi nagusiak. Alde batetik, hiru data nagusiren topagunea izan da joan zaigun 2018a: Resurreccion Maria Azkueren (Lekeitio, 1864 Bilbo, 1951) Ardigaldua lehen aldiz osorik argitaratu zela ehun urte betetzea; gainera, urte berean sortu zen Euskaltzaindia; eta
|
euskara
batzeko lehen saio arrakastatsua egin zeneko urteurrena ere izan da 2018a, 50 urte baitira, hain justu, Arantzazuko biltzarra egin zela. Horrek ere azaltzen du aitzinsolas modukoaren izenburuaren arrazoietako bat, Ardi galdua 2018an, Arantzazutik igarota.
|
|
|
Lantaldea osatu eta ia urtebetez aritu ziren lanean, Baiona Ttipian, Euskal Idazkaritza elkartearen babesean. Finean, lantalde horren emaitzak osatu zuen
|
euskara
batuaren lehen oinarria, eta 1964ko agorrilaren bukaeran aurkeztu zieten Euskal Idazkaritzan bildu ziren Euskal Herri osoko berrogei bat euskaltzaleri. Henri Grenet auzapez diputatuak eta gainerako hautetsiek ongietorria egin zieten herriko etxean.
|
|
|
Baionako Biltzarreko babesle Pierre Lafittek zintzo zintzo helarazi zituen proposamenak Euskaltzaindira eta, hala, abiapuntu sendoa jarri zitzaien eskura aurrerantzean bidea urratu zutenei. 1968Ko Arantzazuko Biltzarrean Euskaltzaindiak
|
euskara
batzeko lehen arau multzoak finkatu zituen.
|
|
2021
|
|
|
Lehenik jakin behar da euskara batuaren (oraiko eüskara estandarra) sorzaleetarik bat dügüla (1). Baionan, urteetan, Txillardegiren züzendaritza pean, Jean Louis kide zen lantalde ttipi batek
|
euskara
batuaren lehen hoinarriak eraiki zütüan eta proposatü Euskaltzaindiari. Arantzazun, 1968an, Akademiak proposamen horik honartü zütüan.
|
|
2023
|
|
|
Orduan, duela hogei urte gertatu zen Euskaldunon Egunkariaren hestea oroitaraziko dute, zenbait ekitaldiren bidez. Martxoaren 24an, berriz, 8.000 laguneko giza katea eginen dute euskara batuaren sortzaileak omentzeko. Alabaina, 60 urte betetzen ditu aurten Oreretako ikastolak, eta 60 urte dira ere
|
euskara
batuaren lehen oinarriak finkatu zirela. Ekitaldi honi Milimetroak:
|
|
|
Entziklopedista zen Garro, eta autodidakta; emango zizun matematikako klasea, edo musikakoa, edo natur zientzietakoa, edo euskarakoa; Bernardo Garro" Otxolua" idazlearen iloba zen; berak erakutsi zizkigun lehenbiziko aldiz aditzaren paradigmak eta deklinabidearen sekretuak hirurogeiko hamarkadaren amaieran; gero Xalbador Garmendia etorri zitzaigun aditzaren ikuspegia osatzera.
|
Euskara
Batuaren lehen urratsak ziren, landare jaioberri berria; botanikaz zertxobait jakin beharra zegoen gure hizkuntza behar bezala haz zedin sasi artean.
|