|
2004
|
|
|
Hortik aurrera, makina bat film egin ziren, horietako asko euskaraz: besteak beste, Hamaseigarrenean aidanez, Ander eta Yul edo Kalabaza tripontzia, marrazki bizidunen
|
euskarazko
lehen film luzea. Zinemari atxikitako era guztietako profesional franko ere, garai honetakoak dira:
|
|
2008
|
|
|
Pausoka ekoiztetxea Go! azen
|
euskarazko
lehen film musikala ari da grabatzen egunotan Esklabetan, ETB1 en emateko. Hori dela eta, behin eta berriro, kanpoko eszenak grabatzeko, Loiolabideko Azpeitia eta Azkoiti arteko errepidea moztu behar izaten dute, eta auto ilarak ere sortu dira, astelehen eguerdian esaterako.
|
|
2009
|
|
|
Barriola, San Adriango azeria da 2009an zinema aretoetan estreinatuko den
|
euskarazko
lehen filma. Juanba Berasategi zinegilea Aizkorriko ikazkinen eta Barriola azeriaren istorioa kontatzera dator proposamen berri honetan.
|
|
|
Kontuak kontu,
|
euskarazko
lehen filma apirilaren 21ean bota zuten. Apirila izan zen, halaber, lehen programazio finkoa aurkezteko hautaturiko hilabetea:
|
|
|
Berasategik berak zuzenduta egin zen marrazki bizidunen
|
euskarazko
lehen film luzea ere, 1985ean: Kalabaza Tripontzia.
|
|
2010
|
|
|
140.000 funtzionario daude EAEn eta Nafarroan, eta Iñigo Agirre erreportaria euren iritziak biltzen izan da Bilbon.Saioaren bigarren zatian, hilaren 21ean estreinatuko den 80 egunean filmari helduko diote. Lesbianismoa hizpide duen
|
euskarazko
lehen filma dugu horixe eta Lierni Agirrezabala erreportariak protagonisten testigantzak jaso ditu. Horrez gain, lau lesbiana gerturatuko dira saiora euren esperientziez mintzatzera:
|
|
2011
|
|
|
Urte luzeak ziren euskarazko film luze bakar bat ere zinema aretoetan ikusteko aukerarik ez zela. Hamarkada oso bat igaroa zen Koldo Izagirrek zuzendutako Off-eko maitasuna (1992) eta Eneko Olasagastik eta Carlos Zabalak gidaturiko Maité (1994) pantailaratu zirenetik (gaztelaniaz eta euskaraz egindakoa zen bigarren hori). Frankismo osteko kultur susperraldiak bultzatuta, euskal zinemak burua agerrarazi zuen ezerezetik 80ko hamarkadan, eta
|
euskarazko
lehen filmak bistaratu ziren: Juanba Berasategik zuzendutako Kalabaza tripontzia (1985), Xabier Elorriagak zuzendutako Zergatik panpox?
|
|
|
Oso gaztea edo aski zaharra ez bazara, gogoan izango dituzu Tartalo, Kukubiltxo edota Galtzagorri, Kalabaza tripontzia ausarteko pertsonaiak. Animazioan egin den
|
euskarazko
lehen film luzea izan zen, Juanbak zuzendua.
|
|
|
Urte batzuk lehenago, marrazki bizidunetako
|
euskarazko
lehen film laburra ere berak sortu zuen: Ekialdeko Izarra (1977).
|
|
|
–Nolakoa den bizitza, Zinemaldian onartu izan ez balute, beharbada ez nukeen zinema gehiagorik egingo nire bizitzan?. Gainera, Zabaltegin eskaini zen
|
euskarazko
lehen film laburra izan zen Razielen itzulera. Horren harira, 2000 urtean egin zuen adierazpen batekin xaxatu nahi izan dut: –Erromantizismo hutsa bihurtu da pelikula bat euskaraz egitea?, zioen, baina donostiarrak euskaraz landu du bere filmografia osoa.
|
|
|
Etiketa ere hasieratik jarri zioten kazetariek:
|
euskarazko
lehen film luzea, hamahiru urteko agorraldiaren ostean. Ohorea?
|
|
2013
|
|
|
Garai hartan ez zen eskolarik, baina" liburuak irakurriz eta pelikulak ikusiz" ikasi zuen pasaitarrak," bertako proiektore eta paperean kalkatzeko, mugimendu bakoitzak zein soluzio behar zuen aztertzeko". Marrazki bizidunetako
|
euskarazko
lehen film luzearen egilea ere bada Berasategi: Kalabaza tripontzia (1985).
|
|
2015
|
|
|
Pelikulako aktore nagusiek izendapenik jaso ez izanak pena pixka bat eman diela ere esan zuen, horretarako aukera bazutela iritzi baitio. Goya sari nagusia jasotzeko izendatu duten
|
euskarazko
lehen filma Loreak izatearen «dimentsioaz» ere pixkanaka jabetzen ari ziren atzo zuzendariak; «oso pozik egotekoa da».Izendapenak filma are gehiago zabaltzeko aukera ere ekar dezakeela uste du Goenagak. Goya sari nagusia irabazteko, ordea, itxaropen gutxi agertu zuen, lehiatzen diren El niño eta La isla mínima jotzen dituzte gehienek faboritotzat?.
|
|
|
Gure (zinemaren) sor lekua:
|
Euskarazko
lehen filmaren aurkikuntza historia etaanalisia. Doktore tesia.
|
|
|
Aipatu lanean,
|
euskarazko
lehen filma Andre Madre hazpandarrak 1956an zuzendu zuelaezezik, nabarmendu genuen, besteak beste, literaturak (Bernat Etxepareren obraren bidez1545an), kantagintza modernoak (Mixel Labeguerieren abestiak medio), rock musikak (NikoEtxart eta Errobiren bitartez) edo eta telebistak (Maite Barnetxeren saioekin) Bidasoatik goraikasi zutela euskaraz. Hots, geografikoki Hegoaldea baino askoz eremu ttikiagoa izanagatik, kultura eta komunikazio molde berriak, zenbait kasu nabarmengarritan Iparraldean gauzatutakoesperientzien bitartez sartu direla gure kulturara, historiako aro ezberdinetan.
|
|
|
Horien artean, gaur bertan, ostirala 18, Santi Ugartek aurkeztuko duen Urzulo filma daukagu. Santi Ugarte ikasle gazteak egindako
|
euskarazko
lehen filma dugu hau.
|
|
2019
|
|
|
Denbora luze batean euskarazko lanik gabe egon ondoren, belaunaldi askorentzat
|
euskarazko
lehen filma izan zen. Sariak jaso genituen Donostiako Zinemaldian, eta jende asko mugitu zen Handia ren ondoren, euskarazko pelikularik ikusiena da.
|
|
|
Hendaian bizi zen emakume hazpandar hau hasiera hasieratik egin zitzaidan atsegina eta, hara non, berari ere arras kilikagarria iruditu zitzaion Saturno globoaren kontakizuna. Ikaskideoi esan zigunez, hegaldi hark Hazparneko André Madré jenerala oroitarazi zion, izan ere hegazkin pilotu hark
|
euskarazko
lehen filmeetako bat egin baitzuen: Gure Sor Lekua, Euskal Herrian barrena zerutik hartutako imajinekin osatua hain zuzen ere.
|
|
2021
|
|
|
Ez dago, bada, ziur esaterik Otxobi kantuan edo bertsotan ari den, filmaren soinua ez baita berreskuratzerik izan. Bertsotan ari denaren hipotesia ontzat hartuaz, badirudi Martinezek hala egiten duela sekuentzia horri" Bertsolariak" izena jarriaz, ikertzailearen aburuz historiako
|
euskarazko
lehen filma litzatekeen horretan ere bertsolariak agertu zirela baiezta liteke.
|
|
|
Gure (zinemaren) Sor Lekua.
|
Euskarazko
lehen filmaren aurkikuntza, historia eta analisia. Bilbo:
|
|
2022
|
|
|
Gure zinemaren hizkuntza (UEU, 2022) liburuan. Gure zinemaren historia petralaren historia ederra argi idazten asmatu du 1956an egindako
|
euskarazko
lehen filmaren hariari segika eta tiraka.
|
|
2023
|
|
|
1956an estreinatu zen Hazparnen, Gure Sor Lekua,
|
euskarazko
lehen filma. EHUko Nor ikerketa taldeko Josu Martinezek aurkitu zuen pelikula, eta haren inguruko tesia bukatu berri du.
|
|
|
Kasualitatea bada ere, Gure Sor Lekua filmaren audioa ez da aurkitua izan. Bila eta bila ibili ondoren,
|
euskarazko
lehen filmak ez du audiorik. Gure herriaren parabola?
|
|
|
gure hurbilagoko paradigmak jada ezabatu baditu ere. Hala ibiliak izan ginen XX. mendearen akabuan, 1987an Kareletik
|
euskarazko
lehen film luzea mustu bazen ere, laurogeita hamarreko urteetako" basamortuan" Eusko Jaurlaritzak eta ETBk politika zinematografikoa aldatuta gobernua produktore bilakatu zenean, Euskal Media sozietatea lagun, nazioarteko koprodukzioetara hurreratzeko. Telesailek beren lekua hartu zuten telebista euskaldun publikoan, eta kate pribatuen txanpiñoien haziera aipatzekoa izan zen, egoera ondu bainoago kaskartuz.
|