|
2002
|
|
|
Irakasleek duten
|
euskara
ezagutzari buruzko daturik duen unibertsitate bakarra EHU da, eta hortik atera ditugu Zientzia Fakultateko datuak (6 taula). Bertanirakasle euskaldunen proportzioak gora egin du, eta gaur egun irakasle guztien%27k irakasten dute euskaraz.
|
|
2006
|
|
|
–Hizkuntza erronda: hizkuntza erroldak bost urtean behin egiten direnez,
|
euskararen
ezagutzaren inguruko datuak urtero berritzeko egiten den estatistika informala. Teknika sofistikatuagoak iritsi bitartean, gisa honetakoak egin litezke hizkuntza gaitasunari buruzko datuak eguneratzeko.
|
|
2009
|
|
|
Ikusten da lanpostuen %26, 26 ez dagoela titularrez beteta, hala ere, lanpostu horietan ari direnek, orokorrean, egiaztatzen dute dagokien maila; kasu horietan, gainera, titularrez betetzen direnean egiaztatua dute. Bestalde, aintzat hartzen bada herri administrazio guztietan une honetan ari den langile oro, derrigortasun data ezarria izan edo ez kontuan hartu gabe, ikusten da
|
euskararen
ezagutzari buruzko datuak ere onak direla: %57, 43k eskuratu du hizkuntza eskakizunen bat.
|
|
|
Kataluniako biztanleen %95ek ulertzen du katalana, eta %78k badaki hitz egiten. Jakina da
|
euskararen
ezagutzari buruzko datuak oso urruti daudela katalanaren kopuru horietatik. Beraz, are aplikagarriagoak zaizkio euskarari Ana Mollen jarraibideak.
|
|
2010
|
|
|
20 urteko nafar euskaldun hori: (Nafarroako euskararen egoera zenbait gazte euskaldunen bizipenetan) – Paula Kasares zentsu erroldetako
|
euskararen
ezagutza datuei erreparatuta, azken 20 urteotan gertatu da ―datuak ditugunez geroztik lehen aldiz― nafar euskaldunen ehunekoak gora egitea.
|
|
|
1.1 euskararen bilakaera demolinguistikoa zentsu erroldetako
|
euskararen
ezagutza datuei erreparatuta, azken 20 urteotan gertatu da ―datuak ditugunez geroztik lehen aldiz― nafar euskaldunen ehunekoak gora egitea. 1991 bitarteko portzentajeek beherako joera historiko etengabea erakusten zuten. orduz geroztik ordea, hiztunak galtzeko joera hori gelditu zen eta, doi doi bada ere, irauli ere. egun nafarren %10–12 dirateke euskaraz ongi egiten dutenak. euskaldunen ehunekoak nafarroako eremu guztietan egin du gora, nahiz eta indar beraz ez egin. aspaldian euskara galdu zuten eremu erdaldunduetan 1986an euskaldunen portzentajeak txikiak ziren eta hamabost urte beranduago nabarmenki berretuta agertzen dira. gainera, 2001eko zentsuak 15 urtetik beherakoendako (orain 25 urte baino gazteago direnendako) ematen dituen datuak kontuan hartuta, euskararen ezagutzaren emendatzea belaunaldi berrietan bereziki gertatu dela da nabari.
|
|
2012
|
|
|
|
Euskararen
ezagutza datuak gora egiten ikustera ohitu gara, erabilerari aldiz, kosta egiten zaio goranzko pausoak ematea. Bada, Laudion, hamar urtean %3, 69tik %9ra igo da erabilera.
|
|
|
Udalak herriko
|
euskararen
ezagutza datuak goraipatu ditu
|
|
2014
|
|
|
Soraluzeko
|
euskararen
ezagutza datuak ezagutzeko, 2013an kaleratutako V.inkesta soziolingustikoa hartuko dugu ardatz. Hemen 2011ko datuak ematen dira argitara.
|
|
|
Beraz Soraluzeri dagokionean esan genezake,
|
euskararen
ezagutza datuak honakoak direla:
|
|
2015
|
|
|
Laburpena.
|
Euskararen
ezagutza datuak gero eta hobeak dira, ez da hala gertatzen, ordea, erabilera datuei erreparatuz gero. Euskaraz egin nahi izatea askotan ez da aski izaten eta nola jokatu ez dakigula geratzen gara hainbat egoeratan.
|
|
2017
|
|
|
|
Euskararen
ezagutzaren datuez ari garela, argitaratutako azken inkesta soziolinguistikoarenarabera (Eusko Jaurlaritza, 2013), Euskal Herriko 16 urtetik gorako biztanleetatik %27 diraeuskara gaztelania edo euskara frantsesa elebidunak. Dena dela, elebidunen banaketa ez dabatere homogeneoa, eta alde handiak daude herrialdeen eta adin taldeen artean.
|
|
2018
|
|
|
Euskararen arnasgunea da Azpeitia; izan ere, 2016ko
|
euskararen
ezagutza datuen arabera, azpeitiarren %83, 67 da euskalduna. Dena den, azken hogei urteotan 3,7 puntu egin du behera euskaldunen zenbatekoak.
|
|
2020
|
|
|
Ez dut esan nahi ikastetxeek bakarrik dutenik ardura hori, badira beste zenbait erakunde ibilbide horretan bidelagun izan direnak eta guztien artean ekarpen ikaragarria egin da, baina datuek erakusten digute egindako esfortzua eta lana ez direla guztiz eraginkorrak izan.
|
Euskararen
ezagutzaren datua azken urte luzeetan izan dugun daturik onena izan bada ere (Soziolinguistika Klusterra), kalean eta jendearen ahotan ez da oraindik behar eta nahi beste entzuten. ereduan ikasteak XX. mende erdialdean zegoen arazoa konponduko zuela uste zen eta hein batean bere eragina izan du; hala ere, sozialki ezagutzen den baina erabiltzen ez den hizkuntza bat da gurea eta horrek etorkizunean iluntasunak marrazten ditu.
|
|
|
Gougahlanen zenbait ideia gurera ekar dezakegula uste dugu, esaterako, Irlandan bezala, euskararen biziberritze prozesuan ere hezkuntza sistema erdigunean egon izanak ondorio zehatz batzuk izan dituela. Eskoletan burututako lanaren isla dira
|
euskararen
ezagutzaren datu baikorrak, baina, era berean, euskararen erabileraren datuek hezkuntza eremu horretatik kanpoko hizkuntza plangintzen hutsuneen berri ematen digute. VI. Inkesta Soziolinguistikoaren arabera (Eusko Jaurlaritza 2019), 2016an EAEko 16 urte bitarteko gazteen% 71,4k euskara bereganatua zuten.
|
|
2021
|
|
|
Izan ere, nabaria da haur eta gazte guztiek ez dutela, ezta hurrik eman ere, euskara maila bera lortu. Halaz guztiz, askotan
|
euskararen
ezagutza datuak edo ereduko datuak ematean, irudi konpaktu eta homogeneo bat proiektatzen da. Irudi horren xehetasunei erreparatuz gero, ordea, berehala agertzen dira arrakalak eta desberdintasunak.
|
|
|
“Badakigu aipaturiko legeak hizkuntza eskubideak aitortzen dizkiela herritarrei gaineratu du Zaratek, eta eskubideok bermatzeko eginbeharrak ezartzen dizkiela EAEn egoitza duten administrazioei. Badakigu, halaber,
|
euskararen
ezagutza datuak zelan bilakatu diren azken berrogei urteotan, baina, legea indarrean dagoenetik eskaintzen digun euskarri juridikoa aintzat hartuta, galdera ugari sortzen dira, eta galdera horiei erantzuna emateko antolatu dugu mintegi hau”.
|
|
2022
|
|
|
Denek ez dute euskara maila bera lortu. Baina, askotan ereduko datuak edo
|
euskararen
ezagutza datuak ematean, badirudi irudi trinko edo konpaktu bat sortzen dela.
|
|
|
Beraz, laburbiltzeko, esan daiteke
|
euskararen
ezagutza datua kalean egiten den erabileraren iragarle ona izan daitekeen arren, beste aldagai batzuk ere aintzat hartu behar direla, ezinbestez, hizkuntzen erabileraren konplexutasuna ulertzeko. Gainera, baldintza soziolinguistikoetara mugatu gabe, faktore sozioekonomikoak eta soziodemografikoak ere adierazgarriak dira.
|
|
|
1 taula: Gasteizko barrutietako
|
euskara
ezagutzaren datuak
|
|
|
|
Euskararen
ezagutzaren datuak eman zituztenean, Uemakoak gurekin jarri ziren harremanetan, eta zalantzarik ez genuen izan: proposamena egin, eta tramite guztiak egiten hasi ginen sartu ahal izateko.
|
|
|
Lehenik, esan daiteke
|
euskara
ezagutza datuak badauzkagula, nahiz eta egitura administratibo desberdinetan banatuta izateak EAE, Nafarroa eta Iparraldeazailtasun gehigarriak ekartzen dituen. Adibidez, ezagutzen dira ‘euskaldunak’ edo
|
|
|
Euskarabideako zuzendari kudeatzaile Mikel Arregik
|
euskararen
ezagutzaren inguruko datuak gogoratu zituen sarrera hitzaldian. Izan ere, azken urteotan ezagutzak nabarmen egin du gora Nafarroan eta lau gaztetik bat euskalduna da, baina euskaraz komunikatzeko erraztasuna lehen handiagoa zen orain baino.
|
|
2023
|
|
|
Hala, derrigorrezko hizkuntza eskakizunez (izangaiak dagokion hizkuntza eskakizuna egiaztatu du) eta derrigorrezkoak ez direnez (sartzeko eta lanpostua betetzeko ez da hizkuntza eskakizuna egiaztatu behar, merezimendu gisa baloratzen baita) hitz egiten da. Derrigorrezko hizkuntza eskakizuna izan behar duten lanpostuen kopurua zehazteko, indize bat aplikatzen da, administrazioaren lurralde eremuan bizi diren biztanleen
|
euskararen
ezagutzari buruzko datuetan oinarrituta kalkulatzen dena. Formula hau erabiltzen da:
|
|
|
Txillardegik jada aipatzen zuen, berak garatutako eredu matematikoa oinarri hartuta, egungo
|
euskararen
ezagutza datuen arabera, euskararen erabilera estatistikoki espero zitekeenaren gainetik kokatzen zela. Bada, ordutik, ezagutza datuetan sendo eta erabilera datuetan ahul gabiltzala diotenei aurre eginez, Iurrebasok ere, beste behin, errealitatearen irakurketa zorrotza hortik aldentzen dela erakusten digu, egun ditugun ezagutza mailekin, hizkuntza gaitasun erlatiboekin, jasotzen ditugun erabilera datuak baikortzat jo genituzkeela mahaigaineratuz.
|