|
2000
|
|
|
Hala ere, Iruñean bildu ginenoi, beste euskaltzale askori bezalaxe, azken urte hauetan
|
euskara
Euskal Herriko egoeraren gainetik balego moduan, hizkuntza neutroa balitz bezala, jarduteko joerak, kezka sortzen digu.
|
|
|
Bigarrena, Nafarroako egoeraren aurrean EAEko euskaltzaleek zer egin? galdetzen dutenean; EAEn euskararen berreskurapena, hizkuntzaren normalizazioa eta gizartearen arlo guztietan benetako ofizialtasuna lortu, azken batean
|
euskara
Euskal Herri osoan berreskuratu nahi badugu hau baita bidea: guztion artean elkartasunez arituz baina bakoitzak berean dituen aukera, ingurune eta baliabideekin ahalik eta urratsik eraginkorrenak ematea.
|
|
|
Ausart bezain bikain salatu zituen azken joera horiek J. M. Jimeno Jurío historiagileak. Bai
|
Euskarari
Euskal Herri osoan, zeritzan artikuluarekin (ikus Diario de Noticias, 1999ko urtarrilaren 15ekoan).
|
|
|
ITURBE, Jazinto
|
Euskara
Euskal Herriko Unibertsitatean. 58 zk. (1990), 133
|
|
|
ITURBE, Jazinto
|
Euskara
Euskal Herriko Unibertsitatean. 58 zk. (1990), 133
|
|
2002
|
|
|
Salaburu, P. (1995): ?
|
Euskara
Euskal Herriko Unibertsitatean?, in EuskoIkaskuntza, XII Congreso de Estudios Vascos. Eusko Ikaskuntza HezkuntzaSarean.
|
|
2003
|
|
|
Euskara ez dute arrisku larrian direnen artean kokatu, baina alde ilun asko daudela aitortu du txosten hori osatzen lagundu duen Patxi Juaristik. Nafarroako eta Iparraldeko egoera nola dagoen ikusita,
|
euskara
Euskal Herri osoan salbatuko dela esatea oso zaila dela adierazi du.
|
|
|
Egia da nahikoa lan dugula askotan gure ingurune hurbileko egoerak ulertzen eta bertan eragiten saiatzen, baina euskara ez da soilik Arbizuko hizkuntza, Nafarroako mendialdekoa, edo Nafarroakoa.
|
Euskara
Euskal Herriko hizkuntza da eta bere lurralde osoan da hizkuntza minoritario eta minorizatua. Paternalismoak saihestu behar badira ere, nork bere esparrutxoa gestionatze hutsera mugatzea ere ez dut uste bide egokia denik, etaho rretarako joera izan badugu euskalgintzan.
|
|
2004
|
|
|
Ordain demokratikoan, maila berean inposatu eta ahalbidetuko da euskal herritarrek euskara jakitea. Erdarak ofizialak badira, hala behar du
|
euskarak
Euskal Herri osoan, honen ezagutza ziurtatuz arrazoizko epe batean, diskriminazio positibo neurriak tarteko, mendetako inposizioen ordain. Hori ez da abertzaletasuna.
|
|
2005
|
|
|
Nolanahi ere,
|
euskara
Euskal Herriko beste bi hizkuntza ofizialen berdintasun mailara ekarri eta euskararen belaunez belauneko transmisioa bermatu dadin, nahitaezkoa dugu kontsentsu edota adostasun politiko soziala areagotzea. Lehentasun nagusietako bat dugu hori.
|
|
2006
|
|
|
|
Euskara
Euskal Herriko berezko hizkuntza dela.
|
|
|
Izan al liteke bestela?
|
Euskararik gabeko
Euskal Herririk izan liteke. Topikoa da ezetz esatea, badakit, baina baita egia ere.
|
|
2007
|
|
|
|
Euskara
Euskal Herriko berezko hizkuntza izateaz gain, EAEko hizkuntza ofiziala1 da. Administrazio publikoei dagokie, beraz, eskubide hau, beste eskubide guztiak bezala, bermatzea, gizartean euskararen ezagutza eta erabilera areagotuz.
|
|
|
8
|
Euskararik gabe
Euskal Herririk ez. Eta euskaldunen esanak pare pareandabiltza.
|
|
2008
|
|
|
Helburu hori telebista sortu zen testuinguruaren arabera ulertu behar badugu, susperkuntza modu global batean ulertzen zen: hots,
|
euskara
Euskal Herriko jendarte osoaren ondasuna den neurrian, euskal jendarte osora ere hedatu beharra. Hots, pertsona elebidunek osatutako Euskal Herri bat helburutzat
|
|
|
1) Euskal Herrian unibertsitatea sortzearena. 2) euskara (eta euskal ikasketak) unibertsitate mailan ikergai gisa lantzea, ez derrigor euskaraz (halaber hau Euskal Herri bertako unibertsitate batean zein handik kanpo egin zitekeen, katedra bidez etab.). 3)
|
Euskara
Euskal Herriko unibertsitate batean erabiltzea, dela euskal gaiak lantzeko zein bestelakoetarako. 4) Euskara maila unibertsitarioan erabiltzea, nahiz halabeharrez ez izan unibertsitatean (adibidez hitzaldi zientifikoetan, artikulu espezializatuetan, etab).
|
|
|
Bolognako prozesuarekin, euskara hirugarren mailako hizkuntza bilakatzen ari da. Orain arte gaztelera zein frantsesarekin nahikoa ez eta orain ingelesa ari zaio gailentzen
|
euskarari
Euskal Herriko unibertsitateetan. Ikustekoa besterik ez da, eskaintzen diren masterretan zein graduondokoetan hizkuntza bakoitzari eskaintzen zaion espazioa.
|
|
2009
|
|
|
2)" Euskal Herriaren hasieran EUSKARA zegoen Herriaren eratzaile; geroztik Euskarak eman dio izena Herri honi; eta herritarron arteko ezberdintasun, gatazka, kontradikzio eta guzti, Euskarak batzen gaituela aitortu ohi dugu sarritan. Ez dugu uste, ordea,
|
Euskara
Euskal Herri eta gizarte historikoaz haraindiko ezer denik; alderantziz geure historia egunerokoan egiaztatu beharrean gaude euskaldunon bateratzailea dugula euskara, geure Herriaren desintegrazioari uko eginez".
|
|
|
Galtzeko arriskutik ateratzeko erantzukizunetaz ere aritu dira. Hauen ustez,
|
euskara
Euskal Herriko hizkuntza denez, bertako izateko jakin egin behar da euskaraz mintzatzen, nahiz eta, inguruak baldintzatuta, sarritan gaztelerara jotzen duten.
|
|
|
Gu, Iparraldeko euskaltzaleak, zain gaude oraindik euskaldun zahar eta berriok noiz izanen ote dugun aski indar eta kemen guhaurentzat guhaurk eraikitzen gaur eta egun osoko
|
euskaraz
Euskal Herri osoarentzat ariko zaigun irratietxea.
|
|
|
Nola eragiten dio
|
euskarari
Euskal Herriko gatazka politikoak eta hizkuntzaren politizazioak?
|
|
|
Udalak Getaria UEMAtik ateratzeko hartu duen erabakia zuzenean euskararen aurkakoa da, eta, gainera, herriko gehiengo sozialaren aurka hartutako neurria izan da.
|
Euskarak
Euskal Herriko hainbat zonatan duen egoera larria ikusita, neurri hau alderdikoia eta inongo sentsibilizaziorik gabekoa da.
|
|
|
Euskaraz biziko den herria dugu helburu, beraz eta berau eraiki nahi dugu. Euskararik gabe ez zen euskararen herririk sortuko, ezta
|
euskararik
Euskal Herririk gabe. Euskaraz biziko den herria helburu izateak arrazoi sinple bat besterik ez du atzean:
|
|
|
Euskaraz biziko den herria helburu izateak arrazoi sinple bat besterik ez du atzean: gauzak bere jatorrizko tokira bueltatzearena,
|
euskara
Euskal Herrira ekartzearena. Argazkian, Euskal Herrian Euskaraz (EHE) erakundeko kideek gaur Bilboko La Bolsan eskainitako agerraldia.
|
|
|
Hamaika aldiz utzi du EHEk agerian egunerokoan euskaraz bizi eta aritzeko ditugun zailtasunak. Euskal Herriak bi estaturen menpe jarraitzen du eta gaztelania eta frantsesaren menpe bigarren mailako egoerara eraman du
|
euskara
Euskal Herri osoan. Espainiar eta frantziar estatuek mendeetan eragindako eraso eta asimilazio prozesuaren ondorioz estatuen bi hizkuntzak dira nagusi.
|
|
|
Euskal Herri euskalduna, euskaraz biziko den herria berreraikitzea.
|
Euskara
Euskal Herriko berezko hizkuntza da, horregatik nahi dugu euskaraz bizitzeko egoerara berriz ere iristea. Euskaraz biziko den herria dugu helburu, beraz eta berau eraiki nahi dugu.
|
|
2011
|
|
|
herbehereak; eta c) kasuko euskaldunari zer? Ba hiztunen eta talde sozial euskaldunen iritsi ezinez gain,
|
euskarak
euskal herria duela lurralde bakar; edo hemen edo inon ez! horrenbestez, Mikel, ez zait niri oso argi geratu zeinek deitzen dion ardoari txokolate eta zeinek txokolateari ardo.
|
|
|
Beraz, ezin dugu esan hiztun aldetik hizkuntza indartsua denik.
|
Euskara
Euskal Herriko jatorrizko hizkuntza da, eta gaur egun bi hizkuntza nagusirekin (frantsesa eta gaztelania) dago diglosia egoeran. Ondorengo koadroan ikus daiteke, hiru hizkuntza hauek dituzten hiztun kopuruen arteko konparaketa.
|
|
2012
|
|
|
Jardunean aritu ostean, uste dut euskarak eta euskal hiztunen errespetuak ere nire politikagintzaren muinean egon behar duela, badakidalako euskaldunoi gure nazioaren eraikuntzan berez ez zaigula ezer oparituko.
|
Euskara
Euskal Herriko berezko hizkuntza dela onartzen du Euskal Autonomia Erkidegoko Estatutuak, eta euskara, gaztelaniarekin batera, ofiziala dela. Egia esan, urrutiegi geratzen zait Gernikako Estatutua, gure belaunaldikoek ez baikenuen hura bozkatzeko aukera izan.
|
|
|
Subalternoak azken buruan anitz erabilera ditu: estetiko hutsak (euskal kutsu estetikoko kontsumo gaiak), politikoak(
|
euskara
euskal herriaren sinbolo bat da), psikologikoak
|
|
|
Mintzolarekin batera, euskal antzerkigintza bultzatzeko erabakigarria izandaiteke 2010ean sortu zen Euskal Herriko Antzerkizale Elkartea (EHAZE). Izan ere, elkartearen helburua da euskal antzerkiaren inguruan dauden indar sakabanatuak (profesionalak zein amateurrak) biltzea, eta
|
euskara
Euskal Herriko antzerkiantxertatzea, benetako euskal antzerkia eraikitzeko (http://www.antzerkizale.com).
|
|
2013
|
|
|
2 Nire datuen arabera, 37 argitaletxek lan egiten dute
|
euskaraz
Euskal Herri osoan. Eta Kulturaren Euskal Behatokiaren Arte eta Kultura Industriak
|
|
2014
|
|
|
Harrezkero euskara ikasi gura du. Gurasoek ez zioten trabarik jarri, baina
|
euskarak
Euskal Herrirako bakarrik balioko ziola gogoratzen zioten: “Berdin zitzaidan, nik euskara ahalik ondoen ikasi gura nuen”.
|
|
|
Horiez gain, Xavier Bobes antzerkigilearen konpainiaren eta Macarena Recuerdaren lanak ere izango dira egitarauan. Wolofera eta
|
euskara
Euskal Herriko konpainiek ere pisua izango dute jaialdian. Kasik erdi eta erdi egin dute maparekin antolatzaileek, eta hemengo bederatzi talde izango dira:
|
|
|
mugimendu hiritarra zen, eta garaiko adierazpide politiko, sindikal eta sozialei estuki lotuta zegoen. Hortaz, hiruzpalau hamarkadatan
|
euskarak
Euskal Herriko hirietan zuen presentzia handitzea lortu zuen eta maila nazionaleko egiturak sortu zituen. Hilzorian izanikoak sasoia berreskuratu behar zuela zirudien, baina bidea okertu egin zen.
|
|
|
2
|
EUSKARA
EUSKAL HERRIKO HEZKUNTZA SISTEMA ELEBIDUNEAN
|
|
|
2014an,
|
euskarak
Euskal Herriko hiriburuetan izan duen bilakaera aztertu nahi izan da. Horretarako, hainbat adituren hitzaldiak izan dira.
|
|
|
2 Nire datuen arabera, 37 argitaletxek lan egiten dute
|
euskaraz
Euskal Herri osoan. Eta Kulturaren Euskal Behatokiaren Arte eta Kultura Industriak 2009 Txosten Estatistikoaren arabera (2012: 36), 37 argitaletxe dira Euskal AEan euskarazko eta erdarazko lanak argitaratzen dituztenak.
|
|
|
Ez dago euskal Herririk euskera barik. Ez dago
|
euskerarik
Euskal Herri barik. Ez dago ez bata, ez besterik independentzia barik.
|
|
|
EspAINIAkO ETxEBIzITzA MINIsTERIOA: 314/ 2006 Errege Dekretua Eraikingintzaren Kode Teknikoa, HO oinarrizko dokumentuko 4 atala, ur hornidurari buruzkoa(
|
euskaraz
Euskal Herriko Unibertsitateko Argitalpen Zerbitzuak du argitaratua).
|
|
|
EspAINIAkO ETxEBIzITzA MINIsTERIOA: 314/ 2006 Errege Dekretua Eraikingintzaren Kode Teknikoa, HO oinarrizko dokumentuko 5 atala, urak husteari buruzkoa(
|
euskaraz
Euskal Herriko Unibertsitateko Argitalpen Zerbitzuak du argitaratua).
|
|
2015
|
|
|
" Euskarak zentralago izan behar du, inplikazio handiagoa behar dugu. Salto horrekin lortu behar diogu hurrengo belaunaldiari hizkuntza eskubideak bermatuta izango dituela, hizkuntzaren erreprodukzio soziala bermatuko dela, erabilera areagotuko dela nahiz eta jakin
|
euskara
Euskal Herriko hizkuntza erabiliena izateko hamarkada asko geratzen zaizkigula".
|
|
|
|
Euskara
Euskal Herriko paisaiaren zati ere bada. Fribolo samarra dirudien arren, baieztapen horrek ez dio gure hizkuntzari bizitasunik kentzen, inolaz ere, paisaia ez delako kontu estetiko eta estatiko hutsa.
|
|
|
Euskararen onerako osa litekeen egoerarik aldekoena itun zabal bat litzateke. Euskararen aldeko taldeek horrelako proposamenak plazaratu dituzte azkeneko urteotan, urte eta belaunaldi gutxitan
|
euskara
Euskal Herrira zabal dadin (ikus, adibidez, Sánchez Carrión, 1991). Gaia ez dela politizatu behar diote, baina ez da geratzen argi helburu hori alderdi politikoen gainetik iraganik ala eurekin kontatuta egin gura den.
|
|
|
Bilboren ahultasuna kontuan hartuta, zail gertatzen zen Bizkaiko
|
euskara
Euskal Herri osora hedatzea. Hizkuntzako modak zabaltzeko, hiri handien itzala da beharrezko, eta Bilbo erdalduna zenez gero, Bizkaiko euskarak ez zuen euskarri nahikorik horretarako.
|
|
|
Ez da, dagoeneko, menderik mende geroz eta txikiagoa zen hizkuntza, geroz eta muga estuagoak zituena, iraganeko mapak bata bestearekin alderatuta ikus dezakegun bezala.
|
Euskara
Euskal Herri osora zabaldu da: Bizkaiko Karrantzara, Ebro ibai ondoko eskualde arabar eta nafarretara, Pirinio magaleko Zaraitzu eta Erronkari ibarretara, Baiona Angelu Miarritze hiribilgunera...
|
|
|
Ezaugarri horiez gain, garrantzitsu deritzogun beste kontu bat ere aipatzen du aurrerago:
|
euskara
Euskal Herriko kontuez jarduteko erabiltzen da batik bat, ia ia modu esklusiboan. Munduko kontuak, oro har, erdaraz jorratzen dituzte egunkari diglosikoek.
|
|
|
Lan honen oinarrian dagoen ikerketaren helburu nagusia aski zehatza izan da:
|
euskarak
Euskal Herriko egunkari eta astekari elebidun abertzale esanguratsuenetan daukan presentzia aztertzea. Azterketa horren bidez zera ikertu gura izan dugu:
|
|
|
2Nire datuen arabera, 37 argitaletxek lan egiten dute
|
euskaraz
Euskal Herri osoan. Eta Kulturaren Euskal Behatokiaren Arte eta Kultura Industriak 2009 Txosten Estatistikoaren arabera (2012: 36), 37 argitaletxe dira Euskal AEan euskarazko eta erdarazko lanak argitaratzen dituztenak.
|
|
|
EAJren diskurtsoarenmuina euskararen normalizazioa aurrera eramateko ekimenek izan dute. Ezker Abertzaleak, ostera, diskurtsoaren ia osotasuna
|
euskararen
Euskal Herriko egoera gutxitua gaitzesteari etabere normalizazioa bideratzeko neurri aurrerakoiei bideratu die. PSE EEk, euskara etagaztelania oinarri hartuta, gatazka eta alderdikeria linguistikoa gainditu eta bizikidetzalinguistikoan sakontzeko nahia gailendu ditu maila ideologikoan, eta politikoan, egungoeuskararen hizkuntza politikak eragindako hizkuntza eskubide urraketak gaitzetsi eta politikokebaluatu eta erreformatzeko beharra agertu ditu.
|
|
|
EAJk, Ezker Abertzaleak eta Ezker Anitzakeuskal lurraldean euskarari estatus berezia edo bereiztua eskaintzen dien bitartean, PSE EEk etaPPk euskara gaztelaniarekin parekatzen dute. Gainera, lehen hiru alderdiek euskararen estatusbereiztua Euskal Herrira zabaldu dute; alegia,
|
euskara
Euskal Herriko berezko hizkuntza, ondare kultural eta identitate zeinu moduan onartzen dute. PSE EEk eta PPk, ostera, EuskalHerria ez dute buruan hartzen eta PPk euskara eta euskal kultura Espainiar Estatuaren parte joizan ditu.
|
|
|
Guzti horrek hizkuntza eskubideak ulertzeko moduan ere badueragina:
|
euskara
Euskal Herriko berezko hizkuntza nazionala izanik, euskal hiztun komunitateagorengo hizkuntza eskubideen jasotzailea da eta euskara ikastea gaztelania hiztun elebakarreiexijitu beharrekoa.
|
|
|
Euskararen arazoari zegokionez, bi belaunaldien arteko etenean politikak bazuen zerikusirik. Orduko gazte abertzaleek,
|
euskara
Euskal Herriko mintzabide bihurtua ikusi nahi zutenek eta ez garaian indarra hartzen ari zen folklorekeriaren parte soil, oso garbi ikusten zuten euskararen arazoa politikoa zela erabat, hizkuntza baten auzia ez zela hiztunen borondate kontua soilik. Herri mugimendua ezinbestekoa zela, baina erakunde batzuen sostengua behar beharrezkoa hizkuntza batek iraungo badu.
|
|
2016
|
|
|
Internet eta
|
euskara
Euskal Herriko testuinguruan
|
|
|
|
Euskara
Euskal Herriko Interneten
|
|
|
Lehenik. EUS en egoera azaldu da, ondoren Euskal Herrikoa, eta oraingoan
|
euskarak
Euskal Herriko Interneten dituen ezaugarriak azalduko dira, labur labur.
|
|
2017
|
|
|
Euskara Euskal Herriaren berezko hizkuntzatzat aitortzen da; gaztelaniari bezala, euskarari ere ofizialtasuna aitortzen dio, eta herritar guztiei bi hizkuntzak ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea aitortzen die. estatutuak 6 artikuluan egiten dio erreferentzia lehenengo aldiz hizkuntzari. euskara bere horretan aipatzen da, eta
|
euskara
euskal herriaren berezko hizkuntzatzat aitortzen da. bestalde, estatutuak, gaztelaniari bezala, euskarari ere ofizialtasuna aitortzen dio, eta herritar guztiei bi hizkuntzak ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea aitortzen die.
|
|
|
Argentina V:
|
Euskaratik
Euskal Herrira begira
|
|
|
|
Euskaratik
Euskal Herrira begira –
|
|
|
Nik Argentinan ikusten dut, duela 25 urte
|
euskaraz
Euskal Herritik etorriek zekitela, hona iristean galdu ez zuten apurrek. Orain, ordea, orduan baino jende gehiagok daki, ez ama hizkuntza duelako edo han jaso zuelako, baizik ikasi egin duelako.
|
|
|
|
Euskaratik
Euskal Herrira begira
|
|
|
|
Euskaratik
Euskal Herrira begira
|
|
|
|
Euskaratik
Euskal Herrira begira
|
|
|
|
Euskaratik
Euskal Herrira begira
|
|
2018
|
|
|
Duela 40 urte
|
euskara
Euskal Herri osoan guztiz azpiratua zegoen, gaur egun, eskolatik hasi eta ETB1eraino, baditu bere esparrutxoak, nongo euskalduna zaren arabera handiagoak ala ttipiagoak. Tokian tokiko errealitateak aintzat hartu behar dira, horregatik ez dira onargarriak Patxi Mendiburuk Nafarroako ereduaren gainean errandakoak:
|
|
|
1. –
|
Euskara
Euskal Herriko berezko hizkuntza da eta, gaztelania bezala, Euskal Autonomia Erkidegoko toki erakundeen hizkuntza ofiziala, eta, alde horretatik, erakundeon jardueretan erabilera normal eta orokorreko zerbitzu hizkuntza eta lanhizkuntza izango da. Edonola ere, bermatu da herritarrek benetan egikaritu ahal izatea toki erakundeekin harremanak izateko orduan hizkuntza ofiziala hautatzeko duten eskubidea eta, hortaz toki erakundeek hizkuntza horretan artatzeko duten betebeharra, hartarako behar diren neurriak harturik.
|
|
|
Euskararen aldeko aldaketa soziala eragin nahi badugu, euskara gizartearen periferiatik erdigunera ekarri nahi badugu, bigarren hizkuntza izatetik lehen hizkuntza izateko bidean jarri nahi badugu, azken batean, euskara gizartearen ardatzean jarri nahi badugu, nahitaez, Euskal Herriko herritarren balio eskalan euskarak garrantzi handiagoa irabazi behar du eta hori bide bakar batetik lortuko dugu:
|
euskara
Euskal Herriko herritarren gizarte bizitzan komunikaziorako beharrezko eta ezinbesteko bihurtuta. Izan ere, gaur egun, euskara, bere txikitasunetik, bere funtzionaltasun eskasetik, herritarren begietara, hutsaren hurrengo azaltzen da gaztelaniaren eta frantsesaren ondoan.
|
|
|
Euskararen aldeko aldaketa soziala eragin nahi badugu, euskara gizartearen periferiatik erdigunera ekarri nahi badugu, bigarren hizkuntza izatetik lehen hizkuntza izateko bidean jarri nahi badugu, azken batean, euskara gizartearen ardatzean jarri nahi badugu, nahitaez, Euskal Herriko herritarren balio eskalan euskarak garrantzi handiagoa irabazi behar du eta hori bide bakar batetik lortuko dugu:
|
euskara
Euskal Herriko herritarren gizarte bizitzan komunikaziorako beharrezko eta ezinbesteko bihurtuta. Izan ere, gaur egun, euskara, bere txikitasunetik, bere funtzionaltasun eskasetik, herritarren begietara, hutsaren hurrengo azaltzen da gaztelaniaren eta frantsesaren ondoan.
|
|
|
Horrek guztiak eragiten du, nola ez, euskara dakiten baina erabiltzea falta zaien herritarrengan (gazteeengan, besteak beste) eta euskara ez dakiten eta ikasteko ahalegina egin behar dutenengan. Gasolina horrekin nekez emango dugu jauzia
|
euskara
Euskal Herriko hizkuntza nagusia (ez bakarra) izan dadin.
|
|
|
Baina, ikerketarik egin beharrik gabe, aspalditik da horren jakitun Espainiako hizkuntza nazionalismoa baita Frantziakoa ere eta, horregatik, euskararen debeku, ukapen eta zapalkuntzan oinarritutako gaztelaniaren eta frantsesaren hizkuntzakeriatik bultzatutako helburu linguizida ezkutatuz, aldarrikapen hauxe egiten dute behin eta berriro gaztelania eta frantsesa euskararen maila berean jartzeko:
|
euskara
Euskal Herriko berezko hizkuntza da, baina gaztelania eta frantsesa ere bai. Gaztelania eta frantsesa euskararekin alboz albo, maila berean jarrita, euskarak Euskal Herrian bertako hizkuntza gisa duen berezkotasuna eta zilegitasuna lortzea da Espainiako eta Frantziako hizkuntza nazionalismoek Cervantes eta Moliereren hizkuntzak gurean bertakotzeko eta etxekotzeko darabilten estrategia.
|
|
|
Beraz, Estatus Berriak autodeterminazio eskubidea jaso lukeela uste dugu, eta baita eskubide hori egikaritu ahal izateko prozedura ere.3 Euskara: Euskal Herriko berezko hizkuntza denez,
|
euskara
Euskal Herriko hizkuntza nazionala dela argi utzi luke egitasmo politiko berriak. Hori dela eta, administrazioak behar besteko neurriak hartu behar ditu euskara funtsezko eta lehentasunezko hizkuntza bihurtzeko, eta hori agertu behar da estatus berrian.
|
|
|
|
Euskararen inguruan
Euskal Herri osoan ematen hasi den elkarlanerako dinamika herriz herri zabalduko du Euskaraldiak. Izan ere, sustatzaileen artean daude euskalgintzako eragile nagusiak, hala nola, Euskaltzaileen Topagunea, IKA euskaltegiak, Berria, AEK, Elhuyar, Ikastolen Elkartea, Kontseilua, Sortzen, Tokikom edota UEMA; eta baita erakunde publiko nagusiak, tartean, Nafarroako Gobernua Euskarabidea, Eusko Jaurlaritza edota Ipar Euskal Herriko Euskararen Erakunde Publikoa bera, bertze anitzen artean.
|
|
|
diote euskara ikas dezatela nahi dutenek bakarrik," guztion" hizkuntza frantsesa dela eta, beraz, euskara ezin dela izan guztiona. Euskararen ofizialtasunaren bidez,
|
euskara
Euskal Herri kontinentaleko ikastetxe guztietan irakatsiko litzateke, legez; beraz ez litzateke gehiago" euskal jatorrikoen edota abertzaleen" hautua izanen soilik. " Hizkuntza despolitizatzeko" eta" desetnizizatzeko" bidea litzateke, Pierreren ustez.
|
|
2019
|
|
|
" Nik uste dut abestiren batzuk erdaraz aterako zirela, batez ere abestiak ingurukoekin partekatzea gustatzen zaidalako, eta ez balute euskaraz ulertuko frustragarria izango zen". horregatik, Arakistainen hizkuntza hautua atxikimendu batek bideratu badu ere, agerian geratu da testuinguru ezberdin batek erabaki hori aldatu dezakeela. kontrara, etxezarretaren hautua testuinguru soziolinguistikoaren aurka joan da hasieratik. Ingurune erdaldun batean euskararekiko atxikimendua sentitzen zuelako hasi zen euskaraz kantatzen, eta erabaki kontziente bat izan zen.
|
euskara
euskal herriko altxor bat dela aipatu du elkarrizketan zehar, eta horregatik adierazpen horrek jarrera hori indartu egiten du. Baina hori jarrera pertsonal bat izan zen, eta ez taldearena:
|
|
|
Iritsi bezain laster ulertu nuen ezinezkoa zela
|
euskara
Euskal Herririk gabe eta Euskal Herria euskararik gabe ulertzea, berehala ulertu nituen Xalbadorren Herria eta hizkuntza bertsoak, Mikel Laboaren kantaren bidez ezagututa “Herria da gorputza, hizkuntza bihotza/ bertzetik berextean bitarik bakotxa/ izaite horrendako segurra hil hotza”, hizkuntzara hurbildu beharra sentitu nuen, euskal kultura hobeto ulertzeko, herriaren parte sentitzeko.... Horrela hasi nintzen euskaltegira joaten eta ikasten nuen apurra beti erabiltzen.
|
|
|
Euskarak batzen gaitu eta zuekin lan egiteko prest gaude. Bere aldetik, Zupiriak gogoratu du
|
euskara
Euskal Herritik kanpo indartzeko Jaurlaritzak egiten duen ahalegina; horri esker, 2.000 pertsona dabiltza euskara ikasten gure mugetatik at.
|
|
|
âBetikoa Marian...
|
Euskararik gabeko
Euskal Herririk ez dun izango. Erdalduna litekeen herri baten alde borroka  tzeak ez din balio...
|
|
2020
|
|
|
" 13 artikulua. Erabilera normala eta orokorra.
|
Euskara
Euskal Herriko berezko hizkuntza da eta, gaztelaniarekin batera, ofiziala Euskal Autonomia Erkidegoan. Hortaz, modu normalean eta orokorrean erabiliko da Euskadiko toki entitateetan eta Euskadiko tokiko sektore publikoa osatzen duten gainerako entitateetan, baina beste hizkuntza ofiziala inolaz ere mugatu gabe.
|
|
2021
|
|
|
63 Honetan ere aitzindaritzat jotzen du Iglesiasek: "[...] alde batetik damu zen euskara batu baten ez existitzeaz[...] eta beste alde batetik pentsatzen zuen
|
euskara
Euskal Herriko hizkuntza ofiziala izan behar zela[...] euskararen irakaskuntza euskal lurralde historiko guzian zehar orokortua izan behar zela" (2010: 131).
|
|
|
Palanka estrategikoak ardatz modura kokatzen ditu Lurrari Lotuz txostenak: Herripublika, Desobedientzia eta konfrontazioa, Herri mugimendu artikulatua,
|
Euskara
Euskal Herri osorako hizkuntza komun eta ofizial bakarra, Independentzia, Sozialismoa eta Feminismoa lortzeko bideak zabalduz.
|
|
|
Diskoaz harago, uste dute artista erreferentzia bat bihurtu dela euskal musikan dagoeneko: «Abesti guztiak euskaraz egin ez baditu ere,
|
euskara
Euskal Herritik kanpora eramateko gai izan da», azaldu dute.
|
|
|
Ezta Ipar Euskal Herrian ere. Bestalde, Eusko Ikaskuntzak 2006 urteaz geroztik ENE (Euskararen Nazioarteko Eguna) saria banatzen du. Haren bidez,
|
euskara
Euskal Herritik kanpo bultzatzen eta garatzen gehien saiatu den erakundearen lana nabarmentzen du. Nestor Basterretxeak sortutako eskultura jasotzen du erakunde sarituak.
|
|
2022
|
|
|
|
Euskararen
Euskal Herriko kale erabileraren akats tartea ±% 0,3koa da ikerketaren lagin osoarentzat,% 95,0ko konfiantza mailan eta p=% 12,6 izanik.
|
|
|
Ahalegin horretan, besteak beste, Artetxek (2011) euskara unibertsitatera iritsi eta bai irakaskuntza hizkuntza gisa bai eremu akademikoko komunikazio hizkuntza gisa erabiltzera iristeko prozesua aztertu zuen. Eta Iturbek, Txurrukak eta Castañedak (2020)
|
euskarak
Euskal Herriko Unibertsitateko Zientzia eta Teknologia Fakultatean sartzeko egin duen bidea kontatzen dute lekukotasun historikotik. Baina azken urte gutxitan asko garatu da ekoizpen zientifikoak sortu eta baloratzeko modua, eta egun kezkatzen gaituena da jakitea zer gertatzen den ezagutza zientifikoaren hedapenarekin, gaur egun ulertzen dugun bezala.
|
|
2023
|
|
|
Euskara da hizkuntza hauskorra».
|
Euskara
Euskal Herriko hainbat tokitan ofizial izateaz harago, «hizkuntza propioa» ere badela gogoratu zuen, gainera. «Eta hizkuntza propioari bultzada berezi bat eman behar zaio».
|
|
|
|
Euskararik gabeko
Euskal Herri bat irudikatzen duzu?
|
|
|
Azken bi urteotan (2020), 86 tesi egin izan dira
|
euskaraz
Euskal Herriko Unibertsitatean, eta horietatik 44 aurkeztu dira VIII. Koldo Mitxelena sarietara.
|
|
|
Luziano Bonaparte, Politikaria, zientzialaria eta hizkuntzalaria zen. Bonaparte
|
euskarak
Euskal Herritik kanpo izan duen ikertzaile eta sustatzaile handienetarik da.
|