|
2001
|
|
|
Asko hitz egin izan da dekretu foralen aurrean guk izandako jarreraz eta modu arinean gainera, agian guk gai horrekin inoiz ez dugulako nahi izan politika egitea, politika delako euskararen etsairik okerrena. UPNk
|
Euskararen
Legea aldatu nahi izan zuen, egungo hiru eremuak bitan utziz, eta guk ez dugu uste halakorik egin behar zenik, lege horrek euskara eta gaztelania Nafarroan elkarrekin bizitzea ahalbideratu duelako. Dekretuaren zati batekin ados gaude eta hala esan genuen:
|
|
|
PSNk inoiz ez dio utziko UPNri
|
Euskararen
Legea aldatzen, eta guk beti esan dugu lege hori ari dela bermatzen Nafarroan euskararen garapena. Baina UPN argia da, eta legea aldatu ezinean, bere menpeko eremuak dekretuz aldatzen ditu.
|
|
2002
|
|
|
Bestalde, Nafarroako Gobernuak
|
Euskararen
Legea aldatzeko asmoa du, unibertsitate ikasketak arautzeko, eta perspektibak makalak dira oso.
|
|
2003
|
|
|
EA, EAJ, IU/ EB eta Batzarreko hainbat hautetsik dekretuari helegitea aurkeztuko ziotela iragarri zuten, argudiatuz dekretuak, berez,
|
Euskararen
Legea aldatzen zuela. Bultzatzaileen esanetan, ekimena apustua zen" metodo baztertzaileak gainditzeko", eta beste udaletako hautetsiendako zabalik zegoela adierazi zuten.
|
|
2006
|
|
|
Zaraitzuko Xardoki eta Erronkariko Kebenko elkarteek sinadura bilketa abiatu dute,
|
Euskararen
Legea aldatzeko eta bailara horietako 24 udal eremu euskaldunean sartzeko eskatzeko. Urtarrilaren amaiera arte luzatuko da kanpaina eta ondoren, bildutako sinadurak Nafarroako Parlamentura igorriko dituzte.
|
|
2008
|
|
|
|
Euskararen
Legea aldatu eta eremu mistoa Iruñerri osora zabaltzeko CDNk beharrezkotzat jo duen ikerketa soziolinguistikoa egiteko ere, diru saila (60.000 euro) izoztuta geratu da. Hala ere, ikerketa egiteko eratu zen Batzordeko kideek oraindik ez dute proiektua atzeratu edo bertan behera geratuko den berririk jaso.
|
|
|
|
Euskararen
Legea aldatzeko baldintzak jarri ditu orain PSNk. Alderdi sozialistak behin eta berriz defendatu du Nafarroako Parlamentuan eremu mistoa Iruñerrira zabaltzeko Nafarroako Ezker Batuak proposatu eta Nafarroa Baik babestutako ekimena; orain, ordea, sozialistek uste dute lege horren aldaketa ez dela beharrezkoa.
|
|
|
«Ziurta daitekeena da Kongresua dela erakunde nagusia alderdian eta bertan erabakitakoaren arabera jokatu dutela PSNko politikari guztiek». Izan ere, dagoeneko Nafarroako Ezker Batuak abiatu du
|
Euskararen
Legea aldatzeko ekimena, aurreko hilabeteetan Nafarroa Bairen eta PSNren babesa izan bazuen ere, ezin izan baitzen aurrera atera Txentxo Jimenezen (NaBai) huts egitearengatik.
|
|
|
Udal bakoitzak eremu mistoan sartu nahi duen erabaki behar duela adosteaz gainera, PSNren Kongresuan erabaki zuten
|
Euskararen
Legea aldatzeko oinarriak ikerketa ofizial bat izan behar duela. Nafarroako Gobernuak 2006an egindako ikerketa batek ondorioztatu zuen lau udalerri horiek eremu mistoan sartu nahi zutela, hala ere, UPN eta CDNk beharrezkotzat jo dute beste ikerketa bat egitea.
|
|
|
Otsailaren 14a. Aurtengo otsailean abiatu zen
|
Euskararen
Legea aldatzeko azken ekimena. Nafarroako Ezker Batuak egin zuen lege proposamena eta Nafarroa Baik eta PSNk tramiterako onartu zuten.
|
|
|
NEBko bozeramaile Ion Errok azaldu gisa, hizkuntzen «elkarbizitza» sustatzea du helburu 1986ko
|
Euskararen
Legea aldatzeko ekimenak. «Araudia eguneratzea da nahi duguna».
|
|
|
UPN, PSN eta CDNren iritziz, ez dago zertan
|
Euskararen
Legea aldatu. Areago, PSNko Maria Victoria Arraizaren aburuz, legeak Europako Hizkuntzen Gutuna betetzen du.
|
|
|
Euskararen legea mantentzeko afiliatu batek aurkeztu zuen zuzenketa bat eztabaidatu genuen kongresuan; interes handiz, gainera, egunerokotasun handia zuen gaia zelako. Eztabaida haren ondorioa izan zen ez dela beharrezkoa
|
Euskararen
Legea aldatzea, arau horrek garatzeko aukera asko ematen dituelako. Alderdiak hitzartu zuenaren arabera, Euskararen Legeak dauden beharrak ase ditzake.
|
|
|
|
Euskararen
Legea aldatzeko kezka handiegia dagoela aipatzen du. Europako Kontseiluko adituen txostenaren balioa gutxiesten du, eta kritikak zuzentzeko lanean ari direla aipatzen du.
|
|
|
Pasa zen apirilaren 24an, ostegunarekin, Nafarroa Garaiko
|
Euskararen
Legea aldatzeko eztabaida hasi zuten foru parlamentuan. 1986tik ukitu gabe izandako legea erreformatzera etorri ziren honela.
|
|
|
herritarren borondatera eta demokraziaren printzipioetara egokitu behar dela HP, atxikimendua behar dela, Euskararen Legeaz gogoeta egin behar dela (baina ez aldatu), euskararen auzia bizikidetasunaren arazoa dela, errealitatea dela muga, eleaniztasuna behar dela, gizartearen kohesioa, euskaratik urrun dauden herritarrak erakartzea," norbanakoaren borondatea izan behar dela oinarri", herri erakundeek izan behar dutela aitzindaritza eta gizarteak protagonismoa... Bide batez, hemerotekara jo eta 2006ko urriaren 5ean, erabili.com webguneko Berri Berriak sailean, P. Baztarrikaren" Baztarrika
|
Euskararen
Legea aldatzearen aurka" artikuluan antzeko gauza batzuk esaten dira.
|
|
2009
|
|
|
Prentsaurrekoan azaldu duenez, alderdi bien arteko akordioak gai garrantzitsuetan norabide berean bozkatzera behartzen ditu eta norabidea Gobernuko presidenteak ezartzen du, horregatik
|
euskararen
legea aldatzeko proiektuaren kontra bozkatzea eskatu dio CDNri gaur ere, baina azkenean ez dute onartu.
|
|
|
Foru Gobernuko presidenteak uste du Gobernuan UPNk eta CDNk duten itunarekin behartuta daudela gai nagusietan boto bera ematera, beraz, CDNk
|
euskara
legea aldatzearen alde bozkatuko balu, akordioa hautsiko luke.
|
|
|
Miguel Sanz Nafarroako Foru Gobernuko presidenteak oharra igorri zion atzo CDNri, alderdi horrek eta UPNk osatzen duten Gobernuko akordioak gai nagusietan boto bera ematera behartuta dituela gogoratuz. Beraz, CDNk
|
Euskararen
Legea aldatzearen alde bozkatu izan balu, ituna hautsiko lukeela esan zuen Sanzek.
|
|
|
Inkesta soziolinguistikoan, Beriaingo herritarren %42k adierazi zuten eremu mistora pasatzeko aldekotasuna, eta PSNren ustez, ez da aski. Hargatik,
|
Euskararen
Legea aldatzeko proposamenari zuzenketa egin dio. Aranguren, Galar eta Noain Elortzibar eremu mistora pasatzearen alde agertu da eta, azken orduan, Beraskoian sartzea erabaki du.
|
|
|
|
Euskararen
Legea aldatzeko proposamena eta zuzenketak bizpahiru aste barru aztertuko dituzte alderdiek, Parlamentuko batzordean. Euskarak Nafarroa guztian ofiziala izan behar duela defendatuko du NaBaik.
|
|
|
Lehia antzu horren erakusle bikain bezain tamalgarri bat, hain justu, Nafarroan gertatu zen. 1995 urtea zen, eta
|
Euskararen
Legea aldatzeko proposamena eraman zuten Legebiltzarrera PSN, EA eta IU alderdiek. Nafarroa guztiko hezkuntza ez unibertsitarioko sare publikoan euskarazko irakaskuntza eskaintzea eta bermatzea zuen helburu lege aldaketarako proposamenak, indarrean dagoen Legeak ez baitu halakorik Nafarroa osoan ahalbidetzen.
|
|
|
Hala erakutsi du Nafarroako Euskararen Legearen aldaketa dela-eta. 2010eko otsailaren 18an, Nafarroako Legebiltzarrak 1986ko
|
Euskararen
Legea aldatzea erabaki zuen, eremu mistorako ateak lau udalerriri irekiz (Aranguren, Belaskoain, Galar eta Noain). Aldaketa horri esker, lau udalerriok, bertako udalek gehiengo absolutuz hala erabakitzen badute, eremu mistoan sartuko dira, eta, ondorioz, beste zenbait eskubideren artean, hala nahi duten gurasoek beren seme alabentzat euskarazko irakaskuntza bermaturik izango dute hezkuntza sisteman.
|
|
2010
|
|
|
Nafarroako Parlamentuak NEBren proposamen bat onartu du, UPNren oposizioarekin, 1986ko
|
Euskararen
Legea aldatu eta Aranguren, Beraskoain, Galar eta Noain Elortzibar eremu mistoan sartzeko.
|
|
2014
|
|
|
sare publikoan eredua eskaini. Horretarako, 18/ 1986
|
Euskararen
Legea aldatzeko lege proposamena erregistratu dute PSNk, Geroa Baik eta Ezkerrak Nafarroako Parlamentuan. Eskariaren arabera erantsi nahi dute euskara eremu ez euskaldunean, eta, garatu duten testuaren arabera, «hala eskatzen duenari emango zaio euskarazko irakaskuntza».
|
|
|
Ez, ordea, sinadura. Hala ere, gehiengoa dira
|
euskararen
legea aldatzearen aldekoak parlamentuan. Urrats garrantzitsua da Nuinen ustez:
|
|
|
Urteetan ukatutako eskubidea bi astean nola berma daitekeen erakutsi du
|
euskararen
legea aldatzeko proposamenak. 28 urtean ezinezkoa izan dena? «ez dago zertan legea aldatu»; «gobernuaren esku dago eredua zabaltzea, ez parlamentuaren esku»?, bi astean egin da? «gaur gauean hasiko naiz proposamena idazten, eta biharko amaitzea espero dut»?.
|
|
|
Nafarroatik berri ona:
|
euskararen
legea aldatua
|
|
2015
|
|
|
1995ean, Eusko Alkartasunak, Euskararen Legearen kontrako botoa eman zuen alderdi bakarrak eta Alderdi Sozialistak horixe bilatu zuten Nafarroako Parlamentuan:
|
Euskararen
Legea aldatzea, horrela Nafarroa osoko ikasle guztiek izan zezaten euskaraz ikasteko eskubidea eta aukera. Ez zuen aurrera egin.
|
|
|
Zudairiko eskolako gurasoek, Lezaungoen eta Abartzuzakoen urratsak jarraituz, Ameskoabarrenako kontzeju eta udal guztien instantziak aurkeztu zituzten Hezkuntza Departamenduan, eredua eskatuz. Ainara Gallego eskolako amak azaldu duenez, otsailean
|
Euskararen
Legea aldatu izanak gurasoen artean itxaropena eta gogoa berpiztu zituen, eta berriz biltzen hasteko indarra eman zien. Gobernu aldaketarekin, benetako aukera zabaldu zela ikusi zuten.
|
|
|
Orain hiru bat aste iragarri zuen Jose Iribas Nafarroako Hezkuntza kontseilariak amaitua zutela 2011ko mapa soziolinguistikoa. Kazetarien aurrera atera zen, baina ez zituen datu zehatzak eman; batzuk bakarrik, defendatzeko
|
euskararen
legea aldatu beharrik ez dagoela —aldaketa bozkatzeko bezpera zen— Hiru asteren ostean, arratsaldean aurkeztuko ditu datu zehatzak parlamentuan.
|
|
2016
|
|
|
Izan ere, gaia mahai gainera atera bezain laster, errezeloak hasi dira berehala. Eta eztabaidagaia ez da
|
Euskararen
Legea aldatzea, Ezker Batuak argi eta garbi adierazi baitu aldaketa ororen kontra dagoela, eta ez duela inolako aldaketarik bermatuko legealdian. Orain eztabaida dirua da, hau da, zenbat diru eman Euskarabideari.
|
|
|
–Euskararen egoera benetan hobetuko duen diru sailik ez dugu ikusten. Gainera,
|
Euskararen
Legea aldatu ezean, emango diren pauso gehienak lokatz arteko urratsak izango dira?, salatu zuen Xabi Gartzia Nafarroako AEK ko arduradunak, 2016ko aurrekontuen zirriborroa aurkeztu zenean (Nafarroako Hitza, 2015eko azaroaren 27a). Sagrario Alemanentzat ere, eskasegiak dira laguntzak:
|
|
|
Eztabaida absurdoa zen?. Eduardo Santosen arabera, Ahal Duguk onetsi zuen hobe zela
|
Euskararen
Legea aldatzeko eztabaida hura alboratzea. –Erabaki genuen zonifikazioarekin amaitu baino lehen gauza asko egin daitezkeela?.
|
|
|
Egia da akordio programatikoan neurri ugari jaso zituztela UPNren urteetako norabidea zuzentzeko. Euskarabidea Hezkuntza Departamentutik ateratzea, plan estrategiko bat egitea, diru laguntzak berreskuratzea, sustapen politikak egitea...?, baina zintzilik geratu zen gai nagusia:
|
euskararen
legea aldatzea. 600 neurri baino gehiago jaso zituzten itunean, eta zortzi gai geratu ziren zintzilik; horietako bat da euskararen legea.
|
|
|
Administrazioan Euskaraz taldeak horrelako jokabidea erabat gaitzesten du.
|
Euskararen
Legea aldatzea ez dago Gobernuaren esku, baina Legea betetzea bai. Deialdi honetan ez du Euskararen Legeak ezarritako eremuen arabera jokatu.
|
|
2017
|
|
|
" Euskararen normalizaziorako erreminta nagusia" da dekretua,
|
Euskararen
Legea aldatzeko" nahiako adostasun" ez dela kontuan izanik, Anautek esan duenez.
|
|
2018
|
|
|
Nafarroako Parlamentuan ere bada gai garrantzitsu bat:
|
Euskararen
Legea aldatzeko batzordea. Hari ere egina dio proposamena Kontseiluak:
|
|
2020
|
|
|
Ez al ditek politikariek
|
Euskararen
Legea aldatu behar EAEn eta Nafarroan. Nafarroan berriki ahalegindu dira baina porrot egin dute, eta EAEn ahalegindu ere ez, hogeita hamazazpi urte dituen lege xaharra aldatzen hasita okerrago gelditzeko beldurrez edo...; errazago zaie hamaika egunez paparrean belarriprest edo ahobizi txapak jarrita ibili, azpitik iradokiz euskara gehiago erabiltzen ez badugu geure kulpaz dela, Etxeparek eta Axularrek eta behiala salatzen zuten bezala, haiek euskara idatziari zegokionez, gehiago ez erabiltzearen errua euskaldunona zela.
|
|
2022
|
|
|
|
Euskararen
Legea aldatzeko, herri ekimena beharrezkotzat dauka, baita mobilizazioa ere. «Aurki aurkeztuko dugu hurrengo mobilizazioa.
|
|
|
Administrazioko merezimenduen balorazioa" behin betiko konpontzeko",
|
Euskararen
Legea aldatu behar dela adierazi du, baina horretarako gehiengorik ez dagoela ekarri du gogora.
|
|
2023
|
|
|
Izan ere, PSNk Navarra Sumarekin bat egin du, eta ezezkoa eman dio Mañeruko udalbatzak aho batez 400 biztanle inguruko udalerri hori eremu mistoan sartzeko egindako eskaerari. Zehazki, Geroa Baik, EH Bilduk, Ahal Dugu k eta Ezkerrak udalaren borondateari erantzun, eta
|
Euskararen
Legea aldatzeko lege proposamena aurkeztu dute. Eztabaida bakarrean bozkatu ostean, atzera bota da.
|
|
|
Euskal hizkuntza sistemaren oinarri diren funtsezko arau zutabeak ez dira aldatu azken berrogei urteotan, berriki Euskararen Legearen zurruntasuna sektore jakinetan malgutu bada ere (toki administrazioaren arloan eta laster hezkuntzan ere). EAEn laurogeiko hamarkadan onartutako Euskararen Legeak (azaroaren 24ko 10/ 1982 Oinarrizko Legea, Euskararen Erabilera Normalizatzekoa) berean dirau, eta ez da sekula aldatu.2 Nafarroan, aldiz,
|
Euskararen
Legea aldatu izan da, baina soilik zonalde ez euskaldunean hezkuntza eskubideak zabaltze aldera eta udalerriak hizkuntza eremu batetik bestera banaka mugitzeko. Halere, hori ere arau zurruna dela esan daiteke, oraindik zonifikazioari heltzen diona, hizkuntza eskubideak mailakatuz eta hizkuntza gutxituaren aurrerapausoak mugatuz, euskararen legearen ondorioz edo haren eraginez.
|