|
2000
|
|
|
Orain arteko pausoa euskalduntzea izan da, baina orain gogorrena trebatze lana da. Gauza bat euskaraz jakitea da eta beste bat txosten juridiko bat
|
euskaraz
egiteko gai izatea, jasotako prestakuntza guztia erdarazkoa izan baldin bada. Euskara lan hizkuntza ere bihurtzea, poliki poliki irabazi beharreko esparrua da.
|
|
2001
|
|
|
Eredu hori frogatzeko, lagin osoa (euskaraz dakitenak eta ez dakitenak) erabili da; eta, 1 irudian ikusten den bezala, aldagai garrantzitsuena subjektuen euskararen ezagutza maila dela agertu da. Aldagaien arteko harremanetan gehiago sakontzeko, hurrengo ereduan (2 irudia)
|
euskaraz
egiteko gai diren subjektuak bakarrik erabiliko dira.
|
|
|
Lan honen emaitzetan ikusten den bezala, testuinguru objektiboak eta testuinguru horrekiko jarrerak, hautemateak, usteak eta gehienbat identitateak eragina duteeuskararen erabileran. Areago joanez,
|
euskaraz
egiteko gai direnen artean, aldagisoziodemografiko eta soziolinguistikoek, edo testuinguruak aldagai psikosozialekbaino eragin gehiago dute, pertsona horien euskararen erabilera azaltzeko lortu deneredu psikosoziolinguistikoak adierazten duen bezala. Azken emaitza hori bat dator orain arte euskarari buruz egin diren ikerketa gehienetan lortutako emaitzekin.
|
|
|
Ikerketan proposatutako eredua biazpilagin hauetan aztertu da: lagin osoan (Hego Euskal Herriko unibertsitateetakotitulazio ezberdinetako lehen kurtsoko edo kurtsoetako ikasleak) (1 irudia), aldebatetik, eta lagineko
|
euskaraz
egiteko gai diren subjektuekiko azpilaginean (2.irudia), bestetik. Bi azpilaginekiko emaitzetan oro har eredu bera lortzen da, esperozitekeen bezala.
|
|
|
aldagai hori boteretsuena balitzbezala agertzen delako euskararen erabileran, lagin osoko kasuan (1 irudia); errazada hori ulertzea, nekez erabili daitekeelako nahiko ezagutzen ez den hizkuntza.Horrez gain, ezberdintasun nagusia jarreren aldagaiekin gertatzen dena da: laginosoko ereduan agertzen ez delako, baina bai
|
euskaraz
egiteko gai diren subjektuekin lortutako azpilagineko ereduan; beraz, identitatearen aldagaiekin batera, aldagai estari psikosoziala osatzen duelako, euskararen erabilera horrela baldintzatuz.Identitatearen eta jarreren arteko konparazioa eginez, identitatea da eragin handienez aldagai estari psikosoziala baldintzatzen duena, espero zen bezala.
|
|
|
Erdaraz, zergatik?, galda dezake norbaitek. Ba, besteak beste,
|
euskaraz
egiteko gai ez nintzelako, itzulpen huts bati ekin nionean laster aski konturatu nintzenez. Gaitasun bidean bi lagunek ipini ninduten, batez ere8 Han, Errenterian  bertan, Martin Lekuona zenak (G. b.), don Manuelen anaiak; gero, Burgosen, Ander Artzelus" Luzear" ek:
|
|
2002
|
|
|
Zazpi titulaziotan ikasle euskaldunen kopurua %20tik gorakoa zen, eta gainerakoetan %15en ingurukoa. Batzordearen inkestaren arabera, ikasleriaren %24euskaraz zerbait ikasteko prest zegoen (2.540 ikasle) baina, beti ere inkestatzaileeniritziz, ikasketak
|
euskaraz
egiteko gai zirenen egiazko kopurua %18koa zen (1.900ikasle). Ikasturte berean maila ez unibertsitarioan ikasketak euskaraz eginakzituztenen kopurua% 12koa zen? 1.270 ikasle osotara?.
|
|
|
Gainera, lehenagotik zetorren baina azken hogeita bost urteotan gauzatuz joan den euskal mugimenduaren eraginez, giza elementuarenoinarriak irauli egin dira. Beren jakintza arloan euskarazerosotasunez jardun zezaketen irakasleak ia ez egotetik, gaur egun mila irakasle euskaldun —beren lan unibertsitarioa
|
euskaraz
egiteko gai direnak eta egunero horreladiha rdutenak, alegia— baino gehiago izatera iritsi gara. Euskaraz ikasten ari diren ikasleen kopuruak erraz gainditzen du hogei milaren maila.
|
|
2005
|
|
|
Berria, ETB dos ekoak eroso eta Euskadi Irratia itzultzaile, kazetari ikasketak euskaraz egin dituztenak barne. " Relaciones publicas" atalean bai, hor
|
euskaraz
egiteko gai izango dena mantenduko dute. Eta Kontseiluaren ziurtagiria sinatuta dutenez, bula.
|
|
|
Herrietako berrien bidez, kolorez eta argazkiz hurbildu nahi dute Euskal Herriko Ekialdean
|
euskaraz
egiteko gai den irakurle urria. Urriko zenbakia aurkeztu berri dute eta dagoeneko Gabonetakoa prestatzen ari dira.
|
|
2008
|
|
|
Eta eskolako hizkera zuzena bada! Zer egiten dugu ikasleak matematikako edo fisikako problemen ebaz pena
|
euskaraz
egiteko gai izan eta, eskolakoa edo liburuetakoa ez den bertze mintzo batean ari den norbaitekin bi minutuko elkarrizketa xume bat izateko gai ez badira. Zerbaitek huts egiten du hor.
|
|
|
–Maisua? ez zela
|
euskaraz
egiteko gai eta ea horregatik Akademia batean ez ote zuten onartuko jeltzaleek323 Amaitzeko,. Kizkitzak?, euskaltzain sabindarren bermea aipatzen zuen alderdikideek Akademian konfia zezaten (Eleizalde, Olabide eta Eguzkitza). Ikusten denez argudio hauek guztiak jeltzaleak konbentzitzeko idatzi ziren324.
|
|
|
Administrazioan ere, Hezkuntza edo Osasun arloan, euskarak duen lekua egunetik egunera zabalagoa da.
|
Euskaraz
egiteko gai den herritar kopurua gora doa, eta hala islatu zuten EUSTATek ekainean kaleratutako datuek: euskaldun kopuruak 40.000 lagun gehiago batu zituen Gipuzkoan urteen artean.
|
|
|
Administrazioan ere, Hezkuntza edo Osasun arloan, euskarak duen lekua egunetik egunera zabalagoa da.
|
Euskaraz
egiteko gai den herritar kopurua gora doa, eta hala islatu zuten EUSTATek ekainean kaleratutako datuek: euskaldun kopuruak 40.000 lagun gehiago batu zituen Gipuzkoan urteen artean.
|
|
2009
|
|
|
Kontuan hartu gabe ezin da utzi, bestalde, gaztelania nagusi duen prentsan ere lekua egiten zaiola euskarari, oso leku apala bada ere; zenbaitetan, testimoniozkoa baino ez. Bilakaera honen garrantziaz ohartzeko aski da gogoan izatea, duela hogeita bost urte, euskararen presentzia hedabideetan hutsaren hurrengoa zela, ezerezetik oso hurbil zegoela, eta, gaur egun, ehunka diren bezala euren lan profesionala
|
euskaraz
egiteko gai diren eta hala egiten duten kazetariak, garai hartan ez zirela dozena pare bat baino askoz gehiago. Horretan ere perspektiban baloratu behar baita hizkuntza errealitatea.
|
|
2010
|
|
|
Datu kuantitatiboak edo estentsiboak eskuratzeaz gainera informazio kualitatiboa edo intentsiboa behar dugu jakite kontuen esparruan: euskaraz dakiten ikasle horiek zer neurritan elebidun diren, eta bereziki zer neurritan
|
euskaraz
egiteko gai diren, jakin behar dugu. Jakite esparrutik erabileraalorrera pasa dugu gero, jakina, balorazio osatua egin ahal izateko213.
|
|
|
Irakurketa idazketa
|
euskaraz
egiteko gai direnek lehen aldaketa eredura. Irakurketa idazketa erdaraz.Ikasgaiak euskaraz eta erdaraz, erdi eta erdi.3 urtean, irakurketa idazketa euskaraz.
|
|
2013
|
|
|
Adibidez, ulertzeko bai baina hitz egiteko gai ez den langilea hilabete batez ikasten aritzen da, eta hona euskara ahoan duela etortzen da, gerora maila lantokian hobetzeko. Inportantea da, langile berria lehenengo harremanetan
|
euskaraz
egiteko gai izatea, zeren gaztelaniaz badator, gero ezin dira 200dik gora lankideren hizkuntza ohiturak aldatu.
|
|
|
Taldean zenbat euskaldun eta zenbat erdaldun egon diren jaso egiten da fitxan. Euskalduntzat hartzen dira elkarrizketaren bat
|
euskaraz
egiteko gai direnak; ulermena soilik ez da nahikoa euskalduntzat hartzeko. Elkarrizketatuen ezagutza eta eraLantokietako ahozko erabileraren neurketak.
|
|
2014
|
|
|
Bertan, Patxi Larretxea dauka irakasle eta entrenatzaile. Bartzelonako Euskal Etxean izan zuen Marc Duchek euskararen eta herri kirolen lehen berri, eta elkarrizketa oso hau
|
euskaraz
egiteko gai izan da, entrenatzera joan baino lehen.
|
|
|
Zentzu horretan, datu bat ere nabarmendu du: 1990eko datuen aldean halako bi direla egun
|
euskaraz
egiteko gai diren langileak (%59, 9).
|
|
2016
|
|
|
Profesionalen euskara gaitasuna jakiteko UEMAk Osakidetzako eta Osasunbideako plantillak begiratu ditu eta langileok haien lanpostuetan zein hizkuntza eskakizun dituzten eta hori egiaztatuta duten ala ez aztertu du. Gerta daiteke ordea (eta alboko taulan gertatzen dela ikusiko duzue), hizkuntza eskakizuna izan eta euskaraz aritzeko gaitasunik ez izatea, eta alderantzizko adibideak ere badira, badira hizkuntza eskakizuna eduki ez arren
|
euskaraz
egiteko gai diren medikuak. Egoera horiek xehetasun gehiagoz jakiteko asmoz, udalerrietako euskara teknikariekin, politikariekin, osasun etxeetako langileekin eta herritarrekin hitz egin dute.
|
|
|
" Ordudanik osasun etxe batzuetan egoerak hobera egin badu ere, beste batzuetan okerrera egin du edo bere horretan irauten du". Bereziki larritzat ditu udalerrian profesional guztiak (gehienetan profesional bakarra dute, edo medikua edo pediatra)
|
euskaraz
egiteko gai ez diren adibideak.
|
|
|
Eskuineko orrialdeko taulan agertzen diren kolore berde gorriek profesionalek hizkuntza gaitasuna duten ala ez adierazten dute, eta alboko oharrak irakurrita jakin daiteke, eskakizuna albo batera utzita, medikua edo pediatra
|
euskaraz
egiteko gai den ala ez. Hala ere, horrek ez du esan nahi, demagun Etxalarren, urte osoan pediatra euskalduna dutenik.
|
|
|
|
Euskaraz
egiteko gai direnek, noiz, non, nola, zergatik egiten dute (edo ez) euskaraz?
|
|
|
Kezka eta galdera da:
|
euskaraz
egiteko gai direnek, noiz, non, nola, zergatik egiten dute (edo ez) euskaraz. Euskaraz egin dezaketen guztiek ez baitute egiten, gai izatetik hiztun izaterako pauso horretan galera dago.
|
|
|
51) badirudi gaitasun erlatiboak eragin zuzena duela erabileran: zenbat eta errazago
|
euskaraz
egiteko gai izan, orduan eta maizago egiten da euskaraz4 Hitz egiteko erraztasun honen kontuarekin lotura zuzena du amahizkuntzak edo lehen hizkuntzak: euskara lehen hizkuntza dutenek errazago hitz egiten dute euskaraz.
|
|
|
«Lehen eta bigarren eskakizunek ez dute bermatzen euskaraz normal jarduteko gaitasuna, euskaraz eroso sentitzea. Jende horrek, bere laneko zenbait kontu
|
euskaraz
egiteko gai izan arren, gaztelaniarako joera izaten du. Ikasketa prozesua ez litzateke eten behar euskaldun oso diren arte».
|
|
|
Bere deserosoan, aipatu konpromiso/ zin egite/ kode etikoaren lehen bi puntuak betetzea edonola errazagoa da 3 puntua betetzea baino, behin dakigunean behintzat parean dugunak ulertzen gaituela. Ez dugu sikiera behar gure solaskidea
|
euskaraz
egiteko gai izan dadin. Nahikoa dugu ulertzen bagaitu.
|
|
2018
|
|
|
AEKren beste langile taldeetan bezala," interesa da ere laneko errealitate bati erantzutea, hizkuntza mailan", Galerasek dioenaz. " Langile guztiak banan banan ikusten ditugu, eta bakoitzaren lanpostuaren arabera ikusten dugu zer maila behar luketen lortu frantsesez egiten dutena
|
euskaraz
egiteko gai izateko", gehitu du.
|
|
|
"
|
Euskaratik
egiteko gai izan behar dugu, euskaraz baino areago"
|
|
|
Ni ez nintzateke halako baieztapen biribila jaurtitzera ausartuko. Euskaldun berri asko baitago lanean aurkitzen dutenak euskaraz egiteko gune bakarra, eta gazte asko sartzen baitira lanera B1 edo B2 titulua besapean dutelarik baina lana
|
euskaraz
egiteko gai ez direnak. Hau da, denetik dago.
|
|
|
kulturzaletasuna sustatu behar da herritarren artean; euskalduntze prozesua ezin da hizkuntza ezagutzera mugatu, hizkuntza ikastearekin batera, kulturatze prozesua gauzatu behar da; euskal kulturari ikusgarritasuna, erreferentzialtasuna eta zentraltasuna emango dion kultur politika. Gero eta jende gehiago dago
|
euskaraz
egiteko gai dena, baina eskolak eta euskaltegiek egiten duten lana osatu ezean, ezagutza soilean geratzen gara.
|
|
2019
|
|
|
Hipotesi gisa esan dezagun, eremuaren arabera erabilera aldatzeak zerikusia izan dezakeela eremu horietako bakoitzean hiztunak dituen benetako erabilera aukerekin. Hau da, aurrez aurreko harremanetan, mintzakideen hizkuntza gaitasunarekin(
|
euskaraz
egiteko gai diren edo ez) eta kultura kontsumoaren kasuan, hizkuntza batean eta bestean dagoen kultura eskaintzarekin. Izan ere, erabilera maila altuenak mintzakide guztiak (edo ia guztiak) euskaldunak izango direla pentsatu daitekeen eremuetan aurkitu ditugu:
|
|
2020
|
|
|
Horrenbestez, gaitasunari dagokionez, ahozko elkarrizketa erraz eta sinple batzuk
|
euskaraz
egiteko gai da bai, baina bere lan politikoak eskatzen duen hizkuntza gaitasunik ez duela uste dugu, eta oroit beza irakurleak ez garela hiztun arruntaz ari, baizik eta EAEko lehendakari izateko alderdi batek proposatzen duen pertsona batez; horrenbestez, hizkuntza profil hori izatea aski da EAEn lehendakari izateko 2020an?
|
|
|
Azken inkesta honen arabera, Nafarroako 15 urte edo goragoko biztanleen %27, 9k dakite zerbait euskaraz, denera 152.400 pertsonak. Kopuru horretan, inkestak batu egin ditu euskara menperatzen duten hiztunak eta euskara menperatu ez baina egunerokoan erabiltzeko esaldi arruntak
|
euskaraz
egiteko gai direnak.
|
|
2021
|
|
|
Lehen hitza
|
euskaraz
egiteko gai diren kontsumitzaileei zuzenduta dago eta merkataritza sektorean euskararen erabilera bultzatzea du helburu.
|
|
|
Izan ere, ' Jarri betikoa' da denda edo taberna batean konfiantza handiena ematen duen esaldia. Hala, euskara egunerokotasunean erabiltzeko hizkuntza gisa eta konfiantza sortzeko bide gisa aurkezten du kanpainak, eta bereziki lehen hitza
|
euskaraz
egiteko gai diren kontsumitzaileei zuzenduta dago. Mezu horri spot baten forma eman zaio eta hori da kanpainaren ardatza.
|
|
2022
|
|
|
helburu duela «euskal sektore publikoak herritarrekiko harremanetan euskara eta gaztelania inolako diskriminaziorik eragin gabe erabili ahal izatea bermatzea». Horren bermatzaile langileak izango direla dio, baina aurreikusten du egon daitezkeela kasuak zeinetan komunikazioa
|
euskaraz
egiteko gai izan ez daitezkeen, «gutxieneko ezagutza» izan arren: «Erakundearen zerbitzura dauden guztiek gutxieneko ezagutza izan behar dute herritarrari harrera egiteko, eta, behar izanez gero, komunikazioa euskaraz dakien langile batengana bideratzeko, erakundeak horretarako aurreikusitako protokoloen arabera».
|