|
2000
|
|
|
Bestalde,
|
Euskararen
berreskurapen prozesuari begira guztiz ezkor eta aurpegiiluneko ikusiko luketenen aurka, bestelako aurpegiaz ageri zaigu Txillardegi, JosuneAristondo ren. Euskararen Normalizazio bidean urrats berriak, izeneko artikuluarenberri ematean:
|
|
|
AMONARRIZ, Kike; LARRAÑAGA, Iñaki; EGIA, Gotzon Euskal Herriko hizkuntz normalizazioaren zenbait alderdi. 32 zk. (1984), 5
|
Euskararen
berreskurapen prozesua helduen munduan. 42/ 43 zk. (1987), 85
|
|
|
|
Euskararen
berreskurapen prozesua helduen munduan. 42/ 43 zk. (1987), 85
|
|
2006
|
|
|
Hizkuntzen arteko ukipen egoera, egoera aldakor bezala hartzen da; horren bilakaerak ez du, halabeharrez, norabide bakarra.
|
Euskararen
berreskurapen prozesuan behatutako aurrerapausoak ukaezinak badira ere, galerak eta atzerako joerak datuetan bertan antzeman daitezke. Horiek bere osotasunean azterturik datozen urteotako aldaketak zein nolakoak izan daitezkeen adieraz diezagukete.
|
|
|
|
Euskararen
berreskurapen prozesua kualitatiboki hizkuntz funtzioen berreskurapenari lot badakioke ere, prozesuaren norabideaz askoz ere esanguratsuagoak dira alderdi demolinguistikoak. Hiztun kopuruen aldakortasuna eta hiztun
|
|
|
Testuinguru horretan abiatu da
|
euskararen
berreskurapen prozesua frankismoan. Guraso militante eta hiritar batzuek uko egiten diote euskara galtzeari.
|
|
2007
|
|
|
Horixe da, beraz, abiapuntua.
|
Euskararen
berreskurapen prozesuan, hizkuntzaren biziraupenean eta hemendik aurrerako guztietan HEAk estrategikoki duen garrantziaz aspaldian jabetu ginen, eta horixe da geure lanaren ardatza. Ez dago euskararen etorkizuna bermatzerik tarteko belaunaldia bermatuta ez badaukagu.
|
|
2008
|
|
|
Gai garrantzitsua iruditzen zitzaigun, beraz, Zarauzko Udaletik proposatu zigutena. Gai estrategikoa, ezbairik gabe,
|
euskararen
berreskurapen prozesuan.
|
|
|
|
Euskararen
berreskurapen prozesua hezkuntzan hasi zen, belaunaldi berrien euskalduntzea lortzeak, euskararen etorkizuna bermatuko zuen ustean eta neurri batean hala da. Hala ere, politika integral eta nazionala behar da euskara berreskuratzeko, herritarrak, eragileak eta instituzioak batuko dituena eta bizitzako arlo guztiak ukituko dituena, euskararen ofizialtasuna bermatu eta lehentasunezko hizkuntza gisa hartuz.
|
|
|
Esan bezala,
|
euskararen
berreskurapen prozesua hezkuntzarekin hasi zen, aro modernoan, orain dela 40 urte euskarazko eskolak, Ikastolak sortuz, ziur gainera, euskararen berreskurapenik ez dela izango belaunaldi berriak euskaldundu gabe.
|
|
|
|
Euskararen
berreskurapen prozesua azkartzea ezinbestekoa da. Hau da, egun Euskal Herrian euskara ez dakitenek ikastea, eta bere erabilera esparru eta eremu berrietan handitzea, ahalik eta eperik laburrenean.
|
|
2009
|
|
|
Gure dimentsio kognitiboak ezin du gure dimentsio emozionala lotu. Zeintzuk dira
|
euskararen
berreskurapen prozesuarekin lotuta dauden emozioak. Ematen al diegu bide emozio horiei?
|
|
|
Zeintzuk dira
|
euskararen
berreskurapen prozesuarekin lotuta dauden emozioak?
|
|
|
1
|
Euskararen
berreskurapen prozesua azkartzea ezinbestekoa da. Hau da, egun Euskal Herrian euskara ez dakitenek ikastea, eta, bere erabilera esparru eta eremu berrietan handitzea, ahalik eta eperik laburrenean.
|
|
2013
|
|
|
Zalantza barik burutik pasatu zaidan lehen gauza denboraren abiadura izan da, zein azkar doan. Bestalde, 2013 urteak
|
euskararen
berreskurapen prozesuari dagokionez zer eman duen kontuan hartuta, abiadura bizkortu behar dugula ondorioztatu dut.
|
|
|
Horiexek dira, beraz, 2013 urteak
|
euskararen
berreskurapen prozesuan izandako zenbait gertakari. Egia da beste hainbaten inguruan idazterik ez dudala izan, esaterako, Frantziako Gobernuak ikastolei egindako mehatxuak, 2014rako instituzioek aurkeztu dituzten aurrekontuak...
|
|
|
2013an Groundhog Day edo marmotaren egunaren sentsazioa izan dudala adierazi dut. Hortaz, espero dezagun hurrengo urtean artikulua egiteko eskaera jasotzean aurtengoa bezalako Groundhog Day sentsaziorik ez izatea; alegia,
|
euskararen
berreskurapen prozesuan aurrerapauso esanguratsuak eman direla idatzi ahal izatea. Hala bedi!!! j
|
|
2014
|
|
|
Euskararen erabilerak ez du goranzko biderik hartzen, espazio funtzional berriak bilatzeko eta lortzeko egundoko ahalegina egiten bada ere, arlo sozioekonomikoan duela urte batzuetako loraldia eten egin da, eta lan munduaren euskalduntzea deitu izan dena stand by egoeran dago, krisiaren erruz neurri batean, baina lan arloarekiko estrategia bera krisian sartu delako baita ere.
|
Euskararen
berreskurapen prozesua birpentsatu eta birplanteatu beharra dago beraz, baita esparru sozio-ekonomikoan ere.
|
|
|
|
Euskararen
berreskurapen prozesuek toki garapen estrategiak elika ditzakete, batez ere identitate sorreran duten garrantziari esker. Aldi berean, toki garapen estrategiek euskararen berreskurapen prozesuari ekarpen handia egiten diote sozio ekonomia alorrean egun duen muga gainditzeko bide berri bat zabaltzen duelako.
|
|
|
Euskararen berreskurapen prozesuek toki garapen estrategiak elika ditzakete, batez ere identitate sorreran duten garrantziari esker. Aldi berean, toki garapen estrategiek
|
euskararen
berreskurapen prozesuari ekarpen handia egiten diote sozio ekonomia alorrean egun duen muga gainditzeko bide berri bat zabaltzen duelako.
|
|
|
—
|
Euskararen
berreskurapen prozesuek toki garapen estrategiak elika ditzakete, batez ere identitate sorreran duten garrantziari esker. Aldi berean, toki garapen estrategiek euskararen berreskurapen prozesuari ekarpen handia egiten diote sozio ekonomia alorrean egun duen muga gainditzeko bide berri bat zabaltzen dutelako.
|
|
|
— Euskararen berreskurapen prozesuek toki garapen estrategiak elika ditzakete, batez ere identitate sorreran duten garrantziari esker. Aldi berean, toki garapen estrategiek
|
euskararen
berreskurapen prozesuari ekarpen handia egiten diote sozio ekonomia alorrean egun duen muga gainditzeko bide berri bat zabaltzen dutelako. Elkarrentzako mesede eta elkarren behar.
|
|
|
|
Euskararen
berreskurapen prozesuan aurrerapen esanguratsuak egin dira gazteen euskararen ezagutzaren gorakadari dagokionez, baina, badirudi ezagutza horretatik erabilerarako jauzian ez dugula erabat asmatzen. Hiztun belaunaldi berriei buruzko azterketek honako hau utzi digute agerian:
|
|
|
Alderantziz, hasieratik beretik, sektore euskaltzaleak kritiko agertu ziren diskurtso abertzalearen bilakaera harekin, eta jarrera haren kontra eginez, kargu hartu zieten alderdi abertzaleei. Sektore haien iritzian,
|
euskararen
berreskurapen prozesua motelegia zen eta geldotasun hura, besteak beste, alderdi abertzaleen eraginkortasun ezari, eta konpromiso eta kontzientzia faltari leporatzen zioten; instituzioetan zeuden alderdi abertzaleei, nagusiki. Euskarak eta euskal kulturak, biziko baziren, berehalako esku hartzea behar zutela uste zuten; beste helburu batzuek baldintzatu gabeko eta konplexurik gabeko esku hartzea behar zuen izan gainera, lehentasun osoa euskararen berreskuratzeari emango ziona.
|
|
2015
|
|
|
Ekimen hauen balorazioa alde batera utzita argi dagoena da
|
euskararen
berreskurapen prozesuan beste urrats bat izan zirela, nolabaiteko mugarria; izan ere, familiaren eragile profila zehazten da, ordura arte eskolak izandako protagonismoari elementu/ agente berri bat gehituz. Honekin batera esan daiteke egitasmo zehatz hauek zituzten helburuak finkatzerakoan, aurrerantzean euskararen familia bidezko transmisioaren inguruan bideratuko ziren mezuak ezarrita geratuko zirela.
|
|
|
|
Euskararen
berreskurapen prozesuari eman behar zaion autonomia horrek ez gintuzke harritu. Izan ere, askotan kritikatu zaio, eta arrazoiz, ezkerreko nazionalismoari Helburu Handien pean (Independentzia, Sozialismoa) beste borroka batzuk ostentzea; haiek lortuta, dena lortuko zelakoan, berez, perfektua izango zen gizartean.
|
|
|
AMUNDARAIN, Dionisio: ?
|
Euskararen
berreskurapen prozesua helduen munduan?, in Jakin aldizkaria, 42 zenbakiak, 1987, 85 or.
|
|
2017
|
|
|
Ez ote datza horretan Korrikaren funtzio nagusia? Sentimendu horren eraikuntza soziala ez ote da
|
euskararen
berreskurapen prozesurako palankarik eraginkorrena?
|
|
2018
|
|
|
Oraindik orain, euskaldunek euskara erabiltzen dute estatistikoki itxaro daitekeena baino gehiago. Kezkatuta gaude, nola ez,
|
euskararen
berreskurapen prozesua indarra galtzen ari delako. Halere, soziolinguistika matematikoaren ikuspegitik, zehatzago, hizkuntzen arteko ukipen egoeraren eredu estatistikoaren arabera euskararen hiztun elkarteak euskararen erabilera sozialaren oinarrizko mailari eusten diola baiezta dezakegu.
|
|
|
Baina testuingurua ezberdina izan arren, Moringen ekarpena baliagarri gertatzen zaigu gurea ere ulertzeko, bereziki hizkuntza hautuaren faktore garrantzitsuenetan kokatzen baitu nortasuna. Eta arestian ikusi dugun moduan,
|
euskararen
berreskurapenaren prozesuan nortasunari lotutako aldaketak handiak izan dira.
|
|
2019
|
|
|
–
|
Euskararen
berreskurapen prozesuan, goitik beherako, ikuspegia da giltzarria (botere politikoa, hizkuntza legeria, bete beharreko neurriak, etab.) eta erakargarritasunaren debateak funtsezko eztabaidatik aldentzen gaitu edo, okerrago dena, aldendu nahi gaitu.
|
|
2020
|
|
|
Josu Amezaga Albizuren esanetan, pertsona ahulak nola, hala jotzen ditu birusak bortitzen hizkuntza ahulak ere. Eta
|
euskararen
berreskurapen prozesuan XX. mendean zehar gure herrian egindakoa izugarria izan bada ere, euskarak hizkuntza gutxiagotua izaten jarraitzen du. XX. mendeko euskalduntze prozesuak agortze zantzu nabariak bazituen (euskararen kale erabileraren adierazleek agertzen duten geldotze/ atzeratze joera hor dugu; iparraldean inoizko erabilera indizerik baxuenak...), COVID agerian utzi du ereduaren hauskortasuna.
|
|
2021
|
|
|
Robert Boostrom en hitzetan (Boostrom 1998, 397)," metaphors are how we see the world", hau da, metaforek mundu ikuskera bat adierazten dute, eta bidea ematen dute bestela agerian geratuko ez liratekeen fenomenoak antzemateko. Egun ezagutzen dugun
|
euskararen
berreskurapenaren prozesua abiatu zenetik, asko izan dira horri begira sortu eta erabilitako metaforak (Järlehed 2008); prozesua bera izendatzeko, baina, batez ere, hiztunak prozesura erakartzeko. Azken urteotan" aktibazioa" ren kontzeptuaren inguruan sortutako leloak adibide interesgarriak lirateke1 Aktibazioaren nozioak euskal soziolinguistikak bizi duen momentuaz eta etorkizunera begira dituen erronkez hitz egingo liguke, Ane Ortega, Jone Goirigolzarri eta Est� baliz Amorrortuk dioten moduan (2021, 2):
|
|
2022
|
|
|
Hein honetan, gure lehenengo hipotesia:
|
euskararen
berreskurapen prozesuetan, hizkuntza kulturarekin batera biziberritu da.
|
|
|
Kontseiluan egindako azken hamabi urteak «intentsitate handikoak» izan direla aitortu zuen Bilbaok, baina gaineratu
|
euskararen
berreskurapen prozesuak behar duela «intentsitatea». Baita prozesu hori «azkartzea» ere:
|