|
2000
|
|
|
Besteetan, etiketa bat diseinatzeak, euskaraz edo gaztelaniaz, berdin balio du". Gainera etiketen leku mugatuari eta euskaraz irakurtzeko ohitura eskasari egotzi dio etiketetan
|
euskarak
duen presentzia txikia.
|
|
|
euskalduna, mistoa eta ez euskalduna. Euskararen Legeaz egin daitezkeen balorazioak alde batera utzirik, Liburutegi Publikoen antolaketa berrirako egin diren dokumentuetan
|
euskarak
duen presentzia nabarmendu besterik ez dugu eginen. Zerbitzuen karteran hauxe aipatzen da espreski:
|
|
2002
|
|
|
Nire ustez, euskal gobernu guztiek euskararen alde egin duten apustu garbiagatik. Eusko Jaurlaritzari esker du
|
euskarak
duen presentzia, euskal gobernu guztiek, batak bestearen ondoren, egin duten ahaleginagatik. Eusko Jaurlaritzari eta Eusko Legebiltzarrari, bistan da, parlamentuei baitagokie legeak egitea, kasu honetan hizkuntzaren inguruko legeak egitea.
|
|
2005
|
|
|
Nafar aldizkariaren kasuan, euskara, langai zein ikergai zen, eta bertako erredaktoreek hizkuntza nahiko ondo zekiten. Hola, Gasteizko RPEan
|
euskarak
zuen presentzia testimonialaren aldean (%2), Iruñeko buletinean, 1878 urteetan, euskarazko testuek %18 bete zuten. Nafar aldizkarian, euskarazko artikulu gehienek alboan itzulpena eduki arren, gaztelaniazko bertsio gabekoak ere baziren.
|
|
2007
|
|
|
Hedabideetan
|
euskarak
duen presentzia ere sendotu da autonomi estatutua abian dagoenetik. Ikus entzunezko hedabideetan (irrati, telebista), egunkarietan, aldizkarietan, aldizkari digitaletan, liburugintzan... euskara normalizazio bidean jarri da.
|
|
|
Baina euskarazko berbek badituzte medioak.
|
Euskarak
badu presentzia. Euskarak badu eroslea, egunero, astero, hilero, urtero sosak begia belarria eskua hor daukana.
|
|
2008
|
|
|
Errealismoaren ahotsa ozena eta boteretsua baita bazter guztietan. Ezin saihestu errealitate soziolinguistikoaren latza inola ere, eta orduan Sustrai Colinaren. Niri, Journal en
|
euskarak
duen presentzia urriak ematen dit tripako mina, galdera ziriari, Hur Gorostiagak nolabait erantzun behar.
|
|
|
Haurraren hurbileko egoera soziologikoa hobeto ezagutzeko, gurasoei etxean
|
euskarak
duen presentziaz eta gurasoen arteko euskararen erabileraren berri ere itauntzen zaie galdetegien amaieran. Galdera horiek Euskal Herriko familia mailako egoera soziolinguistikoa ezagutzeko aukera paregabea ematen dute.
|
|
2009
|
|
|
Eta zer izan daiteke nik Txillardegiren omenezko ale honi eman diezaiokedana? Une honetan Donostiako Udalean dudan arduraren ikuspuntutik eta Txillardegiren euskalduntasuna eta euskaltzaletasuna miresten ditudan aldetik, gure hirian, Donostian,
|
euskarak
duen presentziaz eta euskararen normalizazioa erdiestera begira egiten direnaz aritzea erabaki dut. Gainera, gure bidelaguna, beti ikusi dut bere donostiartasunaz harro, edo hala irudikatu dut nik behintzat.
|
|
2011
|
|
|
...ziago dago orain euskara Batuarekin, lehen hizkuntza estandarrik gabe zegoena baino. zientziak, hizkuntzalaritzak eta soziolinguistikak kasu honetan, ekarpen erabakigarriak egin ditu euskararen biziraupenean. euskararen eredu estandarrik izan barik, adibidez, nekez izan genitzake dauzkagun euskarazko hedabideak, nekez idatz genitzakeen wikipediako euskarazko 100.000 artikulu eta nekez lor genezake
|
euskarak
duen presentzia hezkuntza sisteman. esan moduan, egia da, gizarte zientzietako lanabesek, gaur gaurkoz, ez digutela ahalbidetzen geroa igartzea baina oso erabilgarriak dira euskararen egoera aztertzeko eta bere biziraupenerako erabaki egokiak hartzeko. egia da, bestetik, soziolinguistikazko teoriak gaurkotzea eta eraberritzea behar beharrezkoa dugula eta, horrekin batera, soziolinguistika aplikat...
|
|
|
Hau da, erdarak dira, frantsesa eta espainiera, hizkuntza nagusiak Euskal Herrian dauden merkatuetan eta hala agertzen zaigu marka izenetan. Hala ere,
|
euskarak
badu presentzia bat: zenbat eta euskaldunagoa ingurua edo jarduera sektorea, orduan eta presentzia handiagoa; baina ez da inguru eta sektore horietara mugatzen.
|
|
2012
|
|
|
Joan den ostiralean, ekainaren 22an, Arabako Foru Aldundiak antolatzen duen Gerardo Lopez de Guereñu lehiaketaren bigarren edizioaren sari emate ekitaldia egin zen Gasteizen, Arte Ederren Museoan. Araban dagoen euskal toponimia ezagutzea, batetik, eta herrialde horretan
|
euskarak
duen presentziaren berri ematea, bestetik, dira lehiaketa horren helburu nagusiak.
|
|
2014
|
|
|
Parrandetan
|
euskarak
duen presentziaz ari dira.
|
|
|
Bilbon, duela 30 urte %9 ziren euskaldunak, eta %23 dira egun. Euskararen erabilera %3 da, ordea, eta puntu bakarra egin du gora 80ko hamarkadatik. Horrek adierazten du ahozko erabileran aurrera egin ezina eta
|
euskarak
duen presentzia urria. Halere, bilbotarren lautik batek euskaraz dakiela, bada hor landu beharreko jokaleku bat.
|
|
|
Euskal Herria ikuspuntu politiko administratibotik banatuta baldin bada ere (goian erran bezala), badira lurraldeen artean antzbatzukhezkuntza sistemari dagokionez eta hartan
|
euskarak
duen presentziari doakionez.
|
|
|
La Voz en kasuan esaterako, 1890eko hamarkadan Donostiatik probintziako herrietara zabaltzen hasi zen eta berehala herriotako kronikak sistematikoki kaleratzen hasi ziren. Horrek, hizkuntza politikan aldaketa handirik ekarri ez bazien ere, errepublikanoen artean
|
euskarak
zuen presentziaz jabetzeko balio du. Errepublikano askok etxean eta kalean euskara erabiltzen zutela pentsatzen da, baita alderdien ospakizun askotan ere, herrietako kronikek adierazten duten moduan.
|
|
2017
|
|
|
Neskek gehiago erabiltzeko bi arrazoi ematen zuten: ...praktikak. haurtzaroan euskararen inguruan jasotako mezuak ahultzearekin batera, nerabeak heldutasunera begira daude. heldu izate horretan gaztelania nabaritzen dute prestigio hizkuntza gisa. nerabeek kapital sinbolikoa edukitzeko gaztelania garrantzitsua dela hautematen dute, eta ez dituzte euskararekin lotutako diskurtso erakargarririk topatzen. horri gehitzen zaio gazteen aisialdiko jardueretan
|
euskarak
duen presentzia urria. azken finean, behatutako prozesuetan oso argi ikusten da hizkuntzaren bidez nerabeek identitatea nola performatzen duten. hau da, hizkuntzaidentitatea ere, generoarena bezala, etengabeko osaketa eta aldaketa prozesuan dagoela ondorioztatu daiteke, eta prozesu horretan etengabe heldu izatera iritsi behar dutela jasotzen dutenez, pertsona helduaren papera performatzeko gaztel...
|
|
|
4.3.2 Eztabaida taldeen analisia: ikasleen eguneroko bizitzan
|
euskarak
duen presentzia eta hizkuntza ohiturak
|
|
|
Biola batekin liburua publikatu genuen, idazlearen poema ezezagunekin, eta orain dela hiru urte Harri eta Herriren edizio berri bat plazaratu genuen, liburuaren 50 urtemugan?. Andres Urrutia euskaltzainburuak Bilbon
|
euskarak
duen presentzia nabarmendu nahi izan du, Arestiren izena eta izana nabarmenduz: –Aresti euskarazko kulturaren zutabe da, eta Bilbon gogoratu behar dugu hori.
|
|
|
Nerabeek kapital sinbolikoa edukitzeko gaztelania garrantzitsua dela hautematen dute, eta ez dituzte euskararekin lotutako diskurtso erakargarririk topatzen. Horri gehitzen zaio gazteen aisialdiko jardueretan
|
euskarak
duen presentzia urria. Azken finean, behatutako prozesuetan oso argi ikusten da hizkuntzaren bidez nerabeek identitatea nola performatzen duten.
|
|
|
Buenos Airesko euskararen ondadearen sinesgarritasuna gorabehera, ezin uka daitekeena da
|
euskarak
bazuela presentzia nabaria orduko Argentinan, eta gogoeta biztu zuela hango euskal intelligentsiaren baitan. Horren froga dugu gorago aipatu dugun Daniel Lizarralde bera, edota La Vasconia aldizkariaren lerro editoriala.
|
|
2018
|
|
|
" Euskararen erabilera sendotu eta zabaltzea gizarte egiatan elebidun bateranzko urrats ezinbestekoa da. Euskararen funtzio soziolinguistikoetan eta hedapen sozialean aurrerapauso handiak eman diren arren, hainbat gizarte esparrutan oso ahula da
|
euskarak
duen presentzia".
|
|
|
Helburu nagusia eragin linguistikoa neurtu eta gune jakin horri egokitutako ESEP bat egitea da. Baita etorkizunean Lintzirinen kokatuko diren saltokien tramiteetan
|
euskarak
duen presentzia indartzea ere. Uste da, behin inguruko egoera soziolinguistikoa aztertuta, errazagoa izango dela bertan neurriak hartu eta aplikatzea, euskarri enpirikoa oinarritzat izanda.
|
|
|
Aitortzekoa da neurri batean, artikuluak dioen modura," XXI mendearen hasiera honetan euskarak lanerako hizkuntza gisa duen balioa hutsaren parekoa dela". Neurri batean diot, aitortzekoa delako aldi berean, hainbat esparrutan, bereziki herri administrazioaren esparruan hartu diren hainbat erabakik eragin nabarmena izan dutela bai gizartean bere osotasunean
|
euskarak
duen presentzia handitzeko, erabilera sustatzeko, eta maila bateko ospea emateko (kontsulta daitezke horretarako Inkesta soziolinguistikoak). Era berean, esan daiteke, orain artean EAEko hezkuntza sisteman ereduak izan duen populazioan onartze ia erabatekoa oso lotua dagoela, hain zuzen, esparru honetako lan munduaren inguruan sortutako espektatiben tamainarekin (esan bezala, Nafarroan eta Iparraldean beste modu batera doaz gauzak).
|
|
|
Bizkaiko Foru Aldundiak merkataritza, ostalaritza eta Lanbide Heziketa arloko ordezkariekin topaketa ospatu du Euskal Museoan, bertan, sektorean
|
euskarak
duen presentzia eta hizkuntzaren erabilera areagotzeko hausnarketa egin da. Aldi berean, sektore horietako esparru ezberdinetan euskararen presentzia handitzeko gakoak jasotzen dituen Kaixo Agur eskuliburua aditzera eman da topaketan.
|
|
2019
|
|
|
—. eus domeinuen bakarrik %10k ez du euskara edukirik, eta, esan daiteke, beraz,. eus domeinua dela euskararen arnasgune digitala. Beste domeinu nagusietan euskarak eragin gutxi du, eta. org da horien artean euskara gehien erabiltzen duen domeinua, %31rekin. horrek esan nahi du internet domeinuetan
|
euskarak
duen presentzia txikia dela, eta euskarazko domeinuak. eus domeinuan metatzen ari direla.
|
|
2020
|
|
|
Ondorio batera heldu da, beraz: «Euskal Herriko Interneten
|
euskarak
duen presentzia kalean duen erabilerarekin parekoa da». Hau da, %14ren bueltakoa.
|
|
|
Euskarazko herri ekimeneko komunikabideak bederen elkarrekin pentsatzen eta jokatzen hasiak dira. Herri aberatsa gara, horrek isla zuzena duelarik Interneten eta informazioaren teknologian
|
euskarak
duen presentzia handian. Eta beste zenbait.
|
|
|
“Aztertutako herri gehienetan immigranteen erdiek astia hartu dute noizbait euskara ikasteko”, azaldu dute Eizagirrek eta Urrestarazuk, “baina kontuan izan behar da euskararen arnasguneetan bizi direla guztiak”. Hots, udalerrien egunerokotasunean
|
euskarak
duen presentziak, erabilerak, asko eragiten duela ondorioztatu dute.
|
|
2021
|
|
|
Horrekin lotuta dagoen beste datu bat: gaur egun gazte kulturako agerpen hegemonikotzat har ditzakegun eremuetan
|
euskarak
duen presentzia urria, ikus entzunezko munduan eta bideojokoen industrian15, esaterako.
|
|
|
Ikasleak bizi duen gertuko sarearen errealitateak eta bizi den gune soziolinguistikoak baldintzatzen dute fakultatean
|
euskarak
duen presentziaren pertzepzioa. EusEle taldekoek diote unibertsitatea ez dela ingurune euskalduna.
|
|
2022
|
|
|
Izan ere, Pantailak Euskaraz taldeko kideek uste dute pantailetan
|
euskarak
duen presentzia urri horrek baduela zer ikustekoa euskararen erabilerak behera egin izanarekin. " Arnasguneetan ere behera egin du euskararen erabilerak azken bost urteotan.
|
|
|
Kezkatuta belaunaldi gisa, euskaraz ez hitz egitearen etiketa eta hizkuntzarekiko arduragabe zama gainetik kendu ezin dugulako. Gutxik erreparatzen diote, ordea, gure belaunaldiak bizi duen globalizazio eta homogeneizazio prozesu basatiari; sare sozialek, pantailek, kultur erreferenteek eta hezkuntza ereduak gure hizkuntza ohituretan duen eraginari, eta digitalizazioaren lehia basati eta gordin horretan
|
euskarak
duen presentzia urriari. Baina, bada garaia euskararen etorkizunaren ardura norberaren bizkarrean jartzeaz gain baldintza materialez laguntzeko; baldintza horiek gabe eta haizearen kontra euskararen alde urratsak eman dituzten guztiei urratsaren garrantzia aitortzeko; egunero euskaraz bizitzeko hautu politikoa egin duten guztiei euskararen militante izaera aitortzeko.
|
|
|
Indargune nagusia orokorrean
|
euskarak
duen presentziaren pertzepzioan dago. Euskarak azken bost urteetan izan duen bilakaera eta aurrerantzean eduki lukeenaz iritzia eskatu da.
|
|
|
Hau da, euskara da ezarritako mugak apurtzen dituena, eta nolabait berriak ezarri nahi dituena. Garrantzitsua da azpimarratzea, testu horretan
|
euskarak
baduela presentzia bat–ikurrinen bidez ordezkatzen da euskara. Hala ere, euskarak ez die beste hizkuntzei aurre egiten, nazio bat eraikitzeko traba diren mugei baizik.
|
|
|
Azkenik, bideojokoen kontsumoa eta horretan
|
euskarak
duen presentzia aztertu dute. Hutsala da hor euskarak duen lekua:
|
|
|
Garai hartan, Hego Euskal Herrian parrokiako irratiak sortu ziren, tokian tokikoak eta indar gutxikoak; haien artean ezagunenak, Segura eta Arrate irratiak, baita lau hiriburutan jaiotako Herri Irratiak ere. Francoren diktadurapean, euskararen erabilera debekatuta zegoen arren, irrati horietan
|
euskarak
bazuen presentzia; baserritarrei kristau ikasbidea helarazteko aitzakiaz, «baserritarrek erabilitako hizkuntzan» ari ziren. Hala ere, euskarrena eta euskal kulturaren alde lan egiteagatik gatazkak izan zituzten Espainiako Informazio Ministerioarekin.
|
|
|
Horien artean, bereziki aipagarria da arlo digitalari ematen zaion garrantzia, hiru lan esparru zehaztu baitira: hizkuntza teknologiaren zein ingurune digitalaren esparruan sustatzen ari diren egitasmoak partekatzea (itzultzaile neuronala, Itzuli+ …), Interneten
|
euskarak
duen presentziaren garapenaren lanketa, bereziki wikipediaren bidez, eta haur eta gaztetxoekin jarduera saio digital baten proiektu esperimental bat egiteko aukera aztertzea.
|
|
2023
|
|
|
Ildo horretatik, Xabier Aizpuruak14 ere argi adierazi du, DBHko ikasleek gabeziak dituztela euren testuingurua soziolinguistikako ezagutzen bidez interpretatzeko. Hortaz, gizartean
|
euskarak
duen presentzia eta pertzepzioa aintzat hartuta lan egitea dagokigu euskal hezkuntza sisteman lanean dihardugunoi.
|
|
|
Ikus entzunezkoetan
|
euskarak
duen presentziaz eta sarean euskarazko edukia sortzeko beharraz mintzatu dira Iruñean. EITBk Primeran plataforma proposatu du hutsa betetzeko.
|
|
|
Oarsoaldeko lan mundua euskalduntzeko egitasmoek izandako esperientzietatik ikasteaz gain, bailarako arlo sozioekonomikoaren ez ezagutzari erantzuna eman nahi izan zaio lan honekin, ikerketa honen bigarren zatia osatzen duen galdetegiaren bitartez. Horrela, bailarako entitateetan euskarak duen egoeraren inguruko datu eguneratuak, lanerako joan etorrien fluxua, lan munduan
|
euskarak
duen presentzia, lanerako erabiltzen diren hizkuntzak eta Oarsoaldeko entitate pribatu zein publikoetan lan egiten dutenen hizkuntza jarrerak jaso dira, besteak beste. Udalerriaren, adinaren, sexu/ generoaren eta sektorearen arabera sailkatu dira datuok.
|
|
|
Jakin minetik sortu den lan honek bi helburu nagusi izan ditu hasiera hasieratik: eskualdeko lan munduan euskararen normalizaziorako egin diren ekimenak ezagutzea eta gaur egun Oarsoaldeko arlo sozioekonomikoan
|
euskarak
duen presentzia neurtzea.
|
|
|
Jakin minetik sortu den lan honek bi helburu nagusi izan ditu hasiera hasieratik: eskualdeko lan munduan euskararen normalizaziorako egin diren ekimenak ezagutzea eta gaur egun Oarsoaldeko arlo sozioekonomikoan
|
euskarak
duen presentzia neurtzea.
|
|
|
Egitasmoaren helburu orokorra Zumaiako haurren eta nerabeen sozializazioan
|
euskarak
duen presentziaren inguruko diagnosia egitea da. Helburu orokorra lortzeko xedearekin, honako helburu partzialak zehaztu dira:
|
|
|
Erranen dute hemorragia gelditu dutela; ez da gezurra. Erranen dute hezkuntzan
|
euskarak
duen presentzia emendatu dela; erlatiboa da. Erranen dute euskara bizi dadin lan ezinbestekoa egiten duten euskalgintzako eragileen eskaerak entzun eta baliabideak eman dituztela; ez da beti hala izan.
|