|
2000
|
|
|
Euskal Herrian baditu berezitasun batzuk, eta herri bakoitzekoak ere baditu bere ezaugarriak. Hizkeren modukoa da,
|
euskara
bat da Euskal Herri osoan, baina herri bakoitzak bere hizkera du.
|
|
|
Euskara aurrera badoa Zamudiokoak aurrera egingo du. Gainera, Bizkaian bertoko euskara desagertzen den lekuan ez dago beste
|
euskara
bat, erdara dago. Edo bertoko euskara hobetua, osatua, landuagoa edo gura den lez, edo bestela erdara.
|
|
|
Erabaki hori, haren ondorengo Frantzisko I.ak, 1531 urtean berretsi zuen. Baina, zortzi urte geroago ezabatuz suntsitu zuen,
|
euskararekin
batean Frantzia guztiko hizkuntzen etorkizuna larritasun ilunetara bultzatuz.
|
|
|
Eusko Kultur Gaiak planeta gisa irudikatuz, Euskal Kulturaren gaia izar sistemapropio modura azaldu nuen duela bost urte (Uztaro 13), eta uste dut baliagarria izanzela UEUko ikastaroak antolatzeko, gure kulturaren altxorra eta
|
euskararena
bat berazirela egiaztatzeko, euskal kulturaren baitan zegoen gai aniztasuna adierazteko etakulturaren arlo bakoitzean zientifikoki,, asmoz eta jakitez, aritu behar genuela serioskihartzeko.
|
|
2001
|
|
|
Mariano Izetaren heriotza eta Nafarroako Gobernuaren azken erabakiak
|
euskararen inguruan
bat etorri dira denboran, baina ez dakit kasualitateak eraman dituen hortara ala bigarrenak ekarri duen lehena. Izan zitekeen.
|
|
|
Lehenengo biak nahiko ezagunak dira etagure testuinguruan gehien erabili direnak, bai euskararekiko eta/ edo euskaraz dugun literaturan; adibidez, Valencia (1992) autorearen liburuan Gardnereta Clement (1990) autoreek ematen duten azterketa jasotzen duelako, baitapsikologia soziala sailean bertan zenbait doktorego tesitan (Espi, M. J., 1989; Cenoz, J., 1991) jarraitu direlako, edo baita kongresuren batean ereaurkeztu eta eztabaidatu direlako (Azurmendi, M J., 1988). Horiez gain, badago Euskal Herrian sortutako eta
|
euskarari
batez ere egokitutako proposamena ere, Sanchez Carrion. Txepetx? (1987) autorearena.
|
|
|
Nik, egia esan, kale garbitzaile edo zatar biltzaile izatea nahiago nuke, baina ez naiz damurik ez kale garbitzaile ez zatar biltzaile: euskalaria naiz, edo hobeto esan
|
euskara
batez ere gogoan duen linguista. Hori da nire lanbidea eta hori nire irabazpidea.
|
|
|
Larramendiren asmoak badu, haatik, beste alderdi bat ere, inoiz gogoki azaldu zuena.
|
Euskara
bat zen beretzat, eta hain euskara hangoa zein hemengoa. Euskal hitzak ziren, beraz, euskaldun batek zenbait hizkuntza mailatan bederen erabil zitzakeenak, Euskal Herriko zeinahi eskualde eta euskalkitan ezagun zirenak.
|
|
|
Kultur lanetan ez zen, ordea, Â gehiegi bistaratu buru jasotze hori. Hemen zuzen zuzenean dihoazkigun
|
euskarazkoetan
batik bat. Nik neronek ezagutu dut gaztetan gure artean nabari zen halako susmo txarra ez ote zuten azken finean hangoek guk, hain garbiak ginelarik ere (eta batzuek, noski, besteak baino garbiago), idazten genuen baino hobeki, modu jatorragoan, ez hain modu" dorphean", idazten.
|
|
|
3 Umetan entzunak dizkiot bi esaldi behintzat,
|
euskarazkoa
bata, baina ez gure alderdikoa (Zelango musterrekoa emon deustana probintziano zantar batek!), eta galizianoa bestea: Maos demos te leven, condenadiño!
|
|
2002
|
|
|
F. JUARISTI:
|
Euskarazkoak
batez ere, erdarazkoak badaude.
|
|
|
Tokiko mintzo" itxia" erabiltzen baldin bada etxean, ingurumena aski euskalduna delako eta etxekoak euskaraz alfabetatu gabe daudelako, umeak eskolan aurki dezakeen egoera kontraesanez betea da: bere inguruko umeekin erdaraz egingo du sarritan, eta irakasleekin anitzetan berak etxean erabiltzen ez duen bezalako
|
euskara
batean. Honek ez du konponbide erraza, geroago ikusiko dugun moduan, baina uste dut, hala ere, umeak euskararen erabiltzeko beste erregistro bat bereganatu nahi baldin badu, toki egokian dagoela eredu horretan.
|
|
2003
|
|
|
Itz berriak sortu parrastaka, barkilleroak barkilloak egiten dituen bezela. Griegoa baino zaillagoko
|
euskera
bat sortu, erriak tutik konprenditzen etzuen euskera. Alako porruak atera zituzten!
|
|
|
Egokitzea besterik ez zen, hitzak nola ahoskatu, hitzak musikarekin nola lotu. Nik ulertzen dut garai hartako bertsolari edo kantari tradizional bati zaila egitea rocka eta
|
euskara
batera entzutea. Guretzat, ordea, zubia naturala zen eta gazte guztiek ongi onartu zuten".
|
|
|
Mezea euskeraz emotea egunero edonon ikusten dana da aspaldion, baina gogoan izan daigun, kristinau fedea gure herrian sartu zanetik, hemen mezaren liturgia beti beti latin zaharrean egiten zala, munduko beste herri askotan lez. Ba egozan, bai, meza santuaren erdal itzulpenak(
|
euskerazkorik
bat baino ez neban ezagutzen orduan: Orixe handiaren Urte guziko Meza Bezperak eritxona, gure Seminarioko azken urteetan hainbeste mesede egindako liburu bedeinkatua).
|
|
|
Guri eskatu jakunak bide estua estuegia! eukan: erderazko hitz bakotxari
|
euskerazko
bat edo, goia jota, bi jartea, berba egokiak eta erabilienak, beti be bizkaiera ta gipuzkera euskalkien barrutitik urten barik. Agindu jakuna egin genduan, borondaterik onenaz, eta harrezkeroko dana Montianoren eskuetan gelditu zan.
|
|
|
Bi kudeaketa eta garapen behar dira:
|
euskaraz
bata eta erdaraz bestea; eta, gura izanez gero, frakzionamendua modu borti  tzean ez antzezteko, biak erakunde beraren mende. Baina aparte klasean, aparte administrazioan, eta aparte curriculumean.
|
|
|
Paternalismoak saihestu behar badira ere, nork bere esparrutxoa gestionatze hutsera mugatzea ere ez dut uste bide egokia denik, etaho rretarako joera izan badugu euskalgintzan. Herri, eskualde edo herrialde bakoitzeko ezaugarri eta sentsibilitateak oso kontuan hartu behar ditugula egia bada ere, eta inteligentziaz eta malgutasunez jokatu behar badugu ere, uste dut Euskal Herriari ezarri zaizkion muga administratibo politiko zorrotzak gure eguneroko jardunera ez ditugula mekanikoki eraman behar, eta gogoratu behar dugula
|
euskara
bat eta bakarra dela, euskaldun guztiona, eta denon artean atera dugula aurrera.°
|
|
2004
|
|
|
Ezaugarriez berba egin badaiteke behintzat. " Euskaraz dena da antzekoa,
|
euskara
bat da eta", dio Gamindek. " Ni ez naiz orain ohiko bihurtu den dialektologia horren aldekoa; uste dut beste metodologia bat litzatekeela halako sailkapenak egiteko.
|
|
|
Batetik, euskarak bizirik dirauen tokian jaiotakoa naizelako, eta, bestetik, etxean, amak kontzientzia handia izan zuelako. Txiki txikitatik egin izan ditut geure euskalkiaz haratagoko beste
|
euskara
bat lantzeko ahaleginak. Oso garbi daukat Euskal Telebistan lan egiten dudala, eta euskara ahalik eta gehien landu behar dudala.
|
|
2005
|
|
|
Iberiar menpeko atzizkiak hauek omen dira: ban, ba, eta bas (iber.), eta
|
euskarazko
bat zenbakiarekin lotu behar dira. Halaber, take eta tegi (iber.) hitzen ordaina euskarazko tegi, ti, eta gi ei dira.
|
|
|
Azkenik, aurkezpenean, Urtxintxa Aisialdi Eskolako koordinatzailea den Juan Inazio Orexak hartu zuen hitza. Urtxintxa eta Ttakun haur eta gazteen aisialdian
|
euskararekin
bat egiteko ahaleginean lanean urteetan dabiltzala esan zuen," hori izan da gure kezka nagusia". Duela 10 urte, euskarazko haur jolasen bilketa egin zuten:
|
|
2006
|
|
|
El catalán ha podido y puede recibir voces latinas, castellanas o francesas, catalanizándolas, porque es lengua latina; pero el vascuence, si las recibe, degenera en jerga" 302 Euskara, latinari eskerrak behiala" kristautu" ahal izan zen, baina orain modernotu ez. Nola beste bideak ere –kontzeptuak bere baitatik sortzeak–, aparte euskarak horretarako ez omen duela aski kulturarik303, onenean ere zapo
|
euskara
batera bakarrik eramaten duen304, euskarak ez du inolako irtenbiderik modernitatera.
|
|
2007
|
|
|
Pirinioez iparraldera Akitanian euskararen aztarren zaharrak aurkitu dira, lurralde hedatsu haietan
|
euskararen aurretiko
bat egiten zela frogatzen dutenak.
|
|
|
hil baino lehen, eta On Abadia jauna hil baino lehen nahi nuke Akademia edo jakintsueri
|
eskuara
bat baginagoka Frantziako eta Espainiako Eskualherri guzientzat275.
|
|
|
Eusko kultur gaiak planeta gisa irudikatuz, Euskal Kulturaren gaia izarsistema propio modura azaldu nuen 1995 urtean10, eta uste dut baliagarria izanzela orduko UEUko ikastaroak antolatzeko, gure kulturaren altxorra eta
|
euskararena
bat bera zirela egiaztatzeko, euskal kulturaren baitan zegoen gai aniztasunaadierazteko eta kulturaren arlo bakoitzean zientifikoki,, asmoz eta jakitez, aritubehar genuela serioski hartzeko.
|
|
|
Euskal irakurleak derrigorrez militantea izan behar al du, eta badaezpada" Euskal Gaiak" atalera joan, itzulpenik ba ote dagoen ikusteko? Ez al litzateke logikoagoa nobela atalera joan eta bi liburuak, erdarazkoa eta
|
euskarazkoa
batera aurkitzea?
|
|
2008
|
|
|
jendea literaturarik gabeko azpieuskalkietan alfabetatu nahi izatea; kultura jendeaga na hurbiltzeko aitzakiaz herri aldizkariak azpiazpieuskakietako forma tradizio gabe bitxienekin argitaratzea; lurralde historiko bateko berriak Euskal Herri eta mundu osorako prentsaz eta internetez euskalki hutsez eskaintzea, herrialde horretako zona erdaldunetan eredu batua ikasteko hainbeste ahalegin egin duten euskaldun berriei beren herriko albisteak, iseka nabariaz, dialektoz emanez; Euskaltzain batek euskara batuan esandako hitzak, edonork ulertzeko modukoak, ondoren Euskaldunon Egunkarian dialektoz eskaintzea, berak halaxe esanak balitu bezala; autobus publiko batzuetan irteera> barik, urteera> idaztea; euskalkiak hizkuntzatzat harturik, horiek normaltzeko arauak web orrian eskaintzea; unibertsitatera selektibitatea egitera dato zen ikasle batzuek, Eubako ikastetxe famatu batekoek, adibidez, euskara batua ez dakitelako aitzakiaz azterketak euskalkiz egitea, aspaldiko urteotan gertatzen ari denez. Biblia osoa euskaraz daukagunean, oraindik mezako liturgia, aita gurea barne, lurraldez lurradeko euskalkietan izatea, maiz hiztunen egiazko
|
euskararekin
bat etorri ez arren (Eibar, Oñati, Oiartzun, Hondarribia, Irun...). Hitz gutxitan:
|
|
|
a) multzokoak
|
euskaraz
batean eta bestean erabiliak dira, eta baserritarrentzat, arruntagoak kaletarrentzat baino; b) multzokoek termino itxura duten arren, gaztelaniazko fiebre> aftosa ren kalko dira, ez baitute zerikusirik lexiko maila ezberdinekin.
|
|
|
Obran, gu> forma arruntarekin batera argiro lekukotua dago guek> forma zaharra, kasu absolutibo eta ergatiborako. Donemiliagako glosa
|
euskarazkoetariko
batean ageri den berbera da, baina sei mende geroago. Horrek darakus, sartaldeko hizkeretan eta ziurtasun gehiagoz goi lautadan, lehengo aldietan gutxi asko hedaturik egon zela, ez dakigu garbi noiz arte.
|
|
|
Akademiaren gaia ukitu bidezuten, auzi horrekin idatzi baitzion lapurtarrak hurrengo urtean: «Hil bainolehen, eta On Abadia jauna hil baino lehen nahi nuke Akademia edo jakintsueri
|
eskuara
bat baginagoka Frantziako eta Espainiako Eskualherri guzientzat»50 Iparraldetik egiten zen proposamena interesgarria zen, Akademia sortzeko babesle handi bat aipatzen baitzen, Anton Abadia. Berehala ikusikodenez, badirudi Adema. Zaldubik?
|
|
|
Holako gauzetako [ortografia arazoak erabakitzeko] ginuke zazpi Eskualherriek elgar aditze oso edo jeneral bat, hobeki errateko Akademia
|
eskuara
bat, eta oraino hobeki autonomia Frantziaz eta Espainiaz ezaguturikako bat[...] Baginuen gizon bat aise bere izantza handiarekin academia eskuara hori bederen eragin zezakena: Musde Anton Abadia.
|
|
|
Euskalkien eta tokian tokiko hizkeren arteko bereizkuntzak, egungo egunean ere, axaleko itxuraldatzeak dira batik bat, hizkuntzaren muin sakona bere iraunkor hartan uzten dutenak. Hizkuntzaren oinarri batu hori, eta oinarri horren egitura (euskalki guztien egitura komuna), dira beti gogoan eduki behar ditugunak, gure ahaleginak
|
euskararen
batera biderako, eta ez bereizirik daudenen sakabanatzeko, izan daitezen (Mitxelena).
|
|
|
Euskalkien eta tokian tokiko hizkeren arteko bereizkuntzak, egungo egunean ere, axaleko itxuraldatzeak dira batik bat, hizkuntzaren muin sakona bere iraunkor hartan uzten dutenak. Hizkuntzaren oinarri batu hori, eta oinarri horren egitura (euskalki guztien egitura komuna) dira beti gogoan eduki behar ditugunak, gure ahaleginak
|
euskararen
batera biderako, eta ez berezirik daudenen sakabanatzeko, izan daitezen.
|
|
|
Hala ere, hiztun batzuek, noizean behin eta okerretara, baztertuta ikusten dute euren burua, bizi duten euskalkia euskara batutik urrun dagoelako; baina ez dute bazterturik sentitu behar. Euskaltzaindiak, behintzat, ez du horrelako bazterkeriarik nahi; baizik eta nahi du euskaldun bakoitzak bere
|
euskararekin
bat egitea eta, era berean, euskara batuarekin bat egitea, batua harturik goi mailako erregistrotzat gainerako euskaldun guztiekin harremanak izateko.
|
|
|
Lau pegatina ezberdin atera zituzten garridotarrek: bi gazteleraz,
|
euskaraz
bat eta beste bat ingelesez.
|
|
2009
|
|
|
Ah, eta legez kanpo dago. Nafarroako Gobernuak banatu dituen telebistarako bortz baimenetatik ez du
|
euskarazkoarentzat
bat bakarrik ere eman. Ez diru, ez lizentzia.
|
|
|
Euskaran ere baziren ezberdintasunak: xuriak euskaraz mintzo ziren baina beste
|
euskara
bat, badakizu, apezen euskara; gorriek aldiz herriko euskara," sakreka", badakizu" debria sar balakio" eta hola... Arruntagoak ziren.
|
|
|
Google eta
|
euskara
bat eginda
|
|
|
Frankismoaren garaian ere, nolabait, guk nahi genuen
|
euskara
batetik, baina bestetik geure eritziak eta abertzale sentimenduak eta, arrazoi horiek plazaratu. Hori jirabiraka ibiltzen da gure aldizkarietan.
|
|
|
elkartutakoek
|
euskararekin
bat egiten dutela aldarrikatzeko, eta kantu
|
|
|
Teklatuak lehengo kantuendako" koltxoi" bezala balioko omen du, oinarri moduan," atmosfera sortzeko". Saxofoiak, berriz, Ainara abeslariaren ahotsaren epeltasuna lagundu eta hari distira emango diola uste dute taldekideek. Ingelesez abestutakoak izango dira The Wet Banden diskoko kantuak,
|
euskarazko
bat izan ezik, eta gaiak eguneroko bizitzakoak, protestaren batzuk ere tarteko.
|
|
|
Galiziako O Sonoro Max, n taldearen laguntzarekin Quero t? m, is izenekoa grabatuko dute; Ondarroako senegaldar multzo batek Teranga abestuko du, hau da,, kanpotarrei harrera ona egiten dien herria?; eta D, o Jade bikote kubatarrak bi kantu abestuko ditu,
|
euskaraz
bata, gazteleraz bestea.
|
|
|
Ohi bezala, kantu gehienetako hitzak ingelesez dira, baina
|
euskarazko
bat ere sartu dute. Hurrengo diskoetan euskarazko abesti gehiago sartzekotan dira gernikarrak.
|
|
|
Hizkuntza hegemonikoaren gerizpean lasai eta indartsu sentitzen diren eta gainerako hizkuntzei gibela bihurtzen dieten uniformatzaileen erdal zilborkeria gainditzeko bidea ez da euskararen zilborkerian jaustea. Hizkuntzen biziraupenaren kezka nahiz
|
euskararena
bat eta bera izan behar dute; beraz, euskararekiko kezka eta euskararen eta gaztelaniaren arteko bizikidetzaren gaineko kezka, bat eta bera izan behar dute.
|
|
|
|
euskara
bat dago eta...
|
|
|
Orduan, euskara batua jartzen zen beste
|
euskara
bat balitz bezala. Jendea beldurtu egin zen:
|
|
|
Gure irizpidea beti izan da beste hau: ez da beste
|
euskara
bat. Euskara bera da, eta baturanzko bidea egin behar du gure euskarak.
|
|
2010
|
|
|
Kirolaren esparruan, Foru Aldundiak babes hitzarmen bat kudeatzen du Realarekin, euskararen sustapena egiteko. Hitzarmen horri esker, alde batetik, jokalarien elastikoan Gipuzkoa
|
euskararekin
bat esaldia ageri da, eta, bestetik, Reala bere jardueran guztietan euskararen erabilera bizkortzeko plan bat garatzen ari da.
|
|
|
Badirudi pentsatzen eta esaten ez dena dela," baina erdaraz badakigu denok eta!" Horrexegatik, hain zuzen ere, udal honetatik espero genezakeena da euskararen aldeko diskriminazioa egite nabaria, politikoki zein sozialki nola kulturalki.Bai horixe! Aurrera ari gara"
|
euskararekin
bat" egiten. Alabaina, euskarak ekintzak behar ditu, lelo oportunista eta sinbolikoez haratago.Montse Simon
|
|
|
kultural? politiko?) deigarrien artean dago Gipuzkoako Aldundiak Real Sociedad futbol taldeari 1,2 milioi euro eman izana," Gipuzkoa
|
euskararekin
bat" leloa kamisetaratzearen truke. Eta baita zeresan handia eman duen funtzionarien %5eko soldata jaitsiera ere, nola Espainiakoak hala euskal erakundeetakoak.
|
|
|
hedabideetatik, kultura produktuetatik, eremu erdaldunduarekin dituzten harremanetatik...). baina familia euskaldunbeteak urri agertuko zaizkigu herri oso euskaldunetatik at. euskararen galera berreskurapen historikoaren seinale dugu, hain zuzen ere, familiak hizkuntza aldetik gizarte gune ez homogeneoak izatea. halako adibideak herri oso euskaldunetan ere baditugu, amaiurko kasuan bezala. gazte amaiurtarrak elizondoren eragin erdalduntzailea aipatu du, familiaren osaketaz gain adinkideekiko harremanetan ere. izan ere, Mendialdean euskararen errealitatea askotarikoa da. historikoki, arrazoi desberdinengatik, eremu euskalduneko zenbait herri erdaldundu ziren (altsasu, lekunberri, bera, doneztebe, elizondo, irurita eta oronoz, batik bat) eta eremu euskaldunaren gune erdalduntzailetzat jokatu dute. 1970 aldean, gure gazteen gurasoen nerabezaroan, herri erdaldundu horietan haur eta gaztetxoek ez ohi zuten
|
euskaraz
bat ere egiten, ez eta jakin ere hainbat kasutan (Sánchez Carrión 1972). anitz familiatan euskararen transmisioa eten zen eta, horren ondorioz, herri horretakoak direnen guraso dezentek ez daki euskara. Familia anitzetan euskararen transmisioaren eten jarraipen istorioak ditugu:
|
|
|
ORO H TAULAKO OSAGARRIRIK GARRANTZIZKOENEN IRUDIA (bariantza azaldua %69, 4) ezberdintasuna nabarmena da euskal prentsa eta espainiar prentsaren artean oro h irudian ikusi daitekeen bezala (azterketa honetan gaiak taldekatu ditugu):
|
euskara
batez ere politikari eta erakunde politiko ezberdinei lotua agertzen da el Mundo, la razon eta abC egunkarietan; el paiS egunkarian ordea, jakintzari, hezkuntzari edo kulturari gehiago lotzen zaio euskara. euskal prentsan berriz, beste hizkuntzak, lan mundua, abertzaletasuna edo herri izaerarekin —Euskalerria, Euskadi, Nafarroa nahiz Espainia aipatuz— gehiago lotzen da hizkuntza hau. ga...
|
|
|
Aditzari buruz, esaterako, proposamen ausartak egiten ditut, aditz trinkoaren erabileraren inguruan batik bat, eta berdin lexikoan edo beste eremu batzuetan ere. Inguruko hizkuntzekin konpetitzeko moduko
|
euskara
bat behar dugu. Erlatiboa da hizkuntza batean egiturarik emankorrena eta horren inguruan irtenbide berriak aurkitu behar ditugu».
|
|
|
" Muchas lenguas una voz. Muchas lenguas una sociedad" kanpainaren bitartez, arabierari, errumanierari, errusierari eta beste hizkuntza askori lekua egin diote; hori bai, jardunaldietan edo kanpainan
|
euskararik
bat ere ez da egon. Mota horretako kanpaina bat aztertzea oso interesgarria litzateke, bereziki diskurtso analisiaren tresnak erabiliz.
|
|
|
Gipuzkoa
|
euskararekin
bat leloa ikusiko da datorren denboraldian Realaren jantzi ofizialetan eta instalazioetako publizitate espazioetan. Horrekin batera, klubaren jardueretan euskararen erabilera sustatzeko plan bat lantzeko konpromisoa hartu du futbol taldeak; halaber, diputazioak jokalarien irudia erabili ahal izango du euskararen sustapenarekin lotutako jardueren berri emateko.
|
|
|
Baina, Noticias taldekoak ez dira Gipuzkoako Foru Aldundia gobernatzen dutenen alderdi berekoak? Eta horiek ez dira, ba, euskararen normalizaziora bideratutako aurrekontuetatik murriztutako dirutik Real Sociedad taldeari 1,2 milioi euro emango diotenak Gipuzkoa
|
euskararekin
bat leloa erakustearren, futbol talde batek euskarazko kulturari itzelezko bultzada emango dion aitzakiapean?
|
|
2011
|
|
|
Mitxelenaren iritziz, funtsezkoa zen bereiztea euskaltzalea eta euskalaria: euskalaria lanbidea zelako, eta euskaltzalea ez («euskalaria naiz, edo obeto esan
|
euskera
batez ere gogoan duen linguista. Ori da nere lanbidea eta ori nere irabazpidea.
|
|
|
Zientzi
|
euskara
bat eraikiko badugu, piskana denok ados egon behar dugu, gaiak erabiltzeko ohitura bat hartuz, ohitura hori duen jende multzo ugari bat sortuz, edozein lekutako zientzilarik erabiltzen duen formulazioa eta euskara, batek bestea bortxatu gabe, uztartuz, e.a.
|
|
|
Euskaldun euskaltzaleak. Akaba ditzagun, beraz, lehen baino lehen euskalariak eta bake ederrean biziko gara aurrerantzean euskaldun euskaltzaleok[...] euskalaria naiz, edo hobeto esan
|
euskara
batez ere gogoan duen linguista. Hori da nere lanbidea eta hori nere irabazpidea.
|
|
|
La conquista del pan, Kropotkin. Eskumarago jarraituz aurkitu nuen
|
euskarazko
bat: Komunista Alderdia ren Agiria, K. Marx eta F. Engels.
|
|
2012
|
|
|
José Ignacio Esnaola: " joan dadila dena ele bitan baina hizkuntzak bananduta,
|
euskara
batetik eta gaztelania bestetik, ez pieza berean". Horri zera gaineratzen dio Manu Castillak:
|
|
2013
|
|
|
«Eskolako jantokian aritzen naiz, eta kalean euskara gehiago entzuten dut han baino. Eskolan, gelan solasten dira
|
euskaraz
batik bat». Herriguneetatik at gutxitzen da umeen parte hartzea.
|
|
|
[?] Eta nola aspaldidanik giristinoek baiterabilte eskuara, hitzek berek hartu dute erlijionearen leinhuru bat bezala. Hain ongi nun
|
eskuararekin
batean ikhasten ohi baitu haurrak erlijionea. Geroztik ez da miragarri eskuara izan dadin erlijionearen begirale.
|
|
|
Ondarroan, Azpeitian, Bermeon, Donostian, Durangon, Elgetan, Beasainen, Gasteizen eta Laudion ere badira kafe antzokiak, bakoitzak bere helburu eta motibazioekin. Formula arrakastatsua eskaintzen dute gehienek, kulturak eta
|
euskarak
bat egiten baitute bertan.
|
|
|
Oraindik ere bide bazterrean ageri dira ohol horiek, gure hizkuntzarekiko ezaxolaren eta begirunerik ezaren seinale. Makurbide honetan, urte andana geroago, jarraitzaile izan da Urdatx Santa Grazi herria, han ere etxaldeen baina auzoen izenak ere sasi
|
euskara
batean jarrarazi dituztelarik. Egia aitortzearren, Urdatx Santa Graziko udalaren euskararekiko ezaxola —etsaigoa ez esatearren— denen jakinean izanda, nolabait harritzekoa zen ere euskararen plazaratzeko erabaki hori hartzea!
|
|
2014
|
|
|
Duela hogeita hamabi, duela hogeita bi, duela hamabi, duela bi urte ere bai. «Bozeramaileen batzordeak hitzematen du aukera gehiago irekiko dituela euskara erabiltzeko, eta, horretarako, errespetatuko dituela pertsona guztien hizkuntza eskubideak eta
|
euskararekin
bat egiteko askatasuna». Orain artean ez bezala, erran nahi baita.
|
|
|
Edonola ere, festa giro hartan, eskuarki hain serio egoten ziren euskaltzainak, Gabrielen hitzez, pixka bat txolindu ziren, zeren, gauza jakina denez, bonum> vinum> laetificat> cor> hominis, > eta giroaren alaitasunaz baliatuz, Arestik proposamen zehatza egin zuen: on zela urteurren hura halako jan edanetan ospatzea, bai na, era berean, ea zergatik, dataren berezitasunaz baliaturik, ez zen behingoz egiten batzar berezi bat, bertan
|
euskararen
bata suna jorratzeko. izan ere, Euskaltzaindiak bere fundazio eginkizu nen artean mende erdi lehenagotik jada hura aldarrikatua zuen, luzaroegi ahantzia egon arren. Euforia giro hartan euskaltzainek baietz erantzun zuten, eta orduan Gabrielek, biharamuneko ajeak bezperako akordio esperantzagarria erahantz ez zezan, eskatu omen zuen aktan jar zedila onartu zela batasunerako batzarra egin zela.
|
|
|
Bistan da hiri bizimodua ez dela bakarka diharduen eragile bat, ezta aldagai independente bat ere. Hiria eta
|
euskara
batera pentsatzen ditugunean, hark honi nolako eragina dakarkion pentsatzen dugunean, ezin dugu ahaztu hor hiri kultura, hiri bizimodua edo hiri jokaera beste eragile askorekin ari direla euskararen bizitasuna batera edo bestera horretaratzen. Ez da, esaterako, hiriburuetan euskarak duen edo izan lezakeen bizitasuna ulertzen lege markoen eragina kontuan hartu barik.
|
|
|
Ulertzen da. Holako
|
euskara
bat erabiltzen dugu, eta bakoitzak bere esateko moldeak mantentzen ditu, zeren pertsonaia bizi baita, baina aktorea ere baita. Eta aktoreak egiten badu... ia ia... hori da... esaten nuena askotan... aktoreei...
|
|
|
Jendearen kezka nagusia da oso gaizki pasatzen duela, adibidez, jendaurrean euskaraz hitz egin behar duenean. Pertsona horrek askotan gaztelaniatik
|
euskararako
bat bateko itzulpena egin behar du, eta asko kostatzen zaion hizkuntza batean hitz egin behar du. Berez, jendaurrean hitz egitea ariketa zaila denez, are zailago gertatzen da hizkuntzarekin zailtasunak ditugunean.
|
|
|
ERRIGORA egitasmoaren eskuetara joan da aurtengo PUBLIZITATEKO ARGIA SARIA. Laborantza eta
|
euskara
batera sustatzen dituen kanpainaren arrakasta oso kontuan hartu da saria ematerako orduan. Kanpaina elkarlanean sustraituta egotea nabarmendu nahi izan du epaimahaiak, baita eraiki duen sarea ere.
|
|
|
Bilboko Udaleko Bozeramaleen Batzordeak publiko egin duen adierazpen instituzionalean dio" aukera berriak irekiko dituela euskara erabiltzeko, eta horretarako, errespetatuko dituela pertsona guztien hizkuntza eskubideak eta
|
euskararekin
bat egiteko askatasuna".
|
|
2015
|
|
|
Aspertu gaituzte baitare, mamiaren eta azalaren, esanahiaren eta esateko moduaren aldetik herriaren izenean mugaketak jarri nahi dizkigutenek. Esan nahi diegu ez gaudela prest herriak telebistarekin sinkronizatutako irakurketatan gozatuko lituzkeen nobela poliziakoak izkribatzeko, ez eta ere konforme analfabetoek konpreni dezaketen
|
euskara
bat erabiltzeko.
|
|
|
Hizkera berezi bat dago euskaraz ere gai bakoitza tratatzeko eta askotan autore batzuk uste dute
|
euskara
bat bakarra dagoela, edo erabili daitekeela, hizkuntza literario bakar bat literaturaren barruan, eta hori ez da posible inolaz ere.
|
|
|
Castillo Suarez, Fabián, Ortopedia eta Traumatologian espezializatutako medikua da, Ospitale Nagusiko Hausturen Unitatekoa, Santa Marta n (Kolonbia). Lanbide bitxia iruditu zitzaidan, poesia idazteko,
|
euskaraz
batik bat. Baina ez nintzen gehiegi asaldatu:
|
|
|
Ezta ori egia:
|
euskera
bat da. Euskara bat onetan, egia da, dialekto edo izkera asko dirala.
|
|
|
euskera bat da.
|
Euskara
bat onetan, egia da, dialekto edo izkera asko dirala.
|
|
|
Kaskarotak(...), arrantegietan lanean ai zien emazteki oyek, eta eyek bazuten(...)
|
eskuara
bat bereziya, badakizu. Eskuara bereziya!
|
|
|
Eta literatur
|
euskara
bat egon dadin, aipatu nuen premia. Katalanen eredua ekarri nuen aiputara, Pompeu Fabraren lan miragarria.
|
|
|
Euskara batuaz daukagun ikuspegia dago hemen jokoan. Batzuen iritziz, denendako
|
euskara
bat eta bera da euskara batua. Niretako ere hala da, baina hizkera eta hiztun guztien bilgunea ere bada horrekin batera.
|
|
|
(...) Bai, ba, bi euskara dago:
|
euskara
bat, beti bezain gaizki ordaindua orain ere, eta bestea, erdal aldizkaritako enplastoa. Bat euskara da eta bestea euskara politikoa (amaginarreba ama politiko den moduan).?
|
|
|
Aski esanguratsua da polemikatxo hau: terminologia kontuetan ere,
|
euskaraz
bat ez zetozen bitartean, frantsesez bai, frantsesez ulertzen zuten elkar... Eta jada lur zingiratsuotan sartuak garenez, galde dezagun:
|
|
|
Baina programa horiek ez dira jendartearen etxebizitza beharrak asetzera iristen. Aiaraldean 2008tik 2013ra Etxebiden egin ziren bost
|
eskaretatik
bat baino ez zen bete. Hortaz gain, errentamendu kontratuek hiru urteko iraupena dute, baina kontratua amaierara iritsi arte ez da zehazten luzatu egingo den, Alokabideren araudian azaltzen denaren arabera.
|
|
|
Ingelesezko artikulu batek kontatuko du gaztelerazko batek baino gehiago. Orduan,
|
euskarazko
batek, imajinatu! Gero, tesiaren harira ere, euskaraz egiten baduzu, nire gaian adibidez[...] nola topatuko dituzu bost katedradun euskaldun adituak direnak?
|
|
|
Elgarrekin
|
euskararentzat
BATERA tuz Urriaren 24an hau ere, baina arratsaldez, 5etan abiatuz: DEIADAR manifestaldia Baionan.
|
|
2016
|
|
|
Baina etorkizuneko euskaldunek dute balio duen
|
euskara
bat. Testu bat idaztean unibokoa izatea, anbiguotasunik gabea, kakotx artean" txukuna", lehenbiziko irakurraldian ulertzeko modukoa, etorkizuneko gaietarako balio duena.
|
|
|
Amaiak, izan ere, bi hizkuntzak erabil ditzake, Rajivek ordea, bakarra, euskara. Gurera etorrita, erabakigarriagoa da gaitasun alderatua (euskararen aldeko desoreka Rajivek, gaztelaniaren aldeko desoreka Amaiak),
|
euskaraz
batek eta besteak duten maila baino (Amaiak maila hobea Rajivek baino). Adibide horrekin adierazi nahi duguna zera da:
|
|
|
Sabino Aranarengandik hasita logika etnikoa bakarrik formalki aldatu da, ez errealitate materialean. Agian, maila pertsonalean posible da, baina kolektiboki ez da egon izan emankor edo erabakior izan litekeen errebisiorik23 Horrela, hemen abertzaleak eta espainolistak daude24 Euskaltasunak, euskaltzaletasunak, euskara suspertzen lagun dezake, baina dagoen jauzi etnikoarekin
|
euskara
batik bat abertzaleena baino ez dela kontsideratuko da. Abertzale sutsuek inplizituki hala uste dute eta aurkari indartsuek euskaratik urruntzeko egoera hau baliatu egiten dute, euskara baztertzeko sinbolo modura erabiltzen dela esanez.
|
|
|
–oihukatzen du Joanesen ondoan dagoen tipo batek. Azentu arrarodun
|
euskara
batean.
|
|
|
Leku horretan egin behar da ahalegina, haren ustez: «Suspertu behar dugu
|
euskara
batez ere eremu batean, non posible den benetan euskaraz bizitzea. Euskaraz bizi nahi dut utopia hutsa da Murchanten eta Iruñean, baina Elizondon ez litzateke utopia bat izan behar.
|
|
|
|
Euskaraz
batez ere eskolan eginda, euskara eskolarekin lotzeko arriskuaz ohartarazi izan dute. Klixe okerra ote da, edo uste zabaldua gaztetxoen artean?
|
|
|
Baina euskal herriaren etorkizuna hobetu nahi dugunontzat probetxu gutxikoak izanen lirake, haietatik ikaskizunak aterako ezpagenitu. Eta Euskal Herriak euskalduna izaten segi dezala nahi badugu,
|
euskera
bat eta bakan bat eduki behar dugu.
|
|
|
Geroagoko, baita gaurko ere, euskaldunon eskuetan badago gure hizkuntza zaharra modernitatean garatzeko beharrezko duen eraberritze zotukagarria. Eta euskaldun guztientzat, Euskal Herri bakarrean,
|
euskara
bat amets badugun arren, gure elekatze ugarien batzeko hasierako saio elkorretan plazaratu ziren proposamenak oro ez ditugu ahantzbidean, eta zinez bazterrezinak zaizkigu Krutwigek lapurtera klasikoaren aldeko formulatutakoak. Berriz, euskal literatura klasikoak erabili izan duen Lapurdiko euskararen formalizazioa Ithurrik eskaini zigun bere gramatikan, Krutwigek Lafitteri omenaldian eta Luhusokoaren gramatikaz ari zela baieztatuaren araberakoan:
|
|
|
Bainan
|
euskera
bat egitera gaiten oro entsegatu".
|
|
|
Handik gutxira, martxoaren 26ko XLIV. zenbakian" Oiturearen indarra" ipuina, eta apirilaren 9ko XLVI. zenbakian" Gizonik aundiena" pasadizoa agertu zituen, eta 1932ko apirilaren 17ko XLVII. zenbakiaz geroz, ordea," Egiz eta txantxetan" eta" Irri solasean" izenburuko sailak agertzeari ekin zion, non pasadizo, ipuin eta xelebrekeria zenbait kontatzen zizkigun. Oraino beste kolaborazio pare bat atera zuen Anastasi Agerrek Amayur astekarian,
|
euskararen aldeko
bat eta estatutuaren bozketari buruzko beste bat, baina aski garbi duguna zera da, horren gazte hil ez balitz, ausaz, askozaz idazle ezagunago zatekeela, Nafarroan garai hartan erruz loratu ziren beste euskal idazleak bezainbeste behinik behin.
|
|
|
Biak tantiluri, elgar iduri..., Horiek hola, urrunago joan gabe, nahi dut erran zendako aipatzen dutan egun sail huntan kintze ixtorio hori. Bada arrangura bat ez dena oraikoa, bainan iduriz gaurko egunean lehen baino handiagoa ditakeena, nahi dugula mintzatu
|
euskara
bat ahal bezen xuxena eta garbia. Arrangura guziz goresgarria berenaz.
|
|
2017
|
|
|
BatZuk. " Bat, izan bat, egin bat, Bat zuk eta bat nik, bat, denok bat, bat eta batzuk gara, hona hara,
|
euskara
bat, mundu bat", hala dio ekitaldirako prestatutako Zirkorrika abestiak. 40 egun luze joan daitezke, baina berehala igarotzen dira gero.
|
|
|
K. MARTINEZ. Azken finean, helburu politikoen artean
|
euskara
bat da, nahiz eta batzuentzat hil ala bizikoa den, bai mutur batean zein bestean.
|
|
|
Hori da Nafarroan oraindik falta zaiguna:
|
euskararekin
bat ez datorren jendea kontzientziatzea euskararen garrantziaz. Eta egin ez zirenez bi kontu horiek sozializazioarena eta adostasun ahaleginarena, ba euskara berriz ere gatazka motibo bihurtu genuen, gure borondate onenarekin izan bazen ere.
|