|
2000
|
|
|
Eta kasu gehienetan, dugun buruhausterik handiena ez delako euskara nafarra, giputza edo bizkaitarraren arteko zera hori, euskararen eta gaztelaniaren (edo frantsesaren) arteko gatazka baino. Koldo Zuazok gogorarazten digu
|
euskara
batua ez zela asmatu euskalkiak ezgauza zirelako, zazpi herrialdeetako euskaldunek batak besteari eroso ulertzeko baizik. Baina uste oker horrek, bere aburuz, norberaren euskaran konfiantza galtzera, eta gurasoen eta seme alaben arteko hizkuntza loturaren etenera, hots, hizkuntza sena garatua ez izatera eraman gaitu.
|
|
2001
|
|
|
gure hizkuntza ahulak izan dezakeen indarraren egoitza nagusia hegoaldean dugula, eta, hain zuzen, hegoaldearen erditsuan. Inorena ez den
|
euskara
baturik ez nuke nahi; guztiona dena behar genuke eta, ezinean, zenbaitena bederen, ahalik eta gehienena.
|
|
|
Ikusiko dugu gero beste toki batean Osesek hizkuntz eskubidea ama hizkuntzarekin lotzen duela, eta
|
euskara
batua ez duela ama hizkuntzatzat hartzen. Normala da, ho rtaz, euskara eremu euskaldunetara eta euskaldun zaharren multzora mugatzea.
|
|
|
Beraz, gehien gehienentzat, gaztelania. Eta gainera, euskarari dagokionez,
|
euskara
batua ez da ama hizkuntza.
|
|
2003
|
|
|
Nahiz eta pertsonaiek erabiltzen duten hizkuntza Tolosa aldekoa izan, taldekoek ez dute uste edozein muturreko euskaldunak istorioa ulertzeko arazorik izango duenik: " Gipuzkera eta
|
euskara
batua ez dira hain ezberdinak. Bestela ere, saiatuko gara lekuaren arabera pittin bat hizkuntza egokitzen".
|
|
2004
|
|
|
Orok bat egin dezan, bat oro tan banatu. Gainerakoan, bat ororena izan beharrean, batena bakarrik den
|
euskara
batua ez baitu orok etxekotzat joko, eta euskara estandarraren eta euskalkien arteko zubia egiteke egongo da. Nolanahi ere, zubigintza hori bere bidea zabaltzen ari dela uste duen euskaltzalerik badago.
|
|
2007
|
|
|
Euskara batua euskal hiztunen salbaziotzat jotzen da orokorrean, baina gutxitan aipatzen da euskararen" batuketaren" emaitzak zer kenketa ekarri zien garabide arruntean aurrerantz ziharduten euskalkien hizkerei eta idiolektoei, eta euskaldun berriei ere ez zien nor izateko aukera egokiena eman. Esaterako,
|
euskara
batuak ez zekarren min emateko hitzik: izan ere, norbaitek imajinatzen ditu euskaltzainak kabroi hitzaren etimologiaz edo toponimiaz eztabaidatzen?
|
|
2008
|
|
|
Gauza xelebrerik ere ikusten da han hemen. Esate baterako, eskoletako ahozko azterketetan, eta zenbait lan lortzeko egin ohi diren elkarrizketetan,
|
Euskara
Batuan ez daudela eroso dioten batzuek, euskalkian hasi, eta erdi euskalkia eta erdi batua egiten dute gero. Txirrita bertsolariak esango lukeenez, Batua ikasi ez, eta euskalkia ahaztu, gertatu zaigu, nonbait, oraingooi ere.
|
|
|
Uste dute batzuek, euskalkiak txarrak eta ezgauza zirelako asmatu zela Euskara Batua, eta hori ez da inondik inora egia.
|
Euskara
Batua ez zen egin, esate baterako, euskara zuberotarra txarra zelako. Euskara zuberotarrak ederki asko bete ditu, mende askotan zehar, zuberotar gehienen eguneroko beharrak.
|
|
|
–Anitzetan gertatzen da jendeak euskara batua deitzen diola berez
|
euskara
batua ez denari. Batek baino gehiagok, testu bat euskara batuan jar dezan eskatzen badiogu, segur naiz, guti goiti beheiti?,, gibelean?,, jalgi?,, abian jarri?,, etortzen balitz?,, jin?,, berba?... bezalakoak aurkituko balitu eta den denak ulertuko balitu ere, aldamenean jarriko lituzkela, gutxi gora behera?,, atzean?,, atera?
|
|
|
...n esandako hitzak, edonork ulertzeko modukoak, ondoren Euskaldunon Egunkarian dialektoz eskaintzea, berak halaxe esanak balitu bezala; autobus publiko batzuetan irteera> barik, urteera> idaztea; euskalkiak hizkuntzatzat harturik, horiek normaltzeko arauak web orrian eskaintzea; unibertsitatera selektibitatea egitera dato zen ikasle batzuek, Eubako ikastetxe famatu batekoek, adibidez,
|
euskara
batua ez dakitelako aitzakiaz azterketak euskalkiz egitea, aspaldiko urteotan gertatzen ari denez. Biblia osoa euskaraz daukagunean, oraindik mezako liturgia, aita gurea barne, lurraldez lurradeko euskalkietan izatea, maiz hiztunen egiazko euskararekin bat etorri ez arren (Eibar, Oñati, Oiartzun, Hondarribia, Irun...).
|
|
|
|
Euskara
baturik ez zegoen garaiko testua da. Sintaxiak ez du zailtasun nabar menik, baina hiztegian neologismo ugari ageri da:
|
|
|
Ikuspegi honen arabera,
|
euskara
batua ez da bakarrik urruneko jomuga bat edo guztiz eginkizun den helburu bat. Aitzitik, euskara berez ere bat eta batua da, eta batasun horren seinaleak bere erraietan daramatza.
|
|
2009
|
|
|
Gerta liteke Bizkaian eta Zuberoan euskara batuaren bidez euskara hizkuntza gisa hasieran salbatzea, baina epe luzera zeharo galtzea, karga afektiborik ez ukaiteagatik. Azkenean gerta liteke jendeak gurasoen hizkuntza gaitzestea
|
euskara
batua ez delako, eta euskara batua ere bai eskolako hizkuntza hotza delako. Ez dakit ez ote den horixe bera gertatzen ari Gipuzkoako zenbait lekutan ere, euskara batua eta gipuzkera hurbilago egon arren.
|
|
2010
|
|
|
–Gai izango da familiako kideei ulertzeko, nahiz eta
|
euskara
batuan ez egin.
|
|
|
Seinalatzekoa da erabiltzen dituen pueril eta grandiosas izenlagunen arteko kontrastea. Erretorikaz aparte, Ramon Menendez Pidalek, Miguel de Unamunok bezala, ez zuen
|
euskara
batzeko ez emendatzeko eskubiderik onartzen. Ukitu ere ez zen egin behar euskara, material linguistikoaren balio arkeologikoa ez hondatzeko.
|
|
2011
|
|
|
Gu geu ere galdu egiten gara bermeotar batek hitz egiten duenean, eta hori guri gertatzen bazaigu, maila teoriko bat landuta daukagunoi?, zer esanik ez jendeari. Ez da posible, zoritxarrez, zeren nik ere nahiago nuen bizkaiera.Mitxelenak zuen tesiekin bat egin ez balu,
|
euskara
batuak ez zuen aurrera egingo, ezta. Guk bultzatu genuen, baina Mitxelenak jarri zion zigilua. Gu 1964an Baionan elkartu ginen.
|
|
|
Are gehiago, Euskaltzaindiak euskara baturako «behar dut» hobesten badu ere, erabilera biak onartzen ditu 113 gomendioan. Argi utz dezagun
|
euskara
batua ez dela euskara zuzen bakarra, askok pentsatzen duten bezala.
|
|
|
Euskara batuaren beharra defendatu zuen ondoren; guztiz beharrezkotzat jo zuen eta zubererarekin ongi uztartzen jakin beharra dagoela gaineratu.
|
Euskara
batuak ez dio, haren ustez, zubererari inolako kalterik egiten, biek elkar osatzen baitute.
|
|
|
Ikusten denez, euskara osatua aipatzen da eta ez Euskara Batua, oraindik
|
Euskara
Baturik ez zelako, nahiz eta 1964an Baionan hizkuntza batasunaren inguruan hartutako zenbait oinarrizko erabakiri idazle eta aldizkari batzuek jarraitu.
|
|
2012
|
|
|
Laboven «change from above» estandarraren eraginaren norabidean aldatzen direnak izango lirateke, eta «change from below» estandarraren eraginaz bestelako aldaketak. Gure hizkeraren kasuan, hipotesi hori ez dela beti betetzen uste dugu, emakumezkoek gehiagotan erabili dutelako
|
euskara
batukoa ez den forma. Euskara batua berria denez eta Goizuetako adinekoek batuaren eragin gutxi dutenez, gazteenen jarduna bakarrik aztertu litzateke emaitzak diferenteak diren ikusteko.
|
|
|
Hortik ateratzen dugun ondorioa da gazteek ikan erabiltzen dutenean ez direla ari pentsatzen erdialdeko ezaugarria dela, bestela, erdialdeko hiztunarekin zergatik gutxiago erabili? Nolabait, ikan erabiltzean, badakite
|
euskara
batukoa ez den ezaugarria erabiltzen ari direla, ezaugarri markatua dela. Gure ustez, ezaugarri horren erabilera indartzen aritzeak bertako euskararen bizitasuna erakusten du.
|
|
|
Gainera, egoki ikusten da
|
euskara
batuak ez ezik, euskalkiak ere tokia hartu izana eskualdeko komunikabideetan. Alde horretatik aipatzen da Goiena Komunikazio Taldeak lagundu duela bertako euskalkia bizi izaten «naturaltasunez» (Iker Akizu).
|
|
2013
|
|
|
Elkarrizketatutako pertsonen gehiengoak, %54ak,
|
euskara
batua ez du inoiz erabiltzen. Halere, multzo handi batek erabiltzen duela agertzen da.
|
|
|
Hemen ere, bi kolegioen artean desberdintasunak agertzen dira erantzunetan. Lartzabaleko ikasleen gehiengoak, %63ak, kolegiotik kanpo
|
euskara
batua ez du erabiltzen. Ziburun aldiz, gehiengoak, %60ak, erabiltzen duela dio.
|
|
|
Halere, inkesta honetan lekukoekin hitz eginez, konturatu gara zuberotarrek" manexak" (Behe nafarrak) ulertzen dituztela arazorik gabe, bai eta ere Hego Euskal Herriko jendea gutxi gora behera, nahiz eta besteek zuberotarrak ulertzeko zailtasun handiak dituzten. Orduan, baliteke horregatik ere zuberotar askok pentsatzen dutela
|
euskara
batua ez dela beharrezkoa elkar ulertzeko.
|
|
|
• Lartzabaleko ikasleen gehiengoak, kolegiotik kanpo
|
euskara
batua ez du erabiltzen, aldiz Ziburuko ikasleen gehiengoak erabiltzen du.
|
|
|
|
Euskara
baturik ez izateak nabarmen zailtzen zuen euskaraz idaztea. Azkueren Promptuarium de la Lengua VascaHamasei seme Euskalerriko, Gorrotoa Lege, Itxasoa laño dagoerreferente garrantzitsua gertatu zitzaidan, bai eta Itun Berriko testuak ere, Kuliska Sortako irakurgaiekin batera(?).
|
|
2014
|
|
|
Bestalde, eskolan ikaskideekin ez dutela batuan hitz egiten diote, ezta irakasleekin ere eta ezta herrikoak ez diren beste lagunekin ere.
|
Euskara
batua ez dute oso formaltzat hartzen, baina ez dutela asko erabiltzen erakutsi dute erantzunetan.
|
|
|
|
Euskara
batua ez dute oso formaltzat hartzen, baina ez dutela asko erabiltzen erakutsi dute erantzunetan.
|
|
|
|
Euskara
batua ez dut ondo menderatzen
|
|
|
Lehen esan bezala, beharrezko eta garrantzizkotzat jotzen dute euskararen honako hizkera bateratua. Galdetegietako emaitzen arabera
|
euskara
batua ez dutela ondo menderatzen adierazi
|
|
|
|
Euskara
batua ez zaie hizkera artifiziala iruditzen, eta ezta hizkera hotza ere. Dena den, euskara batuan hitz egiterakoan ez dute eroso sentitzen direnik adierazten eta ez dutela asko erabiltzen diote, izan ere, egunerokoan ez zaie erabilgarria suertatzen.
|
|
|
|
Euskara
batua ez dela asko erabiltzen adierazi da galdetegietan. Aurkezpenak egiteko, idazteko, irakurtzeko... erabiltzen dute.
|
|
|
idazleek beren lanak egiteko euskal eredu batua behar bazu ten ere, gure jende tradizionalen kultura maila apala eta euskal analfabetismoa kontuan izanda, bistan da arrazoi huts horregatik
|
euskara
batuak ez zukeela hain urte gutxitan lortuko izan duen arrakasta handia. Baina hizkuntza batuaren jaiotzarekin batera, beste mugimendu batzuk ere sortu ziren, aurrera egiteko euska ra estandarraren premia zutenak, horiek, bizirik irauteko, euskara batua nahitaezkoa zuten eta.
|
|
|
Beste muturreko posiziotik ere garrantzitsutzat jo izan dute Jakinen irmotasuna eta jarduna. Egia ala gezurra, Santi Onaindiak esan omen zuen
|
euskara
batuak ez zuela aurrera egingo Jakinek beste posizio bat hartu izan balu. Nemesio Etxanizen iritziak estimua ez baina garrantzia behintzat azaltzen du Santi Onaindiari Olerti ren kolaborazioa eskatzen dionean (Onaindia 1974, 263):
|
|
|
Ohar gisa esan dezagun: ematen du horrek
|
euskara
batuarekin ez duela zer ikusirik, baina ez da horrela. Lehenean ezezkoan daudenak, gerokoan ere berdin.
|
|
2015
|
|
|
Izen propioak aipatzean adibideak franko baliatu ditut hemendik kanpokoak, baina beren beregi horretara jarri ez naizen arren, igarri dut, era berean, izan dudala kezka bat buruan euskal literaturarekiko. Ez hainbeste testuekiko, balizko aniztasun edo salmenta eskasarekiko,
|
euskara
batu ez nahi bezain koloretsuarekiko. Norberaren betaurrekoak zer diren, komunitatean nola bizi garen izan dut ardura iturri, komunitatera heldu berritan nola kokatu daitekeen bat, nahiko tupustean izen propio bihurtu denean.
|
|
|
Seriearen gai nagusia" gatzik gabeko hizkera" zen, hots, euskarari bizitasuna eta grazia nola eman (edo mantendu) hausnartzen zuten. Lehenengo horretan euskaldun berriaren hizkera aztertzetik abiatzen ziren,"
|
euskara
batu ez dialektala" moduan definitzen zutena. Euskara gizartean zabalduta ez egoteak oztopatzen zuen euskaldun berriaren sozializazioa, eta ondorioz, bere hizkera idatzizkoarengandik hurbilegi geratzen zen.
|
|
|
Beasaingo fraideetan azken urteetan euskaldunak gela batean bilduta, baina erdaraz; euskara ere ematen ziguten ikasgai gisa, ez dakit askorik ikasiko genuen baina, ez programarik ez antzekorik egonda; Tolosako Eskolapioetan, berriz, euskaldunak eta erdaldunak nahasian geunden eta, lehen urtean, ez zen euskararik ikasgai gisa ere; bigarrenean bai, astean pare bat orduz edo, denok batera, hitz egiten bazekitenak eta ezer ez zekitenak nahas mahasean, eta berezitasun batekin:
|
euskara
batua ez baina gipuzkera zen irakasten zigutena, Oñatibiaren metodo hatxerik gabeko batekin; andereño tradizionalista moduko bat etortzen zitzaigun hasieran, baina gero ez dakit haurdun geratu zen edo zer, haren ordez mutil zarauztar hippy bat azaldu zitzaigun, hippya eta gipuzkeraren aldekoa, bitxia bada ere; uste dut Oñatibiaren beraren familiakoa zela. Barazkijalea zen gainera zarauztar hau, ikastetxean bertan bazkaltzen zuenez gero aurki jakin genuen moduan, eta horrek berehala ekarri zion goitizena, Bejetariano, eta baita, laster batean, gure adarjotze bat ere:
|
|
|
Mutua izateko, makina bat zalaparta sortu zuen dagoeneko hizki arraio hark. Hain zuzen ere horixe esaten zuen Jexuxek beti,
|
euskara
batuak ez zituela euskaldunak batzen, eta Anjelmari San Ferminetako zezenaren moduan oldartzen zitzaion, atzerakoia eta euskararen aurkakoa zela aurpegiratuz.
|
|
|
hitzak eta esapideak. Gogora dezagun,
|
euskara
batuan ez dela euskal hitzik gaitzetsi. Jatorrak eta ahalik eta eremurik zabalenekoak izatea baizik ez da eskatu.
|
|
|
Lana dela, ikasketak direla, kirol jokoak eta kultura ekitaldiak direla, jaiak eta lagun giroko ibilaldiak direla... etengabeak dira joan etorriak eta bizileku aldatzeak. Hori dela eta,
|
euskara
batua ez da bakarrik bizkaitarra Zuberoara doanerako edo lapurtarra Nafarroara doanerako; jende askoren eguneroko jardunerako da beharrezkoa.
|
|
|
Gaur egungo gizartean, era berean, idatzizko edozein zereginetan erabiltzen da hizkuntza. Hego Euskal Herriko herri eta eskualde askotan, esate baterako, egunkari edo astekariak sortu dira eta, hori dela eta,
|
euskara
batua ez da bakarrik banaka batzuek irakurri ohi dituzten liburu handi eta marduletarako; jende askoren eguneroko zeregin xeheetarako da beharrezkoa.
|
|
|
Euskarak bere bereak dituen hasperenak gaitzetsi beharrean, zaintzen ahalegindu behar genuke.
|
Euskara
batzea ez dadila izan, otoi!, euskara galtzea. Zabal ditzagun euskalki batzuetako onurak besteetara16.
|
|
|
Baionako txostenean egin zen bezala, herskari hasperenduak (ph, th, kh) eta kontsonante ondorengoak (lh, nh, rh)
|
euskara
batuan ez idaztea erabaki zen: eper (ez epher), senar (ez senhar).
|
|
|
Aitzin-solasean hori du azpimarratzen Xabi Soubelet elkarteburuak. Argitalpen berria agertu da duela 70 urte Telesforo zenak argitaratu zuen idazkera ber berarekin, denbora hartan
|
euskara
batua ez baitzen oraino erabiltzen. Bere aldetik Ur Apalategi-k ederki erakusterat emaiten du liburu hortako olerkiak kantatuak izaiteko idatziak izanak direla, batzuen doinua sarturik dago preseski azken orrialdetan.
|
|
2016
|
|
|
Bezeroek galdatuz geroz, beste herrietako prentsa etxeek badute handik ekar arazteko bidea.
|
Euskara
batua ez da ezin ulertua. Hala beharrez, hiztegietaz balia ditaike.
|
|
2017
|
|
|
228? [Arnasguneetan] 30 bat urteko gazte euskaldun batek ia ez du ezer irakurtzen bere hizkuntzan.
|
Euskara
batuak ez duenez molatzen, ez dute euskaraz nobelak, Berria edo Argia irakurtzen, holakoetarako badute erdara batu moloia. Eta euskara kultur zientzia pentsamendu hizkuntza ez denez, ez dute beharrik sentitzen zinema/ telebista/ internet euskaraz izan daitezen aldarrikatzeko?.
|
|
|
Beste irizpide batzuk behar ditugu. Bilboko
|
euskara
batua ez da Ipar Euskal Herrikoa. Alde batetik bizkaieraren eta gaztelaniaren eraginak baditugu, bestetik Iparraldeko euskalkien eta frantsesarenak.
|
|
|
“ba, guk Etxarrin beti labana.” Laguna tematu zen berean: kutxilloa erdarakada zela eta labana
|
Euskara
Batuan ez zela erabiltzen, aiztoa zela nagusi. Koinatua, mahaitik altxatu zen orduan eta nik:
|
|
|
Guk euskara batua gurtu behar dugula irizten dioten jainko usteko literatoei esan nahi diet duela urte batzuk arte, auzoko beren" euskerie" aldarrikatzen zuten gazte (umeez eta zaharrez gain) harroengatik ez balitz,
|
euskara
baturik ez litzatekeela izango, eta, besteak beste, euskarari eta euskaldunoi esker irabazten dituzten urrezko dominak lortzeko, atxurrari eta palari heldu lieketela. Harroa izateko erarik negargarriena da esker txarrekoa izatea.
|
|
2018
|
|
|
Egia esan akademikoen gabeziak asko ziren. Garaian euskara ez zen inon ofiziala,
|
euskara
baturik ez zegoen eta hezkuntza sistema osoki zen erdalduna. Horregatik euskaltzainek beren ikasketa guztiak erdara hutsez egin zituzten eta euskararen arloan autodidakta bezala formatu ziren.
|
|
|
Santi Onaindiak berak esana zuen nonbait Jakinen posizionamendu hori gertatu ez balitz,
|
euskara
batuak ez zuela aurrera egingo. Askotxo, ezta?
|
|
|
|
Euskara
batua ez dago guztiz burutua. Bere misioa beteko baldin badu, gizarte modernoaren premietara egokituz joan du, zertan esanik ez.
|
|
|
Momentu hori bizi izan arte,
|
euskara
batuaz ez nekien deus. Terminoa bera ez nuen inoiz entzun, ez eta euskalkiarena.
|
|
|
|
Euskara
batua ez zen kalean hitz egiteko asmatua izan, ordea. Estandarra behar omen zen denok elkar ulertzeko eta hedabideentzako.
|
|
|
Irakaskuntzako arrakasta horrek berak utzi du are ageriagoan batuaren aje berez agerikoa:
|
euskara
batua ez da euskalkia, hizkera estandarra baizik, eta hizkuntza guztietako hizkera estandarrak bezala, jasoa, formala. Baina, paradoxikoki, izatez, egun, batua haur euskaldun gehienen euskalkia da, hori baita dakiten euskara bakarra.
|
|
|
|
Euskara
batua ez da, Lapurren banda saiakeran Joseba Sarrionandiak hala idatzi badu ere, dialekto bat; are gutiago dialekto pijo artifizial zaharmindu bat, heterodoxo batek enegarren aldiz erran duenaren kontra. Euskara batua hizkuntza estandar normalizatua da (edo, tira, normalizatze bidean), euskaldun guziendako eta zernahitarako baliagarria behar lukeena:
|
|
|
gai jasoak zein eguneroko kontuak lantzeko, umoreaz teorizatzeko eta txisteak egiteko, bai pentsamenduak bai sentimenduak adierazteko.
|
Euskara
batuak ez ditu euskalkiak baztertzen: batetik, euskalkien ekarpenek osatzen baitute euskara batua, eta, bertzetik, normala den bezala, euskalkia duenak hura edo euskara batua hautatuko baitu, betiere senak edo egoerak edo erregistroak zein eskatzen duen aintzat hartuta.
|
|
2019
|
|
|
|
Euskara
batua ez erabiltzeak ez du esan nahi estandarraren eraginik ageri ez denik elkarrizketetan.
|
|
|
Lexikoari dagokionez, dezente dira euskara estandarretik hartutako aldaerak. testuingurua —whatsappeko eta Instagrameko elkarrizketak— erabilera informalean kokatzen dela, eta ulertzekoa dela hizkuntza estandarraren erabilera txikia izatea; edonola ere, berbalaguna aldatzeak ere ez du eragin erregistro aldaketarik elkarrizketetan. Alegia, nerabeek antzeko erregistroa erabiltzen dute lagunarteko elkarrizketetan zein familiakoetan.
|
euskara
batua ez erabiltzeak ez du esan nahi estandarraren eraginik ageri ez denik elkarrizketetan. Lexikoari dagokionez, dezente dira euskara estandarretik hartutako aldaerak, nagusiki hezkuntzaren bidez jasotakoak (azarun, irailin, itxarote zerrenda...). halaber, bestelako funtzio bat ere aitortzen diote Ondarroako nerabeek euskara batuari:
|
|
|
Adibidez 30 bat urteko gazte euskaldun batek euskaraz ia ezer irakurtzen ez duenean.
|
Euskara
batuak ez duenez molatzen, ez dute euskaraz nobelarik, Berria edo Argia irakurtzen, holako gauzetarako badute erdara batu moloia betiko periodikoan. (?) Nik nire itogunean eta beraiek beren arnasgunean berdin kontsumitzen ditugu pantaila handiko filmak edo gustatzen zaizkigun serieak.
|
|
|
Hala Koldo Mitxelenak nola Luis Villasantek esana da Euskaltzaindia 1968an Arantzazun adosten hasi eta 1978an Bergaran onartu eta berretsitako
|
euskara
batua ez dagoela, berez, Azkuek proposatutako gipuzkera osotutik oso urrun: –anaia bixkiak?
|
|
|
Bingen Zupiria (Kultura sailburua): ?
|
Euskara
batua ez du Euskaltzaindiak egin, erabiltzaileok egingo dugu edo ez da izango?.
|
|
|
Bingen Zupiriak, berriz, euskaldun guztion ardura eta garrantzia hartu ditu hizpide: ?
|
Euskara
batua ez du Euskaltzaindiak egin, erabiltzaileok egingo dugu edo ez da izango?. Hain zuzen, hortxe kokatu du euskalkiaren garrantzia.
|
|
|
Euskaldun guztion parte hartzeaz jardun zuen, baita, Bingen Zupiria Kultura sailburuak. ?
|
Euskara
batua ez du Euskaltzaindiak egin, erabiltzaileok egingo dugu edo ez da izango?, esan zuen.
|
|
|
Arazo zahar baten ilustrazio egokia da: liburua argitaratu zenean (1992)
|
euskara
batua ez zegoen gaur bezain finkatua eta ez genuen guztiz gainetik kendua diziplina falta. Ordutik hona âmende laurdenâ, batuak bide oparoa egin du, eta bide horretan berebiziko zerikusia izan du itzulpenaren ekarriak.
|
|
|
Euren hizkera den moduan zaindu behar lukete euskaldunek.74 Europako hizkuntza nagusien batasuna eta hedadura konkisten bidez lortu da, bertan lehenago erabiltzen ziren hizkuntzak akabatuz. Euskaldunen kasuan, ostera, ez dago
|
euskara
baturik ez delako euskara inposatu, ez kanpoan ez bertan. Etika kontua da azken batean, inposizio eza eta besteekiko errespetu hori euskara estimatzeko motibo garrantzitsua da.
|
|
|
|
Euskara
batuak ez du berezko ahoskera sistemarik hizkera artifizial bat den aldetik. Idazteko sortu zen kodea da, baina ez honezkero hori bakarrik.
|
|
|
Gure jokabidea nondik nora joan dan? Ahozko hizketatik hizkuntza landu batera eta euskera landu batetik euskera batu batera,
|
euskera
batua ez dalako guretzat beste hizkuntza bat, alde askotan batuta dagoanetik batuago batera jotzea baino.
|
|
|
Nahiko argi ikusten genduan
|
euskera
batua ez ezik euskalkiak eurak ere hondatu geinkezana. Horixe izango litzatekean euskeraren hondabiderik aproposenetariko bat, eta erdara batura berehalaxe joteko ibilbiderik aukerakoena.
|
|
|
•
|
Euskara
batua ez da ezagutua Iparraldean, nahasketa
|
|
|
Jende batzuk batua hastio dute, beste zenbaitek ez baitezpada baina ez dute pratikatzen, ez ahozkoan, are gutiago idatzizkoan". Inkestatu horrek
|
euskara
batuaren ez ezagutzearen bi ondorio ezkor azaltzen ditu: " Iparraldeko anitzek ez dute (ongi) konprenitzen, bereziki ikastolan edo eskolan euskara ikasi ez duten horiek.
|
|
|
lekukoen% 95ek inguru Ipar Euskal Herrian euskara batua beharrezkoa dela pentsatzen dute,% 90ek baino gehiagok lurralde horretako hizkeren berezitasunak zaindu behar direla,% 80k baino gehiagok euskara batuak euskalkiei kalterik ekartzen ez diela eta erdiak baino gehiagok euskara batu berezi bat badela orain lurraldean. Inkestatuen arabera, Ipar Euskal Herrian
|
euskara
batua ez da ongi ezagutua, euskalkiekin nahasten da eta euskaraz eskolatuak ez diren euskaldunentzat zalantzazkoa da. Baina lehen arazoa lurralde horretan osoki nagusitzen den frantsesa da.
|
|
|
Hona bigarren erantzun multzo horren emaitza nagusi batzuk: inkestatuen arabera, Ipar Euskal Herrian
|
euskara
batua ez da ongi ezagutua, euskalkiekin nahasten da eta euskaraz eskolatuak ez diren euskaldunentzat zalantzazkoa da. Baina lehen arazoa lurralde horretan osoki nagusitzen den frantsesa da.
|
|
2020
|
|
|
Haatik haren kasuan, erreferentziako grafemak ez dira alfabetizazioak bidatu zukeen frantsesarenak. Pentsa daiteke, Belokeko euskarazko testuak ikasi dituela eta ondorioz, lexikoan ez gramatikan
|
euskara
baturik ez erabilirik ere, Etxamendiren grafema erreferentzialak euskara batuaren hurbilekoak direla.
|
|
|
Lagunartean baleude, ez [t] a ahoskatuko omen lukete, eta ETB1eko dokumentalean, berriz, ez [d] a.18 Euren esanetan, euskara estandarreko araua txistukari ondorengo herskaria ahostun ahoskatzea omen da. AO hiztunak, galdetu zaionean ETB1eko dokumentalean nola esango lukeen esaldia, lehendabiziko aldian ez [t] a ahoskatu du, baina berehala zuzendu du, nabarmenduz [t] herskari ahoskabea" atera" zaiola, baina badakiela
|
euskara
batuan ez [d] a ahoskatu litzatekeela, ahostuna, alegia.
|
|
2021
|
|
|
Zerentako?
|
Euskara
batuan ez da idatzirik. Zeren eta, betidanik, Akademiak eüskalkiez izkiribatürik diren libürüak eta esküizkribüak püblikatzen beitütü, eüskararen altxorreko parte beitira.
|
|
|
Bide hau ez da berria, eta mintzamolde batzuetan aski zabaldua da. Halere, hobe da
|
euskara
batuan ez erabiltzea.
|
|
|
Zure emazteak nahi baleza, nik amore emango nuke. Erabide berri hau, oso zabaldua ez dena, hobe litzateke
|
euskara
batuan ez enplegatzea, eta horrelakoetan du erakoa zuzenean jokatzea: balu.
|
|
|
Nehork ez zuen nehori nehoren izenik galdatzen (J. B. Etxepare); Inorena ez den
|
euskara
baturik ez nuke nahi (Mitxelena); Ez Azkuek ez inork ez ditu euskal hitzen aldaera guztiak sartu (Mitxelena).
|
|
|
Nire ustez gaztelaniaz eta euskaraz niri desberdin egiten zaidan gauza da gaztelaniaz naturalago bezala egiten zaidala. Nik
|
euskara
batua ez dut hitz egiten. Bueno, itxaron, hau da, irakurtzeko zein espresatzerako orduan.
|
|
|
Euskalkien bidez laster ezagutu nuen, askok esaten duten bezala, euskararen aberastasuna eta nola, besteak beste, bizkaiera eta
|
euskara
batua ez zela gauza bera. Aberastasuna dudarik ez baina ondorioz, Euskal Herrian zehar ibiltzean neurtzen ahal da euskaldun berriari zailagoa izanen zaiola aprendizgoa.
|
|
|
Ni adibidez
|
euskara
batuan ez naiz sentitzen oso komoda berba itxen baina ezta ez dot igarketan dazkatela zailtasun asko, azkenian beti txikitatik ba asko irakurri dot ba euskera batuan ta gero ba ta idatzi be itxen nuan asko ta beti batuan ta orduan ez dakit erreztasuna beti eduki dot. (Ikasle 8, Eus Ele, Oñati, E)
|
|
2022
|
|
|
Zeren eta 60 urte badira Euskaltzaindiak euskara batuari buruz irizpideak, gomendioak eta arauak ematen dituelarik. Baina idazlerik, irakaslerik, kazetaririk gabe
|
euskara
batua ez zatekeen garatuko. Euskararen hedatzaile horien artean, Txomin lehen lerroan izan zen, bere lan emankor, aberats eta mota anitzekoa euskal literatura garatzeko, euskal ikasketak eta ikerketak bultzatzeko.
|
|
|
6 Hona bigarren erantzun multzo horren emaitza nagusi batzuk: inkestatuen arabera, Ipar Euskal Herrian
|
euskara
batua ez da ongi ezagutua, euskalkiekin nahasten da eta euskaraz eskolatuak ez diren euskaldunentzat zalantzazkoa da. Baina lehen arazoa lurralde horretan osoki nagusitzen den frantsesa da.
|
|
2023
|
|
|
Entretenimendurako erabiltzen den
|
euskara
batuak ez du hartzaile gehienekin konektatzen. Baliteke behar besteko naturala ez izatea, eta horrek ere kontatzen ari den istorioan eragitea.
|