|
2001
|
|
|
Euskara ren aurkako estrategia ulertzeko giltzarriak, nire aburuz, bi dira; alde batetik, euskararen egoera soziolinguistikoa oso desorekatua izatea, eta, beste aldetik, abagune politikoaren aldaketak. Hirurogeiko hamarkadaz geroztik euskaltzaleen dinamismo eta kemenak indar handiko bultzada eman dio euskara eta
|
euskararen
hizkuntz komunitateari, harik eta aldaketa kualitatibo ia egonkorrakso rtzeraino. Bulkada horrek euskararen eraketa soziologikoa irauli egin du.
|
|
|
Euskara, nekazari/ arrantzale zaharreneuskalki eta aldaki ugaritan zatikaturiko hizkuntza izatetik kaletar gazte eskolatuen hizkuntza estandar eta erabilera askotarikoa izatera igaro da.
|
Euskararen
hizkuntz komunitateari dagozkion ardatz bi aipatzea nahikoa da esandakoaho rrela dela ikusarazteko: hezkuntza eta hedabideak.
|
|
|
Horrek, alabaina, ez du esan nahi aurkarien diskurtsoa aldatu denik, egokitu egin da, besterik ez. Horrela ulertu behar dira
|
euskararen
hizkuntz komunitatearen ildotik eraikitako guneen kontrako erasoak, helduen euskalduntze alfabetatzea dela (AEK), hedabide euskaldunak (Euskalerria Irratia, EITB...) edota hezkuntza alorrekoen aurkakoak (ikastolak, ikasmaterialak, euskal curriculuma...). Orain ez dute horrenbeste aipatzen euskarak ez duela balio goi mailako irakaskuntzarako, edo maitasuna adierazteko eta antzeko zozokeriak, garai batean zioten moduan.
|
|
|
Aurrenik eta behin, helduen euskalduntze alfabetatze prozesua eten egin nahi dute, hustu, desitxuratu eta ito gura dute.
|
Euskararen
hizkuntz komunitatera murgiltzeko helduen euskalduntze alfabetatze zubia txikitzean, erdaldunen gehiengo demolinguistikoak euskararen normalkuntzari galga egin diezaiola bilatzen dute. Nafarroan gertatu izandakoa gogoan izan behar dugu; 40.000 sinadura lege atzerakoia aldatzeko lortu izatetik sekulako eraso politikoa jasatera aste bakan batzuk besterik ez ziren pasa.
|
|
|
Alabaina, euskararennormalkuntzako beste alor batzuk askeagoak dira iraun bidean babes eta baliabide berriak eskuratzeko.
|
Euskararen
hizkuntz komunitatearen eraketan eraikitako tresnak komunitatean bertan daukate iraun ahal izateko bermerik eraginkorrena. Hala ere, euskaraz" normaltasunez" diharduten erakunde, elkarte eta ekimen pribatuek ez dute jarduera errazik eta ez dirudi erraztuko zaienik ere.
|
|
2002
|
|
|
Gorabehera horietan euskaldunok ezin egon gaitezke eroso, aurrerapenak izaten badira ere ez dago ziurtasunik lortutakoa egonkortuko denik. Bide horretatik ez zaie erantzuten
|
euskararen
hizkuntz komunitateak dituen goi mailako formazio beharrei eta ez dago esaterik inoiz erantzungo zaien.
|
|
2003
|
|
|
Azken urrats hori eman ezean euskalduntzea burutu gabe geratzen dela esan behar dugu. Ikuspegi horren arabera euskaltegiek
|
euskararen
hizkuntza komunitaterako atariak izan behar dute, eta euren funtzioa euskara ondo irakatsiz euskararen gizartean txertatzeko aukerak, trebetasunak eta gaitasunak landu behar ditu. Euskalduntze linguistikoari euskalduntze soziala eta instrumentala erantsi behar zaizkio arrakastatsua izan dadin.
|
|
2004
|
|
|
den pertsona oro; euskaldun pertsona gizabanakotzat hartuta.
|
Euskararen
hizkuntza komunitatea berregiten ari dela kontutan harturik, euskararen ezagutza continuum moduan ulertu behar da, ezagutza ia zerotik euskaldun osatuenek osatzen duten nukleo garrantzitsuraino?. 3
|
|
|
–Soziolinguistikari dagokionean normalkuntza esaten denean azken batean zera esan nahi da, hizkuntza batek bere hizkuntza komunitatean sortzen diren funtzio eta behar guztiei erantzuteko gai izan behar duela, praktikan hizkuntza bakarra. Kasu honetan
|
euskarak
hizkuntza komunitate euskaldunaren hizkuntza bakarra izan behar duela esan nahi du. Esan litzateke, beraz, normalizazioa ez dela elebitasun orekatua, normalizazioa ez dela koofizialtasuna, ez dela legezko izatea, baizik eta berezko definizioak hizkuntzaren nagusitasunaren eta lehentasunaren kontzeptuak dakartzala, eta nolabait, esklusibotasuna daramala?. 315
|
|
|
Oker ez banago, identitate ereduaren eta euskara erabileraren arteko lotura harremanaz ari zaigu hemen idazle donostiarra. Hain zuzen, ikaslearen talde identitatea erdalduna denean horrek ez luke
|
euskarazko
hizkuntza komunitatean integratzeko joerarik erakutsiko, eta, horrenbestez, euskara erabili ezean, ez luke behar adinako gaitasun komunikatiborik bereganatuko. Ikasle eredu horren erre ferentzia gune soziokulturala eta sentimentala espainiarra edo frantsesa izango litzateke soil soilik.
|
|
2006
|
|
|
Miren Azkarate Jaurlaritzaren Kultur sailburua da, eta hortik begira idazten du hitzaurrea. Hiru probintzia biltzen dituen botere politiko autonomikoaren ikuspuntutik baina ez
|
euskararen
hizkuntza komunitatearen ikuspuntutik; botere nagusiak baimendu duen kontsentsu politiko mugatutik eta ez euskararen orekatik. Horregatik, euskarari buruz duen diskurtsoa sailburu ofizioa betetzean agertzen duen motibazioa+ ezagutza+ erabilera diglosikoa da:
|
|
2008
|
|
|
Honek ordea desitxuratu egiten du benetako egoera soziolinguistikoa:
|
euskararen
hizkuntza komunitatetzat definitzen dena, euskara gaztelera elebidunak diren pertsonek osatuta dago. Pertsona horiek gaztelera erabiltzeko aukera, erabili beharra ere dute beren bizitzako zenbait egoeretan, euskararen aurkako diglosia dela eta1 Horrek gazteleraren hizkuntza komunitateko kide bihurtzen ditu nahi eta nahi ez.
|
|
|
Bolognako prozesu hau hauspo bilakatu behar dugu sortzeke dugun Euskal Unibertsitatearen proiektuarentzat, beharrezkoa baitugu Europako unibertsitate esparruan homologatua den euskaldunen unibertsitate eleanitza,
|
euskararen
hizkuntza komunitatea eratzeko eta garatzeko erakundea izango dena.j bxxxxxxxj
|
|
2009
|
|
|
|
Euskararen
hizkuntza komunitatean, merkatu oso urria duen alor bati buruz ari gara. Txikien artean, txikiagoaz.
|
|
|
Euskarak inguru itogarria du; eta, horregatik, aldatu behar da, behar bezalako inguru osasungarria eraikitzeko. Menpeko hizkuntz politika horien babesik eta bultzadarik gorenak gutxieneko mugaren azpitik gelditzen dira, eta ez dute bermatzen
|
euskararen
hizkuntz komunitatearen iraunkortasuna. Garaia da hizkuntza eskubideen zapalketa eta menpeko politiken amarruen aurrean oinarri juridiko unibertsalak aldarrikatzeko Euskal Herriarentzat.
|
|
|
Erdaldunak kolonizatuago genituen lehen:
|
euskararen
hizkuntza komunitatekook sorturiko produktu kulturalak, eta hauek garraiaturiko identitate kultural politikoak, kontsumitzen zituzten hizkuntza hegemonikokoek.
|
|
2010
|
|
|
Franco hil zenetik, hogeita hamar urte igarota, eta hogei urteko hizkuntz politikaren bueltan, eaen, hau da, nafarroarekin eta iparraldearekin erkatuz euskararen aldeko politikarik onena burutu den eremuan, ibarretxe Jaurlaritzak argitaratutako liburuxkan" hizkuntza politika aurrera begira" hizkuntza politikarako Sailburuordetzaren egitasmoan, honako hauek irakur daitezke: ...izialen estatusa behar dira. espainiako eta Frantziako estatuen ideologia hedatzaileek eta euskal herriko laguntzaileek, ordea, erreparazio historikoa baztertuz eta europako estatu hizkuntzen berdintasunezko ofizialtasuna ukatuz, euskal herri euskalduna berregitea eragozten dute. kasurik onenean ere, egungo euskararen hizkuntz politiken adostasuna ez da normalizatzailea, asimilatzailea baizik; eta
|
euskarazko
hizkuntz komunitatea berrosatzeko eta bere garapen iraunkorra bermatzeko betoa ezkutatzen du. horrek arriskuan jartzen ditu euskararen osasun betea bere lurralde historikoan eta hizkuntz aniztasunaren osotasuna munduan.
|
|
2011
|
|
|
...presa munduan, Gizarte Erantzukizunaren kontzeptua garatu da. eta abiapuntu horretatik eratorrita, hizkuntzarekiko enpresen gizarte erantzukizunera salto eginez, organizazioen alorretik komunitatearen alorrera eraman du kontzeptua. horrela, Hizkuntzarekiko Komunitatearen Gizarte Erantzukizuna indar ideia gisa gorpuztu du. horrez gain, euskararen hizkuntza ekosistemaren iraunkortasuna bermatzen eta
|
euskara
hizkuntzarekiko komunitatearen gizarte erantzukizuna indartzen laguntzeko zenbait proposamen ere egin ditu artikuluan. hizkuntza ekologiaren indarguneak eta ahuleziak hartu ditu gaitzat Xabier erizek ondorengo artikuluan; balioen mailako kontzeptu moraletik aztertuz, biologiaren eta gizarte zientzien arteko paralelismoak azalduz. Amaitzeko, proposamen interesgarriak plazaratu erizek aurrera begira:
|
|
|
Norbere nortasun politikoaren biluztea egiten hasita, bi ditut auzi politiko garrantzitsutzat. Bat,
|
euskararen
hizkuntza komunitateari jarraipena ziurtatzea, euskarak egiten gaitu. Bi, gizartearen nolabaiteko humanizazioa edo eraldatzea, bizierak eraikiz justiziaren, elkartasunaren eta ekologiaren bidetik; sendagarria den sufrimenduaren atala konjuratuz, nolabait.
|
|
|
Historiaren ilunean katramilatu beharrean, adibide gertuko bezain egungoa: Bertsozale Elkarteak
|
euskararen
hizkuntza komunitatea elikatu du, biziberritu, trinkotu, beregaintasunez jantzi. Eta beharbada Pirritx, Porrotx eta Marimotots euskal naziogintzarentzat azken urteotako aktiborik ederrenetakoa izan dira:
|
|
2012
|
|
|
Gaur egun, hizkuntza politika eragingarria abian jartzeko oztopoak daude.
|
Euskararen
hizkuntza komunitatetik kanpoko esku hartzeak eta erabakimenak baliogabetu egingo lukete. Ikusi besterik ez dago hizkuntzaren normalizazioari begirako erabaki ausartek zer nolako debekuak izan dituzten.
|
|
|
Gaur egun, hizkuntza politika eragingarria abian jartzeko oztopoak daude.
|
Euskararen
hizkuntza komunitatetik kanpoko esku hartzeak eta erabakimenak baliogabetu egingo lukete. Ikusi besterik ez dago hizkuntza normalizazioari begirako erabaki ausartek zer nolako debekuak izan dituzten.
|
|
2013
|
|
|
Horrek, ordea, desitxuratu egiten du benetako egoera soziolinguistikoa:
|
euskararen
hizkuntza komunitatetzat definitzen dena, euskara gaztelera edo euskara frantsesa elebidunak diren pertsonek osatuta dago. Pertsona horiek, erdara erabiltzeko aukera ez eze, erabili beharra ere badute beren bizitzako zenbait egoeretan, euskararen aurkako diglosia dela eta (Ferguson 1959).
|
|
2015
|
|
|
Bistan denez, ohartuki zein oharkabean, Garmendiak ez zeukan
|
euskararen
hizkuntza komunitate osoa gogoan nuestro país horretaz aritzean, bestela biren lekuan hiru hizkuntzari buruz jardungo zuelako gutxienez. Urte batzuk geroago, El Correo egunkariak Garmendiak gai honi buruz eginiko beste adierazpen batzuk jaso zituen: 7
|
|
2017
|
|
|
Baina Euskaltzaindiak badaki euskara indarberritzeko bidean ezin duela bakarrik, ez eta bakarka, aritu. Ezinbestekoa da Euskaltzaindiaren eta euskara erabiltzaileen arteko informazioa, iritziak eta proposamenak trukatzea eta egituratzea, hizkuntzaren kalitatearen eta araugintzaren bidean, euskal gizartearen,
|
euskara
hizkuntza komunitatearen beharrei erantzuteko.
|
|
2019
|
|
|
|
Euskararen
hizkuntz komunitateak partekatzen duen balio sistemak ahalbidetu du gai honi buruzko gobernantza demokratikoaren arrakasta. Garai bateko gatazkaren logika gaindituta dago neurri batean, eta ondorioz elkarlanerako lankidetza tresnak abian jartzea asko erraztu da.
|
|
|
Lurralde Gobernantza demokratikoa (LGd) deitu duguna.
|
Euskararen
hizkuntz komunitateak partekatzen duen balio sistemak ahalbidetu du arlo honen gobernantzan lortu den arrakasta. Garai bateko gatazkaren logika gaindituta dago neurri batean, eta ondorioz elkarlanerako lankidetza tresnak abian jartzea asko erraztu da.
|
|
|
Hiru motatako faktore eta datuak aipa genitzake gure tesia defendatzeko: azken hamarkadetan mundu osoko hizkuntzak astindu dituzten fenomeno orokorrak, batetik, Euskal Herrian gertaturiko aldaketa sozio-politikoak, bestetik, eta
|
euskararen
hizkuntza komunitatearen barnean gertatu diren egiturazko aldaketak, azkenik.
|
|
2020
|
|
|
Bestetik, Euskal Herrian gertatu diren aldaketa sozio-politikoak. Eta, azkenik,
|
euskararen
hizkuntza komunitate barruan gertatu diren egiturazko aldaketak. Hasteko, mundu osoko hizkuntzei eragiten dieten fenomenoak azaltzeko orduan,' globalizazioa' aipatuko nuke.
|
|
2022
|
|
|
Eragin linguistiko hori hizkuntza batentzat positiboa, negatiboa edo neutroa izan daiteke. Eta plangintza horrek
|
euskararen
hizkuntza komunitateari kalterik eragin diezaiokeela aurreikusiz gero, kalte hori murrizteko edo aurre hartzeko neurri zuzentzaileak zehaztea eta abian jartzea aurreikusi litzateke.
|
|
2023
|
|
|
Baina egon bazegoen
|
euskararen
hizkuntza komunitatea Altzan, euskaraz hitz egiten zuten familiak, nahiz eta gutxiengoa izatearen kontzientzia izan bazuten. Bertakoek ikusi zuten etorritakoek harreman sozialak euren artean egiten zituztela, eta bertakoekin interakzioak marjinalak zirela.
|