|
2004
|
|
|
306 Maddalen Ezkerra, Iñaki Fernandez:
|
Euskararen
gizarte mugimendua eta euskararen normalkuntza, Bat soziolinguistika aldizkaria, 1995, 50.
|
|
2009
|
|
|
Euskara elkarteen oinarri izan zen
|
euskararen aldeko
gizarte mugimendua 80ko hamarkadaren erdi aldean hasi zen indartzen. Garai hartan sortutako mugimendua hitz eta kontzeptu berriak plazaratzen hasi zen:
|
|
2010
|
|
|
Euskalgintzarentzat ere oso abagune polita da jauzi kualitatiboa egiteko, planteamendu eta dinamika berriak abian jartzeko, gizarte mugimendu bezala.
|
Euskararen aldeko
gizarte mugimenduaren lehen pausoak ondokoak izan ziren: kontzientzia hartu, oinarrizko lanketak planteatu, inoiz eskaini ez ziren euskarazko zerbitzuak herri mailan antolatu, aisialdiko hainbat kontu, sentsibilizazio saioak...
|
|
2012
|
|
|
|
Euskararen
gizarte mugimenduaren loraldiak pasa zituen bere garairik onenak, zalantzarik gabe. Ikastolen sorrera eta hedapena, Helduen Alfabetatzearen garapena, gure industria txikien lehen urratsak, euskara elkarteen hazkundea eta loraldia, euskara erdigunean zuen kulturgintzarena, hedabideena (toki hedabideen eztanda),... Ondoren etorri ziren egituratzea, Kontseiluaren sorrera, estadioak betetzea,... baina hortxe amaitu zen eta azken urteetan ez dugu antzekorik lortu, eta ez da izango saiatu ez garelako.
|
|
|
Baina irakurketa osoa ez da ezkorra. Euskalgintzaren urtetako lan eta ahaleginak jokaleku ikaragarri bat zabaldu digu, orain arte
|
euskararen
gizarte mugimenduak izan ez duena: urtetan sortutako egitura eta egitasmoek beste askok nahi luketen azpiegitura eskaintzen digute; baina inpresioa dut azken urteetan arlo askotan (ez guztietan) goia jo dugula.
|
|
|
Diskurtso honetan baina, bada beste arazo bat,
|
euskararen
gizarte mugimendu antolatuaren ekarpena gutxiestearena eta gizarte mugimenduari arinegi joan nahia leporatzea: " ameskeria"," boluntarismo"," maximalismo" eta antzeko kontzeptuak irakurri eta entzun ahal izan dira azken urteotan.
|
|
2013
|
|
|
Mota horietako lanen ugaritasunak islatzen ditu, oro har,
|
euskararen aldeko
gizarte mugimenduak dituen kezka nagusiak. Hirugarren gairik jorratuena jarrera/ motibazioen dimentsioarena da (25 ikerlan).
|
|
2014
|
|
|
Ez zuten beste modurik ikusten XX. mendearen bigarren erdian, kultura minorizatuen desagertzeko arriskua gauza jakina zen garaian, euskararen etorkizuna bermatzeko. Horregatik,
|
euskararen aldeko
gizarte mugimenduko erakunde askok 50eko eta 60ko hamarkadetako paradigma abertzalea berreskuratu nahi zuen eta euskara, berriro ere, diskurtso abertzalearen erdigunean jarri: alegia, abertzaletasunak euskal identitate kolektiboaren berezitasunean hizkuntzari oinarrizko funtzioa eman zion paradigmari eutsi eta paradigma horrekiko modu koherentean jardun.
|
|
|
Ezkerra, M. eta Fernandez, I. (1995): ?
|
Euskararen
gizarte mugimendua eta euskararen
|
|
2015
|
|
|
EZKERRA, Maddalen/ FERNANDEZ, Iñaki (1995): ?
|
Euskararen
gizarte mugimendua eta euskararen normalkuntza?, Bat 16 Urria, 49 orr.
|
|
2016
|
|
|
Euskal kultura produktuen promoziorako eragile garrantzitsua izanik, euskarazko komunikabideek eragin zuzena daukate euskal kulturaren susperraldian, kultura industriako arduradunen hitzetan. Kulturarekin batera,
|
euskararen aldeko
gizarte mugimenduaren komunikazio tresna erreferentea dira euskarazko komunikabide horiek.
|
|
2017
|
|
|
Topagunea 1996 urtearen bukaeran sortu bazen ere, euskara elkarteen oinarri izan zen
|
euskararen aldeko
gizarte mugimendua 80ko hamarkadaren erdialdean hasi zen indartzen. Garai hartan sortutako mugimendua hitz eta kontzeptu berriak plazaratzen hasi zen:
|
|
2019
|
|
|
4.1
|
Euskararen aldeko
gizarte mugimendua
|
|
|
XX. mendeko azken hamarkadetan, lehendik berpiztuta zegoen
|
euskararen aldeko
gizarte mugimendua indartu eta hedatu zen, eta eraikitzen hasi ziren egungo erakundeen sareak eta egiturak. Euskara suspertzeko zenbait erakunde herritar berri ere agertu ziren, hala nola Euskal Herrian Euskaraz eta Udako Euskal Unibertsitatea (uEu), 1973an, Alfabetatze eta Euskalduntze Koordinakundea (AEk) eta beste zenbait euskaltegi; baita hainbat euskara elkarte ere.
|
|
|
XX. eta XXI. mendeen arteko lotura eginez, aro berri bat zabaldu zen. Euskararen aldeko dinamika Euskal herri osora zabaldu zen2, aldi berean talde euskaltzaleen amaraunean gero eta egituratze maila handiagoa ehunduz (Mendiguren eta Iñigo, 2006). hartara,
|
euskararen
gizarte mugimenduko erakundeek antolamendu eta egituratze profesionalizatuagoei ekinez, ekimen berriak bultzatu ziren: Euskaldunon Egunkaria (1990) eta BAT Soziolinguistika aldizkaria (1990); baita eragile mota bakoitzaren baitan zubi lana egiteko bilgune berriak ere, hala nola Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea (uEMA) (1991), euskara elkarteen bilgunea den Topagunea (1997), Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua (1997), Soziolinguistika Klusterra (2000), eta, hamarkada bat beranduago, Hekimen euskal hedabideen elkartea, besteak beste (Zarraga, 2010:
|
|
|
|
Euskararen aldeko
gizarte mugimendu zabal eta emankor hori berariazko euskalgintzaren baitan kokatzen den euskalgintza sozial bezala identifika genezake.
|
|
|
|
Euskararen aldeko
gizarte mugimenduan eta herrierakundeetan ‑euskalgintzaren ohiko bi adarretan‑ oinarrituz, euskalgintzaren jarduna ezin hobeto egokitzen zaio HPPren partaidetzazko ereduari.
|
|
|
Horren ondorioan dago Euskaltzaindiaren sorrera... (Auñamendi Eusko Entziklopedia) hortaz,
|
euskararen aldeko
gizarte mugimenduan eta herri erakundeetan euskalgintzaren ohiko bi adarretanoinarrituz, euskalgintzaren jarduna ezin hobeto egokitzen zaio hppren partaidetzazko ereduari. hala ere, gogoan izan behar da euskararen lurrek pairatzen duten zatiketa politiko administratiboa: " Euskal Herriaren hezurdurarik eza da euskal historia modernoaren muineko arazo handia." (Auñamendi Eusko Entziklopedia). hartara, euskararen komunitatea hiru eremu politiko administratibo nagusitan3 dago banatuta, eta zatiketa horrek euskararen hautematea eta euskalgintzatik jarduteko aukerak zeharo baldintzatzen ditu. horregatik, hiru eremu politiko administratibo horiek jorratutako bideak banan banan aipatu beharra dago. hogeigarren mendeko 80ko hamarkadaren bueltan abiatu ziren Euskadiko Autonomia Erkidegoaren (EAE) eta Nafarroako Foru Erkidegoaren autonomia estatutuak; zehatzago, 1979an eta 1981ean, hurrenez hurren.
|
|
2021
|
|
|
— (1999).
|
Euskararen aldeko
gizarte mugimenduaren 25 urteok, EKBren ekarpena. BAT, Soziolinguistika aldizkaria, 31 zk., 17 or.
|
|
2023
|
|
|
|
Euskararen
gizarte mugimenduek ibilbide interesgarria egina zuten honezkero. Joan den mendeko 60 hamarkadan sortutako ikastolen mugimenduari edo helduen alfabetatze euskalduntze taldeei, kulturgintzan edo komunikabideetan sortutako ekimenak gehitu behar zitzaizkien, gerora euskalgintzarentzat erreferente izan direnak.
|