|
2000
|
|
|
Gaur egun ordea, ezin esan arriskutik kanpo gaudenik. Gure seme alabek
|
euskaraz
ikasi, pentsatu eta bizitzea posible badute ere, ingurune erdaldunetan jai dago. Urteetan nozitu erasoaren ordaina dugu hain justu.
|
|
|
Gure adineko lagun batek erraiten zidan duela 30 urte euskara bukatua zela Iparraldean. Orain bere seme alabek bat Bretainian duela bestea Irlandan
|
euskara
ikasi nahi dutela erraiten zidan. Guk taldeari esker ez dela galdu euskara erraiten zidan.
|
|
|
Gaurko musika entzungai jartzeaz batera, euskaldungaiei gure mintzora pasatzeko bidea samurragoa egin dakien. Halaxe, jendea
|
euskara
ikastera animatu dadin, bigarren urtez segidan, Bizkaia eta Gipuzkoako udal euskaltegiek (r) udal euskaltegiaren txokoa» zabaldu dute Joseina Etxeberriaren arratsaldeko saioan, urtarrila eta otsaila bitartean, hain zuzen. Bertara, udal euskaltegiekin nolabaiteko lotura duten edo izan duten pertsona ezagunak gonbidatzen dira astero, euskararen, euskaltegiaren eta bere lanaren inguruko solasaldi gozo bat izatera.
|
|
|
Esaterako, Lasarteko udal euskaltegian aritu Martin Berasategi sukaldariak, plateren osagarriak hartu zituen hizpide euskararekin alderatzeko. Hernaniko Julen Madinari, alegia, San Ferminetako entzierroetan gehien agertzen den korrikalari burusoil horri, ea zer zen zailagoa, entzierroan zezenaren aurrean aritu ala
|
euskara
ikastea galdetu zitzaion. Ana Bejerano (r) Txarango» musika taldekoa eta Txema Montoia ETBko aurkezleak ere gogotsu jardun zuten.
|
|
|
ARABA ez da Euskadi berdearen paradigma; aranistek asmatu modelo berde eta estua baino zabalagoa da, mendietako bi isurialdeetan zabaltzen den Euskal Herriaren osakin historiko eta naturala. Amaren altzoan
|
euskara
ikastearekin identifikatzen den multzoan ez bezala, kasteilanoa du hizkuntza herrikoia eta euskara dugu jatorria, presentzia eta aukera. Hautu politikoetan, Nafarroako erresumaren mendebaldeko aitzinaldea izan zen jatorrian, eta, gero, kasteilanoen aurkako ala aldeko borroketan, euskaldunen arteko gerla zibil haietan, Gipuzkoa eta Bizkaia baino gehiagotan egon zen nafartarren alde.
|
|
|
ORAIN Euskal Herriaren beste modelo bat ofizialdu da, behintzat ezker abertzalean, zabalagoa, egiatiagoa, eta Nafarroakoaren buztanari lotuak zerbait egokitu zaigu arabarroi. Gaur onartzen da alor berdetik kanpo sortu garenok, amaren altzoan
|
euskara
ikasi ez dugunok, horiek ere Euskal Herriko jendea garela. Bestalde, arabar gazteek, euskara ikastolan edota euskaldun berrien familian ikasitakoek, Gipuzkoa edo Bizkaiko gazte gehienen fonetika daukate, eta hori euskararen onerako ez bada, bai behintzat euskaldunen integraziorako.
|
|
|
Euskal herritarrak gara Euskal Herrian bizilekua daukadun guztiok, hemen erroldatuta gaudenok oro. Beraz, Nigeriako tribu batean sortutako bat Bilbaoko San Frantzisko karrikan erroldatuta badago, euskal herritarra da, eta euskalduna
|
eskuara
ikasi badu, baina nehola ere ez baskoa. Garbi al daude orain gauzak?
|
|
|
Hortakotz, niri dagokidanean, nire kultura eta hizkuntza propialak baskoak ez direnez (bertzeak bertze, ama hizkuntza gaztelania dugu familiako guzti guztiok, eta, dokumentu historikoak miratuta, gure aitzinekoak oro ere gaztelaniarik aratzenean izan dira egundainoz geroz aritu) eta neure asabengandik jaso ditudan ondarea, tradizioneak, munduaren ikusmoldea... baskoak ez direnez, ez naiz baskoa. Egia da
|
eskuara
ikasi dudala eta honek menturaz Juan Jose Ibarretxe bezalako bat baino gehiago erroztatzen nauela herri honetan, baina nahiz ingelesa ere dakidan, Shakespeare-ren obrak gogoko ditudan eta tea izugarri gustatzen zaidan, ez naiz nazionalitate ingelesekoa. Gainerat berriz, basko izaiteak deus ez dakarkit; aitzitik, eskuararen jakiteak nire bizitza osoa du inarrosi.
|
|
|
Soziologia ikasketak egin ditu eta beste mahaingurukideek ez duten ikusmolde bat badu euskalduntze alfabetatzeaz aritzeko: da eta euskaltegietan ibilia da
|
euskara
ikasten; AEKn euskaldundu zen, hain zuzen. 1987tik aurrera irakasle lanari ekin zion AEKn, liberatu gisa eta gaur egun bertako arduraduna da.
|
|
|
Portugaleteko Astileku ikastolak azken hiru urtetan autobus bat du Castrorako bidea egiten duena. Ruper Ormaza zuzendari gerentearen hitzetan," ikusi genuen urtero joaten zela ikasleren bat Castrora bizitzera eta autobusa jarri genuen haiek
|
euskaraz
ikasten jarrai zezaten, nahiz eta bidean horrenbeste denbora galdu". Rufino Diaz Helguera Castroko alkatearekin bildu ziren autobusa jartzeko erabakia hartu zutenean eta honek erabakiari ongi iritzi omen zion.
|
|
|
Klase orduak amaituta, Zubi Zaharran ikastaro ugari izaten da herritar ororentzat: informatika, ingelesa, txistua, gitarra, mekanografia nahiz
|
euskara
ikasteko klaseak. Aurten ikastolako berrogeita hamabost gurasok dihardute euskara ikasten ikastolan, beraien seme alabekin euskaraz egiteko asmoz.
|
|
|
informatika, ingelesa, txistua, gitarra, mekanografia nahiz euskara ikasteko klaseak. Aurten ikastolako berrogeita hamabost gurasok dihardute
|
euskara
ikasten ikastolan, beraien seme alabekin euskaraz egiteko asmoz.
|
|
|
Komunikazioa ez ezik, ikusmolde bat, logika bat ere baduelako. Egin kontu," gora gu eta gutarrak" esaldiaren esanahia ulertzeko
|
euskara
ikasi egin behar da, ez da aski norbaitek azaltzea.
|
|
|
Europan ostera, magrebiarrak bigarren gutxiengoa bilakatuko dira laster. Eta euskaldunok zintzo jokatzen badugu haiekin, etzazula dudarik eduki
|
euskaraz
ikasiko dutela.
|
|
|
Ikastolak eta gau eskola dira euskara bizirik atxikitzeko bitarteko bakarrak.
|
Euskaraz
ikasten eta euskara ikasten dutenen kopuruak, ordea, apalak dira.
|
|
|
Ikastolak eta gau eskola dira euskara bizirik atxikitzeko bitarteko bakarrak. Euskaraz ikasten eta
|
euskara
ikasten dutenen kopuruak, ordea, apalak dira.
|
|
|
Administrazioaren aldetik munduko erraztasun guztiak ez lirateke ezer herriak borondaterik ez balu, eta era berean, oztopo guztiak gaindi daitezke borondate hori egiazkoa bada. Gizartea euskararen alde mobilizatzea, etengabeko kontzientziazio lana egitea, era koordinatuan aurrerapausoak emateko euskaltzaleen artikulazioa bultzatzea, gizartearen erabateko inplikazioa lantzea,
|
euskara
ikastea eta erabiltzea dira etorkizuna irabazteko bideak. Prozesu luze baten aurrean gaude eta Korrikan irudikatzen dugun bezalaxe gure zeregina lekukoa hurrengoari ematea da, egin beharreko lana ongi egin dugula jakiteak ematen duen pozarekin
|
|
|
Hala ere, azken bi hamarkadetan euskara berreskuratzeko joera nabari da gazteengan. 18 eta 30 urte bitarteko gazte ugari Euskal Herrira etortzen da unibertsitate, euskaltegi edo barnetegietara
|
euskara
ikastera. Eta horiek euren seme alabei erakusten diete, sustraiak gogoan izan ditzaten
|
|
|
Nik zortzi bederatzi urte edukiko nituen, eta buruan sartu zitzaien etxean denok ikasi behar genuela euskaraz. Orduan hasi ginen
|
euskara
ikasten apaiz batekin. Apaiz hori Pedro Diez de Ulzurrun zen, Sakana aldekoa eta ordurako apaizgintzatik erretiratuta zegoen.
|
|
|
Hori sinetsi nahi nuke behintzat. Gero Bilbon hasi nintzen Biologia ikasten, eta han pisu batean biltzen ginen
|
euskara
ikasteko, eta kalean ere egiten genuen... Horrela gaur arte.
|
|
|
Hemezortzi urterekin Urepeleko baserri batera joaten nintzen
|
euskara
ikastera. Orain barre egiten dut ordukoaz:
|
|
|
hasieran ezer gutxi ulertzen nuen, gero gehiago eta hilabete baten buruan ulertu behintzat egiten nuen. Bertako gazteek ez zuten sinesten
|
euskara
ikastera joana nintzenik. Kasualitatea, ni nengoen baserrian bi mutiko ziren eta sei neska.
|
|
|
Herrira jaisten ginenean galdetzen zidaten ea norekin ezkonduko nintzen. Aspaldi ez naiz egon eta seguru
|
euskara
ikasteko eta eusteko kontzientzia handiagoa edukiko dutela orain, baina bertako euskara asko galduko zen eta pena da.
|
|
|
Orduan hasi nintzen idazteko lehen saioak egiten.
|
Euskara
ikasten ari ginen, eta konturatu ginen bazirela beste batzuk: Pott bandakoak," Oh Euzkadi!" ateratzen zutenak...
|
|
|
Aizkorri argitaletxearen Hegan bilduma
|
euskara
ikasten ari direnei zuzendua dago. Liburu bakoitzean agertzen den istorioa maila zehatz baterako moldatzen da adibidez" Tigre birtuala" Euskaltegiko 5 mailan eta Batxilergoko A ereduko lehen mailan dabiltzenetan pentsatuz idatzia izan da.
|
|
|
Ez dugu inor
|
euskara
ikastera behartu nahi. Argi eta garbi azaldu beharreko Pernandoren egia da hau, baina gizartearen zati bat gure inposaketa nahiaren mezu maltzurra jasotzen ari denez argitasunak emateko behartuak gaude.
|
|
|
Eta benetako abertzaleek hobe dute lehenik beraiek zuzen bete besteei eskatzen dietena. Izan ere, abertzalearen lehen eginkizuna izan behar luke
|
euskara
ikastea. Horregatik, gure politikari abertzeleei gogoraraz diezaiegun fedea ekintzaz bete behar dela.
|
|
|
–Pluralismoa? aldarrikatzen dutenen alderdikoa den Bizkaiko emakume batek esan zuenez,
|
euskara
ikastea zaila omen da eta gainera ez omen da hizkuntza erabilgarria(, el euskera, es difícil de aprender y de muy poca utilidad práctica?, bere hitzetan). Ez da konturatzen edo ezin da konturatu, euskaldunok Frantzia eta Espainiaren arteko muga igarotzeaz bat, anaikiro agertzen garela euskarari esker.
|
|
|
Politikariek kontutan hartuko ote dute? Hala behar lukete1 Beren buruak abertzaletzat dituzten askok ere hobe dute
|
euskara
ikastea eta erabiltzea. Eta federalistatzat azaltzen diren sozialistek ere, azalpen horren arabera, hobe dute bi hizkuntzak ofizial diren Autonomia Elkargoan, hezkuntzari dagokion ekintza sailean, euskararen eredua onartu.
|
|
|
Ilazki euskaltegian ere aritu zen, eta maisu izateko ikasketak euskaraz egin zituenez, asko hobetu zuen bere euskara.
|
Euskara
ikasteko ze estrategia erabiltzen zituen jakite aldera, edo euskaraz ari denean, hobetzeko zer egiten duen ezagutu asmoz, honako galdera hauek egin dizkiogu. 1 Hizketan ari zarela, zer egiten duzu esan nahi duzun hitza ezagutzen edo gogoratzen ez duzunean?
|
|
|
Lehendabizi idatzi egiten dut, eta ondoren, idatzitakoa arretaz zuzendu. 12 Eta zer egiten duzu
|
euskara
ikastea oso zaila dela iruditzen zaizun egun horietan. Ni ez naiz horregatik larritzen.
|
|
|
Zenbait anekdota kontatuz eta umore klabean, artikulu honetan kontatzen da zer nolakogarrantzia izan duen Txillardegiren irudiak,
|
euskara
ikasi eta, apurka apurka, euskalgintzan eta euskal kulturaren munduan barneratuz joan den euskaldun berribatentzat. Anekdotak pertsonalak diren arren, euskara nagusitan ikasi eta geroago euskalletretan barneratu diren beste zenbaitek ere konta lezakete antzeko esperientziarik.
|
|
|
–Euskaldun berri, ekin euskaraz?. Xabier Kintana eta Joseba Tobar en hitzaurrebaten ostean, bertan azaltzen ziren, euskaldun berriak izanik, ordurako nolabaitekoonarpen publikoa bereganaturik zuten pertsonaiak, eta beraiek kontatzen zuten nolahasi ziren
|
euskara
ikasten, zein metodorekin, zergatik, zerk bultzatuta, zer nolakohasiera traketsak izan zituzten eta, azkenik, nola heldu ziren hizkuntza arrotz hura (etaaldi berean hizkuntza berezkoena, maitatuena) bereganatzera.
|
|
|
Bakoitzak dakienez, EKINen sortzaileen egitarauko lehen pondua, helburua edoxedea zen, hagitz oroz gain?, Euskal Herriaren independentzia, erran nahi baita, herrialde guztien arteko batasuna lortzea eta galduriko independentzia berreskuratzea. Honekin batera, noski, amildegian zen
|
euskararen
ikaste edo berrikasteari ekingenion.
|
|
|
Adierazgarria benetan. Nafar Estatuarenzaleak izanik,
|
Euskara
ikasteko, astirik? (?) izan ez dutenek jakin behar dute, ia hilikdauden gaskoinera eta Nafar Aragoiko erromantzeak konkistaren ondorioz sorturikohizkuntzak direla.
|
|
|
Kontuan har dezagun, Unamunok, 1864.ean Bilboko Zazpi Kaleetako Erronda kalean jaioak, haurtzaroan euskararen gainbehera ezagutu zuela bere inguruan. Izatez, etxeko giroan gaztelania hizkuntza nagusia izana zuen, baina halere, bere herriaren mintzaira zaharra bereganatu nahirik,
|
euskara
ikasten saiatu zen. Eta jakitera heldu ere bai.
|
|
|
(Orain eta Hemen). 29 zk. (1983), 133 Josu Landaren" Gerraondoko poesiaren historia". 29 zk. (1983), 167 Honela aurkitu zen marxismoa. 30 zk. (1984), 6 PNVko buruzagiak
|
euskaraz
ikasten (Orain eta Hemen). 31 zk. (1984), 90 Nora doa PNV?
|
|
|
A. OTAEGI, Joxe PNV eta euskal indarren batasuna. 1 zk. (1977), 117 PNVko buruzagiak
|
euskaraz
ikasten (Orain eta Hemen). 31 zk. (1984), 90 Nora doa PNV?
|
|
2001
|
|
|
Eskual Etxearen inguruan biltzen dira euskaldun gartsuenak, eta hauetako hainbatek gazteak gehienak
|
euskara
ikasten du. Urtero berrogeita hamar gaztek abiatzen dituzte euskarazko kurtsoak.
|
|
|
Hamabi urte inguruan hasi zen
|
euskara
ikasten Gabriel. Txinparta talde abertzalearen inguruan zebilen orduan.
|
|
|
|
Euskara
ikastea oso inportantea izan da, batez ere aitaren obra ezagutzeko eta bere izaera eta ideologia ulertzeko. Kontuan hartuta orain dela gutxi ikasi dudala, bere idatziak gaztelaniaz irakurtzen nituen, eta itzulita ez dagoena, ez nuen ezta ezagutzen ere.
|
|
|
Salbuespenen artean dugu Jon D. Patrick psikologo australiarra. Duela zortzi urte hasi zen
|
euskara
ikasten eta orain ingelesa euskara hiztegi berezia ari da burutzen.
|
|
|
Jon D. Patrick psikologoa duela zortzi urte hasi zen
|
euskara
ikasten. Gaur egun, ongi egiten du euskaraz eta areago, berau aztertzen ari da.
|
|
|
Haiei entzun zien lehen aldiz euskaraz egiten. " Herria eta euskara gustatu egin zitzaizkidan, horregatik hasi nintzen
|
euskara
ikasten", azaldu digu. Bi, hiru, lau edo bost hilabeteko egonaldiak egin izan ditu Euskal Herrian.
|
|
|
" Ez zait iruditzen lotura dagoenik. Ordea, esan dezaket argi eta garbi,
|
euskara
ikasteko eta euskararen sakontzeko xedearekin izkiriatu nuela' Oilarraren promesa'. Lehenago Irungo Literatura saria irabazia nuen' Hutsetik esperantzara' izeneko poema liburuarekin.
|
|
|
Hortik guraso guztiengan arruntak diren kezkak jaso dituzte, hala nola, irakaskuntzaren kalitatearekin zerikusia dutenak, baina beste alde batetik, ikastolei zuzenean eragiten dieten kezkak ere azaleratu dira, hots, lehenago aipatutako irudi okerrarekin zerikusia dutenak, hizkuntza eta politika nahastearen irudiarenak, alegia. Beste alde batetik, Seaskako arduradunak beste puntu batetaz konturatu dira, hau da, erabiltzen duten murgiltze eredua (haurra
|
euskaraz
ikasten hasi eta pixkanaka frantsesa sartu, beti ere komunikazio hizkuntza euskara delarik) ez dela behar beste ezaguna gurasoen artean, eta, ondorioz, hauetako askok ikastoletan ez dela frantsesik ikasten ustera iritsi dira, nahiz eta datuek ustea gezurtatu. Etxeberriren hitzetan," frantsesa halabeharrez irakatsi behar dugu eta irakasten dugu, horretarako kontrolak ere izaten ditugu-eta; kontutan hartu behar da, gainera, nahiz eta euskaraz ikasi azterketa guztiak frantsesez direla, Frantziako estatu osoan azterketa eredu bakarra dela (azterketa ez du ikastolak egiten, hezkuntza arduradunek baizik) eta horietan gure ikasleek betidanik emaitza oso onak izan dituztela".
|
|
|
Beste alde batetik, Seaskako arduradunak beste puntu batetaz konturatu dira, hau da, erabiltzen duten murgiltze eredua (haurra euskaraz ikasten hasi eta pixkanaka frantsesa sartu, beti ere komunikazio hizkuntza euskara delarik) ez dela behar beste ezaguna gurasoen artean, eta, ondorioz, hauetako askok ikastoletan ez dela frantsesik ikasten ustera iritsi dira, nahiz eta datuek ustea gezurtatu. Etxeberriren hitzetan," frantsesa halabeharrez irakatsi behar dugu eta irakasten dugu, horretarako kontrolak ere izaten ditugu-eta; kontutan hartu behar da, gainera, nahiz eta
|
euskaraz
ikasi azterketa guztiak frantsesez direla, Frantziako estatu osoan azterketa eredu bakarra dela (azterketa ez du ikastolak egiten, hezkuntza arduradunek baizik) eta horietan gure ikasleek betidanik emaitza oso onak izan dituztela".
|
|
|
Arazoak arazo, Mixel Etxeberrik itxaropentsu ikusten du etorkizuna: " inkestek
|
euskaraz
ikastea ongi ikusia dagoela erakusten dute, baina pauso hori ematerakoan informazio eskasa eta aipatu erasoak izaten dira; beraz, horrexegatik egin dugu informazio kanpaina".
|
|
|
Lehenago ere euskaraz berba egiten zelako konderrian. " Euskarak bai Argantzunen eta bai Trebiño osoan onarpen handia dauka eta bai
|
euskaraz
ikasteko edota euskara bera ikasteko eskaria Arabako beste edozein lurraldetako bestekoa edo handiagoa da", azaldu zuen Argantzuneko alkateak. Konderriko ia 2.000 biztanleek euskaraz bizitzeko aukerak izateko bidean, pauso bat izango da beraz, aurtengo ikastolen jaia.
|
|
|
Dekretuaren zati batekin ados gaude eta hala esan genuen: administrazioan sartzeko ondo irudi tzen zaigu euskara meritua izatea eta ez ezinbesteko baldintza, jende askok ezin duelako edo ez duelako nahi
|
euskara
ikasi. Hortik aurrera egin den guztiarekin ez gaude ados, baina akaso ez gara oso erasokorrak izan gaiarekiko eta, halakoetan, hori egiten ez denean, agian badirudi bestearekin zaudela.
|
|
|
Aurreko dena bizi izan dugunok txundituta gaude belaunaldi berriarekin: euskara berez du, baita" autonomia" maila bat ere, oso txikia bada ere,
|
euskaraz
ikasteko aukera, autodeterminazio eta independentzia esperantza... eta hain gutxi daki nola lortu den hori dena! Horrek ekarri du belaunaldi bat, unibertsitaria, erabat euskalduna, kontzientzia galdu duena eta PPko gazteriaren arruntkeria uniforme berean erori dena.
|
|
|
Gure garaian
|
euskara
ikastea ezinezkoa zen, ez zegoelako entzuteko aukerarik ere. Gauza denen oinarria, printzipioa, kontzientzia da.
|
|
|
1908\. Manuel Irujok Azkuerekin
|
euskara
ikasi.
|
|
|
Copperfield edo Tamariz ekartzen dituzte, baina hemengo magoak ez dituzte kontratatzen, eta lastima da, oso mago onak baititugu. Beti esaten diet beste mago gazteei, beren etorkizuna
|
euskara
ikastea dela, sekulako lan piloa dagoela egiteko.
|
|
|
Isabel Ferreira Karrikiriko idazkaria Pisukideak zerbitzuko erabiltzaile batekin ari da telefonoz hizketan Iruñeko euskara elkartearen egoitzan. Monika tuterarra da eta
|
euskara
ikasten ari da. Bere pisukidea aldiz Heletakoa da, baina bera ere euskaltegiko ikaslea.
|
|
|
Lege aldaketa behar da normalizazioa lortzeko, eta aldaketa soziala, bideak ireki behar dira euskaldunek bertan euskaraz egin ahal izateko. Eskolan ere ezin da
|
euskaraz
ikasi, bakarrik ikasgaia moduan, behintzat pixka bat ikasi eta ez dute hain arraroa ikusiko. Ikastolaren lana hor dago, zorionez, AEKrena ere bai.
|
|
|
Bi debatetako gaiaren jorratzea zirriborratu dugu gaingiroki eta laburki. Gurehelburua honako hau izan da, hots,
|
euskara
ikasterakoan erabide diskurtsiboei erearreta egin behar zaiela erakustea, gaiaren jorratzeari bereziki.
|
|
|
(...) Zenbaitetanpertsona helduen artean eragiteak haurrengan ere eragina du. (...) Helduakeuskalduntzean eta alfabetatzean erabilera esparru berriak irabazteko gauzabagara, horrekin erakusten ari gara
|
euskara
ikastea ez dela alferrikakoahalegina. (...) Erabilera esparruak irabazi behar dira; modu honetanbakarrik kontzientzia ditzakegu gazteak».
|
|
|
Ikasle bakoitzak bere arrazoiak ditu
|
euskara
ikasteko, besteak beste, lana bilatzekoaukerak gehitzea, gizartean hobeto integratzeko bideak eraikitzea, seme alabei ikaslaguntza eskaintzea, administrazioetako euskara plangintzetan parte hartzea, eta abar.Bestetik, ikaslea euskaltegira joaten denean, euskara ahalik eta azkarren ikasi nahidu. Bai HABEk bai euskaltegiek saiatu behar dugu ikasle bakoitzak nahi duen horilor dezan kalitatezko irakaskuntza eskainiz.
|
|
|
Arlo honetan ere, beste askotan bezala, ezinbestekotzat jotzen dutelkarlana. Pertsonaien inguruan antolatzen dena, gehienbat euskaltegiarenikuspegitik baino harantzago egin litzateke, gutxienez inguruan
|
euskararen
ikaste prozesuan dauden guztiei begira eta horretan ari diren guztiekinelkarlanean. Bakoitza bere aldetik aritzea, baliabide asko kontsumitzeaz gain, kalterako izan baitaiteke.
|
|
|
Inguru hauetako ikasleek behar, artifizial? gisasumatzen dute askotan
|
euskara
ikastearena, lana aurkitu ahal izateko ezinbestekogiltza moduan, edo gainditu beharreko ikasgai moduan. Kalean eta gizarte bizitzaren edozein arlotan, euskararen presentzia hutsaren hurrengoa da, eta erdalhiztunak ez du inolako eragozpenik eroso asko bizitzeko.
|
|
|
Artikulu honen hasieran esaten genuen bezala, Euskal Herria euskalduntzekohelburuarekin ari garenok, euskara erabiltzen duten pertsonak behar ditugu. Beraz, gure lana ez da bukatzen
|
euskara
ikasten dutenean, erabiltzen dutenean baizik.Helburu hori lortzeko, ez da bukaera arte zain egon behar. Aitzitik, gaitasunkomunikatibo partziala lortzen duten neurrian, aurrerapausoak emango ditugu, ikasi duten hori beren ingurune hurbilean praktikara eramateko; eta, era berean, ingurune hurbilean dauden euskaldunek parte hartu behar dute aktiboki ikaslearenikas prozesuan, berau azkartzeko, eta batez ere, ohitura komunikatiboak sortzeko.Honela ikasteari kulturgintza deitu diogu.
|
|
|
Ariketa hauek izateko bi bide daude, bata ariketaberriak sortzea, eta bestea klaserako diseinatuta daudenak (guk diseinatuta, originalak) moldatzea, pantaila baten aurrean, eta bakarka erabili ahal izateko.Euskaltegian sortu ez den materiala ere egongo da. Alde batetik, EuskaldunenEgunkariako, Argiako eta interneten publikatzen diren testuak izango ditugu.Bestetik,
|
euskara
ikasteko publikatutako metodo, informatikoak, ere bai, etaazkenik kontsultarako materiala (hiztegiak, Euskaltzaindiaren arauak, gramatika orriak...)
|
|
|
Proba pilotu bat egin da,
|
euskara
ikasten ari den ikasle helduen ikas estiloaknolakoak izan daitezkeen ikusteko. Proba honen emaitzak ez dira errepresentagarriak, laginak ez baititu betetzen errepresentagarri izateko bete beharrezko baldintza zientifikoak (laginaren hautaketa, kopurua, etab.). Beraz, nahiz probapilotuaren berri emateko helburua izan, ikerketa honek solasaldi baterako aitzakiaizan nahi du izatez; eta bertatik ezin da ondorio tinko eta sendorik atera, ez baituhorretarako balio enpirikorik.
|
|
|
Material didaktikoak, hau da, ikasleek
|
euskara
ikas dezaten espreski sortu direneta ditugun materialak, testuz josita egoten dira. Batzuek hizkera arruntaren adierazle izan nahi dute, beste batzuek idatziaren isla, baina denek dute ezaugarri bera: ikasleengan pentsatuz idatzi dira.
|
|
|
Aipatu ditudan egileek diotenez, helburu didaktikoez sorturiko testuetanhelburu didaktiko horrek eragin handia izaten du; hain handia, ezen esanahia aldebatera uzten baita. Hau argiago ikusteko
|
euskara
ikasteko metodo batetik hartutakotestu baten zati bat aztertuko dugu. Hona hemen zatia:
|
|
|
Bere helburuak identifikatu eta aukeratzea: zertarako
|
euskara
ikasi. Zeinhelbururekin?
|
|
|
Honako emaitza hauekjasotzen dira motibazioari dagokionez: ...ago eragiten die; 6) lagunartea zenbat eta euskaldunagoa izan, hainbat eta gehiago sortzen ditu noranzko integratiboak; 7) langileez espezialduek, etxeko langileek, langile espezializatuek eta teknikariek noranzkointegratiboak eraginda ikasten dute batik bat, eta irakasleek noranzko instrumentalak eraginda; 8) ikaslea zenbat eta motibazio integratibo gehiagokoa izan, hainbateta gehiago saiatzen da
|
euskara
ikasten; 9) noranzko integratiboak eragindakoikasleek instrumentalak eragindakoek baino puntu gehiagorekin ebaluatzen dutejasotzen duten irakaskuntzaren kalitatea; eta 10) jarrera positiboak motibaziointegratiboarekin loturik azaltzeko joera dago.
|
|
|
...%75ek 30 urte baino gutxiago dituzte, euskaldunen presentzia oso txikia den herrietan jaio eta bizidira, ia hiru laurdenak bi gurasoak edo bietako bat Euskal Herrian jaioakditu, unibertsitarioak dira ia erdiak, laurdena langabezian dago, %20 ikasleak dira eta beste %21 langileak, gehiengo handi batek gurasoak erdaldunak ditu, beren lehen hizkuntza gaztelania izan da %85ean, %90 bainogehiagok ez du
|
euskararik
ikasi eskolan, eta batez beste zazpigarren urratsadute.
|
|
|
Bariantzaren %6.6a azaltzen duen 3 FAKTOREAn norberaren garapenaedo onura adierazten duten itemak eta integratiboak ere agertzen dira (p= 0.74).
|
Euskara
ikasteak landuago egotea, jendeak gehiago errespetatzea, geroago bestehizkuntza batzuk ikastea eta norberari interesatzen zaizkion gauzak egitea esannahi du, batetik. Orientazio mota hori, lan osagairik ez duen beste mota batekoorientazio instrumentala litzateke, norberarentzat onuragarriak diren elementuakadierazten dituena, eta, beraz, hautazkoagoa.
|
|
|
Bariantzaren %9.0a azaltzen duen 2 FAKTOREAn norberaren garapen edoonura adierazten duten itemak eta integratiboak ere agertzen dira (u= 0.85). Subjektu hauek
|
euskara
ikasten dute, jendeak gehiago errespetatzen zaituelako, etxean beste guztiek egiten dutelako, euskal komunitateko kide bihurtzeko, interesatzen zaizkien gauzak egiteko, euskaldunen artean erosoago sentitzeko, euskaldunsentitzeko, lagun euskaldunak egiteko, seme alabak euskaldunak izan daitezen, etaeuskaldunen arazoak hobeto ulertzeko. Faktore horri, lagin orokorrean bezala, irabazi pertsonaleko orientazioa deituko diogu.
|
|
|
Bariantzaren %6.1a azaltzen duen 4 FAKTOREAn euskararen transmisio orientazioari loturiko itemak taldekatzen dira (u= 0.69): guraso seme transmisioaren garrantzia, seme alabak euskaldunak izateko nahia eta seme alabek
|
euskaraz
ikas dezaten gurasoek haiekin euskaraz egitea.
|
|
|
Azkenik bariantzaren %5.6a azaltzen duen 5 FAKTOREAn orientazio motaguztiei dagozkien itemak sailkatzen dira, eta mistoa deituko diogu (u= 0.62). Subjektu horiek
|
euskara
ikasten dute seme alabei beren ikasketetan laguntzeko, euskaldunekin komunikatu ahal izateko, euskaldunen artean erosoago sentitzekoeta seme alabek euskaraz egiteko beraiek ere euskaraz egitea beharrezkoa dela ustedutelako.
|
|
|
Ikas hizkuntza: fakultate eta eskola bakoitzean, bai gaztelaniaz ikasten duten ikasleak eta baita
|
euskaraz
ikasten dutenak ere aukeratu ditugu. Aipatubehar da zenbait ikastetxetan euskaraz ikasteko aukerarik ez dagoela; beraz, irizpide hori ezin izan dugu zentro guztietan erabili.
|
|
|
fakultate eta eskola bakoitzean, bai gaztelaniaz ikasten duten ikasleak eta baita euskaraz ikasten dutenak ere aukeratu ditugu. Aipatubehar da zenbait ikastetxetan
|
euskaraz
ikasteko aukerarik ez dagoela; beraz, irizpide hori ezin izan dugu zentro guztietan erabili.
|
|
|
5 Hizkuntz politikan eragiten duten mehatxuak hauek dira (47 or.): «Euskaldun berrien behar funtzionalak eta sinboliko afektiboak ez betetzeak agerian jar dezake
|
euskara
ikasteko ahaleginak ez direla nahikoa atsegingarri»; «erdararen aldeko arau sozialpean jarraitzeko inertziaren zama. Honekinbatera,... oinarrizko kalitate irizpidetzat ez hartzea»; «erdarazko komunikabideek duten eragin erdaltzale gero eta handiagoa» izatea; «elebakartasunaren aldeko diskurtsoa»; «helburuen eta bideen arteko adostasun falta».
|
|
|
1) ikuspuntu glotodidaktikotik begiratuta aipatzekoak dira: bere metodologia global estrukturalalehen une batean; irakaskuntza/ ikaskuntza maila edo urratsen egituraketa (hamabi, euskalduntzerako; eta bi, alfabetatzerako); ikasleekin zuzenean erabiltzeko materialdidaktikoa eta baita lehenengo horren osagarri den materiala ere, esate baterakoHABE hilabetekaria,
|
Euskara
ikasten ari garenon aldizkaria, ZUTABE aldizkaria, etab.; 2) antolakuntza alorrean betebeharrak arautu ziren, zentro publikoentzat zeinpribatu homologatuentzat, laguntza edo subentzio publikoak jaso ahal izateko. Bete beharreko baldintzak hauek ziren:
|
|
|
Onik ez lioke inori egingo, ezta euskarari ere. Ez  bailuke inork
|
euskaraz
ikasiko bere lanak irakurtzearren. Zer erakutsiko luke, gainera, euskaraz idatziaz?
|
|
|
Hizkuntzari bagagozkio, aski da Sabinen beste hura gogoan edukitzea: kaltegarriago dela arrotz batek
|
euskaraz
ikastea ez dakit zenbat euskotarrek euskaraz ez jakitea baino. Hor ere," euskotartasuna", dakigun oinarrietan finkaturikako zera, nagusi zen" euskalduntasunaren" aldean.
|
|
|
noski, bakarra, hemengo lan baldintzak, bizimodu, osasun eta gizarte zerbitzuen kalitate onak ere berea eragin baitute, udaldian beren jatorrizko autonomietara joatendi renean argi ikusi ohi dutenez. Baina edonola ere, Bizkaialdean behintzat, garbi nabari da zer nolako harrotasunaz presentatzen dituzten etorkinek beren seme alabak edo ilobak" euskaraz ondo dakitela" azalduz, berek
|
euskara
ikasteko izan ez zuten aukera, beren ondorengoengan behintzat konplitu dela ikusiz.
|
|
|
...laz izen aberranteaz bataiatzea, bizkaitar gehienek horrek zer esan nahi duen jakin ez arren, guk hori normalean" alkarregaz" esaten dugulako; bizkaieran euskara batuak ere onartzen duen forma bat dagoenean (ditu eta dauz, zituen eta ebazan, kanta tzen eta kantetan), sistematikoki aldenduena eta dialektalena erabiltzea; Balmasedan, Barakaldon edo Bilbon dauden euskaldun gehienak de facto
|
euskara
ikasitakoak direnean, bertoko berriakEgunkari a n dialektoz eskaintzea, horiek euskara ikasi edo hobetzeko egindako ahalegin guztia kontuan izan gabe; eta guztia ez batua ez bizkaiera behin ere irakurriko ez duten bizkaitar analfabeto hipotetikoen mesederako!
|
|
|
...arren, guk hori normalean" alkarregaz" esaten dugulako; bizkaieran euskara batuak ere onartzen duen forma bat dagoenean (ditu eta dauz, zituen eta ebazan, kanta tzen eta kantetan), sistematikoki aldenduena eta dialektalena erabiltzea; Balmasedan, Barakaldon edo Bilbon dauden euskaldun gehienak de facto euskara ikasitakoak direnean, bertoko berriakEgunkari a n dialektoz eskaintzea, horiek
|
euskara
ikasi edo hobetzeko egindako ahalegin guztia kontuan izan gabe; eta guztia ez batua ez bizkaiera behin ere irakurriko ez duten bizkaitar analfabeto hipotetikoen mesederako!
|
|
|
Aspaldion euskarak aurrera egin badu, neurri handiz, euskara batuagatik izan da, eta hori ongisko dakite gure hizkuntzaren etsaiek. ...to guztiak hiztun eredugarriak direla—, aspaldiko salatzaile nagusiaren hitzez," Ma rteko euskara" delako etiketak, mesede baino kalte handiagoa egiten du, Jose Ignacio Perez Iglesiasek, EHUko euskara errektoreorde ohiak zuhurki salatu duenez, horrek, azken buruan, euskaldun berriak erdaraz egitera gonbidatzen dituelako, hainbeste nekez ikasi duten euskara baztertuz, eta, bide batez
|
euskara
ikasteko inolako ahaleginik egin nahi ez dutenen zabarkeria eta alfertasuna xuritzen duelako. Hori al da ba nahi duguna?
|
|
|
NUPen
|
euskaraz
ikasteko aukera eskasa zen, baina irailean hasi zen ikasturte berrian urriagotu egin dira aukerak, Nafarroako Gobernuak hala aginduta. Komunikabideei dagokienez, barrega rria dirudi erdarazko komunikabide guztiz ahaltsuei euskaraz argitaratzen dituzten aitzakia orrialdeengatik dirulaguntzak bikoiztu izanak, biziraupena inola ere ziurtaturik ez duten euskara hutsezkoeimu rriztapen zorrotza ezarri zaien bitartean.
|
|
|
Gauzaha rrigarria da gizaldi batetik bestera gauzak nola alda daitezkeen. Baina udaran Adunara joan eta
|
euskara
ikasi egiten genuen; eta, denbora berean, erdara erakutsi ere bai.
|
|
|
Nola esplikatu, bestela,
|
euskara
ikastea, guraso erdaldunek haurrak ikastolara bidaltzea. Arrazoi horiengatik ez bada ezin daiteke ulertu horren interes eta etekin gutxi duen hizkuntza bat ikastea.
|
|
|
Ulertezina gertatzen zaie batzueierdal jatorrizko deituradunek euskaraz idazten ikustea. Nola liteke hauek
|
euskara
ikasi izana. Beste kasu bat:
|
|
|
Hautu horren ondorioak agerikoak dira.
|
Euskaraz
ikasi eta euskal kultura ezagutu duenak, gero eta nekezago onar dezake egun Nafarroan agintzen duen eskuinak defendatzen duen kultur eredu uniformista: euskal senaren eta erroen ukazioa dakarrena, hain justu.
|
|
|
1. Azken urteotan, lehenbiziko aldiz Euskal Herriaren historia osoan, unibertsitatera heltzen ari den gazte belaunaldiak bere ikasketa guztiak —edo gehienak— euskaraz burutzeko aukera izan du. ...egitera beharturik, de facto erraztasun handiagoa izan dutela erdaraz ikasteko, eta eskatzen zuten euskal irakaskuntza eskaini balitzaie gorriak ikusiko zituzketela hura ulertzeko! —, orain, aldiz, euskararen eskaria zerbait normal, benetan sentitu eta egiazko premia objektiboetan oinarrituriko nahia dela, hots, ikasketa guztiak euskaraz egindako euskaldunak erraztasun handiagoa izaten duela
|
euskaraz
ikasten eta bizitzen segitzeko erdaraz baino, eta horrek zentzu eta indar logiko berria ematen diola irakaskuntza, administrazio eta bizitza publiko osoan elebitasuna eskatzeari, eta berori azken mailaraino eramateko erabakimenari ere bai.
|
|
|
3. Euskararen aldeko eragileen eginkizuna da, epe laburrera eta urgentziazko erantzunak emateko, beren baitan biltzen den jendea aktibatzea eta euskararen aldeko neurrikonkretuetan parte har dezaten dei egitea eta lortzea. Jarrera aktibo hori ekimen ezberdinetan konkretatu liteke, haurrak euskarazko ereduan matrikulatuz,
|
euskara
ikasiz, lan munduko euskara planetan arituz, euskararen alde antolatzen diren festa, aldarrikapen eta ekimen ezberd inetan parte hartuz, administrazioan euskaraz egin diezaioten exijituz, euskarazko produktuak hobetsiz eta kontsumituz...
|
|
|
Bide honi ekindakoan, modu batera edo bestera gauzatzeko bidea egingo dute, ja rrera aldatu ezean. Araban euskararen gizarte eragileak eta
|
euskara
ikasi nahi dutenak ekonomikoki zigortzera jo dute, eta honek, euskalgintzaren lana zailtzeaz gain, ikasi nahi duenak atzera egin dezan laguntzen du. b) Eraso komunikatibo —polizial— judizialaren bidetik, oraingoz ez dute lortu jendea euskararen kontra jar dadin; hor dago, adibide baterako, hitz hauek idazten ari garenean Euskal Herria zeharkatzen ari den Korrikaren arrakasta.... Hala ere, euskalgintza ETAren parte markatzeak eragin zuzena izan dezake euskararen aldeko jarrera ekintzetan ez gauzatzeko:
|
|
2002
|
|
|
kide zaren elkarteetako jakinarazpenak euskaraz jasotzea eskatzea; erdara hutsez jasotzen den propaganda bueltan bidaltzea; ikastetxeetan, epaitegietan, osasun etxeetan... euskarazko inprimakiak eta zerbitzuak eskatzea; posta zerbitzuari, banketxeei... ordainagiriak eta jakinarazpenak euskaraz bidaltzea eskatzea; ordainagiriak euskaraz jaso arte ordainketak atzeratzea aholkatzeraino. Afixa berdinean gaztelaniaz bildu dituzte gainontzeko mezuak,
|
euskara
ikasteko gonbita luzatuz eta ereduaren aldeko konpromisoa agertuz.
|
|
|
eskolatik kanpo garatzen diren kirol, musika edota antzerki aktibitatetan elkarrekin eta euskaraz aritu ohi dira hiru eskoletako ikasleak. Hendaia eta Donibane Lohizune herrietan, kasu, ikasle aktiboen herenak
|
euskaraz
ikasten baitu. Egoera soziala aldatuz joan da eskualde honetan, eta, inoiz baino indar gehiagoz, egungo euskararen iraupenak hiru sareen arteko elkarlana eskatzen du.
|
|
|
Lau gela berri berriak zabalduko dituzte Ortzaitze, Heleta, Ainhoa eta Hendaian. Azken herri honetan, bost eskola publikoetatik lauetan euskaraz erakusten da, ikasleen %50 gela elebidunetan ari da, eta bost urteren buruan %80
|
euskaraz
ikastea igurikatzen dute.
|
|
|
Irakaskuntzan diharduen %25ak
|
euskaraz
ikasten du Iparraldean, hauetako erdiak eskola publikoan ikasten duelarik: 3.000 Ama Eskola eta Lehen Mailan, eta 350 ikasle inguru Bigarren Mailan.
|
|
|
3.000 Ama Eskola eta Lehen Mailan, eta 350 ikasle inguru Bigarren Mailan. Konparazione, Hendaiako Irandatz ikastetxean 100 ikasle ari dira, Donibane Lohizuneko Ravel ikastetxean
|
euskaraz
ikasten den Kolegioa eta Lizeo bakarrak, uneon berriz, 150 ikasle.
|
|
|
Hala, bi elkarteek Lanbide Heziketako 80 testu euskaratu dituzte datozen hiru urteetan. Irailetik aurrera lau lanbide arloetako hamabost zikloetan
|
euskaraz
ikasi ahal izango da hainbat ikasgai.
|
|
|
Ze agian, zure arbasoen hizkuntza ez jakiteak sortzen dizu neurri batean zure barruko hutsune hori». Horrela hasi nintzen
|
euskara
ikasten, eta arrazoi zuen, nortasuna aurkitu nuen, aberastu egin ninduen jatorrizko hizkuntza ikasteak. Eta herriko mugimendu askotan sartu nintzen, baina ez denetan.
|
|
|
350 bazkide ditugu. Bazkide gehien mugitzen dutenak
|
euskara
ikasteko klaseak dira, urtero 100 ikasle inguruk ematen baitute izena. Gure bazkideen erdia baino gehiago katalanak dira.
|
|
|
X. AIZPURUA. Bai, badira
|
euskara
ikasi baina ez erabiltzearen poderioz galtzen dutenak ere; porrot pertsonala inork ez duenez onartzen errua bestearena izaten da eta horrek euskara ez erabiltzearen diskurtsoa indartzen du. Ezagutza ez da nahikoa, erabilerak hautu bat egitea eskatzen du, baina ezagutza derrigorrezkoa da, areago, derrigorrezkoa da denek ezagutzea.
|