|
2001
|
|
|
4 Oso ikerketa gutxi eta berriak dira aipatutako prozesu psikosozial horiekbatera aztertzen dituztenak, ez soilik beraien arteko lotura nolakoa denikusteko, baita hauen artean
|
euskararen
erabileran eragin handiena dutenakzeintzuk diren ikusteko ere. Baina azken ikerketetan oinarrituz, badirudiidentitatea dela prozesu nagusia:
|
|
2002
|
|
|
Zuzenkeria gramatikalaren presioak bestalde, segurtasun faltaren sentsazioa azaldu eta hedatu du eta honek gazte hizkera adierazkorra sortzeko bide posibleak itxi ditu, baita zonalde euskaldunetan ere. Gazte hizkera aberatsa eta freskoa sortzeko behar den askatasun giroa galarazi du hainbatetan hizkuntzaren gehiegizko kontrolak, baita hizkuntza kontrolik gabe gara zitekeen esparruetan ere, gazte belaunaldien
|
euskararen
erabileran eraginez, bada, gazteen artean euskararen erabilera indartzea nahi bada, besteak beste, norabide honetan urratsak egin dira.
|
|
|
Ikerketaren helburua honakoa zen:
|
euskararen
erabileran eragiten duten euskal hizkuntza komunitatearen gizarte baldintzak identifikatzea, bakoitzaren garrantzia zehaztea eta neurtzea, errealitate soziolinguistiko ezberdina duten bost herriren artean konparagarri bihurtuz. Helburua, bistan da, ez da nolanahikoa.
|
|
2004
|
|
|
Iñaki Garciak hizkuntzen erabilera aztertzeko egindako azterlan baten emaitzari darizkio balioztapen horiek.
|
Euskararen
erabilera eragiten duen motor nagusia euskal sentimendu nazionalen kemenean idoro du: –Euskaldunek erabili egiten dute euskara; bi kulturadunek, aldiz, nahiz eta jakin, ez dute erabiltzen.
|
|
2005
|
|
|
familia, eskola eta euskalduntze alfabetatzea. Bigarren eremuan aipatzen dira
|
euskararen
erabilera eragiten duten eremuak: administrazioa, gune euskaldunak, informazio komunikazio teknologiak, enpresa mundua, kirola, erlijioa...
|
|
|
administrazioa, gune euskaldunak, informazio komunikazio teknologiak, enpresa mundua, kirola, erlijioa... Eskola ez baldin badago inguratuta
|
euskararen
erabilera eragiten duten eremuez, eskolak ezin dezake euskalduntze prozesua berak bakarrik egin. Hirugarren eremua da euskararen elikaduran eragiten duena:
|
|
|
Irakaskuntzan, beharbada, erraza zaigu momentu honetan esatea, eragile bakarra ez denez, eragile potenteagoak badaudenez, haien errua dela. Jakinik eta kritiko izanik eskolak eman dezakeenaz, iruditzen zait ematen duena baino askoz ere gehiago eman dezakeela, bai hizkuntza ondorengoetaratzeko eta baita
|
euskararen
erabilera eragiteko ere.
|
|
|
Bizarra Lepoan Euskara Elkartearen helburua honen normalizazio soziolinguistikoari begira
|
euskararen
erabileran eragitea da, horretarako tokian tokiko euskaldunon bilgune izateaz gain, euskararekiko motibazioa eta haren erabilera sustatzeko beharrezkoak diren ekimenak antolatzea izaten da gure jarduera.
|
|
2007
|
|
|
Haurrek
|
euskararen
erabileran eragina dute. Sakanako hiztunen artean haurrik ez bada erabilera %14, 9 da; presente daudenean, berriz, erabilerak ia 8 puntutan egiten du gora (%22, 7).
|
|
|
MINTZAPRATIKA PROGRAMAK:
|
EUSKARAREN
ERABILERAN ERAGITEKO TRESNA ERAGINKORRAK
|
|
|
Mintzapraktika programak
|
euskararen
erabileran eragiteko egun dugun egitasmo eraginkorra eta preziatua da. Beraz, Euskara Elkarteetan eta Topagunean mintzapraktika egitasmoak eskaintzen duen aukera lantzen jarraituko dugu, tokian tokiko sustatzaileekin (hala nola euskaltegi sarea, ikastetxeak, elkarteak...) elkarlanean gisa honetako egitasmoak martxan jar daitezen lan egiten.❚
|
|
|
|
Euskararen
erabileran eragiten duen hirugarren faktorea hizkuntza gaitasun erlatiboa da. Goian esandako ikerketaren arabera, euskaldunen artean gehiago dira erdal elebidunak (erdaraz euskaraz baino erraztasun handiagoa dutenak) eta elebidun orekatuak (batean eta bestean berdin moldatzen direnak) euskal elebidunak baino (euskaraz erdaraz baino hobeto moldatzen direnak).
|
|
|
|
Euskararen
erabileran eragiten duen hirugarren faktorea hizkuntza gaitasun erlatiboa da. Goian esandako ikerketaren arabera, euskaldunen artean gehiago dira erdal elebidunak (erdaraz euskaraz baino erraztasun handiagoa dutenak) eta elebidun orekatuak (batean eta bestean berdin moldatzen direnak) euskal elebidunak baino (euskaraz erdaraz baino hobeto moldatzen direnak).
|
|
|
Lehen esan dugu euskararen erabilera euskaldunen proportzioa eta euren trinkotasunaren funtzio zuzena dela. Era berean esan genezake
|
euskararen
erabilerak eragiten duela euskaldunen proportzioaren hazkuntzan. Neurri batean, euskararen erabilera euskalduntzearen hauspoa da.
|
|
2009
|
|
|
18). Esaldi hau extrapolatuz esango genuke"
|
euskararen
erabileran eragitea ez dela metodo arazoa, pertsona arazoa baizik". Pertsona bakoitzak erabaki behar du nola jokatu nahi duen hizkuntza transmisioarekiko.
|
|
|
Goikoetxea, N. (2009): " Adimen emozionalaren lanketaren bidez familia barruko
|
euskararen
erabileran eragiteko saiakera" Lasarte Oriako Udaltopeko topaketarako komunikazio.
|
|
|
EraLan ikerketa proiektua Nekane Goikoetxeak (Soziolinguistika Klusterra) azaldu zigun. Proiektu hau bere 2 fasean da eta ekintza ikerketa metodologiaren bidez, lan munduan
|
euskararen
erabileran eragiten duten faktoreen azterketa egiten du. 2 fase honetan lidergoak euskara planetan duen eragina da aztergai.
|
|
|
erabili eta lan. EraLanen helburua, beraz, lan munduko organizazioetan, publiko nahiz pribatuetan,
|
euskararen
erabileran eragiten duten aldagaien inguruko ikerketa egitea da.
|
|
|
EraLanen helburua, beraz, lan munduko organizazioetan, publiko nahiz pribatuetan,
|
euskararen
erabileran eragiten duten aldagaien inguruko ikerketa egitea da.
|
|
|
«(?) tokian tokiko elkarte eta kazeten autonomian oinarriturikoa da Topagunearen ildoa (ez alferrik, federazioa da TEEF(?)), eta eredu zentralizatuagoa da EKTrena. Era berean, euskararen normalizazioa da TEEFen xede nagusia,
|
euskararen
erabilerari eragin gura dio, eta, helburu hori gauzatze aldera, euskaldunak bizi diren etxe guztietara iristea du lehentasun (aipatu ditugu lehen ere
|
|
|
Mintzodromoa iragartzen zuten hamarnaka kartel zeuden etxoletan ezarriak. Paradoxikoa bada
|
euskararen
erabileran eragin nahi duen ekimen bat euskara erabat baztertua dagoen lekuan iragartzea, eta biak Udalak antolatuak izatea.
|
|
2010
|
|
|
15 urtetik 30era bitarteko gipuzkoarren gehiengoa euskalduna da eta proportzio hori haziz joango dela dirudi, gainera; abagunea aprobetxatu genuke gure normalizazio plangintzetan adin tarte horietan
|
euskararen
erabilera eragiteko eta areagotzeko
|
|
2011
|
|
|
LABek etorkizunerako lau lerro proposatu ditu: irakasleek beren hizkuntza kalitatean hobetu eta euskal curriculumean sakondu dezatela; IRALEk azter dezala zer egin dezakeen ikastetxeko eragile guztien euskararen erabilera sustatzeko; ikerketa lerroa zabaldu eta irakasleak prestatu ditzala ikasleen
|
euskara
erabilera eragiteko; eta euskaldundu gabe geratu diren irakasleak euskalduntzea.
|
|
|
Gazteen
|
euskararen
erabileran eragiteko esparru inportantea da denbora librearena. Inork zalantzan jartzen ez duena da hori, gazteen bizitzetan okupatzen duen denboraz gain, hizkuntzaren erabilera, batez ere, konpetentzia informaletan oinarritzen baita, esparru formaletatik kanpo aisialdian egiten den hizkuntzaren erabileran hain zuzen ere. agintariak, kirol edo musikaren munduko idoloak,...).
|
|
|
Hala islatzen da ere gazteek beren bizitzetan garrantzia ematen dioten esparruei buruzko taulan ere (bataz bestekoa 7,8). Ikerketen arabera, gazte gehienek adierazten dute batez beste hiru ordu libre baino gehiago dituztela lanegunetan15 Beraz, gazteen
|
euskararen
erabileran eragiteko esparru inportantea da denbora librearena. Inork zalantzan jartzen ez duena da hori, gazteen bizitzetan okupatzen duen denboraz gain, hizkuntzaren erabilera, batez ere, konpetentzia informaletan oinarritzen baita, esparru formaletatik kanpo aisialdian egiten den hizkuntzaren erabileran hain zuzen ere.
|
|
|
Hori dela eta, normalizaziorako plangintzek aintzat hartu lukete hauek joka dezaketen papera Arrasaten. Euskarazko eta euskararen erreferentzia bihur daitezen ahalegindu luke nerabeen
|
euskararen
erabileran eragin nahi duen edozein plangintzak. Arrasaten euskalgintzan dabiltzanek taldeok nerabeen artean duten indarraz baliatu lukete, izan ere, nerabe askoren erreferenteak badira dagoeneko, baina ez euskararen erabileran.
|
|
|
Gazte asko ikusten da filosofiako testu iruzkinak edo fisikako azterketak euskara zuzen eta egokian egiteko gai dena, baina gelako esparru akademikotik kanpo euskara erabiltzeko inolako motibazio barik, ezinean lagunarteko elkarrizketarik arruntenak egiteko ere. Beraz,
|
euskararen
erabilera eragiten duten faktore eraginkorrenak, batzuk behintzat, gaur egun, eskolatik urrun daudela esan daiteke.
|
|
|
eusko Jaurlaritza/ gobierno Vasco. garcia, I. (2001).
|
Euskararen
erabileran eragiten duten prozesu psikosozialak: identitate etnolinguistikoaren garrantzia.
|
|
|
Horri helduta, etorkizuneko erronkei buruz galdetu zaie:
|
euskararen
erabileran eragiteko giltza, tokiko administrazio mailako lanaren garrantzia, sentsibilitate guztiek bat egiteko eta diskriminazio positiboa bideratzeko eredua, komunikabideek eta teknologia berriek normalizazioan duten papera, eta krisiak nola eragin diezaieken euskararen aldeko politika publikoei.
|
|
2012
|
|
|
Orain zortzi urte sortu zuten Illati euskara elkartea, eta, horrekin batera, Aldaize herri aldizkaria argitaratzen hasi ziren. Illatik
|
euskararen
erabileran eragiteko asmoa du. Horrela, Aldaize aldizkariaren bidez euskaldun alfabetatu gabeei euskaraz irakurtzen lagundu nahi diete, eta erdaraz irakurtzen duten euskaldunei, berriz, euskarazko prentsa eskaini nahi diete.
|
|
|
Zumarragako kaleetan euskararen erabilera indarberritzeko proposamena – Aitor Lizarazu harko du herritarren eskubidea den bezala, euskaraz edo gazteleraz izapidetua izatekoa eskubidea bermatuz. horiexek dira egun egiten den eBpNri egiten dizkiogun proposamenak
|
euskararen
erabileran eragiteko.
|
|
|
Bestalde, haur eta gazteen erabilerak helduen presentziaren arabera jasaten dituen aldaketak ere aztertu ditugu. Amaitzeko, etorkizunera begira
|
euskararen
erabileran eragiteko baliagarriak iruditzen zaizkigun hiru ideia aipatu ditugu.• Hitz gakoak: euskara, kale erabilera, haur eta gazteak.
|
|
2013
|
|
|
Erabileran dauden aldeak ulertzeko faktoreak aztertzen hasi aurretik, argitu behar dugu bi neurketetako unibertsoen artean badagoela alderik; kale neurketetan umeak eta gazteak ere sartzen diren bitartean, lanmunduan helduak bakarrik hartzen dira kontuan. Eta, jakin badakigu, Euskal Herriko kale neurketetako
|
euskararen
erabileran eragin positiboena haurrek eta gazteek dutela eta helduen euskararen erabileran ere modu positiboan eragiten dutela, Euskal Herriko azken Kale Neurketan ikusi den moduan.
|
|
|
Kale neurketetan umeak eta gazteak ere sartzen diren bitartean, lanmunduan helduak bakarrik hartzen dira kontuan. Eta, jakin badakigu, Euskal Herriko kale neurketetako
|
euskararen
erabileran eragin positiboena haurrek eta gazteek.
|
|
|
Bultza taldeko Joxemari Muxikak
|
euskararen
erabileran eragitea bilatzen dutela esan du. Aurretik elkarte gastronomikoetan jardun ostean, kirol elkarteak ere euskara martxan ipintzeko leku aproposak izan daitezkeela erabaki zuten.
|
|
2014
|
|
|
Euskararen erabilera orokorrean, euskal kultur praktikak eragiten du. Era berean, euskal kulturaren praktikan
|
euskararen
erabilerak eragiten du.Hori dela eta argi geratzen da, kasu honetan ere, euskararen erabilera eta euskal kultur praktikaren artean dagoen zentzu biko harremana.
|
|
|
Guzti horrek gugan eragina dauka, gazte eta gaztetxoen
|
euskararen
erabileran eragiten du. Eta gainera, behin eta berriro geure buruei gogoratu behar diegu gazteen artean aniztasuna dela nagusi.
|
|
|
Atxutxiamaika aisialdiko eskaintza (0 urte bitarteko haurrei zuzendurikoa), Ludoteka (0tik 12 urtera arteko haurrei bideratutakoa), Gaztelekua (12 urte bitarteko nerabe eta gaztetxoei zuzendurikoa), Beinke bertso eskola (5etik 9 urtera bitarteko haurrentzako proiektua) eta herriko ikastetxeetan eskainitako" Zergatik ez?" motibazio saioak. Azken hauek haur eta gazteen
|
euskararen
erabileran eragiteko asmoz eskaintzen dira.
|
|
|
Ikerlan honen helburua, dena dela, Atxutxiamaika Aisialdi Taldeak (aisialdiko eskaintza egiten duenak) erabiltzaileen, hauen gurasoen eta taldeko hezitzaile direnen
|
euskararen
erabileran eragiten duen eta hala balitz zein neurritan aztertzea da. Hau horrela, ondorengo atalean, aisialdi taldea izango dugu hizpide, egitasmo honen inguruko zenbait aspektu ezagutuko ditugularik; zergatik eta zertarako sortu zen, zeini zuzendurik dagoen, zein den bere izaera eta zeintzuk bere helburuak
|
|
|
Ikerlan honen helburua, dena dela, Atxutxiamaika Aisialdi Taldeak (aisialdiko eskaintza egiten duenak) erabiltzaileen, hauen gurasoen eta taldeko hezitzaile direnen
|
euskararen
erabileran eragiten duen eta hala balitz zein neurritan aztertzea da.
|
|
|
Galdetegiez gain, Atxutxiamaikako arduradunari eta Elgoibarko Izarrako dinamizatzaileari elkarrizketa bana egin zaizkie. Galdera guztiak ikerketa helburuari begirakoak izan dira, hau da, Atxutxiamaikak hartzaile dituen haur, hauen guraso eta taldeko hezitzaile direnen
|
euskararen
erabileran eragiten ote duen aztertzea.
|
|
|
Bestalde, aisialdi taldeak antolaturiko ekintzek
|
euskararen
erabileran eragiteko baliagarritasunaz galdetu zaie eta erantzunak, batetik bosterako eskalan, 4 eta 5ekoak izan dira; 5ekoa %70ak markatu du eta %30ak, 4koa.
|
|
|
Hezitzaileei Atxutxiamaikak antolatutako ekintzek haurren
|
euskararen
erabileran eragiten duela uste duten galdetzerakoan, erantzunak, 1etik 5erako eskalan hauexek dira: %91 erabat ados dago eta %9ak aldiz, 3koa markatu du.
|
|
|
Haurrez gain, gurasoak ere hartzaile badirenez, hauen ingurukoak dira hezitzaileei luzaturiko bi galderak. Alde batetik, Atxutxiamaikako ekintzek gurasoen
|
euskararen
erabileran eragina ote duten galdetu zaie eta bestetik, ea zeintzuk diren eragiten duten ekintza horiek. Lehenengo galderari dagokionez, 1etik 5erako eskalan, erantzunak 2 eta 4 artekoak izan dira.
|
|
|
Bestalde, badira beste hainbat egitasmo edota jarduera helburua betetze bidean garrantzitsu direnak, hala nola: Beinke Bertso Eskola, Ludoteka, Gaztelekua, etab. Bertso Eskolan adibidez, astean hiru saio ematen dira eta horrek, bertan izena eman duten haur eta gaztetxoen
|
euskararen
erabileran eragiten du; bai arintasunean, bai euskaraz ondo pasatzen, hizkuntzarekin berarekin jolasten...
|
|
|
Beraz, Atxutxiamaikak
|
euskararen
erabileran eragin nahi badu, elkarrizketatuek beharrezkotzat jotzen dute taldean lanketa egitea, hezitzaileak gero eredu izango baitira. izan luke honetan formazioa eskaintzeko ardura, modu honetan, hezitzaileengan eraginez.
|
|
|
Aipatu dutenez, ez da horrelako lanketarik egin orain artean eta ezinbestekoa da, Atxutxiamaikako erronkak bete nahi izanez gero. Beraz, Atxutxiamaikak
|
euskararen
erabileran eragin nahi badu, elkarrizketatuek beharrezkotzat jotzen dute taldean lanketa egitea, hezitzaileak gero eredu izango baitira.
|
|
|
Ikerlan hau Elgoibarko Izarra Euskaltzaleon Topaguneko Atxutxiamaika Sailean kokatzen da, Elgoibarko udalerrian. Atxutxiamaika Sailak haur, nerabe, gazte eta hauen gurasoen
|
euskararen
erabileran eragitea izanik helburu, berau betetzen den edo ez aztertzen da ikerlan honetan. Bestalde, aisialdi taldeko hezitzaile direnen usteak bildu dira, hauen erabileran eragiten duen edo ez aztertzeak duen garrantziaz jabeturik.
|
|
|
Gune euskaldunak identifikatuzEgunerokotasunean euskaraz funtzionatu nahi duen edozein enpresa, negozio, komertzio, tabernari... euskaraz aritzeko aukerak eskaintzen dizkio Bai Euskarari Ziurtagiriaren Elkarteak. Bizkaian
|
euskararen
erabileran eragin gura dugu eta bereziki Bilbon gune euskaldunak identifikatu nahi ditu elkarteak, jendeari eskaintzeko nondik nora ibili daitekeen euskaraz.
|
|
2015
|
|
|
Haurren eta gazteen
|
euskararen
erabileran eragiteko estrategiak eta tresnak eskura izan behar dituzte irakasleek, hezitzaileek eta gurasoek. Baina, horretaz gain, gazteengan eragin daiteke beraiek ere euskaraz bizitzeko edo gero eta euskara gehiago erabiltzeko gogoa eta jarrera izan ditzaten.
|
|
|
Haurren eta gazteen
|
euskararen
erabileran eragiteko estrategiak eta tresnak eskura izan behar dituzte irakasleek, hezitzaileek eta gurasoek.
|
|
|
— Hainbat formazio saio egin dira herriko ikastetxeetan. Batetik, ikasleen
|
euskararen
erabileran eragiteko estrategiei begira, eta bestetik, ikasleen euskararekiko jarrerak lantzeko plangintzak lantzera begira.
|
|
|
6
|
Euskararen
erabileran eragina duten faktore nagusiak: 1, 2, 3, 4, 5, 8 eta 10 dira.
|
|
|
2 Ebaluazio horren printzipio nagusia izango da euskara osasuntsu dagoen guneetan eta egoeretan
|
euskararen
erabileraren aurkako eraginik ez sortzea, eta, sortzekotan, zuzenketa neurri egokiez laguntzea.
|
|
|
Era berean, euskararen normalizazioa da TEEFen xede nagusia,
|
euskararen
erabilerari eragin gura dio, 177 eta, helburu hori gauzatze aldera, euskaldunak bizi diren etxe guztietara iristea du lehentasun (aipatu ditugu lehen ere estrategia horren zutabe diren doakotasuna eta erabateko zabalkundea). EKTren helburu nagusia, aldiz, ez da erabateko zabalkundea (etxe euskaldun bakoitzeko kazeta bat) bermatzea, eskualde bakoitzean gehien saltzen den egunkariak beste ale (edo gehiago) zabaltzea baizik (lortu ere lortu du kasu batzuetan).
|
|
|
Ebaluazio horren printzipio nagusia, euskara osasuntsu dagoen gune eta egoeretan,
|
euskararen
erabileraren aurkako eraginik ez sortzea, eta sortzekotan, zuzenketa neurri egokiezlaguntzea.
|
|
|
Aurten, gainera, Euskararen Egunean bertan egingo dute, abenduaren 3an. Pago Uso elkartean izango da eta EHUko irakasle Pello Jauregi etorriko da,
|
euskararen
erabileran eragina duten mekanismoez berba egitera. Txartelak Txokolateixian daude salgai.
|
|
|
|
Euskararen
erabileran eragin nahian
|
|
|
Bigarren urtean zuzenean ikasleengan jarri zen fokua eta hainbat eta hainbat jarduera egiteko aukera zegoela ikusi zen.
|
Euskararen
erabileran eragiten duten faktoreak aztertu eta horien artetik ikastetxetik non jarri indarra hausnartu zen.
|
|
2016
|
|
|
gaur egun 35 kirol hezitzaile ari dira lanean.
|
Euskararen
erabileran eragin eta hezitzailea izan nahi duen programa osatzea da helburua.
|
|
|
Hizkuntza soziologiaren eta horren baitako demolinguistikaren perspektibatik zehaztapen argia egin da inoiz Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzatik, V. Inkesta soziolinguistikoaren lanketan jardundako lantalde teknikoaren eskutik seguruenik. Iparraldeko egoeraz ari delarik, adibidez,
|
euskararen
erabileran eragiten duten faktore nagusiak euskaldunen dentsitatea harreman sarean, eta euskaraz egiteko erraztasuna direla zehazten da bertan226 Bi faktore horiez gain, badira beste batzuk ere eragina dutenak, hala nola, lehen hizkuntza, gune soziolinguistikoa eta hizkuntzarekiko interesa. Faktore horiek guztiek fluktuazio jakingarriak dituzte jardungune batetik bestera227"
|
|
|
Garcia, I. (2001)
|
Euskararen
erabileran eragiten duten prozesu psikosozialak: identitate etnolinguistikoaren garrantzia.
|
|
|
__, (2001)
|
Euskararen
erabileran eragiten duten prozesu psikosozialak: identitate etnolinguistikoaren garrantzia [tesi aurkezpena edo].
|
|
|
Loinaz, G. (2002)
|
Euskararen
erabileran eragiten duten prozesu psiko sozialak: identitate etnolinguistikoaren garrantzia:
|
|
2017
|
|
|
|
Euskararen
erabileran eragiten duten faktoreak
|
|
|
Zentsuak eta erroldak Modernitatean banakoak zenbatzeko, aletzeko eta antolatzeko asmatu ziren. ...ubjektiboa dela eta hautu horri inguruneak eragiten diola. inkesta soziolinguistiko batean ingurunetik abiatzen ez bagara, ingurunea behin eta berriro agertuko zaigu atzeko atetik. ezin da ahaztu edo baztertu euskara erabiltzea jokaera soziala dela, inguru sozial jakinetan egiten dena, beste hiztunekin egiten dena, elkarrekintzetako jardunetan egiten dena. hala ere, 2011ko inkestan irakurtzen dugu
|
euskararen
erabileran eragiten duten faktore nagusiak harreman sarean dagoen euskaldunen dentsitatea eta euskaraz egiteko erraztasuna direla (beste hauek ere aipatzen ditu: lehen hizkuntza, gune soziolinguistikoa eta hizkuntzarekiko interesa) (V inkesta Soziolinguistikoa, 2013:
|
|
|
Azkenik, laugarren xedea, haur eta gazteen artean
|
euskararen
erabilerari eragitea lukete. Horretarako, esan zutenez, euskarak prestigioa irabaztea da lehentasunezko eginkizuna," lerro estrategikoa".
|
|
|
Topaketaren helburua," euskarazko hizkuntza praktikak bultzatu eta hizkuntza ohituretan eragitea xede duen proposamena azaldu eta elkarlanean gakoak eztabaidatzea" izan da, ekimena martxan jarri eta herrietan lanean hasi ahal izateko. Antolatzaileen hitzetan," erabat aberasgarria" izan den jardunaldiak," esperientziak bildu, ezagutarazi eta elkarlanak probestu duen eztabaidaren bitartez, ekimena martxan jartzeko abiapuntua eskaini du"
|
euskararen
erabileran eragitea helburu duen lan ildoaren eskutik.
|
|
2018
|
|
|
Azpeitian, esaterako, Sanagustin kulturgunean elkartu ziren dozenaka herritar, eta egitasmoak iraun duen 11 eguneko bizipenak kontatu zituzten lau herritarrek. Balorazio positiboa egin eta Euskaraldiak
|
euskararen
erabileran eragina izan zuela adierazi zuten denek.
|
|
|
Lehenengoa,
|
euskararen
erabileran eragitea, esperientzia positibo baten bidez. Bigarrena, gazteen sarea sortzea. Gazte sare hori, bistan da, euskaraz sortuko da, eta gazte bakoitza eragile aktibo izango da gero bere herrian.
|
|
|
"
|
Euskararen
erabileran eragiten duten faktore nagusiak" aztertu ditu Jon AizBelen Uranga – Hitzaurre gisa puruak zenbakiaren bigarren artikuluan. Euskalgintzan ari garenon artean denok partekatzen dugun kezka da ezagutzaren datuak kontuan izanda aurreikusi genezakeen erabileraren eta erabilera errealaren arteko tartea.
|
|
|
Haurren presentziak
|
euskararen
erabileran eragina duela ukaezina da, hala erakutsi dute kale neurketa edizio guztietako emaitzek. Baieztapen horretatik harago, gune bakoitzean haurrek zenbateraino eta nola eragiten duten aztertzea dugu xede.
|
|
|
Gertakari hori ulertzeko, ezinbestekoa da
|
euskararen
erabileran eragiten duten faktoreak ezagutzea.
|
|
|
|
EUSKARAREN
ERABILERAN ERAGITEN FAKTORE NAGUSIAK: HARREMAN SAREA ETA HIZKUNTZA ERABILTZEKO ERRAZTASUNA
|
|
|
Beraz, esan daiteke
|
euskararen
erabileran eragiten duten faktore nagusiak harreman sarea eta erraztasuna direla.
|
|
|
Ondoren,
|
euskararen
erabileran eragiten duten faktore nagusiak aztertuko dira, eta faktore horien arabera euskaldunaren ezaugarriak nola aldatu diren azalduko da.
|
|
|
Hori horrela,
|
euskararen
erabileran eragiten duten osagai nagusien (Ikus: Mart� nez de Luna, Suberbiola, eta Basurto, 2009) artetik hemen bereziki interesatzen zaizkigunak ondoko hiru hauek dira:
|
|
|
Euskara Errektoreordetza hor dago, baina erabileraren inguruko kezka orain pizten eta zabaltzen ari da, oso nabarmena delako. Berez EHU erakunde erraldoia da, errealitate askotakoa, baina orain abiatzen ari da bidetxo bat
|
euskararen
erabileran eragiteko aukerak sortzeko bidean.
|
|
|
Bermeon, bestalde, aipatu dute euskal lurgunearen mugan egoteak
|
euskararen
erabileran eragina baduela. Eremu erdaldunagoa, Bilbo bera, gertuago izateak eragiten duela esan dute; Ondarroan, aldiz, inguruko herri denak euskaldunak direla eta horrek euskara bera babestu egiten duela diote.
|
|
|
Ikerketa kualitatiboaren eta kuantitatiboaren emaitzak jaso eta alderatu ondoren, hainbat ondorio atera daiteke. Lehenengo eta behin, esan behar duguna da
|
euskararen
erabileran eragiten duten faktoreak askotarikoak direla probatu dugula, guztiek dutela pisua eta denak lotuta daudela.
|
|
|
Tokiko euskararen ezagutzan eta tokiko
|
euskararen
erabileran eragin mailarik altuena atera da. Bietan, proiektua egin eta geroko ataletan, eragina mugatua da (intentsitate maila altuan), merkataritza gunera bertaratzen direnei eragiten baitie.
|
|
|
Ez dira gutxi, gainera, lan giroko
|
euskararen
erabileran eragina duten aldagaiak aztertzen dituzten ikerketak (EraLAn proiektuak, esate baterako, identifikatzen ditu besteak beste, klima psikologikoa, motibazioa, konpromisoa, hizkuntza gaitasuna, ohiturak edo lidergoa). Ez da ahaztu behar, ezta ere, euskara planak diseinatzen eta aplikatzen hasi zirenetik pasa direla jada 10 urtetik gora, eta esparru horretan ere, irakaspenak baliatu beharrean gaudela.
|
|
|
Baina gainera, euskaltegietako irakasleek eragin zuzena izango genuke hizkuntza paisaian, dokumentuak euskaratzen eta egokitzen, hizkuntza bera lantzen... Eta garrantzitsuena dena, gure presentziak
|
euskararen
erabileran eragin zuzena izaten du. Beraz, pentsa genuke irakasle izatetik eragile izatera pasatu ginatekeela.
|
|
|
Euskararen ezagutza gero handiagoa bada ere, erabilera ez da tamainan handitu. Horregatik, administrazioek eta gizarte eragileek bat egin dute eta
|
euskararen
erabileran eragiteko ariketa prestatu dute. Azaroaren 23tik abenduaren 3ra arte familian, lagunartean, kalean, lantokian, aisialdian… bazter guztietan euskara gehiago erabiltzeko kanpaina da Euskaraldia.
|
|
|
Euskararen ezagutza gero eta handiagoa bada ere, erabilera ez da tamainan handitu. Horregatik, administrazioek eta gizarte eragileek bat egin dute eta
|
euskararen
erabileran eragiteko ariketa prestatu dute. Azaroaren 23tik abenduaren 3ra arte familian, lagunartean, kalean, lantokian, aisialdian… bazter guztietan euskara gehiago erabiltzeko kanpaina da Euskaraldia.
|
|
|
Euskal Herriko txoko desberdinetako hamaika lagunek osatzen dute EuskarAbenturaren talde sustatzailea. Euskararen normalizazioan eragiteko helburuz ekin zioten lanari" gazteen artean
|
euskararen
erabileran eragiteko gure aletxoa jartzeko borondatez", Iker Goñik zehaztu duen bezala. " Eta egikaritzeko aukeratutako unea ez da edozein.
|
|
|
Eragin linguistikoa neurtzeko etxebizitza publikoen esleipenean ohiko hainbat neurri hartuko du Udalak, hala nola epe motzean herrian erroldatuta egotea eskatuko dute. Izan ere, horrek lagunduko du
|
euskararen
erabileraren eragina murrizten. Etxebizitza libreen kasuan, berriz, orain arte eraikitako etxebizitza multzoak hartu dituzte kontuan gainerakoen aurreikuspena egiteko.
|
|
2019
|
|
|
— (2018): 6.1
|
Euskararen
erabileran eragiten duten faktoreak, hiznet hizkuntza plangintza Ikastaroko ikasmaterial argitaragabea, ehu, donostia. martinez garcia, zesar; kontxesi Berrio otxoa otxoa de angiozar, olatz altuna zumeta eta Nekane Jausoro Santa kruz (2018): 2.1 Egoera soAinize de Madariaga – Komunitatea hats bahiturik.
|
|
2021
|
|
|
" Galera azkarra izan ohi da, eta berreskurapena, berriz, motela". Egoerari buelta eman nahian, ikasleen
|
euskara
erabileran eragin handiena duten esparruen zerrendari erreparatu diote guraso elkarteek, eta horrela jabetu dira eskolaz kanpoko jarduera antolatuek badutela eragina seme alaben hizkuntza ohituretan.
|
|
|
|
Euskararen
erabileran eragiten duen beste faktoreetako bat ohitura edo naturaltasuna da (Amorrortu et al. 2017; Hernandez et al. 2020), eta testuinguruak (Ortega et al. 2016; Amorrortu et al. 2017; Goirigolzarri et al. 2019) eta motibazioak ere eragina daukate, azken hau ezinbestekoa izanik hizkuntza gutxitu bat biziberritzeko (Ramallo, 2013; Ortega, 2017; Goirigolzarri et al. 2019; Gimeno, 2019).... Era berean, garrantzitsua da gazteek euskararen egoeraz hausnartzea euskararen aldeko jarrera gara dezaten eta gehiago erabil dezaten; bestela esanda, proaktiboago bihur daitezen (Goirigolzarri et al. 2019; Gimeno, 2019).
|
|
|
Pulunpa egitasmoak,
|
euskararen
erabileran eragiteak dakarren erronka handia aintzat harturik, errealitate eta behar ezberdinetara egokitzeko aukera ematen duen egitaraua proposatzen du. Horrela, bertan bideratzen diren jarduerek xede jakinak dituzte:
|
|
|
Irakasleekin elkarlanean, ahozko
|
euskararen
erabileran eragiten duten egiteko modu egokienak identifikatu, eta indartzeko lana egin da.
|
|
|
Horrela, ahozko euskararen erabilerarekin lotutako praktika onak sistematizatzeko asmotan, eskolan sartu, irakasleen jarduerei behatu, eta prestakuntza saioak diseinatu dira. Bide horretan irakasleekin elkarlanean, ahozko
|
euskararen
erabileran eragiten duten egiteko modu egokienak identifikatu, eta indartzeko lana egin da. Era berean, gogoeta egin da irakasleak eskura dituen baliabide eta estrategiei buruz.
|
|
|
Bai Euskarari Ziurtagiria 2000 urtean sortu zen, Euskal Herriko arlo sozioekonomikoan
|
euskararen
erabilera eragiteko eta areagotzeko helburuarekin. Horri begira, euskara sustatzeko eta erabiltzeko konpromisoa hartu zuten sektore guztietako entitateen lana aitortu, saritu eta gizartearen aurrean erakusteko bereizgarri bat eskaini zitzaien.
|
|
|
|
Euskararen
erabileran eragiten duen aldagaietako bat norbanakoen ezagutza dugu ezbairik gabe. Azken urteotako datu soziolinguistikoen bilakaeraren azterketak adierazten du (Zalbide, 2016) euskal hiztunen proportzioak gora egiten jarraitzen duela; eta horixe bera erakusten dute Eusko Jaurlaritzaren Enpleguko eta Gizarte Politikarako Sailaren datuek ere:
|
|
|
Zalbideren (2016) esanetan,
|
euskararen
erabileran eragiten duten aldagai nagusiak bi dira: euskaldunen dentsitatea harreman sarean eta euskaraz egiteko erraztasuna.
|
|
|
Badakigu
|
euskararen
erabileran eragiten duen faktore nagusietako bat euskaraz egiteko erraztasuna dela (Zalbide, 2016), eta hizkuntza profilak definitzeko orduan kontuan izan dugun aldagai nagusia izan da zer hizkuntzatan sentitzen diren erosoago gure ikasleak (euskaraz, gaztelaniaz, euskaraz zein gaztelaniaz berdin). Erosotasunaz gain, ondorengo itemetan emandako erantzunak ere kontuan hartu ditugu:
|
|
2022
|
|
|
Gero eta etorkin gehiago bizi da eskualdean, eta horrek
|
euskararen
erabileran eragin du. Horren harira, kulturartekotasun proiektuak jarri dituzte martxan Aian, Aizarnazabalen eta Zestoan.
|
|
|
Turismo planak lantzeko orduan ere egin dira ebaluazioak, eta proiektu jakin batzuetan ere bai; esaterako, merkataritza gune handiak edo industrialdeak eraiki nahi direnean. Horiez gain, arnasgune delakoetan
|
euskararen
erabileran eragina izan dezaketen plan eta proiektu guztiak ebaluatu beharra ezartzen du dekretu berriak.
|
|
|
zer aldaketa gertatu diren udalerri euskaldunetako biztanlerian eta datu soziolinguistikoetan —ez dira faktore bakarrak, jakina: udalerri euskaldunetan ere aldaketa sozial eta kultural handiak gertatu dira, eta
|
euskararen
erabileran eragin dute— Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako datuekin aztertu da urteotako aldaketa; izan ere, Nafarroan ez da herriz herriko datu xeherik jasotzerik izan, eta Ipar Euskal Herrian ez dago horrelako daturik.
|