|
2000
|
|
|
Ordura arte euskararen maitale sutsua izandakoa, geroztik haren azterlari hotz bilakatzen hasi zen, hura ikerketa zientifikorako gai hutstzat harturik, hizkuntza bizi gisa izan zezakeen patuaz arduratu gabe. ...arai hartan euskara ondo ikasteko zailtasunak, eskuliburu, gramatika onik eta irakasle egokirik eza kontuan hartu gabe, Unamunok, antza, pentsatu zuen berak hura behar bezala menderatu ez bazuen, ez zela hartarako gaitasunik edo bitarteko didaktiko aproposik ez zeukalako, hizkuntza zail eta madarikatu hura ezin ikasizkoa zelako baizik, eta are okerrago, bere gogoetak behar bezain argi adierazteko,
|
euskaraz
ezin baliatzea ez zela berak hura behar bezain ongi ez jakitearen ondorio, hizkuntzak berak kulturarako bide izateko balio ez zuelako baizik.
|
|
2001
|
|
|
Neurrihandi batean, oraindik erdaldun direnek eusten diote joera honi; 2) Bestalde, euskararen erabilera normaldua nahi dutenak eta, horregatik, erabilerarako plangintzak indartu nahi dituztenak. Arlo horretan kokatuko genituzke jadanik euskaldundirenak baina euskara erabiltzerik ez dutenak edo
|
euskaraz
ezin bizi daitezkeenak.Gabezia hori indar handiz sentitzen dutelako uler daiteke askotan entzuten den, euskara ez da galduko ez dakitenek ikasten ez dutelako, baizik dakitenek erabiltzen ez dutelako? (Artze) esaldia hain barneratuta egotea euskaldunen artean.
|
|
|
Balorapen hori, alabaina, zeharo ulerg arria da helduen munduan eta gizarteko sektore gehienetan —ba ita aitzindari eta erakargarrienetan ere— gaztetxoekegunerozein (zeintzuk) hizkuntza ikusten duten kontuanha rtzen badugu. Gauzak horrela, argi dago
|
euskarak
ezin duela erabateko erakargarritasunik izan, eta hiztun berriakeuskaran biltzeko arazoa euskarak eta erdarek gizartean dituzten ospe eta distira ezberdinetan datzala (estatu s a); ez erabiltzen den euskararen kalitatean (co rpusa).
|
|
|
Ikuskera honek" lingua franca" du helmuga, ingelesa.
|
Euskara
ezin da inposatu, ezta espainiera ere. Merkatuak agintzen du, Jesus Royok idatzia duenez.
|
|
2002
|
|
|
Ezinbestekoa da atzizki deklinatiboak modu preposizionalean ere emateko aukera izatea. Adibidez,
|
euskaraz
ezin da falta genitiboan doazenizen osagarriak eskuinerantz luzatzeko aukera erraza; euskarak aukera hori izanbehar du, edo ez da hizkuntza garatua izanen, ez da software komunikatiboegokia izanen, gaurko egunerako?. Ondo dago ezkerretarako aukera; bainaeskuinerakoa, gaur egun, ezinbestekoa da.
|
|
|
Euskaraz eta erdaraz idazten duten hemengo idazleen arteko desbedintasun handiena horretan datza, hain zuzen ere:
|
euskarazkoak
ezin duela etiketarik hautatu: euskaraz idazten duen heinean, euskal idazlea izango da, halabeharrez.
|
|
|
Nafarroan, gainera, bada bestelako arrazoi bat unibertsitatearen ateak euskarari ixteko: unibertsitateko ikasketak
|
euskaraz
ezin badaitezke egin, haurrak euskaraz eskolaratzeko joerak ahul daitezke, hizkuntzaren araberako mozketarik egon ez dadin hezkuntza maila batetik bestera igarotzeko unean.
|
|
|
Gure ikasleek hizkuntza bat baino gehiago jakin dute, jakintza zientifiko modernoaren iturritik bitartekaririk gabe edango badute; baina hori ezin da aitzakia izan gure hizkuntzaren menpetasun egoera betikotzeko. Litekeena da gai baten inguruko bibliografia guztia ingelesez baino ez egotea, baina gai horretaz espezialduko diren euskal profesionalek Euskal Herrian, euskal gizartean murgilduta egin dute lan, eta horretarako
|
euskara
ezin alboratuzko lanabesa izango zaie nahi eta nahi ez. Bi premisa horiek egoki uztartzean datza erronkaren arrakasta.
|
|
2004
|
|
|
Argi eta garbi.
|
Euskara
ezin da despolitizatu, euskararen aldeko lege eta neurri politikoak behar direlako. Ostera, desidentifikatu diodanean, nazionalismoa ez dela hizkuntza batekin identifikatu behar adierazi nahi dut.
|
|
|
Amazoniako naturalistari errespetu osoz armia rm aren motrizitatea aztertzeko eskatuko nioke, eta Hizkuntza Politikari errespetu osoz halaber, beste aukera batzuk ere azter ditzan eskatuko nioke. Esate baterako, bere interpretazioaren ondoan, alegia, euskaraz ia behin ere jarduten ez duen elebiduna euska raz behar bezain ongi hitz egiten ez duelako da. txanpon beraren kontrako alderdia den beste hau ere aintzat har dezan,
|
euskaraz
ezin du ongi hitz egin ia behin ere euskaraz jar duten ez duen elebidunak.
|
|
2005
|
|
|
irlandarra den Pat Cox Europako Batasuneko lehendakari izendatu zutenean, berak lehenbiziko hitzak irlanderaz egin zituen eta gero nire lehenengo hitzak euskaraz egin nituen, hain zuzen ere, irlanderaz egin izana zoriontzeko. Berehala izan nituen gainean diputatu espainiarrak eta beste batzuk oihu batean,
|
euskaraz
ezin nuela egin adieraziz.
|
|
|
Hala ere
|
euskararekin
ezin du dena argitu eta askotan beste hizkuntza batzuk ere erabili behar ditu: gaztelania, hizkuntza erromantzeak (portugesa, aragoiera, katalana) eta hizkuntza klasikoak.
|
|
|
Menendez Pidal en paragrafo honen gainean bi kritika egitea zilegi zaigu: batetik Mitxelena, De Hoz, eta bestelako hizkuntzalari ospetsuak behin baino gehiagotan aldarrikatu dute baskoiak elebidunak izango zirela, hau da, iberiarra hartu arren aurrekoa ez zutela galduko; eta bestetik,
|
euskara
ezin izan daiteke hizkuntza neo iberikoa, bestela bien artean ahaidetasun harreman garbiak egon lukete eta oraindik halakorik ezin izan da frogatu. Gainera euskara iberieraren ondorengo hizkuntza berria balitz, zer egin daiteke akitanierarekin edota Nafarroako latindar inskripzioetako onomastikak erakutsitako berezitasunekin (adib Lergako inskripzioa, Urchatelli eta Ordunetsi iberierazko jatorria baina euskarazko fonetismoa duten izenekin)?
|
|
2006
|
|
|
lehor eta hotza, zurruna, antzinatarkotea. Zalu eta modernotzeko, bihurritu eta desartikulatu beharra dago, airostu, zehaztu, lexikoa berritu, sintaxia malgutu; hitz batean(
|
euskararekin
ezin omen dena) 347, irauli eta birfundatu egin behar da hizkuntza. Hala dio" La reforma del castellano" n:
|
|
|
Zure inguru hurbileko hiztunak euskal sena galtzen ari dira?
|
Euskararen
ezinaren aurrean zure sormenak ekoizten duen bakarra geziz eta diagramaz betetako plan estrategiko hotz bat da. Zure herrian hizkuntza komunitatea ez da behar bezala trinkotzen?
|
|
|
Baina tira, definizioak definizio, eta ñabardurak ñabardura, euskararen kalitatean beherakada latza gertatu dela esaten da, eta hori aditzen dugunean, uste dut intuitiboki behintzat denoi antzeko zer edo zer etortzen zaigula burura: hizkera pobre, trakets edo deserosoa, eta
|
euskararekin
ezin gozatua; nahi eta behar bezala komunikatzeko ezintasuna; hizkuntza baldarkeria; erdarek jandako joskera...
|
|
|
" Zuek azaldu nai dituzuen idaz gaiak atsegingarriak zaizkit. Bañan erabiltzen dezuten
|
euskera
ezin det ontzat artu. Beraz arpidedun taldetik kendu nere izena", dio beste batek.
|
|
2007
|
|
|
ingurune oso euskaldunetako gazte gutxi batzuen jarrera zikoitza.
|
Euskararen
ezina duenak bidezidorra hautatzen du taldekide izateko galtzada bihurrian: gaztelaniara jo edo koadrila aldatzen du.
|
|
|
|
Euskara
ezin da politikoki erabili, euskal herritar ororen altxorra da (JeanHaritxelhar).
|
|
|
esangura kausala dute, eta
|
euskaraz
ezin da eman t (z) ean edo t (z) erakoan erabilita. Alegia, ez honela:
|
|
|
Gaztelaniaz al, tras partikulek eduki dezakete esangura kausala, eta orduan ordainak
|
euskaraz
ezin daitezke eman besteak beste, t (z) ean, t (z) erakoan edo ostean, ondorenen bidez.
|
|
|
|
Euskaraz
ezin nuen!
|
|
|
|
Euskaraz
ezin nuen!
|
|
|
eta enparauek ez dute kontuan hartzen euskara beren bilaketa aukeretan ezta euskararen nortasun gramatikalak ere, hots, bere izaera aglutinatzailea. Hortaz, bilaketaren emaitzetan
|
euskara
ezin da lehenetsi eta euskarazko informazioa erdaretakoenaren ostean agertzen da, eskuarki. Jazoera hori, euskaraz eta hizkuntza nagusiren batean grafia bera duten terminoetan hagitz nabarmena da:
|
|
2008
|
|
|
Izan ere biak baitira erakunde bereko kanalak, ezaugarri bertsuekin beraz, eta biak orotariko telebista gisa aritzen direlarik, audientzia" natural" berbera dutela esan dezakegu. Eta norgehiagoka horretan, euskarazko kanala kaltetuta geratzen da; batetik, gaztelerazko telebistak euskaldun guztiak erakar ditzakeen bitartean (elebidunak direlako)
|
euskarazkoak
ezin ditu gazteleradun gehienak erakarri (elebakarrak baitira); bestetik, nahikoa da etxean telebista ikusten ari direnetako bakarra euskalduna ez izatea, euskarazko kanala alboratu eta hizkuntza komunekoa aukeratzeko. Horrela, gaztelerazko kanalak lortu ditu proiekzio sozial eta audientzia handienak, euskarazkoaren kaltetan. c) Kanal bien arteko sinergia eza egon den bezala, tokiko euskarazko telebistekin ere antzera gertatu da.
|
|
|
|
Euskarak
ezin du hortik at biziraun.
|
|
|
Behin batean, morroi batzuen galtzak adabatzen ari zirela, haria orratz zuloan sartu ezinik ibili zen Fausti, bista galtzen hasia. Harik eta Regina, halako batean, honela mintzatu zitzaion arte,
|
euskaraz
ezin esan den esaldian:
|
|
|
Hori eta horrenbestez, euskaraz ari garen bakoitzean ez gara ari autodeterminatzen, autodeterminazioaren makro izaera euskararen estatus nazionalak determinatzen duelako. Bai baitakigu, zoritxarrez,
|
euskarak
ezin dituela hizkuntza normalizatuaren nazio funtzioak bete, eta funtzio horiek bete ezean, nekez eragin ditzakeela hizkuntza batek herri bat autodeterminatzeko ondorioak. Ez euskal hizkuntza bere hartan hartuta gai ez delako, baizik eta, euskara dagoen estatus etnikoan egonda, bere jardunak ezin duelako nazio efekturik sortarazi.
|
|
|
eta handik egun batzuetara Arana Goirik euskaraz hitz egiten bazekiela erakusten zuten frogak bilatu zituen, parte batez aurkituz: «gure Sabin, ak
|
euzkeraz
ezin ebala itzegin, ezin genduan iruntsi, ba, sarri entzunda geukan euzkeraz itz egiten ikasi ebala. Kizkitza, en esan ori irakurrita, gure aizkide maitte batek idatzi dautso Mundaka, ko euzkeldun on bati, Sabin, aren aizkide ta laguna ixandakuari, itanduaz zer eguan arazo onetzaz, ta Sabina, ren lagunak ona emen zer erantzun daun:
|
|
|
«l, apothéose du peuple basque franco espagnol paraît accomplie dans ces fêtes». Ildo horretatik, astekari euskaldunak Elizaga erretorearen alokuzioa azpimarratzen du, antza, patriotismoz eta fedez betea eta
|
euskara
ezin hobean jalgia; Eskualdunasick laburtuta ematen du, eta, izatez, erretore berak 1894ko jaietan egin zuen predikuaren ideia nagusiak berresaten ditu. Kronikak, besteak beste, dantzarien berri dakar, erakustaldiek ohiko arrakasta izan zutela esanez, baina ez soilik egitarauan agertzen ziren Beasaingo dantzarienak, «mais encore et surtout avec ceux de Bilbao que leur curé a eu l, heureuse idée d, amener à l, improviste.
|
|
|
Bego, an ere,
|
euskaraz
ezin mintzatu
|
|
|
EHEk beti azaldu du Vascuencearen legeak euskaldunon hizkuntza eskubideak urratzen dituela. Vascuencearen legea da, egun, administrazio ezberdinetan euskara ez erabiltzearen erruduna,
|
euskaraz
ezin ikasi ahal izateko erruduna, gure herrian bertako hizkuntzan ezin hitz egin eta ezin bizi ahal izateko erruduna.
|
|
|
Behin batean, morroi batzuen galtzak adabatzen ari zirela, haria orratz zuloan sartu ezinik ibili zen Fausti, bista galtzen hasia. Harik eta Regina, halako batean, honela mintzatu zitzaion arte,
|
euskaraz
ezin esan den esaldian:
|
|
|
Iritzi interesgarria zalantzarik gabe, batzuetan, baina gutxitan, errealitatearen ispilua dena. Usteak uste dira; erdaldun elebakar askoren ustez haien seme alabek
|
euskara
ezin hobea egiten dutela adierazten digute, lehenengo perfila eskuratu dutelako. Lehengo perfila egiaztatzen duen benetako gaitasuna argia da denontzako:
|
|
2009
|
|
|
I. Esnaola: "
|
Euskarak
ezin du itzulpenaren zain egon, euskarak bere erritmoa du mundu fisikoan eta hala behar du birtualean ere. Hori Microsoften eskutik ezin da lortu, berak ezartzen baitu erritmoa".
|
|
|
Ikusi dugun eran, Arruti, momentu batean Espainiari diosalak bidaliz bere herrimina kantatu duena 126, laster bere euskalduntasuna modu berri batean ulertuz joango da 127. Erroman batez ere euskararen kontzientzia ematen du argitu zaiola, behiala Etxepareri argitu zitzaion eran egin ere: beste hainbat hizkuntzak parte duen korroan,
|
euskara
ezin da falta. Beste hizkuntzak Elizako handizu goiti bati omenaldi egiteko iaioak badira, euskara ere bada; eta iaioz gain, euskara, txit maitearen?
|
|
|
Zelan da posible oraindik ere Arabako euskalduntasuna zalantzan ipintzea? Zer egin behar da zenbaitek uler dezaten
|
euskararik gabe
ezin dela Araba ulertu. Zer irakatsi edota irakasten da ikastegietan zenbaitek euskararekiko inolako atxikimendurik ez edukitzeko?
|
|
|
Rock and roll jaia ondoren. Zenbat aldiz entzun behar izan dut azken 40 urtean
|
euskaraz
ezin litekeela rocka egin. Bekatua zela.
|
|
|
No le puedo atender en euskara(
|
Euskaraz
ezin zaitut artatu).
|
|
|
Izan ere, euskara ez baita urteen poderioan zahartu eta erabat hondatzear, nork konpondu zain, dagoen objektu bat.
|
Euskara
ezin dugu objektu zaharkitu bat bailitzan konpondu. Euskara bera eta berez ez baita ezer, hiztunaren ezpainetan naturaltasunez erabiltzen den heinean, eta orduan bakarrik?
|
|
|
Zentzu ludiko hori da, hitzarekiko jolasaren zentzua hain zuzen ere, euskal hiztunon komunitatean aurrenik, eta euskal gizarte osoan gero, hedatu behar dugun jarrera.
|
Euskarak
ezin du inorengan beldurrik sorrarazi, ez, jakina, euskaldun osoarengan, baina ezta euskaldun berriarengan edo euskaldun pasiboarengan ere?; euskarak ezin du inoren sorbaldaren gainean zuzentasun zikiratzaile baten uztarria jarri. Are gutxiago erabilerari buruz gaur ditugun datuei erreparatuz gero.
|
|
|
Zentzu ludiko hori da, hitzarekiko jolasaren zentzua hain zuzen ere, euskal hiztunon komunitatean aurrenik, eta euskal gizarte osoan gero, hedatu behar dugun jarrera. Euskarak ezin du inorengan beldurrik sorrarazi, ez, jakina, euskaldun osoarengan, baina ezta euskaldun berriarengan edo euskaldun pasiboarengan ere?;
|
euskarak
ezin du inoren sorbaldaren gainean zuzentasun zikiratzaile baten uztarria jarri. Are gutxiago erabilerari buruz gaur ditugun datuei erreparatuz gero.
|
|
|
Demokraziaren hastapenetan entzundakoa da beste topiko iraingarri hura: "
|
euskaraz
ezin irakats daiteke fisikarik". Gaur, ordea, gehien erabiltzen den hizkuntza da euskara Euskal Autonomia Erkidegoko unibertsitate aurreko hezkuntza sistema guztian, unibertsitatean ere lehen aldiz matrikulatu diren ikasleen %40tik gora dira euskarazko irakaskuntza aukeratu dutenak, euskaraz egindako doktore tesiak urtero irakurtzen dira, eta hedabide espezializatuetan, literaturgintzan edo zientziaren dibulgazioan ere ohiko hizkuntza da.
|
|
|
Ez gaur ez bihar,
|
euskarak
ezin ditu eta ezin izango ditu ondoko beste hizkuntza nagusiek eskaintzen dituzten produktuak eskaini, ez behintzat haiek adina. Egin ezin litekeena eta norberaren esku ez dagoena bihurtzen denean arazo guztien balizko soluzio, norberak aurkitu ditzakeen irtenbideak bilatzeari uzteko arriskua gailendu ohi da; eta beti norberaren esku ez baizik eta hirugarren baten bizkar gainean dagoen mirakuluaren zain dagoenak, inor baino kritikoagoa eta exijenteagoa izanik autokritika eta auto exijentzia beti hirugarren baten izenean egiten duenak, nekez hobetu dezake bere jarduera, nekez bilatu ditzake bide berriak.
|
|
|
Izan ere, egia den arren ez dagoela bermatuta munduko hizkuntza gehienen etorkizun gihar eta loretsua, euskararena barne, egia borobila baita, halaber, hizkuntza bakan batzuk baino ez direla 9 puntu lor ditzaketenak; ziurrenera, ez dira hamar izatera iritsiko. Esan beharrik ez da
|
euskara
ezin izango dela sekula multzo horretan egon; ez diezaiogun, beraz, goren mailako notarik eskatu, osasuntsutzat onartu eta balizko arrisku larriaren zamapetik libre aitortzeko.
|
|
|
Sententzia ez dago idatzia. Baina
|
euskaraz
ezin idatzita egon gara urteotan. Euskarazko papera ezin irakurrita.
|
|
2010
|
|
|
Gainera opari bana eman zien, Irrien lagunak CD bana.Eguneroko gaiakErreala, etxeko lanen banaketa, atez atekoa edo Lasarte Oriako lanak izan ziren jorratu ziren gaietako batzuk. Euskara ikasten ari direnen zailtasunetako bat hori izaten da, egunerokotasunean
|
euskaraz
ezin aritu izana, horregatik aukeratu zituzten antolatzaileek pil pilean dauden gaiak.AfariaOhiturei hutsik egin gabe, ikasturteari eta Mintzodromoari amaiera Udaberri elkartean eginiko afari eder batekin eman zioten.
|
|
|
Euskaraz jakiteak eta ezin erabiltzeak markatu egiten du. Egoera hori ez dute denek berdin bizi, nolanahi ere, eta zenbait faktorek garraztasuna eman edo kentzen diote
|
euskara
ezin erabili horri: euskararekiko atxikimendu naturala, politikoa edo ideologikoa; erdaraz aritzeko gaitasuna edo erraztasuna; pertsonaren uneko edo ohiko aldartea; norberaren espektatibak...
|
|
|
galbidean zetorren euskal kulturari gizarte bizitzaren eszenario berrian, bere lekua? aitortzeko xedearen altzoan280 Bestalde, mende laurdeneko ibiliak oso argi utzi du
|
euskara
ezin indarberritu litekeela, eskola munduaren ere, euskal kultura alde batera utzita: zerbaitetarako balio izan behar die ikasleei kostata ikasten edo lantzen ari diren hizkuntza horrek.
|
|
|
Egia esan, euskalduna ez zen jendearen artean aldizkariari zer nolako harrera egiten zitzaion ezagutzeko jakin mina egon bazegoen, horregatik, eta hasieran zalantzak izan arren, euskaraz ez zekitenei ere egin genizkien telefono bidezko galdetegiak. Are gehiago, aldizkariarekin batera txertatu ziren galdetegi asko gazteleraz idatzita jaso genituen, jendeak barkamenarenganak eskatuz
|
euskaraz
ezin zuelako idatzi. Horrek argi eta garbi erakusten du aldizkariao atxikimendua izugarria dela oro har, eta espero baino askoz handiagoa erdaldunen artean19.
|
|
|
Azkarregi zetorren. Eta, ziur aski,
|
euskara
ezin zitekeen izan berak nahi zuen moduan. Saio hura egin nuen, baina ez nuen gero jarraitu hizkuntza molde harekin.
|
|
|
Egun arrisku bat dagoela gogorarazi zuen, euskara aurreiritzien zulo beltzetik atera eta administrazioaren eremuan giltzatzeko arriskua.
|
Euskarak
ezin du funtzionario arteko hizkuntz burokratikoa izan; euskara bizia nahi dugu.
|
|
2011
|
|
|
Arazoa, funtsean, larriagoa da, pentsa daitezkeen zuzendaritzarik onenek ere ezin baitute gizartea ordeztu. Euskaldunak nolabaiteko errealitatea ez badira, nolabaiteko boterea,
|
euskarak
ezin du benetan aurrera egin, garaitza iragankor batzuk gorabehera, normalizazio neurriak abstrakzio hutsean geratzen direnez. Horiek horrela, itxuraz harago doan euskaraplanaren estrategia nagusiak euskaldunak bildu eta boterez hornitzea izan behar du, alegia, eragiten duen errealitate bihurtzea, eurak izan daitezen normalizazio prozesuaren ardatza.
|
|
|
Halaber, plangintzak atzean ez zuen proiektu oso sendorik. Barberá errektorea ez zen bereziki euskaltzalea, eta alde horretatik
|
euskarari
ezin ziezaiokeen proiektu handirik eskaini, nahiz eta arauak finkatutakoa betetzeko prest egon. Hori guztia gutxi balitz, unibertsitateko kideen atal handi baten jarrera negatiboa edo axolagabea zen euskarari zegokionez.
|
|
|
Plataforma hori Gotzone Moraren, orduan Getxoko PSE EEko zinegotzia eta EHUko katedraduna, inguruan sortu zen eta bera izan zen bere bozeramailea eta presoek zituzten ustezko" pribilegioen" salatzaile mediatikoa. Handik aurrera ikasketa guztiak UNEDen bitartez egin behar izan ziren, nahiz eta hainbat ikasketa bertan ezin burutu eta
|
euskara
ezin erabili. Manu Monterok eta Juan Ignacio Perez Iglesiasek Espetxeetako Zuzendaritzarekin hitzarmena berregiten saiatu ziren, beti ezetza topatu zutela.
|
|
|
Euskararen kontrako diskurtsoak, gizartean zabaldu nahi izan dena iritzi publikoan eraginez, garai ezberdinak izan ditu: diktadura garaian (eta aurretik ere), euskararen aurkako diskurtsoaren arabera, euskara azpihizkuntza bat zen, etorkizunik ez zuena, razionalak diren zientziak
|
euskaraz
ezin zirelako adierazi, pertsona horien ustez. 80 eta 90eko hamarkadetan, euskarak diskurtso horren arabera markatuta jarraitu zuen:
|
|
|
Zergatik ez euskaraz? Eta
|
euskaraz
ezin balitz, enfin, zergatik ez ingelesez gutxienez?
|
|
2012
|
|
|
Hori gutxi balitz bezala, Plataforma per la LLengua ko lagunek egin zuten lan bikainean gaztelania ezartzen duen 500 arau bildu dute; horietako asko alor sozioekonomikoari begirakoak, etiketak eta beste.
|
Euskararentzat
ezin da, baina gaztelania koplexurik gabe arautzen da. Ez dugu ikusi inoiz Vicente Reyes jauna neurri horien kontra inolako iniziatiba parlamentariorik hartzen.
|
|
|
Euskaraz SEO eginez gero, bilaketako zerrendan beste euskarazko edukien aurretik ipini dira, baina erdaretan gai globalen gaineko eduki gehiago daudenez, esteka gehiago eta sailkapen hobea izatea gertatzen da askotan. " Hori gertatu arren horrek ez du esan nahi
|
euskaraz
ezin denik SEO egin".
|
|
|
Euskal Herrian, ordea, naziek germanizatzeko helburuz aplikatzen zuten hizkuntza politikaren ezaugarriak askoz ere urte gehiagotan aplikatu dira, eta ez bakarrik frankisten eskutik, beste garai batzuetan ere pairatu behar izan dugu boterearen arrazoia erabiliz gure identitatearen suntsiketa bilatzen zuen hizkuntza politika zitala. Administrazioan
|
euskara
ezin erabiltzea, hezkuntza sisteman euskaraz ikastea eragoztea, gure adierazpen kulturalen gaineko debekua, hizkuntza erabiltzeko debekua eta abar politika iraunkorra izan da ehunka urtez. Euskaldunak espainolizatu gabe ezin da Espainia eraiki, ezin da lurraldea kontsolidatu.
|
|
|
euskaratzean egin bezala: . Eta zergatik etzuen. Orixe, k euskeratu neurtitz ori??, galdetzen du Ibinagabeitiak,. Ez noski
|
euskerara
ezin zitekealako bere itzulpenari euskal kutsu aundiagoa itxazteko baiño? (Ibinagabeitia 1965:
|
|
|
Horrela, aipatu tokietan aukeratu gabe geratu ziren hizkuntzak eta kulturak baztertuak edotadebekatuak izan ziren. Hala bretoierak, alsazierak, okzitanierak nola katalanak, galegoak edo
|
euskarak
ezin izan zuten estatuak babesten zuen hezkuntza sistemabaliatu. Aitzitik, hezkuntza sistema publiko eta ofizialetik at geratzera kondenaturikizan ziren.
|
|
|
Helburua ezin da izan euskarazko irrati bat sortzea, horrela egiten bada, zaila izango da kalitateko helburua lortzea.
|
Euskara
ezin da izan helburua nagusia, helburua lortzeko ibilgailua baizik. Ematen du berbera dela, baina ez da.
|
|
2013
|
|
|
|
Euskararekin
ezin naiz oso objektibo izan, nirea bezala sentitzen dudalako. Euskaraz ez jakin arren, betidanik kantatu izan dut hizkuntza honetan.
|
|
|
3 Euskal hezkuntza aitzindari da, baina uste dut atzerapausoak egiten, ahultzen ari dela. Autonomia eskasagoa zentroetan, curriculum gero eta ezarriagoa, kultur transmisioa bermatu gabe,
|
euskara
ezin nahi den askatasunarekin eman... Ez da aski metodologia libre izatea; ez bada erabakitzerik zer lortu nahi den, ez bada hezkuntza askea gauzatzeko aukerarik, bost axola edozein didaktika erak. Hori dakar lege horrek.
|
|
|
Edukin analisia eremanez, Eskualduna agerkariak gerlaz ekartzen duena oso interesgarri da, nahiz guziz orientatua den, agerkariak aipatzen eta aipatzen ez dituen elementuengatik,
|
euskara
ezin ederrago batean: lubakiak, zorriak, euri erauntsiak, armak, permisioneak, herrimina, heriotza, noiztenka euskalduntasunari lotuak diren mintzaira, dantza, pelota, erlisionea.
|
|
2014
|
|
|
baserria, txaleta, adosatua edo pisu bat, gure herriak independentzia politikoa beharrezkoa duen, autonomia nahikoa ote den… Baina sukaldean ideologia politiko guztiak kabitudaitezke, sukaldeko atea ezin zaio inori itxi, ezin du alderdi politikorikbazterrean utzi, izatekotan alderantziz izango da.
|
Euskara
ezin zaio lotuideologia jakin bati, are gutxiago partidu politiko edo joera konkretu bati; hori erabateko galbidea izan liteke.Jon Sarasuak, era berean, hiru hanka jartzendizkio euskalgintzaren antolaketari: erakunde publikoak, gizarteko erakundeaketa kapitalari lotutako ekimen pribatua, hirurak beharrezkoak.
|
|
|
bazterrean utzi, izatekotan alderantziz izango da.
|
Euskara
ezin zaio lotu
|
|
|
euskaldun aktiboek halako talde, elkarte, sare, komunitate edo topaguneak sortzen dituzte, eta praktika bereizietan batzen dira, usu aisialdirako eta berariaz atondutako ekitaldietan, eta aldi berean, eguneroko jardueretan erdal fluxuetan sakabanaturik bizi behar dute. Badute, han hemenka, euskal babestoki zenbait, baina hiriburuetan
|
euskarak
ezin dio egote logika huts bati eutsi. Kontrara, nire ustez gero eta argiago dugu fluxuetan behar dugula euskara, eguneroko fluxuetan ahal delarik:
|
|
|
Izan ere, horren oinarriandagoen goazen forma bera ere ez da ohikoa. Aginterazko kutsua emateko aditztrinko bati (goaz) subjuntibo itxura eman zaio, eta horren beste adibiderik ez da,
|
euskaran
ezin baita subjuntiborik eraiki aditz trinkoen gainean (Rebuschi, 1984). Salbuespen hori alde batera utziz, alokutiboak perpaus nagusietan soilik agertuahal izateak iradoki dezake gainerako perpausetan alokutiboa ez gramatikala izateakonplementatzaileari egotz dakiokeela. Hori ondoriozta daiteke, behinik behin, autore klasikoen lanetatik (Oyharçabal, 1993).
|
|
|
euskararen kontura izan dituzten pozak, eta nola sentitu diren askotan indargabe haren egoera ikusita", adierazi du Zigor Etxeburuak, Euskarako zuzendariak. " Diren traba guztiak jarri dizkigute
|
euskaraz
ezin gaitezen bizi. Egun, oraindik, badira hamaika traba euskaraz bizitzeko".
|
|
|
Erresonatziak edota ekografiak eskatzen ditugunean erdara hutsean iristen zaizkigu eta historia klinikoa euskaraz betetzeko trabak besterik ez ditugu izaten. Guzti honek gure lan jarduna euskaraz burutzea oztopatzen du, gure egunaren zati garrantzitsua betetzen duten orduetan
|
euskaraz
ezin bizi eta lan egin izatea. Non eta duela 35 urtetik euskara ofiziala den eremuko osasungintza publikoan.
|
|
|
Arrazoi desberdinengatik baina, biek ukatzen zioten garapena euskarari. Euskarak garbia behar zuelako, batek, eta euskarak ‘herrikoa’ behar zuelako, besteak, ez batean eta ez bestean
|
euskarak
ezin zuen bere burua elikatu terminologia kulturalaren bidez, edo ez zuen horren premiarik. Kulturarik gabe, eta kultur terminologiarik gabe, euskara ezin zitekeen izan hiztun komunitate modernoaren hizkuntza, ordea.
|
|
|
Euskarak garbia behar zuelako, batek, eta euskarak ‘herrikoa’ behar zuelako, besteak, ez batean eta ez bestean euskarak ezin zuen bere burua elikatu terminologia kulturalaren bidez, edo ez zuen horren premiarik. Kulturarik gabe, eta kultur terminologiarik gabe,
|
euskara
ezin zitekeen izan hiztun komunitate modernoaren hizkuntza, ordea. Krutwigen hitzetan," Iakintza eta bizi modernuaren konzeptu universaleentzat hunelako bidean gainti ezin hel gaitezkelakotz" (Krutwig 1962, 30).
|
|
2015
|
|
|
Akats handia da.
|
Euskara
ezin da jarri gaztelaniaren eta ingelesaren mailan. Hiru elekoak horrela luke:
|
|
|
" Horrez gain, bada beste sedukzio bat, kultura batek sortzen duena. "
|
Euskarak
ezin du gaztelaniaren edo frantsesaren balioa izan burtsa linguistikoan," kapital" pobrea da. Eta hortxe dago arazoa, beldurra ematen digula esateak diferentea izateko balio duela euskarak, euskarak herritasuna ematen duela.
|
|
|
Gure ustez, ordea,
|
euskara
ezin daiteke beatnik batzuen eskutan egon, eta berri hau egiaztatzen bada Euskarazaintzari jarraituko diogula jakin erazten dugu lerro hauen bitartez.
|
|
|
Hizkuntza katalana ardatz, gazteleraren presentzia errealitate diglosiko eta gatazka linguistiko baten isla moduan ulertu nuen.«Noski», esango duzu, «katalana askoz errazagoa da gaztelera jakinda da, eta elkar ulertzea askoz arinagoa» (begi bistakoa dena, bestalde). Uste zabaldua da
|
euskaraz
ezin daitekeela halakorik egin. Saiatu al gara inoiz. Localia katean, Jon Balentziagak aurkezten zuen Realari buruzko saioan txandakatu egiten zituzten euskara eta gaztelania.
|
|
|
Esango dudan beste hau, ordea, bai munta handikoa dela:
|
euskara
ezin ederragoan irakurri ahal izan dut, eta hori euskaldunen artean ez litzateke hartu huskeriatzat, gaur egun, tamalez, askok egiten duten bezala.
|
|
|
36 eta hur.). Denak ez daude ados, ordea, jokaera horrekin, eta zentzu politikoagoa ematen diete elkarte horiei,
|
euskara
ezin baita arazo orokorretatik aldendu. Euskara ezin da lurraldetasun eta subiranotasun gai politikoetatik bereizi (ik.
|
|
|
Denak ez daude ados, ordea, jokaera horrekin, eta zentzu politikoagoa ematen diete elkarte horiei, euskara ezin baita arazo orokorretatik aldendu.
|
Euskara
ezin da lurraldetasun eta subiranotasun gai politikoetatik bereizi (ik. Ezkerra/ Fernandez, 1995:
|
|
|
Hala ere, euskararen alde egiteko, borondatean ipintzen da oinarria, tirabira eta ezarpenetatik urrun. Adibide bezala, Arregik dio
|
euskara
ezin zaiela Euskal Herriko erdaldunei inposatu, askatasun printzipioaren kontra lihoake eta. Hizkuntza aberastasun bezala ikasi behar da; ez halabeharrez behar sozial bezala, hizkuntza komunikazio tresna gisa ulertu behar da eta (1996:
|
|
|
Ezaugarri etniko kulturalek paper garrantzitsua betetzen jarraituko dute Euskal Herrian, eta hori esatean, euskaran pentsatzen dugu segituan, baina hona baieztapen horri egin behar diogun berehalako ñabardura:
|
euskarak
ezin du determinatu etorkizuneko euskal nazionalismoa. Ez euskara ez euskal kultura ez dira nazionalismoaren helburu bakarra, ezta haren oinarrizko loturagunea ere.
|
|
|
Ta beste bat... au Bermeoko auetan e euskeria zailla, itxixa. Ta zeakua, bizkaittarrak e mordua euskaldunak, ta bat(...) gure
|
euskeria
ezin entenidu izate zuan. Or Bermeotik aurrera erri txiki batekua.
|
|
|
Eta urteekin ere ez da joera hori aldatu. Eta horrela, bistan denez,
|
euskarak
ezin du zentralitate propiorik eskuratu, prentsa elebidunaren izaerak eta hark ezarritako jokalekuak diglosiara kondenatzen dutelako.
|
|
|
Horrek, ordea, ahalegin handia eskatzen du, bai teknologikoa eta baita ekonomikoa ere. Momentu honetan, guk egindako ikerketen arabera,
|
euskararekin
ezin daiteke egitasmo hori gauzatu, baina etorkizunari begira aukera eskaintzen digu.?
|
|
|
Hori argi geratu da ikerketa honetan bertan. Azterturiko sei kazetak (izan) dira Euskal Herriko prentsa abertzale elebidun garaikidearen bandera ontzi nagusi, baina euren mende laurden pasako historian (gogoratu Enbata 1960an atera zela estreinakoz kazeta politiko modura)
|
euskarak
ezin izan du gutxieneko zentralitaterik ezarri berauen orrialdeetan. Datu hauek esanikoa berretsi baino ez dute egiten:
|
|
|
|
Euskarari
ezin zaio lurraldetasun printzipioa aplikatu. Ez dago euskara hizkuntza ofizial bakarraizango duen lurralderik ezartzerik Konstituzioaren sistemari begira.
|
|
|
|
Euskarari
ezin zaio lurraldetasun printzipioa aplikatu. Ez dago euskara hizkuntza ofizial bakarraizango duen lurralderik ezartzerik Konstituzioaren sistemari begira.
|
|
|
Aresti ez zen euskaldun jaio, ez zeukan euskara amatzat. Gaztelania, frantsesa eta ingelesa ikasi zituen, eta hala ere euskarak hainbesteraino erakarri zuen, halako atraktiboa zeukan beretzat gure hizkuntzak non bizia eman baitzuen euskara janez, edanez, irentsiz, ikertuz, handituz,
|
euskararik gabe
ezin biziz, euskara sudurrupatuz, euskara zainetan injektatuz, abertzale erdaldunen aurka eta euskaldun epel guztien aurka eta gazte ausarten alde jokatuz. Borondatea erantsi zion euskaltasunari, kausalitatea.
|
|
|
Mega hizkuntza den ingelesaren hurrengo zakur handi bi horien erakargarritasuna delakoa batak zein besteak duten hedadura eta botere politikoa da.
|
Euskarak
ezin du gaztelaniaren edo frantsesaren balioa izan burtsa linguistikoan, ‘kapital’ pobrea da gurea. Guk ezin dugu azaldu jokaleku horretan.
|
|
|
Diglosia H ren eta L ren arteko banaketa moduan ulertuta, zera eskatuko luke, besteak beste, diglosia ezartzeak Euskal Herrian: euskararen ofizialtasuna bertan behera uztea; Legebiltzarreko, Nafarroako Parlamentuko eta udalbatzetako saioetan
|
euskaraz
ezin aritzea; administrazioek herritarrekiko harremanetan euskaraz ez idaztea; euskara baztertzea unibertsitatez besteko hezkuntzatik, edo lehen hezkuntzara murriztea, harik eta haurrak erdaraz moldatzeko gai izan arte; literatura euskaraz idazteari uztea (edo jatorkeria katoliko kostunbristako, eta nork bere euskalkian idatzitako sasiliteraturara bueltatzea); euskal hedabideak eta, zer esanik ez... Hori guztia nahi du Zalbidek?
|
|
2016
|
|
|
Herritarrak kexatzen dira
|
euskaraz
ezin dutenean egin epaitegiko jarduna?
|
|
|
Diskurtso unibertsalizatzailea da, feminismoarentzat eta euskalgintzarentzat jokaleku berri baten markoa proposatzen duena. Baina horretarako
|
euskarak
ezin du soilik hizkuntza bat eskaini, ezta komunitate itxi bat ere, gauza gehiago eskaini behar du: justizia sozialaren aldeko borroka guztien hizkuntza izatea;
|
|
|
Euskarak hamarkada hauetan izan duen biziberritzea zeharo ezinezkoa izango zatekeen euskara baturik izan ez bagenu. Corpus estandarrik gabe, batasunik gabe,
|
euskarak
ezin izango zituzkeen garatu gizarte moderno baten behar komunikatiboei erantzuteko hizkuntza orok behar izaten dituen erregistroak eta baliabideak. Euskara batuarena euskararen iraultza nagusietako bat dugu.
|
|
|
«Euskaraz ez dakitenen hizkuntza eskubideak aipatzen dituzte.
|
Euskara
ezin dela inposatu eta euskaraz ez jakiteagatik ezin dela inor baztertu, hortik bideratzen dute hizkuntza eskubideen gaia». Langile publikoak eta gurasoak dira subjektu hor, Goirigolzarriren arabera.
|
|
|
Hil hurran zegoela,
|
euskara
ezin falta bere azken nahian:
|
|
2017
|
|
|
" Maila horretako pertsona batek errana da. Zuek
|
euskaraz
ezin dituzue beraz hitz horiek erabili, ez omen dituzue eta. Non comment!".
|
|
|
"... horregatik esaten dizuet ez duzuela hau bezalako aukerarik aurkituko". Eta dena
|
euskara
ezin jatorrean, baina beharrezkoa izanez gero errusieraz ere bai, deabruak hizkuntza guztiak dakizki eta. Hamaika trikimailu bezeroak, begi aurrekoa ez, saltzaileak sortutako irudia ikus zezan, pentsa ez zezan, zalantza guztiak uxatu zitzan, momentu egokian buruan ideia bakarra sartzeko:
|
|
|
identitate etnikoaren sortzaile huts den bitartean.
|
Euskarak
ezin gaitu nazio euskaldunaren kide gisa eraiki, ez euskara berez gai ez delako horretarako; euskarak ezin gaitu euskaldun gisa herritar nazional moduan zentzuz jantzi, euskarak ez dituelako gizarte nazionalaren funtzioak mamitzen.
|