|
2000
|
|
|
|
Euskara
egoera diglosikotik atera dadin zure hainbat proposamen ez da ondoegi hartua izan.
|
|
|
ekarrizuela dio,, euskaltzaleon artean batez ere?. Mila bider salatu du Txillardegik
|
euskararen
egoera diglosikoa, eta hortik irten beharra, benetako normalkuntza lortuko badu.Einar Haugen en. Elebitasunaren estigmak, artikuluaren berri ematean, eta horrenideietako baten kontrapuntu gisa, honako hau jaulkitzen digu bat batean:
|
|
2001
|
|
|
Egilearen kontaketa objektiboa eteten duten egunkari, gida turistiko, kanta edo kaleko iruzkinek, nobelaren ahots aberastasunaz haratago, garaiko giro politiko bortitza gogorarazten digute. Ezin dugu ahaztu,
|
euskararen
egoera diglosikoa salatzen duten pasarteez gain, garaiko errepresio politikoa eta euskal izaera kultural oro ukatzen duen erregimena daudela oinarrian, eta horregatik, ezin da ukatu, nobela honetan ere garaiko egoeraren oihartzun ugari kausi dezakegula. Horrela ulertu nahi genituzke, ikastolen hastapenak gogorarazten dizkigun Xabiertxo (1925) liburuari egindako erreferentziak, edo nobelaren zenbait kapitulutan errepikatzen den kantak:
|
|
2002
|
|
|
Saio hura hizkera erregistro eta maila desberdinak agertzen zituzten testu labur sorta batean mamitu zen. Heteroglosia horren bidez, Izagirrek
|
euskararen
egoera diglosikoa islatu zuen, baita irakurlea seduzitu ere estilo iradokitzaile eta plastizidade handikoa erabiliz. Aipagarriak dira benetan testuetan agertzen diren modalizazio joko guztiak eta obran agertzen diren pertsonaia talde desberdinen (umeak, gazteak, jubilatuak...) ezaugarriak transkribatzean erabilitako ironia.
|
|
2003
|
|
|
Zeren erdaldun herritar apalentzat historia lanik ez produzitu arren, idatzi idazten ziren historia lanak erdaraz (goi klaseentat). Aldiz
|
euskararen
egoera diglosikoan, Euskal Herriko goi eta erdi klaseak erdaraz alfabetaturik zeudenez, euskaraz idaztekotan herritar apalentzat idazten zen, eta haientzat ez bazen historia lanik idazten, ez zen euskarazko historia lanik inorentzat idazten. Eta hola, euskarazko historiografiaren agerpena, historia gaiak herritar apalei begira idazteari loturik zegoen.
|
|
2008
|
|
|
Horrela, gaztelerazko kanalak lortu ditu proiekzio sozial eta audientzia handienak, euskarazkoaren kaltetan. c) Kanal bien arteko sinergia eza egon den bezala, tokiko euskarazko telebistekin ere antzera gertatu da. ...ta hauekiko inolako harreman seriorik ez eta lankidetzarik ez da jorratu, nahiz printzipioz guztiek helburu bera izan (tokiko euskarazko telebistak ez baitira etekin bila doazen kanalak, euskararen aldeko mugimendu sozialen adierazpenak baizik). d) Sozialki oso garrantzi handikoak diren funtzioak (partehartze politikoa eta integrazio soziala, biak informazioaren bitartez) gazteleraz burutzen dira,
|
euskararen aurkako
egoera diglosikoa birsortuz: euskara, tradizioaren eta umeen hizkuntza gisa agertzen da; gaztelera berriz, gaurkotasunezko politikagintza eta kanpoko fikzioarena. e) Gero eta konplexuagoa den errealitate soziolinguistiko bati (ia euskaldunen hazkundea, euskararen unibertsoan integratu gabeko euskaldunen kopuru hazkorra, etxe mistoen fenomenoa eta abar), ETBko kanal biek eskema xinple batekin erantzun diote:
|
|
|
Sozialki oso garrantzi handikoak diren funtzioak (partehartze politikoa eta integrazio soziala, biak informazioaren bitartez) gazteleraz burutzen dira,
|
euskararen aurkako
egoera diglosikoa birsortuz.
|
|
|
Hizkuntzari dagokionez, badago nobela osoa zeharkatzen duen kezka nagusirik:
|
euskararen
egoera diglosikoa. Kezka nagusi hori eginiko iruzkin eta gogoetetan bildu ez ezik, pertsonaien jardunetan ere islatu egiten da.
|
|
2012
|
|
|
Hortaz, erakunde publikoek euskarazko hedabideen jarduna saritzen dute. Bestetik, euskarazko komunikazioaren merkatuaren ahuleziak
|
euskararen
egoera diglosikoa gainditzeko zailtasunetik eratortzen dira. Horregatik, euskarazko hedabideei beharrezko zaizkie diru-laguntza publikoak jarduera normalizatua oztopatzen dien hizkuntzaren egoera horri aurre egiteko (Lobera, 2005:
|
|
2013
|
|
|
euskara tradizioaren eta umeen hizkuntza gisa agertzen da; gaztelera, berriz, gaurkotasunezko politikagintza, aisia eta kanpoko fikzioarena. Horrekin,
|
euskararen aurkako
egoera diglosikoa birsortzen da behin eta berriz, euskaldunak beraiek ere gurpil horretara erakarriz, eta erdaldunak elebakartasunean mantenduz.
|
|
2014
|
|
|
Hiriart Urrutik euskara salbatu nahi du ikusten dituelarik Hazparneko familiak Baionari so, aliantza berrien bila abian, beren alabentzako ezkontza abantailatsuak desiratzen eta ordu arte Eliza atxiki duten familiak, hots gure antolaketa politikoaren egitura kulunkatzen ikusten baitu. Labegueriek ere gazte denborako zinak utzirik, ez du erakutsi sekulan
|
euskara
egoera diglosikotik ateratzeko xederik bere gobernatze moldean, eta hori diot anakronismoa parrez par behatuz, zeren horren seme espiritualak, abertzale kolorez arratindatuak, beti horretan baitira. Likidazionismoan.
|
|
|
Adesio irria zen, akuilatze edo sostengu irria sindikalismoaren esanahian. Euskararen kalitatearen inguruko etengabeko solasaldiek ere antzokitik kanpoko solasak betetzen dituzte, antzerkiak iparraldean behintzat paper garrantzitsua baitu
|
euskararen
egoera diglosikoaren barnean, errituala, hitza laxatua da, non gure kuota ordaintzen dugun euskaltzaleen biltzarraren iduriko zerbait litzatekeen erakunde ez definitu bati. Beraz euskara definitu bati, ez bada errana ere.
|
|
2015
|
|
|
Zenbait adituren ikerlanak oinarri, eskolako lehen urteak haurraren hizkuntzaren ikasketan funtsezkoak direla azpimarratzen zuen, eta hala, ezinbestekoa dela lan hori ikasgeletan taxuz egitea.
|
Euskararen
egoera diglosikoan are gehiago gainera. Ume askorentzat eskola zen (eta da, oraindik ere) euskara jasotzen zuten lehen lekua; eskolak zituen euskalduntzen.
|
|
|
Ezin ahantz, horrez gain, bost orrialde frantses hutsez zeudela. Bistan denez,
|
euskara
egoera diglosikoan zegoen.
|
|
|
Esan dezagun, era berean, ez dela askoz hobea tokian tokiko abertzaleek atera ohi dituzten kazetetan euskarak pairatzen duen egoera: Hendaiako Bil eta Baionako Kutzun, Hiriburuko Begi Xixtan, Donibane Lohizuneko Zirikan, Urruñako Gure Herrian, Itsasuko Itsasen, Arrangoitzeko Herriarentzaten, Amikuze eskualdeko Amikutzun, Azkaineko Hitz ta kloken, Ziburuko Pitzen... bakoitzaren ezaugarri bereziak gorabehera (Urruñakoak, adibidez, besteek baino euskara gehiago dakar), den denetan dago
|
euskara
egoera diglosikoan.
|
|
|
–
|
Euskara
egoera diglosikoan dagoen hizkuntza gutxitua izateak nola eragiten dio itzulpen jarduerari?
|
|
2021
|
|
|
|
Euskararen
egoera diglosikoa aldatzen ez den bitartean, ikastetxeak dira gune erdaldunetan euskara eta kultura transmititzeko eta artikulatzeko gunerik garrantzizkoenak. Eusko Jaurlaritzaren 2016ko VI. Inkesta Soziolinguistikoaren arabera, 16 urte bitarteko euskaldunen artean erdia baino gehiago hiztun berriak dira, eskolan jaso dute euskara.
|
|
2023
|
|
|
Nahi dugun eta bilatzen dugun eleaniztasuna gehitzailea da, eta,
|
euskararen
egoera diglosikoa dela eta, hori lortzeko elebitasun funtzionalak altua izan behar du. Horregatik eta horretarako, ikastetxeetan eta komunitate osoan, lehentasuna eman behar zaio gutxitua den hizkuntzari, euskarari hain zuzen ere.
|