|
2000
|
|
|
Belaunaldi berriei bidea zabaldu eta lana erraztu ostean, AEK ofizialdu zenean,
|
euskara
irakasteari utzi zion. Eskola ematen hogei urteko esperientzia hori bilduz, «Euskara Ikasbidea» izenburudun lana osatua zuen, argitaratu gabe dagoena, baina garai bateko irakasleek beraien kabuz egin beharreko lan izugarriaren erakusle garbi dena.
|
|
|
|
Euskaraz
irakasten da ikastola honetan, hala ere, garrantzia handia ematen zaio beste hizkuntzak irakasteari. Bi urteko haurrak ingelesa ikasten hasten dira, eta datorren ikasturtean frantsesa ere eskaintzeko asmoa dute.
|
|
|
Horren aitzinean, Maddalen oldartu eta Francoren makurkeria salatzeko" Begirale" euskal emakume abertzaleen taldea sortu zuen. Bere bizi hondarrean, irakaskuntza alorrean aritu zen,
|
euskara
irakasten eta berak idatzi antzezlanak haurrekin lantzen. Euskal aditzaren inguruko gramatika ere argitaratu zuen.
|
|
|
Eta informazio eta ulerpenik ez horrek oraindik ere bere horretan dirau. Hirurogeita hamarren bukaeran oihartzun handia eragin zuten prentsan Adolfo Suarez Espainiako orduko lehendakariaren esanek, hots, irrigarria iruditzen zitzaiola, ezinezkoa baitzen, fisika
|
euskaraz
irakatsi nahi izatea. Horrek halako eskandalu txikia sorrarazi zuen, eta berehala erantzun zioten gure unibertsitateko irakasle batzuek, irakasgai hori euskaraz aspaldian ematen zihardutenek.
|
|
|
Nolanahi ere den, autore biok batera aurkeztu ziren Bizkaiko Diputazioak 1888.eko ekainaren 8an
|
euskara
irakasteko atera zuen katedra hornitzeko oposiziora, baina hau geroago Euskaltzaindiaren sortzaile eta aurren lehendakaria izango zen Resurreccion Maria de Azkuek irabazi zuen. Postu horretarako hautatua ez izanak ez zion Eusko Alderdi Jeltzalearen fundatzaileari galarazi hizkuntzaren alde borrokatzen segitzea, baina dirudienez, gertakari horrek biziki nahigabetu zuen Unamuno, ordurako Bilboko Institutuan latin irakasle zena, izaeraz aski harroa izanik.
|
|
2001
|
|
|
Ezer baino lehen aitortu behar dugu ezen
|
euskararen
irakaste hutsa normalizazioaren atal bat dugula; ezinbesteko atala dela esango genuke, ezinbestekoa baitagure hizkuntzaren normalizaziorako, gutxienez, euskara bera ezagutu eta menperatzea.
|
|
|
Egun txarra izan omen du berak ere lanean. Herriko ikastolan
|
euskara
irakasten du Jonek. 10etik 13 urte bitarteko ikasleak ditu.
|
|
|
ukanen ditu haurren jostagailu, potret batzu pollitak. Ait’ama familiakoak, ezar barna gogoan, zuen haurreri behar duzuela
|
eskuara
irakatsi. Atchiki behar dugu gure mintzaira eder paregabea, atchiki ere gure ohidura guziak.
|
|
|
–Jaun Agurgarria, nola omendu horrelako gizon bat? Ez zien bere haurrei
|
euskara
irakatsi!
|
|
2002
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzak,
|
euskaraz
irakasteko eta euskara irakasteko lanean gero eta hobeto joan arren, horrekin ikasleek euskaraz eta egoki egitea ez dela ziurtatzen ikusirik, programa sorta bat eratu du, hain zuzen, Euskara Zerbitzuko «NOLEGA Aurkezpen Txostena» honetan bildua dagoena. Normalizazio Legearen Garapena esan nahi dute sigla horiek, eta izen hori daraman atalaren egitekoa bi arlo nagusitan gauzatzen da:
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzak, euskaraz irakasteko eta
|
euskara
irakasteko lanean gero eta hobeto joan arren, horrekin ikasleek euskaraz eta egoki egitea ez dela ziurtatzen ikusirik, programa sorta bat eratu du, hain zuzen, Euskara Zerbitzuko «NOLEGA Aurkezpen Txostena» honetan bildua dagoena. Normalizazio Legearen Garapena esan nahi dute sigla horiek, eta izen hori daraman atalaren egitekoa bi arlo nagusitan gauzatzen da:
|
|
|
Alta, bada, gero eta guraso gehiago daude beren haurrak euskara hutsezko irakaskuntzan murgiltzearen alde. Lehen Mailan, berriz, zientzia ikasgaiak
|
euskaraz
irakasten dituzte eta gainontzekoak frantsesez. Kolegioan ez da eredua lantzen, denboraren herena euskaraz egiten dute, aurrerantzean eredua indartu nahi dute, ordea.
|
|
|
Corellan jaio zen 1958an eta Bartzelonan Kazetaritza ikasi zuen. Corella, Cintruenigo eta Castejonen
|
euskara
irakasten jarduna da, tartean gaur bere emaztea denari. «El euskera en la Ribera de Navarra» plazaratu du berrikitan, Pamielaren eskutik.
|
|
|
Etxe zuloan porno bideoak etengabe ikusten dituen etxekoandrea, lanik topatzen ez duen neskatila eta gizonekin ezer jakin nahi ez baina hauekin maitemintzea ekidin ezin duen emakumea dira protagonistetako batzuk. Salamancatik Euskal Herrira etorkizun bila etorri den gazteak ere Txomin Artolaren" Goizeko euri artean, guardasolarik gabe, eskuak sakeletan pena bat bihotzean..." kantatzen du, amak" badaezpada ere"
|
euskara
irakatsi izanak bizitzan gehiegi lagunduko ez diola konturatzen hasia den bitartean. Murphy zeharka azaltzen da guztien bizitzetan.
|
|
|
Ikastera etorritako euskaldunek eratu genuen" Euskide" kultur elkartea, Nafar Etxearen inguruan.
|
Euskara
irakasteko klaseak ematen genituen, eta festak eta akelarreak antolatu. Bartzelonan beti egon izan dira Euskal Etxeak, baina beti pisu txikitan eta oso talde txikiak.
|
|
|
Jesuita berrien formazioan ere garrantzia du. Bokazioak hiriburuetatik datozenez, hauei
|
euskara
irakatsi izan zaie beti. Eta ez dakitenak barnetegietan egon dira.
|
|
|
Euskara hobeto ezagutu nahi zuten eta lan horretan aritu dira 25 urteotan. Euskal Kulturan egun garrantzi handiko gunea da Labayru ikastegia,
|
euskara
irakatsi eta ikertzeaz gain, etnografia alorreko ikerketak eta liburu ugari argitaratzen baititu.
|
|
|
Gertaera lotsagarrijok amaitu daitezan, argi eta zorrotz itzegin biarrian gagoz. Euren semiai, aal ixanik,
|
euzkera
irakatsi erazo eztautsen gurasuak, aberri ondatzale dira ta ez abertzale.
|
|
|
Zenbait pertsonek euskarazko klaseak ez zirela unibertsitatearen ardura argudiatu zuten arren, Joxe Azurmendirentzat?
|
euskara
irakastea, alfabetatzea, etab,. egin beharrezkoak baldin badira herrihonetan, Unibertsitateak beste edozein tokik bezain egokia dirudi horiek denak egiteko, ez behintzatdesegokiagoa, haren eginkizun propioei oposatzen ez zaien artean eta neurrian bederen?. (Azurmendi, 1983: 148).
|
|
|
gauzabera ez zirelako10 Azken hori beharrezkoa eta onuratsua zen, baina ez zen EuskalUnibertsitatea. Horrek «euskal kultura
|
euskaraz
irakats dezana eta haren almamater izan dadina» izan beharlo luke (Santamaria, 1977). Azkenean 1978koapirilean. Universidad del Pals Vasco Euskal Herriko Unibertsitatea?
|
|
|
– Gaur egun
|
euskaraz
irakasten ditugun ikasgaiak bikoiztea.
|
|
|
Horiei beste zenbait gehitu behar zaizkie, gaztelaniaz irakatsi arren euskaldunak direnak; baina horiei buruzko datu kuantitatiborikez dugu.
|
Euskaraz
irakasten dutenenetik hiru laurdenak doktoreak dira, eta besteakoraindik tesia egiten ari dira (%7 besterik ez erdaldunen kasuan). Horrek, noski, eragozpenak ekartzen dizkie irakaskuntza zein ikerketarako.
|
|
|
Ikus daitekeenez, estatusari dagokionez, oraindik alde handia dago irakasleelebidunen eta erdaldunen artean. Erdaldunen %36 katedradunak dira, baina
|
euskaraz
irakasten dutenen %5ek bakarrik lortu dute maila gorena. Era berean, erdaldunen %44 dira titular, baina soilik euskaldunen %28 Datu horiek irakasle euskaldunak unibertsitatera beranduago sartu direla islatzen dute, eta noski, badute zerikusia irakasle horiek unibertsitate barruan duten boterearekin, edo proiektuak etaikerketa taldeak zuzentzeko dituzten aukerekin.
|
|
|
Arlb honetan, eta osasun zientzietan bereziki?
|
euskaraz
irakasten dutenirakasleek eragozpen ugari dituzte unibertsitateko arlo hori garatzeko: ikasgaigehiago eta ordu ugari ematen dituztenez, ez dute erdarazkoek duten adina denboralaborategian behar den moduan lan egiteko; gainera, askotan beren jakintza arloanbakarrak direnez, oso egoera zaila dute kanpoko egonaldiak egiteko edo urte sabatikoa hartzeko.
|
|
|
1970eko hamarkadan Euskaltzaindiak Gipuzkoako Foru Aldundiarekinegindako akordioaren ondorioz, irakasle bat joaten zen Donostiako Irakasle Eskolara
|
euskara
irakastera.
|
|
|
ereduaren eremua nahiko txikia da eta oso jendegutxik aukeratzen du aukera hori, ikasle euskaldunen %0, 7k baizik ez. Bestalde, Aereduko ikasleen kopurua beste euskal eredukoekin batera hartzea eztabaidagarriagerta badaiteke ere. Nafar Gobemuko estatistikek gaztelania hutsezko ereduarekin lotzen baitute?, garrantzitsua da euskara edo
|
euskaraz
irakasten duten ikasleen kopurua ezagutzea, haien gurasoak, umeak A, B edo ereduetan matrikulatzera koan, euskararen alde jokatzen ari baitira. A eredukoak ere euskarareningurura bildu baitira.
|
|
|
Irakasle Eskolan euskaraz ematen ziren irakasgai guztiak aztertuak izan ziren Parlamentukobatzar batean, ezlegezkoak izan ote zitezkeeii jakiteko. Ez zuten deus ere aurkitu.Urte hartan, euskal lerroan eskaintzen ziren 50 irakasgaiez gain, Unibertsitate Eskolak zituen 12 taldeetan
|
euskara
irakasten zen, astean 48 ordu ematen zirelarik. Eskola txikia izanagatik ere, euskara bultzatzeko ahalegin handiak egin zitueneta emaitzak ere neurri berekoak izan ziren.
|
|
|
Unibertsitateko kontratazio baremoetaneuskara jakitea balioesten ez den arren, euskal postuak eskaintzen ez diren arren, berdin da, euskaldunak unibertsitatean sartzen ari dira erdarazko lehiaketetan nahizoposizioetan. Erdaraz irakasteko sartzen dira euskaldunak, baina behin barneandaudelarik,
|
euskaraz
irakatsi nahi dute, eta eskubide hori aldarrikatu ere.
|
|
|
arranditsuaren jabe bada. Ez du axolaEGA edukitzeak,
|
euskaraz
irakasteko ezinbestekoa baita agiri hori eskuratzea.Erdaraz irakasteko, ordea, ez da inongo azterketarik egin behar, horretarako inongohizkuntza gaitasuneko agiririk ez baitago.
|
|
|
bat deituko. Finean, lan finkorik ez dutenirakasleek behartuta daude azterketa hori egitera, euskaraz aritu nahi badute; bainairakasle finkoen artean azterketa ez da kasu guztietan onartu eta, hori dela eta, nahiz eta 1999/ 2000 ikasturtean NUPeko 41 irakaslek
|
euskaraz
irakatsi, eta 41horiek EGAdunak izan, 34k bakarrik zuten euskaraz irakasteko baimena.
|
|
|
bat deituko. Finean, lan finkorik ez dutenirakasleek behartuta daude azterketa hori egitera, euskaraz aritu nahi badute; bainairakasle finkoen artean azterketa ez da kasu guztietan onartu eta, hori dela eta, nahiz eta 1999/ 2000 ikasturtean NUPeko 41 irakaslek euskaraz irakatsi, eta 41horiek EGAdunak izan, 34k bakarrik zuten
|
euskaraz
irakasteko baimena.
|
|
|
Aipaturikoak eredu eleanitzen adibideak dira. Ziur asko badago zer hobeturik, zeren, esaterako, ESTIAn ez baita ezer
|
euskaraz
irakasten. Halaber, eleaniztasunaIkastolek duten erronka bat da Lehen eta Bigarren Hezkuntzan nahiz Batxilergoan, eta abian dira esperientzia aitzindariak ingelesaren eta beste hizkuntza batzuenirakaskuntzari dagokionez.
|
|
|
c) Euskal Unibertsitatea ezin da izan soilik izan une bakoitzean unibertsitateezberdinetan
|
euskaraz
irakasten eta lantzen diren gai eta titulazioenbilduma. Horrela ez goaz inora.
|
|
|
Horregatik, iruditzen zaigu gaur aurkeztuditugunak eguneroko praktikak baieztatu behar dituela, horrela lan hipotesi berriakformulatu ahal izateko. Azken batean,
|
euskara
irakatsi eta ikasteko prozesuengainean, etengabeko hausnarketatik eta gogoetatik etorriko da gure jarduerarenkalitatea areagotzeko modua.
|
|
|
Beste horrenbeste gertatzen da unibertsitateko ikasketekin ere, agian zu izan zara horren lekuko. Presaka ibili gara, goseak amikatuak egongo bagina bezala, kezkatuak euskal eskolarik ez zenez gero, ahalik eta gauza gehien
|
euskaraz
irakatsi behar dela pentsatuz eta eskatuz. Eta egia da gauza hauetan, hizkuntza erabileraren kontuetan esan nahi dut, ozenki eskatzen ez bada eta presio zuzenik egiten ez bada, euskara ez dela inon ere aintzakotzat hartzen.
|
|
|
Baina nolakoa da anitzetan unibertsitatean aterpe bila dabilen euskal erakustun hori? Unibertsitatean
|
euskaraz
irakasten ari den irakasleak maiz ez du talde handia, nahiz hau ere aldatzen ari den urteen poderioz, orain erdaldunen eta euskaldunen ikasle kopuruak aldatzen ari direlako. Kontuan izan behar da, esate baterako, 2001 urtean sarrera azterketa euskaraz egin zutenen kopurua %45 izan zela.
|
|
|
Kostu honen kontua argiago gertatzen da, beharbada, hezkuntza kontuetan, zeren, nondik behatzen dugun, hemen bai kristalaren koloreak gibelean dagoenari ere ematen diola kolore! Irakasle batzuk erkinduak daude eskatzen zaienari, euskara ikasteari lehenik eta
|
euskaraz
irakasteari bigarrenik alegia, ezin diotelako erantzun, kontu hau anokia nahiko estua duen jertse bat burutik beheiti sartzea bezalatsu baitzaie. Edo neketan eta arras bortxaturik erantzuten diotelako.
|
|
|
1888an Sabino Arana, Resurreccion Ma Azkue eta Miguel Unamuno aurkeztu ziren
|
euskara
irakasteko katedrarako lehiaketara. Hirurak adin beretsukoak ziren, hiru rek bizi zuten gudu karlisten amaiera, eta hirurak aurkeztu ziren katedrarako lehiaketara.
|
|
|
1888an Sabino Arana, Resurreccion Ma Azkue eta Miguel Unamuno aurkeztu ziren
|
euskara
irakasteko katedrarako lehiaketara. Hirurak adin beretsukoak ziren, hiru rek bizi zuten gudu karlisten amaiera, eta hirurak aurkeztu ziren katedrarako lehiaketara.
|
|
|
...ea eraikitzeko oinarri efektiborik ez baita tarte honetan jarri, ez aginte politikoaren aldetik (batez ere EAEkoaren aldetik), ez ekimen pribatutik, ezta hainbesteko bokazio publikoa duen hainbat erakunde pribaturen aldetik ere. Zerbait azpimarratzekotan honako hau seinalatuko nuke: un ibertsitatearen esparruan Eusko Jaurlaritzak segidismoaren politika egin du unibertsitate publikoari dagokionean,
|
euskaraz
irakasteko irakasleen kopurua asko gehitu bada ere, momentuan momentuko hutsuneak betetzera mugatu baita, plangintzarik gabe eta, okerrago dena, unibertsitatearen egitura bere horretan utziz. Hiru urte barru Gasteizen kokatutako Eusko Jaurlaritzak 25 urte beteko dituenez, gauza ona litzateke Jaurlaritza honen historian unibertsitateaz ardura efektiboa izan dutenen zerrenda ongiazte rtzea, egindakoa, egin gabekoa eta egin beharrekoabehar bezala bereiziz.
|
|
|
Hortik etorri da nire kezka nagusia, irakasleen bizkar joaten baita ikerkuntza eta irakaskuntzaren zama gehiena, eta bai eskuliburuen idazketa ere. Fisika nuklearra
|
euskaraz
irakastea posiblea zen eta da, jakina, baina ez da erraza jakintza alor guztietan aditu euskaldunak edukitzea. Izan ere, euskal unibertsitateari begira hor dugu gainditu beharreko oztopo handienetako bat:
|
|
|
Gure ustez
|
euskaraz
irakatsi, ikasi eta ikertu behar duen Euskal Unibertsitatea osatu behar dela guztiz argia da. Horrela, erre fe rentzia, eredu bat izango genuke, bere helburuak elebitasunean jartzen dituztenek nora begiratu izango lukete, ez baita elebitasun hitz ponpoxoarekin euskalduntasuna bermatzen, areago oraindik euskara hutsaren hurrengoa den Deustun, UPNAn, Opusen, MCCn...
|
|
|
•
|
Euskaraz
irakatsi, ikasi, ikertu eta bizi. AZPkoek, irakasleek eta ikasleek horretarako bermeak izan lituzkete.
|
|
|
Etorkizuneko Euskal Unibertsitatea euskara ardatz duen ele askotariko gune modura ulertzen dugu. Irakasteko, ikasteko, ikertzeko eta eguneroko harremanetarako hizkuntza nagusia euskara izango duena, baina lurralde bakoitzean ofizialak diren hizkuntzak (gaztelania frantsesa) eta gaur egun" lingua franca" bihurtu den ingelesa ere
|
euskararekin batera
irakasteko eta ikasteko eta bereziki kanpoko harremanetarako eta ikerketen argitalpenetarako erabiliko liratekeen hizkuntzak izan liratekeela uste dugu. Euskal Unibertsitatearen eredu honetan ez luke lekurik orain UPV/EHUn indarrean dagoen euskararen eta gaztelaniaren bide paraleloaren ereduak, are gutxiago oraindik ere nagusia den ele bakarreko ereduak.
|
|
|
Galera horren arrazoiak era askotakoak izan daitezke, baina argi dago ikasleek dutela euskaraz ikasi irakasleek ez badakite. Euskaraz dakiten ikasleen kopurua %49koa da eta irakasleena aldiz %29koa, eta dakiten horien artean euskaraz zerbait irakasten dutenak %20 Hau da, Euskal Herriko Unibertsitateetan ez dago euskaraz dakien behar adina irakaslerik eta daudenak ez dira
|
euskaraz
irakasteko probetxuz erabiltzen. Datu horien alde ezkorra ezaguna da; baina niri hemen datu horien alde baikorra, hau da, unibertsitatean euskaraz dakien masa kritikoa 2000 ikasturtean 47.422 ikaslekoa izan dela interesatzen zait.
|
|
|
Euskaraz ongi dakien batek, bere espezialitatean pare bat urte (edo gehiago) preparatuz gero, zientzia gaia
|
euskaraz
irakasteko gauza da.
|
|
|
Eta estudianteei, gai bat
|
euskaraz
irakasteko eskatuz gero, dirurik ez dela ihardesten diete. Profesore berri bat kontratatu litzatekeela eta horrek diru asko eskatzen duela.
|
|
|
1. Aldez aurretik, azpimarratu behar da AEKren ikuspegia berezi samarra dela. Jakina denez, helduen euskalduntze alfabetatzea da AEK k jorratzen duen arloa, hau da, pertsona nagusiei
|
euskara
irakatsi eta euskaldunak euren hizkuntzan alfabetatzea. Beraz, begi bistakoa da AEKren zeregina irakaskuntzaren arloan kokatzen dela bete betean, eta, hortaz, euskal irakaskuntzarekin zerikusia duen oro interesgarria zaio AEKri.
|
|
|
1. Une honetan, EHUn behintzat, Unibertsitateko lehen etabiga rren zikloko ikasgaiak
|
euskaraz
irakasteko gai garela koan nago. Baina, jakina, gaztelaniaz, frantsesez edo ingelesez buruturikoa baino xumeagoa eta murritzagoa litzateke.
|
|
2003
|
|
|
Oro har, erabileraren eskasia ikusten dut arazo. Izan ere, jakingo bagenu 30 urte inguru duen jende horrek, bere heziketa euskaraz izan dutenak edozein izanda ere beren ama hizkuntza, beren seme alabei ama hizkuntza gisa
|
euskara
irakatsiko dietela, urrats izugarria izango genuke ziurtaturik. Baina nola jakin hori horrela izango dela?
|
|
|
Eskola publikoetako lehen gela elebiduna 1983an ireki zen, Sara herrian. 1982an, François Mitterrand lehendakaria hautatua izan ondoren, Frantziako Gobernuaren Pierre Mauroy lehen ministroak eskola publikoetan
|
euskaraz
irakasteko baimena ahalbidetu zuen. Garai hura gogoan, Sarako eskolako lehen gela elebidunaren Añamari Kurutxet andereñoa izan zenarekin mintzatu gara.
|
|
|
1982an, Hezkunde Nazionaleko Alain Savary ministroak Frantziako eskola publikoetan hizkuntza gutxituen zabaltzea erabaki zuen, eta hurrengo urtean, euskara
|
euskaraz
irakasteko gisan erabiltzea baimendu zuen. Ondorioz, bospasei herrietan gela elebidun bat muntatzeko proiektuak hasi ziren.
|
|
|
1974an, ebakuntza egin ziotenean, ia amaiturik zuen, nahiz 1981era arte argitaratuko ez zen. Eroapenez beteriko ibilbide luzean osasun egoera kontuan harturik, guruzbidea esan genezake, berak asmatu zuen
|
euskara
irakasteko metodoa goitik behera: gramatika egituren azalpen pausukakoa, irudiak, ariketak, gramatika azalpenak, entonazio markak eta abar.
|
|
|
|
Euskara
irakasteko duen balioaz ostean, berebiziko interesa du obra horrek gramatika aldetik egiten dituen ohar eta adierazpenengatik. Ez da ahaztu behar, Oskillaso, hizkuntzaren gaineko luzaroko gogoeten ondorioz, euskararen ezaguera sakona eta zehatza izatera iritsi zela, ez bakarrik entonazio eta fonetika fonologia arloetan, baita sintaxi eta lexikologia eremuetan ere.
|
|
|
Ingelesarekin handik luze barik hasi zelako susmoa dugu. Hizkuntza ikasketen gai honek berebiziko garrantzia izango du gure biografiatuaren bizitzan, zeren gure idazleak, nahiz zientzia eta matematiketan eduki unibertsitate formazioa, hizkuntza irakaskuntza izango du bere bizitzako lanbide nagusia, ingelesarena zehazki, baina
|
euskararen
irakaste metodologia lantzen ere asko lagunduko diona. Izan ere, ikusiko dugunez, hizkuntzen irakaskuntza izango du iker eremu kutunenetariko bat.
|
|
|
irakaskuntza eta ikerkuntza,. Institutuko bere ingeles katedraren betebehar arrunten gainera, Nafarroako Unibertsitatean
|
euskara
irakasten jardungo du 1971tik 1983ra bitartean. Esana dugu, lehenagoko denboran ere izan zuela harremana unibertsitate horrekin.27 Baina bigarren txandan euskara izango du jardungai.
|
|
|
Derioko Seminarioan bere ikasleei emondako gaien txostena dira hurrengo orrialdeok. Euskal gaiak maila askotan gazteleraz emon eta argitaratzen baziran be,
|
euskeraz
irakasten zituan gure egileak.
|
|
|
Ander Manterola adiskideak hainbat bider esan deust: " Zergaitik ez dok idazten euskerea zelan ikasi hoan eta zelan eta non hasi hintzan hi
|
euskera
irakasten?" Badakit nik arlo honetan zein dan berak gehienbat jakin gura dauana: Derioko Seminarioan noiz eta zelan sartu zan euskerea irakaskintzan.
|
|
|
Geriako egotaldi hori laburra izan zan, baina guztiz onuragarria. Laster ekarri genduan handik Derioko Seminariora,
|
euskera
irakasteko (beste zeregin askoren artean). Harrezkeroko guztian, hamaikatxu arrapalada eginak gara biok alkarregaz euskal gaietan!
|
|
|
Don Karmelo izan zan gerraostean Derioko Seminarioan abadegeiai
|
euskera
irakasten hasi zan lehenengoetarikoa. Eskola apalak ei ziran, berak dinoanez.
|
|
|
Zorionez, gaur be bizirik dirau alkarte horrek, Iñaki Zubiri zuzendari dala. Nire ustez, Bilbok eta baita Bizkaiak be asko zor deutso alkarte horri, bai
|
euskera
irakatsi ta zabaltzeko egin eta egiten dauan lanagaitik, bai euskal kontzientzia bizkortu eta zabaltzeko aurrera eroan zituan ekintzakaitik.
|
|
|
Suárez presidentearen hitzek, Fisika
|
euskaraz
irakastea ezinezkoa zela esa nez, haserre handia piztu zuten. Anaitasuna 325,.
|
|
|
Gregorio Monrealek errektoretza hartu ondoren, 1981ean, Euskal Kontseilu Nagusiak Mikel Zalbideren zuzendaritzapean egindako txostena jarraiki, neurri zehatzak hartu ziren: Irakasle eskolen euskalduntzea bultzatu zen; zenbait tokitan
|
euskara
irakasteko klaseak indartu edo martxan jarri ziren; eta, Zientzia Fakultateko irakasleen aholkuaren ondorioz, Euskara Zientifikoa irakatsi zen arestian aipatutako 3 fakultateetan (Donostiako Kimika Fakultatea, Filosofia eta Hezkuntza Zientzien Fakultatea eta Leioako Zientzien Fakultatea) 89 Monrealen garaian() sortu zen Euskara Batzordea(), nahiz eta une hartan erabakiak hartzeko gaitasunik ez iz... Hasierako helburuak eta sorrerak sortutako itxaropenak zabalagoak izan arren, nagusiki, unibertsitateko testuak eta idazkunak euskaratzera eta ikasle, langile, zein irakasleentzako euskara ikasteko klaseak prestatzera bideratu zen haren lana.
|
|
|
Bi jarreren arteko eztabaida interesgarria, Anaitasuna 417, 1982?
|
Euskararen
irakaskun tzan asmo ezberdinak bizi??.
|
|
|
eta. Euskal Herriko Unibertsitatea?. Azken hori beharrezkoa eta onuratsua zen, baina ez zen Euskal Unibertsitatea, «euskal kultura
|
euskaraz
irakats dezana eta haren alma mater izan dadina» izan luke Euskal Unibertsitateak22 Bertan euskaraz irakasteko aukera izan behar zen, nahiz eta gauza jakina izan ez zela posible hori berehala gauzatzea.
|
|
|
eta. Euskal Herriko Unibertsitatea?. Azken hori beharrezkoa eta onuratsua zen, baina ez zen Euskal Unibertsitatea, «euskal kultura euskaraz irakats dezana eta haren alma mater izan dadina» izan luke Euskal Unibertsitateak22 Bertan
|
euskaraz
irakasteko aukera izan behar zen, nahiz eta gauza jakina izan ez zela posible hori berehala gauzatzea.
|
|
|
1.3 Ikastetxeak. Euskara eta euskal kultura,
|
euskaraz
irakastera progresiboki pasatuko dira. Hau da, irakaskuntza osoa euskal unibertsitateraino, euskaraz hartzeko egoki iritsi daitezen.
|
|
|
1.5 Unibertsitatea.
|
Euskaraz
irakatsiko duen unibertsitatea behar dugu. Egoera honetara progresiboki iritsiko da.
|
|
|
Elkarte horiek hainbat funtzio bete zituzten:
|
euskara
irakastea, euskal kultura zabaltzea eta unibertsitate arloan kokatzea eta euskara egokitzea hizkuntza zientifiko moduan erabili ahal izateko18 Ikastetxearen arabera, ikasleen edo ikasle eta irakasleen bilgune ziren. Kasu gehienetan, 1976tik aurrera, legezkoak izan ziren unibertsitate arloan eta zenbait laguntza jasotzen zituzten bertatik, euskarazko klaseak emateko, besteak beste.
|
|
|
1969 ikasturtean sortu zen Donostiako Goi Mailako Ingeniari Eskolako Euskal Kultura Taldea19 1972an bertako ikasle eta tituludun talde batek Elhuyar izenaz bataiatu zuen bere mintegia20 Horien lanak zerikusi txikia zuen beste EKTekin; larunbateroko mintegiez gain, Elhuyar aldizkaria kaleratu zuten (1974ko irailetik aurrera), teknika arloko testu-liburuak prestatu eta irakasleak gai teknikoetan euskaraz trebatzeko ikastaroak antolatu zituzten. Leioako Zientzia Fakultateko Euskal Kultur Taldea (Z EKT) dugu hirugarren taldea, 1974 ikasturtean sortua, nahiz eta urtebete lehenago Medikuntza Fakultatean dagoeneko alfabetzatze ikastaroa emana izan21 Z EKTren lehen lana
|
euskara
irakastea izan zen, eta 1976tik aurrera euskara ikasgai bilakatu zen fakultateko zuzendaritzapean (400 ikaslek aukeratu zuten ikasgai hori) 22 Baina ez ziren mugatu soilik euskararen irakaskuntzara, 1975/ 76 ikasturtean Zientzia Mintegia sortu zuten, euskara teknikoak zientzia gaietan erabiltzeko zituen eragozpenak eta bideak aztertzeko23 Bestalde, Z EKT izan zen UEUren bultzatzaileetako bat24....
|
|
|
iraintzat jotzea euskal kulturako jendeak, eta erantzun ugari jasotzea; hala ere, ez Katalunian beste. Erantzunen artean ezagunena Jose Ramon Etxebarria Leioako Zientzia Fakultateko irakasleak eta UEUko kideak emandakoa dugu, berak fisika
|
euskaraz
irakasten zuela. Aranzadi Zientzia Elkartearen eta Jakin taldearen eskutik argitaratutako Natur Zientziak Hiztegia ere nolabaiteko erantzuna izan zen.
|
|
|
Frantxis beti hor zuen, mailua eta sugea denetan marrazten, Hegoaldean hil gudarien argazkiak zekarkien liburuxka neska lagunekin gordean hostokatzen, bere abertzaletasun gordinaren eztenaz herrestari melenga antzera, zirika eta zirika, zizta eta zizta. Txokoren izpiritua nahasten zuten Frantxisen erasoek. Â Etxekoen balioa dudan ezarri zuen, eta
|
euskara
irakatsi ez ziotelako haien madarikatzera ausartu zen Frantxisen burlak areagotuz:
|
|
|
Neu hasiko naiz: Koro Zaitegi naiz, tolosarra, hogeita hiru urte ditut; Magisteritza bukatu nuenetik,
|
euskara
irakasten aritu naiz.
|
|
|
Zalantzarik gabe, gaztelania zen benetako aitonen seme baten giltza lanbide duina eskuratzeko âarmadan, merkataritzan, burokrazian nahiz Elizanâ. Eskoletan dotrina leku  askotan
|
euskaraz
irakasten zen arren âedo euskaraz eta  erdarazâ, gainerako ikasgaiak gaztelaniaz izaten ziren, komenientzia eta espiritu praktiko horrek eraginda. Horrela, lehen hezkuntzaren ardura zuten euskal udalek beraiek ezarri zuten eraztunaren zigorra eskola garaian euskaraz mintzatzen ziren umeentzat, XVIII. mendeko, eta hortik aurrerako, hainbat maisu kontratutan agertzen den klausulak adierazten duen bezala (P.
|
|
|
Euskalduntze alfabetatzea euskararen normalkuntzarako jarduera estrategikoa da, ez da abagunekoa. Ebaluatzeko ezin erabil daitezke ohiko hizkuntzaren irakaskuntzarako erabiltzen diren irizpideak, euskaltegien funtzioa
|
euskara
irakastetik harago doalako. Esandako guztia aintzat hartuko balitz euskalduntze alfabetatzea ren egoerak hobera egingo lukeelakoan nago.°
|
|
|
Berak kargua uztearekin 1971n hasi ziren eragozpenak. Irteera aurreko azken batzarrean aho batez onarturiko
|
Euskara
Irakatsi eta Sustatzeko Oinarriak, euskararen garapeneko legea, adibidez, bi urte geroago arte (1973) ez zen BOn agertu, zegokion batzordean neuk egindako salaketa gogorra bitarteko. Urte horretan izan zen baztertua inolako begiramendu eta duintasunik gabe aldizkariaren zuzendaritzatik Pedro Diez de Ulzurrun sendagilea, ekintza guztien arduradun eta taldearen aurrelari prestua.
|
|
|
3. Horiek baztertu gabe, euskalgintzatik egin beharreko garrantzitsuena eta hoberena, nire ustez, eguneroko lanari ekitea da, euskalgintzako talde bakoitzak bere tokitik,
|
euskara
irakatsiz, auzo eta herrietan erabilpena bultzatuz, enp resak euskaldunduz, hizkuntza prestigiatuko duten jarduerak —erdaraz egiten ez direnak badira hobe— eginez...
|
|
2004
|
|
|
" Eskualdean herri txiki asko daude, oso sakabanatuta. Udal bakoitzean
|
euskara
irakastea oso zaila zela ohartuta »maila guztietako jendea dagoelako baina bakoitzetik oso gutxi», euskaltegi bateratu bat aurrera ateratzeko zerrenda irekiak antolatzea proposatu genuen, eskualde osoko udaletako herritarrak bildu eta hartara euskara ikasteko eskola bat antolatzeko». Eta lortu ere, lortu zuen.
|
|
|
Oso gauza ona izan zen, hasiera bezala inportantea. Ia garai berean, Gobiaranen zegoen Goierriko sendagile euskaltzale batek lagunduta bertako eskolan
|
euskara
irakasten hastea lortu genuen", esan du. Koldok ez du irribarrerik egin ia bere mintzaldian, baina hori aipatzean nolabaiteko poza erakutsi du, hura izan baitzen lehen ekimena.
|
|
|
Irakaskuntza Publiko elebiduneko gurasoek hainbat eskakizun egin zioten Hezkuntza Ministerioari eta ikasturte honetan,
|
euskara
irakasteko beharrezko lanpostuak sortuko zituela uste zuten. Ez da hala gertatu, ordea, eta Ikas Bik bost eskakizuneko zerrenda zehatza igorri dio Hezkuntza Ministerioari.
|
|
|
Sagrario Alemanek oso giro erdaldunean
|
euskara
irakasteak daukan beste berezitasun bat ekarri du gogora: hurbileko euskal erreferentziarik ezak ikas prozesuan daukan eragina.
|
|
|
Erratzeko beldurrik gabe esan daiteke gaur egun
|
euskara
irakasteko bide hau jorratzen duten guztiek informatika euskarriren bat eskaintzen dutela. Gehienetan, gainera, euskarri hori da metodoaren oinarria.
|
|
|
Dena den, Burilloren planak kritikak jaso ditu «lausoegia eta orokorregia» dela argudiatuta. NUPen egindako inkestaren arabera, irakasleen %10
|
euskaraz
irakasteko gai da, eta ikasleen hirutik batek ikasiko luke euskaraz.
|
|
|
Orain, berriz, Joxe Austin Arrietaren eskutik jakin dezagun euskaldun berriari zehazki zer nolako soslaia dagokion. . Hemen, helduei
|
euskara
irakasten urte mordoska eman dugunok behinik behin, ondotxo dakigu zein den euskara benetan ikasten duen euskaldun berriaren erretratu robota: motibapen abertzale sendokoa, ikasketa teorikoak egiteko aski trebatua, eta batez ere, bere eguneroko bizitzako harreman mota guztietan apur apurka euskara erdararen ordez erabiltzen hasteko borondate irmoa duena.
|
|
|
Orain, ba tik bat, hiru eginkizun izango dituzte helburu, hots:
|
euskara
irakasteko esko lak ematea, iritzi publikoan eragina izan eta euskal pentsamendua euskaraz lantzeko aldizkari bat sortzea jadanik aurreko urtean bideratua eta, azkenik, abertzaletasuna zein euskaltzaletasuna pizteko liburuak argitaratzea. Azken as mo hau betetzeko, Euzkerea aldizkariaren jabetzakoa den Pizkundea argitale txea daukate eta honek hainbat liburu kaleratzen ditu, horietako batzuk, bere garaian izan zuten arrakastarengatik berehala agortu zirelako, berralgitapenak direnak, hala nola Método gradual para aprender el Euzkera, Egutegi Euzko tarra, aldizkariak berak bizkaieraz eta gipuzkeraz prestatua, eta Aranaren Tra tado Etimológico de los Apellidos Euzkéricos, eta besterik (188).
|
|
|
Gero eta ohikoagoa da unibertsitatean
|
euskaraz
irakastea eta ikastea, bainabetiko muga bibliografia espezializatua beste hizkuntzetan irakurri behar izatea da.Liburuen itzulpenen bidea jorratu gabe, edo oso gutxi jorratuta dagoenean, ezinbestekoa da bertan eskola materialak prestatzea. Gehiegitan, hegoaldean behintzat, gaztclaniaz dauden apunteak itzultzeko joera dago, baina gutxitan aukeratzen daliburu honetan UELJk aukeratu duen bidea, berezko produkzioa, hau da, euskarazidatzita dagoen liburua argitaratzea.
|
|
|
Gure artean, berriz, bai: erregulartasunaren seta sartu digute
|
euskera
irakasten dutenak, eta ontzat ematen asiak gera. " Yo tengo" gaizki esana dagoela, eta" Yo teno" esan bear dala diote batzuek.
|
|
|
Garaiko beste gauzak bezala herritarren ekimenari esker, banaka banaka, herriz herri. Ingeniaritzan
|
euskaraz
irakasten ari direnak ere badira, batzuek oraindik sinetsi nahi ez badute ere, egia bilakatu da.
|
|
|
Nire iritziz,
|
euskara
irakasteko telebista lokalei eman dakiekeen erabilpena ere aztertzeko modukoa da, programa estandarren inguruan bilduz. Bitarteko bereziki egokia iruditzen zait horretarako.
|
|
2005
|
|
|
Euskarak munduan barrena egindakoa, hain justu. Mapa handi batean, munduko Euskal Etxe guztiak ageri dira, eta baita
|
euskara
irakasten duten atzerriko unibertsitateak ere. Gure hizkuntza ohiko mugetatik kanpo ibilitakoaren adierazle, azkenik, antzina Ternuara joaten ziren euskal arrantzaleek bertako toponimian nahiz hizkuntzan utzitako aztarnak erakusten ditu panel batek.
|
|
|
Nafarroako presidentea bazina Erriberako irakaskuntza
|
euskaraz
irakasteko dagoen eskaera bermatuko al zenuke?
|
|
|
Irakasleek euskaraz ondo hitz egiten ez dakitelako? Irakasleek
|
euskaraz
irakasteko metodologia egokirik erabiltzen ez dutelako. Ikasmaterial egokirik ez dagoelako?
|
|
|
1 Etxe Eskolek eta Ikastolek, biek ere,
|
euskaraz
irakasten bazuten ere, «EtxeEskoletara joaten zen ikasle kopurua txikia da,, goi mailako, familia, kultura, eta ekonomia jatorrikoak gehienak, eta Euzko Alderdi Jeltzalearen ildo politikoaren jarraitzaileak; ikasle guztiek euskaraz badakite.
|
|
|
Halere, oraino, bidea luze da eta pausoa labur. Herri Urrats Euskararen erakustaldi bizia da, euskaldun izarearen adierazgarri, Seaskak bermatzen duen
|
euskara
irakasteko sarea azkartzeko eta garatzeko sustengu zabala.
|
|
|
Zaragozako ikastetxe horretan bazen barnetegia ere, in te rnado a. Hor baziren Donostiako ikasle batzuk. Horiei nik igandeetan
|
euskara
irakasten nien, beren lagunek zinea ikusten zuten bitartean. Horien artean Eizagirre bat zegoen; orain Donostian mediku dela uste dut, Irungo Urdangarain, gero injineru izango zena, matematika kontuetan oso buru azkarra...
|
|
|
16 urterekin ikasi zuen euskara. Errigoitin, Plentzian, Lemoan, Bedian eta Berangon auzo eskoletan
|
euskara
irakatsi zuen. 1925ean Gregorio Errazti rekin ezkondu zen.
|
|
2006
|
|
|
Ikastolako lagunak hamar urterekin ezagutu genituen, zerenikastolan adin hori arte bakarrik ikas zezaketen eta gure ikastetxera etorri beharzuten. Don Agustinek, gure maisuak, zenbakiak
|
euskaraz
irakasteko eskatzen dieetorri berriei. Leongoa da.
|
|
|
baino ez direnak dira liburu honen egileak. Lotsagarria ere bada, publizitatea
|
euskaraz
irakatsi eta ikasten dela esan ahal izateko ezinbestekoak diren hau bezalako ekarpenak, kanpotik, eginak izatea.
|
|
|
Mailegutzarekin liburuaren erabilera bikoiztu, hirukoiztu, laukoiztu... egiten bada, bi erremedio daude ikasmateriala egiten jarraitzeko:
|
euskaraz
irakasteko liburuaren prezioa bikoiztu, hirukoiztu, laukoiztu... edo etxe handiek egindako materiala itzuli: arrain handien hortzetan erori...
|
|
|
|
Euskara
irakaste ikaste prozesuaren ebaluazioa
|