|
2000
|
|
|
Baina uste oker horrek, bere aburuz, norberaren euskaran konfiantza galtzera, eta gurasoen eta seme alaben arteko hizkuntza loturaren etenera, hots, hizkuntza sena garatua ez izatera eraman gaitu. Honetaz guztiaz dihardu" Euskararen sendabelarrak" saioak, non, besteak beste, Zuazok islatzen dituen gaur egun darabilgun
|
euskarak
dauzkan zenbait akats," Marteko" hizkera, euskara sasiletratua eta orotariko euskara bezala izendatzen dituen ataletan bereiziz.
|
|
2001
|
|
|
" Bordelen finkaturiko eskualdunak zahartzen ari dira eta haien seme alabek ez dute beti segitzen aita amen bidetik. Gurasoek
|
euskararen aldera
zeukaten atxikimendua abantzu galdua da". " Agur" aldizkaria ia osorik frantsesez idatzia dago, hartara.
|
|
|
Zergatik euskaratu dudan? Bada, izugarri gustuko dudalako Omar Khayyam eta bere lana
|
euskaraz
edukitzea derrigorrezkoa iruditzen zaidalako
|
|
2002
|
|
|
Horregatik uste dugu funtsezkoa dela unibertsitateko oinarrizko testuliburuak, euskaraz idatzitakoak zein beste hizkuntzetatik itzulitakoak?
|
euskaraz
edukitzea. Ahantz ez daitekeen beste puntu bat honako hau da:
|
|
|
Euskal heresiaren historian gune pribilegiatua Durango herria etaVazquez de Mella ren jarraitzaileak izan dira. Alor horretan, tradizio narratibo etadeskribatzailearekin batera. Juan Bautista Avalle Arce, Manuel Lopez Rojo renlanak lirateke adibideak?, ezinbesteko azalpen ahaleginari ere ekin dio ErnestoGarcfa k20 Gai honen inguruan,
|
euskaraz
daukagun bibliografia eskasa nabarmentzeagatik, Fermfn Artola Zubillagaren lanak aipatzea merezi du21 Hala ere, liburuakazalpenaren alorrean dauka bere mugapen handiena, hau da, mugimenduarenazterketa ideologikoan. Izan ere, Artola Zubillagak Durangoko heretikoen ideiak, pentsalari, mistiko eta poeta musulmanen ideiekin erlazionatu eta alderatzen ditu, froga fidagarririk eduki gabe.
|
|
|
Baliabide gehiago behar dira, irakasle berriak halabeharrezkoak izango direlako eta testuliburuak
|
euskaraz
eduki direlako. Unibertsitate publikoen kasuan, he rri erakundeak dira baliabideen iturri nagusia.
|
|
2003
|
|
|
bertsolari batek inportantzia, sustantzia, poltsia ta alegrantzia erabili ditualako puntuetan, hara zer dinoan: " Etziran neri batere alegrantzirik eman aien aoetan
|
euskereak
zeukan gorniak" (gorrinak).
|
|
|
Olaeta ta Aramaio dira Araban euskerearen azken gordelekuak. Herri biotako
|
euskereak
badauka bata besteagaz zerikusirik. Bardinak al dira?
|
|
|
EHUrekin ez ezik, UEUko buruzagiak Nafarroako Gobernuko agintariekin ere bildu ziren sortzear zegoen Nafarroako Unibertsitate Publikoan
|
euskarak
eduki beharreko tokiari buruz hitz egiteko, baita UEUren beraren etorkizunari buruz ere. 1984ko uztailaren 27an Bakaikoa Roman Felones Hezkuntza eta Kultura sailburuarekin bildu zen eta bi proposamen egin zizkion.
|
|
|
Apologiarako ez ezik, doktrinamendurako ere sinesmen ezin egokiagoa zen hau, eta Elizak gogotik sustatu zuen.
|
Euskarari
eduki moral bat eman zitzaion, horrela, eta ideia heretikoen sarrera eragozten zuen murru bihurtu zen: berak gorde eta bermatu zituen euskal nekazarien fede eta ohitura bertutetsuak.
|
|
|
Euskaratik beste hizkuntzetara itzultzean, ordea, alderantzizkoan ez bezala, zaila da asmatzea zein izan behar den tituluak aukeratzeko irizpidea. Munduko lanak gureraerakartzerakoan hainbat lehentasun egon daitezke, zein titulu edo egile itzuli lehenago edo beranduago, baina adostasun handia egon ohi da maisulanen zerrenda osatzean,
|
euskaraz
eduki beharreko tituluak zein diren alegia.
|
|
2004
|
|
|
Ez dela euskaraz asko irakurtzen? Nola irakurriko dut, bada,
|
euskaraz
daukagun egunkari bakarra ere ez badago herriko liburutegian. Horixe esango luke Portugaleteko batek bere jaioterrian izandako istilua ezagutu ondoren.
|
|
|
Ez al zuen bada nazionalismoaren aroa zabaldu zuen politika estatal berri horrek hizkuntza izaki politiko hutsa bihurtu bere sistema nazionalaren barruan? Gu, asmorik zintzoenaz,
|
euskara
daukagun estatusean daukagulako edo, gure hizkuntza nazionalaren ahuleziaz oharturik, jokabiderik zuhurrena hautatzera beharturik gaude. Eta ondo baino hobeto dago hori guztia.
|
|
|
Euskaltzaleak
|
euskararekin
daukan loturan ideologia esplizitua omen dago. Hori onartuta, zer esan behar genuke erdaldunak erdararekin daukan lotura atxikimenduari buruz?
|
|
|
Eskolan ez delako landu. Oro har, ez dira gai tabernan euren arteko hartu emanak
|
euskaraz
edukitzeko, salbuespenak salbuespen?. 550
|
|
|
Orduan, era honetara berridatziko genuke aurrekoa:
|
euskaraz
daukagun gaitasun komunikatiboaren neurria mintzaira horretan garatutako sozializazioaren neurrikoa izango da. Bizitzaren elkarreraginean izandako komunikazio ekintzen izaerak determinatuko luke, alegia, euskaraz daukagun edo ez daukagun abileziaren zer nolakoa.
|
|
|
euskaraz daukagun gaitasun komunikatiboaren neurria mintzaira horretan garatutako sozializazioaren neurrikoa izango da. Bizitzaren elkarreraginean izandako komunikazio ekintzen izaerak determinatuko luke, alegia,
|
euskaraz
daukagun edo ez daukagun abileziaren zer nolakoa. Komunikazio ekintzen jardunean bi hizkuntza baldin badarabiltzagu, berriz, hizkuntza bakoitzean garatutako erabileraren izaerak definituko ditu gure elebitasun motaren ezaugarriak.
|
|
|
Altubek, Aitzolen antzeko bidetik jo anez, garbizalekerian ezartzen zuen euskarak azken 40 urte haietan atzera egitearen arrazoietako bat, zioenez herriak ez baitu irakurtzen euskara mota hori. Hark eredutzat herri mintzairan oinarritutako Kirikiñoren
|
euskara
zeukan.
|
|
|
Orain ikusteko dago apustuak zer ematen duen. Zamudioko Parke Teknologikoan kokatuta,
|
euskarazko
edukiek leiho berri, handi eta modernoa daukate orain.
|
|
|
Ho rrela, guztiz ulergarria izango litzateke telebista lokal digitalarentzat demarkazio bakoitzeko aurreikusten diren lau programetatik gutxienez bat erabat euskaraz izatea. Gainera, beste kanalen
|
euskarazko
edukiak ere balioztatu dira, batik bat barne produkzioko edukietan. Euskarazko telebistaren esparru guztietan saihestezina da administrazioaren parte hartzea:
|
|
|
Telebista lokalaren izaera defizitarioa k, komunikabidea irekita mantendu ahal izateko etengabe kapital hedapenak egitera behartzen baitu, euskarak zabalkunde txikiagoa edukitzea eragiten du. Nahiz eta euskal hiztunen kopurua gero eta handiagoa izan, azken batean ikus entzule kopurua txikia da eta ordu tarte horietako publizitate kopurua ere txikiagoa da, eta, ondorioz, oso zaila bihurtzen da
|
euskarazko
edukiak progr amatzeari ekonomikoki eustea. Nire ustez horixe da, gaur egun, telebista lokalen programazioetan euskararen presentzia areagotzea eragozten duen zailtasunik handiena.
|
|
|
Canal Gasteizen saiatzen gara euskaldunen eskariari erantzuten, baina, egia esan, programazioaren %80 gaztelaniaz emititzen da merkatuak hala eskatzen duelako. Telebista lokaletan euskararen presentzia sustatu ahal izateko,
|
euskarazko
eduki horien eskaria areagotu litzateke eta iragarleek beren publizitatea euskaraz jartzea edo euskarazko edukiei atxikita eskaintzea eskatu lukete. Egungo egunean, euskal erakundeek ezik, gainerakoek ikus entzule gehienengana irits daitezkeen edukien aldeko apustua egiten dute.
|
|
|
Canal Gasteizen saiatzen gara euskaldunen eskariari erantzuten, baina, egia esan, programazioaren %80 gaztelaniaz emititzen da merkatuak hala eskatzen duelako. Telebista lokaletan euskararen presentzia sustatu ahal izateko, euskarazko eduki horien eskaria areagotu litzateke eta iragarleek beren publizitatea euskaraz jartzea edo
|
euskarazko
edukiei atxikita eskaintzea eskatu lukete. Egungo egunean, euskal erakundeek ezik, gainerakoek ikus entzule gehienengana irits daitezkeen edukien aldeko apustua egiten dute.
|
|
|
Nire iritziz, telebista lokalen merkatuan komunikazio talde handiak sartu izanaren ondorioz, hedabide horien berezko nortasuna desitxuratu egiten da. Egia da programazio eta publizitate lokalari lekua eginez parrilla generalista baten baitan diharduten telebista lokalak beren berezko nortasuna sustatzen eta azpimarratzen saiatzen direla euskal esparruan,
|
euskarazko
edukiak emitituz eta tokian tokiko ikus entzuleen premiei erantzuten dieten esparru lokaleko edukiak eskaintzeari garrantzi berezia emanez. Beraz, komunikazio talde handietara lotutako euskal telebista lokalek berezko euskal nortasuna galtzen dute, espazio gutxiago daukate nortasun hori proiektatzeko, eta, aldiz, autonomoki eta independentziaz diharduten euskal telebistek sortu zirenetik daukaten euskal nortasunari eusten diote.
|
|
2005
|
|
|
Bilboko San inazio auzo erdaldun petoan,
|
euskarak
badauka bere gotorlekutxoa: Euskararen Etxea, Bilboko Udalaren, Gipuzkoako Foru Aldundiaren eta Eusko Jaurlaritzaren ekimenez atondutako lau solairuko eraikina.
|
|
|
Hala ere, ez dirudi arrisku horrek ardurarik ematen dietenik euskara bere hizkuntzatzat daukaten Euskal Herriko agintariei. Gauza jakina da Frantziaren menpeko lurraldeko agintariek
|
euskararekiko
daukaten iritzia.
|
|
|
Aldaketatxo bat edo bertze gora behera bigarren eta laugarren neurtitzetan, bertze biak berdinak direlarik, Dibarrart ek aldarrikatzen ditu garai hartako ideiak, hartuz
|
euskarak
dauzkan kalitateak jakintsun handienen arabera: ederra, garbia, lehena.
|
|
2006
|
|
|
Gipuzkoako Foru Aldundiari eta Susa argitaletxeari esker, www.hemeroketa.com web gunean XX. mendeko hainbat agerkaritako euskarazko orriak jarri dituzte. Web gune horren nahia Euskal Herriko egunerokoetan eta aldizkako agerkarietan XIX. mendetik aurrera argitaratutako
|
euskarazko
edukiak sarean jartzea da. Oraingoz Euzkadi egunkariko euskarazko orriak(), El Dia egunkariko euskarazko orriak(), Argia aldizkaria() eta Eskualdun ona aldizkaria() jarri dituzte sarean.
|
|
|
Baina zuk ere harena aprobetxatzen duzu, haren indarra bueltan etor daiteke. Harry Potter bezalako fenomeno mediatiko batean, adibidez,
|
euskaraz
badaukazu, apustua egin duzu txanpa hori guztia harrapatzeko.
|
|
|
Etxeko hizkuntza
|
euskara
daukatenak gazteak baino, euskaldun helduak dira. Euskaldunenelebiduntzegoiztiarrak negatiboki eragiten du euskararen erabileran.
|
|
|
Eta ez da egia, hemengo ikuspuntutik behintzat". Fernandezen hitzetan" blogak eta horrelako plataformek
|
euskarazko
edukiaren ugaltze bat" eragin dute," instituziek lortu ez dutena".
|
|
|
erdararen uztarritik askatzea da.
|
Euskarak
badauzka bere bide propioak gauzak esan eta adierazteko, eta horiei eutsi genieke. Eta ez gara
|
|
|
Joskeraz ari gara batez ere.
|
Euskarak
dauzkan baliabideetatik abiatuta, euskarak errealitatea antolatzeko eta informazioa emateko dauzkan baliabideetatik abiatuta hitz egin, eta idatzi, genuke, euskaran hasi eta euskaran bukatuta.
|
|
|
Zeren antifrankismo horren baitan
|
euskarak
bazeukan toki bat, aski atsegina: barne sentimenduen mundua.
|
|
2007
|
|
|
Horrela bada, ikas prozesua eragingarri egiteko taldea eratzea eta euskaltegian giro atsegina sortzea aspaldian azpimarratu da. Bestalde, kontziente edo ez, ikasleak
|
euskararekin
daukan pertzepzioa positibatzeko nahiz haren ikasteko motibazioari eusteko joera handia dago gure sektorean euskaltegian giro atsegina eta aldi berean euskaltzalea eskaintzeko. Dekoraziotik hasita aktibitate osagarrien antolaketara:
|
|
|
Gipuzkoa da, lurralde elebitasuna hurbilen duen lurralde bakarra. Araban berriz, oraindik ere oso urria da
|
euskarak
daukan presentzia erreala. Hala ere Arabak, Iparraldearen alderantzizko joera bizi du eta joerak bai direla garrantzitsuak etorkizunera begira.
|
|
|
Euskara munduko hizkuntza izanik, globala bilakatzen da Interneten ari garenean. New Yorketik ari zaitezke
|
euskarazko
edukiak sarean sortzen, edo Londrestik euskarazko wikipedia kontsultatzen. Atharratzen mezuak idazten ari, eta Muskizko ikastolatik Interneteko jarioari so.
|
|
|
Beste bide batzuk ere jorra daitezke amarauna
|
euskarazko
eduki entziklopedikoz hornitzeko. Ezin al daiteke pentsa Wikipedia edukiz hornitzeko ahalegin egituratuak antolatzeko diru-laguntzak bideratzea?
|
|
|
Elebilak erakusten du, ordea, askok sumatzen genuena, edukiak desorekatuta daudela. Bilaketak agerian uzten du
|
euskarazko
eduki entziklopedikoen gabezia edo kamustasuna. Dagigun ariketa bat.
|
|
|
Baina karrika hauetarik pasatzean eta murruei beha egotean, nabaritzen dira jagoitik jende xeheen auhenak... So egizue ireki dute sex shop bat, begira izena
|
euskaraz
dauka, Txortaka. Hara beraz euskararen desiraz amiltzeko aukera bat!
|
|
2008
|
|
|
23 Euskarazko softwarea: 191 Edukien industria(
|
euskarazko
eduki digitalak sortzea): 8 inklusioa:
|
|
|
23 Euskarazko softwarea: 191 Edukien industria(
|
euskarazko
eduki digitalak sortzea): 8 inklusioa:
|
|
|
INTERNETen inguruko azterketa egin, lanak proposatzeko: . eus domeinua, euskararen erabilera ebaluatu (zenbat web gune euskaraz, euskal blogosfera, zenbat jendek nabigatzen duen euskaraz...), Interneteko euskarazko tresnak (garatzen dituzten taldeak, produktuak...),
|
euskarazko
edukiak sarean, gazteentzako ekimenak...
|
|
|
" Hizkuntza baliabideen garapena sarean,
|
euskarazko
edukien garapena eta sustapena sarean, teknologia berrien alorreko proiektu berritzaileen sustapena eta euskarari aplikatutako ahotsaren, itzulpen automatikoaren eta testu tratamenduaren teknologiak".
|
|
|
Bide horretan Interneteko
|
euskarazko
edukiak (edo hobeto, modu digitalean argitaratzen den guztia) sistematikoki biltzea litzateke helburua. Testu andana hori oinarrizko baliabidea litzateke, hizkuntza teknologiarako eta giza zientzia guztietarako ere bai.
|
|
|
Alegia, batzuetan, ematen du euskararen aldeko eskakizunak eskubide mailakoak direla, hutsean eskubide mailakoak. Hots, eskubidea dugula euskararekin, kasu honetan euskarazko hedabideekin, hedabideak
|
euskaraz
edukitzeko. Baina, harago doa kontua.
|
|
|
4 Beste urrats batean, erreferentziazkoak izan daitezkeen
|
euskarazko
edukiak sortu ondoren, erdaldunari agertu behar zaio euskararen ekoizpena. Euskaldunarentzat erakargarria den eduki informatibo nahiz kultural arrakastatsua, erdaldunari eskaini behar zaio gero, hark ere aintzakotzat eta konpetentetzat har dezan euskarazko zirkuitua eta beronen ekoizpena.
|
|
|
Testuak eta diskurtsoak moldatzerakoan, militante euskaltzaleren bat tartean baldin badago,, orduan gogoratuko baitira agian euskararen aldarria sartzeaz, baina hala gertatu ezean, nekez. Biziki adierazgarria da, mingarria eta arbuiagarria ez esateko, abertzale gehienen bihotz gogoetan
|
euskarak
daukan lekurik eza.
|
|
|
Esaten ari garena funtsezkoa dela iruditzen zait, geure buruak engainatu nahi ez baditugu. Esaten ari gara bizitza hizkuntza hizkuntza menderatzailea izanda, erritu politikoetarako darabiltela euskara; esparru politikoan
|
euskarak
daukan presentzia eta isla ez dela mundu abertzalean hizkuntzek daukaten berezko errotze eta bizitasunaren jarraipen naturala.
|
|
|
Iberiera eta euskararen arteko erkaketak aspalditik datoz. Nahiz eta azken urte otan berriro ere euskoiberismoaren segitzaileren batek sutsu eta gartsu bien arteko lotura estua inon ere onartuko ez litzatekeen eran defenditu, berezilari guztiek ikus ten dute euskarak, edo hobeto esanda,
|
euskararen gainean
daukagun ezaguerak ez duela batere laguntzen iberierazko testuak ulertzeko. Eta nire ustez iberieraren alo rrean aurrerapenak oso urriak izango dira testu elebidunen bat agertzen ez den bitar tean, nahiz iberiera latina zein iberiera greziera izan.
|
|
|
jendea literaturarik gabeko azpieuskalkietan alfabetatu nahi izatea; kultura jendeaga na hurbiltzeko aitzakiaz herri aldizkariak azpiazpieuskakietako forma tradizio gabe bitxienekin argitaratzea; lurralde historiko bateko berriak Euskal Herri eta mundu osorako prentsaz eta internetez euskalki hutsez eskaintzea, herrialde horretako zona erdaldunetan eredu batua ikasteko hainbeste ahalegin egin duten euskaldun berriei beren herriko albisteak, iseka nabariaz, dialektoz emanez; Euskaltzain batek euskara batuan esandako hitzak, edonork ulertzeko modukoak, ondoren Euskaldunon Egunkarian dialektoz eskaintzea, berak halaxe esanak balitu bezala; autobus publiko batzuetan irteera> barik, urteera> idaztea; euskalkiak hizkuntzatzat harturik, horiek normaltzeko arauak web orrian eskaintzea; unibertsitatera selektibitatea egitera dato zen ikasle batzuek, Eubako ikastetxe famatu batekoek, adibidez, euskara batua ez dakitelako aitzakiaz azterketak euskalkiz egitea, aspaldiko urteotan gertatzen ari denez. Biblia osoa
|
euskaraz
daukagunean, oraindik mezako liturgia, aita gurea barne, lurraldez lurradeko euskalkietan izatea, maiz hiztunen egiazko euskararekin bat etorri ez arren (Eibar, Oñati, Oiartzun, Hondarribia, Irun...). Hitz gutxitan:
|
|
|
Bestalde, ez zaigu batere gustatu bi ordezkari horiek egin diguten kritika pertsonala,
|
euskararekiko
daukagun konpromisoa eskasa edo itxurazkoa omen delako... Bada, harrotasunez esan behar dugu, norbaitek ez badaki, gutun honen sinatzaileok euskaldun berriak garela.
|
|
|
Hala ere, gazteak dira sarerako zaletasun handiena erakusten dutenak. Elebidunen artean, ordea, erdiek
|
euskarazko
edukiak kontsumitzen dituzte. Sarea dokumentazioa eta musika eskuratzeko, blogak irakurtzeko edota foroetan parte hartzeko aukera zabaldu du euskaldunon artean.
|
|
|
Hedapena etxean bertan ere egin nahi dute, zientziaren dibulgazioan eta Euskomedia Fundazioaren bidez egiten dituzten argitalpenetan indarra jarriz.
|
Euskarazko
edukiak sustatzeko beharra ikusi dute gaur egun, Eusko Ikaskuntzak argitalpenen bostetik bat kaleratzen ditu euskaraz. Horrekin guztiarekin batera, Eusko Ikaskuntza osatzen duten lurraldeen arteko oreka bultzatzea dute xede.
|
|
2009
|
|
|
Nafarroako eta Gipuzkoako jendearekin lan harremanak ditu; besteak beste Sara, Zugarramurdi, Urdazubi eta Donostiako kideekin mintzatzen da euskaraz. Etxeko
|
euskara
dauka eta orain eskolan ikasitakoarekin hobeto moldatzen da elkar ulertzeko: " Orain lehen ikasitakoak beste modu batean eman behar dira, interesgarria da gimnastika hori egitea".
|
|
|
Badaude oraindik batzuk gaztelania kutsatu gabeak: oraindik estruktura mentala, lokuzioak eta,
|
euskarazkoak
dauzkate. 80 urteko jendea, 90ekoa...
|
|
|
Zenbat eta euskaldunagoa izan hizkuntza eredua orduan eta nabarmenagoa da metahizkuntzaren kontzientzia. Bestalde, ikasle horiek ez dute aipatu
|
euskara
edukien ikaskuntzarako eta gauzak egiteko tresna gisa erabili duteneko ikaskuntzaz, soilik euskara ikaskuntza gai modura tratatu denekoaz. " D" eredukoek, Euskara eskolako eginbehar guztietarako erabiltzen zutenez, ez dute modu esplizituan bere ikaskuntzaren berri eman.
|
|
|
Zaharrenak Gatikan jaiokoak izan dira eta gazteena Bilbon. Hirurek
|
euskara
eduki dute ama hizkuntzatzat7.
|
|
|
Internet euskaraz darabilten erabiltzaileak izango dira hitzarmen honen onuradun nagusiak. Hemendik aurrera,
|
euskarazko
edukiak topatzeko kalitate handiko bilaketak ahalbidetuko ditu Googlek. Gainera, posta elektronikoa eta bulegotika aplikazioak ere euskaraz erabiliko dituzte enpresek.
|
|
|
EITB,
|
euskarazko
eduki multimedien lehen ekoizlea den heinean, zerbitzu hauek bereganatzeko ahalegin aitzindariari batuko zaio. Edukien produkzio propioari esker, komunikazio euskarri berrietan euskarazko edukiak eta zerbitzuak sustatu eta indartuko ditu.
|
|
|
EITB, euskarazko eduki multimedien lehen ekoizlea den heinean, zerbitzu hauek bereganatzeko ahalegin aitzindariari batuko zaio. Edukien produkzio propioari esker, komunikazio euskarri berrietan
|
euskarazko
edukiak eta zerbitzuak sustatu eta indartuko ditu. Halaber, euskarazko edukiak zein zerbitzuak multinazional amerikarraren zenbait produktutan (Youtube, Books, Maps, Earth edo Blogger) ezartzearen alde egingo du lan.
|
|
|
Edukien produkzio propioari esker, komunikazio euskarri berrietan euskarazko edukiak eta zerbitzuak sustatu eta indartuko ditu. Halaber,
|
euskarazko
edukiak zein zerbitzuak multinazional amerikarraren zenbait produktutan (Youtube, Books, Maps, Earth edo Blogger) ezartzearen alde egingo du lan.
|
|
|
Bost milioi dokumentu indexatzeko ahalmena izango du tresna horrek, eta behar beste handitu daiteke. Bilatzaile honi esker internautek
|
euskarazko
edukiak modu bizkor eta eraginkorrean topatuko dituzte.Googlen euskarazko tresna eta zerbitzu berriak gehitzeko plangintzan, Expressive SL euskal enpresak, multinazional amerikarrarekin batera, ezartze eta aholkularitza lanak egingo ditu.
|
|
|
Horregatik guztiagatik, euskarazko liburua galdu egin liteke oihan horretan. Horrenbestez, euskarazko liburuari datorkiona ez da hainbeste argitalpen modu berri batera egokitzea, baizik eta
|
euskarazko
edukiak ongi identifikatuko dituzten agregadoreak garatzea eta eduki horiek erraz eskuratzeko ahalmena edukitzea bilatzaileen, webgune espezializatuen, bilatzaileetan egindako sustapenaren eta abarren bitartez.
|
|
|
Lost in Bilbao da bata (http://eu.lostinbilbao.tv/) eta Proyección TV bestea (http://www.proyeccion.tv/blog/ category/ video conferencias/). Azken horrek, egia esan, gaur egun baino
|
euskarazko
eduki gehiago sartu ohi zituen garai batean (egun kasik ez baitute ezer hizkuntza horretan).
|
|
|
Carlos Gracia Google koak esan du Jaurlaritzak Googleko bilaketak euskarara egokitzeko txosten bat prestatu diela, eta hori aplikatzen hasi direla jada, urratsez urrats.
|
Euskarazko
edukien bilaketa espezifikoa barik, zaila izango da Google Search Appliance horretan oinarrituriko Euskarazko Bilatzaile Orokorrean euskarazko eta erdarazko edukien bereizketa egitea, Euskadi.net bezalako webgune batean eduki eleanitza baitago. Google Apps delakoaren euskal bertsioan, berriz, euskarazko e posta ikusiko bada, aldez aurretik Gmail euskaratzen badute izango da.
|
|
|
Orain beste kontratu bat, nonbait, Googlerekin antzeko zerbitzu bat lortzeko. EITBk ekitaldian publiko egin duen ohar batean dioenez, EITBk lan egingo du?
|
euskarazko
edukiak zein zerbitzuak multinazional amerikarraren zenbait produktutan (Youtube, Books, Maps, Earth edo Blogger) ezartzearen alde?. Gaur egunean, Google Maps jada euskaratua dago.
|
|
|
Hortxe dago arriskua: euskaldunak hasi gara lotzen Internetera, eta ez dugu benetan
|
euskarazko
eduki eta zerbitzurik topatzen bertan, ez dugu Ziber Euskal Herririk aurkitzen. Aldiz, beste mila ate eta leiho aurki ditzakegu, eta haietara jotzen dugu, zuzenean.
|
|
|
Euskararen presentzia nabarmena da azken urteotan prentsa lokalean, eta esan daiteke azken hiru urteotan agertu diren errebista ia guztiek euskara erabiltzen dutela euren orrialdeetan, proportzio handiago edo txikiagoan. Gipuzkoan, esaterako, argitaratzen diren aldizkarien% 100ak
|
euskara
dauka(% 60 euskara hutsez,% 36 euskaraz eta gazteleraz, eta% 2 euskaraz, gazteleraz eta frantsesez).
|
|
|
Ipar Euskal Herrian xurien eta gorrien artean bezala, Hego Euskal Herrian ere gizartea karlisten eta liberalen artean zatituta zegoen euskara kazetetan agertzen hasi zen garaian. Egin kontu 1876an II. Karlistaldia amaitu eta pare bat urtera kaleratu zutela Kanpion eta enparauek euren Revista Euskara (1878tik 1883ra plazaratu zen Iruñean, edukiaren% 25 inguru
|
euskaraz
zeukala).
|
|
|
nola ordura arte Hego Euskal Herrian euskaraz kaleratu ohi ziren kazeta guztiak hala euskarak irratian izan ohi zituen agerraldi bakanak desagertu egin ziren, salbuespen barik. Bizitza publikoan
|
euskarak
zeukan presentzia oro ezabatu zuten, azken batean, frankistek.
|
|
|
Hori da garrantzitsua. Webgune bat. eus en azpian erregistratzeko irizpideak, beraz,
|
euskarazko
edukien sustapenean oinarritzen dira, izan enpresak, instituzioak, elkarteak edota pertsonak.
|
|
|
[61] Euskaraz irakasteko gaitasun maila Hizkuntzen Europako Erreferentzia Markoko C mailako gaitasun titulu bidez egiaztatzen da (hezkuntzako 2 Hizkuntza Eskakizuna, EGA edo beste ezein baliokide). Komunikazio arrunta
|
euskaraz
edukitzeko gaitasuna, berriz, Hizkuntzen Europako Erreferentzia Markoko B mailako gaitasun titulu bidez egiaztatzen da.
|
|
|
Hasiera beretik esan dezagun: ziurrenera egia da euskarazko produktuen eskaintza dena baino zabalagoa balitz, euskarazko prentsaren kioskoa ugariagoa balitz eta telebistaren aldagailu automatikoan
|
euskarazko
eduki gehiago baleude, gehitu egingo litzatekeela euskarazko prentsaren eta ikus entzunezkoen kontsumoa. Kopuru absolututan, bai behintzat.
|
|
|
Hazkundeari uko egin gabe ere, ba al da inor benetan uste duenik?" politikoki zuzena" delako esango duena gorabehera?
|
euskarak
eduki ditzakeela bere inguruan dituen hizkuntza normalizatu eta indartsuek adina hedabide? " Ondoko hizkuntzak 300 produktu baldin baditu (telebistak edo egunerokoak edo askotariko aldizkariak), euskarak ere badu beste horrenbeste izateko eskubidea; beraz 300 askotxo bada ere, 100 behintzat iritsi behar dugu normalizatu nahi baldin badugu.
|
|
|
Egoera horren aitzinean, euskararen presentzia telebistan egokia izango bada, ez da nahikoa izango aipatuak ditugun euskarazko kateak izatea; agian ezta beste ale batzuk gehiago izanda ere. Hori guztia bai, baina, horren ondoan, hori bezain garrantzitsua, edo are garrantzitsuagoa izango da
|
euskarazko
edukiak sortu eta merkaturatzea, telebista kateek eskuratu eta eman ditzaten. Euskara hutsezkoetara mugatu gabe, beraz, kate guztietara begiratu dute euskarazko produktuek.
|
|
|
Uztarri berean lotzea komeni den bi jardunbide dauzkagu: batetik, sendotzea jadanik hor dauden ETB1, ETB3 eta tokiko telebistak (orain daudenak eta, gerora, euskarari presentzia pisuzkoa emanez etorriko direnak); eta, bestetik, edozein telebistatan lekua izan dezaketen
|
euskarazko
edukiak sortzea eta merkaturatzea. Uste dugu lehentasunezkoa izango dela telebista edukiak euskaraz sortzeari bultzada handia emateko bideak irekitzea, euskarak hedabideetan lekua izan dezan.
|
|
|
Hizkuntzen oreka eta berdintasun sozialak ez du esan nahi guztia bi hizkuntzetan egin behar denik edo guztia bi hizkuntzetan bermatu behar denik, nahitaez. Estatus berdintasuna da uko egin behar ez zaion helburua, baina gaztelaniaz dagoen guztia
|
euskaraz
eduki nahi izatea, ez da eraginkorra; edo auzi honi beste muturretik begiratzen diotenen artean zenbaitek aldarrikatu ohi duenez, hainbat gauza, beren interesekoak ere izan litezkeenak, euskaraz bakarrik egon daitezen eragotzi nahi izatea ez da ez bidezkoa ezta hizkuntza bizikidetzarako eraginkorra ere.
|
|
|
Kontua ez da, beraz, posizio erlatiboari dagokionez garenaren neurria ahaztu eta munduko hizkuntzen pelotoiaren buruan egoteko irrikaz itsutzea, baina sarean presentzia garrantzitsua duen hizkuntza izateko helburua ez da inondik ere gutxietsi behar. Kontua da, informazioaren eta komunikazioaren teknologiek eta Internetek eskaintzen dizkiguten aukera guztiak baliatzeko gai izan behar dugula, eta
|
euskarazko
eduki erakargarriak sortzeko gai.
|
|
|
Horregatik, frankismoaren bigarren agintaldian, Euskal Herrian bestetan ez zegoen borroka armatua agertu zen. Erradikaltasun hori ez dago ulertzerik, ETAko lehenengo militanteek
|
euskararekin
zeukaten atxikimendua kontuan hartu gabe.
|
|
2010
|
|
|
Marxismoan bilatzen nuena
|
euskararen
edukian aurkitu dut. Iaz azaldu nizuen zelan ugazaba eta osaba berbek, Vladimir Propen herri literaturaren gaineko ikerketek, enperadore erromatarrek erabiltzen zuten norberaren arrebaren semea oinordeko bihurtzeko ohiturak eta beste mila datuk frogatzen duten gure familia harremanak adierazteko hitzak sortu ziren garaian jabetza emakumeen bidez transmititzen zela.
|
|
|
Handik pasatzen ginen atzerritar guztioi bere metodoarekin erakusten zigun. Euskararen inguruko interes handia zeukala dio itzultzaileak; askotan galdetzen zidan japonierak eta
|
euskarak
zeuzkaten antzekotasunen inguruan.
|
|
|
Euskararen sarea, sarean
|
euskararen
edukiak zintzilikatuz hedatuko dute euskara.
|
|
|
Euskararen inguruko bizipenak indartsuak dira Leitzan, eta denak positiboak ez diren arren, horiek gailentzen direla esanen genuke. Bizipen horiek, eta bizipenak era positiboan barneratzeak, ematen dio Leitzan
|
euskarari
daukan indarra.
|
|
|
Neuk esango nuke baietz, pisu benetan handia izango zuela. Beharbada kontu hauek guztiz arrotzak egingo zaizkio adin batetik beherakoak direnei edo frankismoaren garaiko historiaz ezer gutxi dakitenei, baina neu ziur nago orduko euskaltzaleentzat ez zela izango, ez, ahuntzaren gauerdiko eztula, 1960 aldean, Aita Santuaren bedeinkapena izatea bere lanaren babesgarri, sobera ezaguna baitzen Espainiako Elizaren hierarkiak
|
euskarari buruz
zeukan iritzia (gobernuaren jarrera errazago imajinatzen dugu, baina aztertu litzateke bien arteko aldea noraino ailegatzen zen).
|
|
|
" Gaur egun, oraindik, oso zaila da doktorego tesi bat euskaraz soilik egitea eta, batez ere, tesia euskaraz epaitua izateko, euskaldunez osatutako epaimahaia eratzea... oso ikerketa proiektu gutxi burutzen dira euskaraz eta, gainera, euskaldunez osatutako ikerketa taldeak gutxi dira. Hala ere, ikerketa talde euskaldunek lan hizkuntza
|
euskara
eduki arren, ikerketa proiektuak beste hizkuntzetan eskatzea eta burutzea oso arrunta da". Eta etorkizunerako egiten ziren proposamenetan horrela dio:
|
|
|
Amadeus
|
euskaraz
zeukan Enekok, ETB1etik grabatua. Bikoizketak ez zirudien ohikoan bezain eskasa.
|
|
2011
|
|
|
" Izugarria da metroan joatea eta hamaika hizkuntza ezberdin entzutea. Horrek kristoren indarra ematen dit eta konturatzen naiz oso garrantzitsua dela hizkuntza propioa edukitzea, guk
|
euskara
daukagun bezala. Ez gaztelania edo ingelesa.
|
|
|
Natalia Ginzburg idazlearen libururik adierazgarrienetako bat Gure etxeko kontuak da. Jatorrizko izenburua Lessico famigliare da, baina
|
euskaraz
daukagu, aurkezpen handien beharrik ez duen Fernando Rey itzultzaile bikainak euskaratu zuelako, Igela argitaletxearentzat, 2004an. Gure etxeko kontuak liburuan, Natalia Ginzburgek familia deritzogun izate" terrorifikoa" aztertzen du, eta, bidenabar, guraso, anai arreba eta sendi lagunak oroimenera ekarriz, inguruko gizartea ere bai.
|
|
|
Hauxe 2.010eko udaberrian Bilbon fatxada oso bat estaltzen zuen eta
|
euskarazko
edukiak zituen (elebiduna) iragarki bakarra.
|
|
|
Euskaraz, adibidez, badaude telesailak eta filmak (marrazki bizidunak euskaraz, Euskal Encodings...) nahiz musika (Ekaitzaldi) jaisteko estekak dituzten webguneak, baina esteketako asko zuzeneko deskargako webguneetarakoak dira. Zuzeneko deskargako webgune horiek itxiz gero,
|
euskarazko
edukia jendearen esku jartzeko esfortzu eskerga hori guztia pikutara joango da.
|
|
|
Artikuluen egileak Elhuyar aldizkariko eta kultur taldeko kolaboratzaileak ziren. Ikusten denez, Theoria
|
euskarazko
edukiekin hornitzeko saioak ez zuen arrakastarik izan.
|
|
|
Aldizkaria zabaltzekotan nagusiki Iparraldean zabalduko zen. Frankismo garaian
|
euskarazko
edukiko eta euskarazko irakaskuntzaren aldeko aldizkariaren alerik Hegoaldera eramateak zaila izan behar zuen, klandestinoa. Zabalpenerako aukera gutxirekin, harpidetza gutxi egingo ziren, eta beraz, proiektua ekonomikoki eutsiezina izango zen22.
|
|
|
Lasaren liburuan argi ikusten da oinarrizko iritzi bateraturik ez zegoela Euskal Unibertsitatearen inguruan. Adibide moduan balizko Euskal Unibertsitatean
|
euskarak
eduki lukeen tokiari buruzko hiru iritzi ekarriko ditugu. Lehena, Caro Baroja ikertzailearena:
|
|
|
Euskal Unibertsitatearen aldarria alde batera utzita, ikus dezagun zeintzuk ziren unibertsitate publikoan
|
euskarak
eduki behar zuen presentziaren inguruan zeuden hiru jarrera nagusiak: lehenak euskarari ez zion aitortzen unibertsitatean tokirik, eta unibertsitatearen zuzendaritzako kide zein irakasle gehienen jarrera zen; bigarren jarrerarentzat, euskara unibertsitatean sartzea ez zen lehentasuna, baina aurreikusten zuen euskara irakasle eskoletan sartzea oinarrizko irakaskuntzarako irakasle euskaldunak formatzeko, baita Euskal Filologia moduko karreraren bat sortzea ere.
|
|
|
– Gaztetxoen telebista kontsumoan
|
euskarazko
edukiek proportzio txikia betetzen dute (Basterretxea et al., 2007).
|
|
|
IG4 Zein leku betetzen dute
|
euskarazko
edukiek nerabeek egiten duten kontsumoan?
|
|
|
(IG4) Zein leku betetzen dute
|
euskarazko
edukiek nerabeek egiten duten kontsumoan?
|
|
|
Ikerketa honetan aztertu da zelakoa den Leintz bailarako nerabeen (12 urte) ikus entzunezko kontsumoa. Aztertu da, batetik, gaztetxoek zelan kontsumitzen dituzten ikus entzunezkoak; horrekin batera, ezagutu nahi izan dira beren motibazioak ikus entzunezkoak kontsumitzeko; amaitzeko, ikertu da
|
euskarazko
edukiek zein toki betetzen duten haien kontsumoan. Ohiko telebistaz haratago, Interneteko eta telefono mugikorretako ikus entzunezkoak ere hartu dira kontuan.
|
|
|
– zein esparru betetzen duten
|
euskarazko
edukiek gaztetxoen kontsumoan
|