|
2000
|
|
|
Sozialistok izan ginen eskolako ituna bultzatu genuenak,
|
euskararen
irakaskuntza eta nomalizazioa ziurtatzea beharrezkoa zelako. Berean, gaztelaniazko irakaskuntza ere jasotzen da.
|
|
|
30 urte hauetan Seaskak publikotasuna eskatu du Hezkunde Nazionalari buruz. Iduritzen zaio Seaskari
|
euskarazko
irakaskuntzan zerbitzu publiko bat eskaintzen duela eta zor zaizkiola araberako baliabideak, eta beraz, eskakizun hori biziki azkarra da Seaskaren historian. Orain horretan gara, urratsak egin izan dira, bistan dena azkeneko urteetan, lehen hitzarmenak, gero konbenioak eta azkenik elkarte kontratua, eskola gisa onartzen gaituena baina izaera pribatu baten pean.
|
|
|
Zubi Zaharra Ikastolak hogeita zortzi urte daramatza Enkartazioetan. Euskara makal zegoen 1972an, guraso batzuek
|
euskarazko
irakaskuntza herrian martxan jartzeko beharra sumatu zutenean. Dena den, indarrak batu eta Zubi Zaharra Ikastola abiarazi zuten.
|
|
|
Zoritxarrez, gure herrian ez ziren planteamendu hauek justifikatzeko beharrezko baldintzak betetzen: unibertsitaterik gabe,
|
euskararen
irakaskuntza erabat baztertuta, populazio euskaldun gehiena analfabetismoan murgilduta, Euzko Gogoa ren bidea intelektual talde txiki batena izan zen, apenas ondorioak jaso zituena. Gaur egun, urteak igaro ondoren, aldizkari honekin oraindik ordaindu gabeko zor handi bat dugu, mitikoa bihurtu den izengoitia inoiz ez baita berriro ere berrargitaratu eta publikazio osoa eskuratzea zaila baita.
|
|
|
KAIFER, Antton; OIHARTZABAL, Lontxo
|
Euskararen
irakaskuntza Araban. 19/ 20 zk. (1981), 74
|
|
|
HARLUXETA, Klaudio; MIMIAGUE, Pantxoa; TORREALDAI, Joan Mari Euskal Herriko botua. Martxoko hauteskundeak. 11 zk. (1979), 5 HBren erantzuna. 28 zk. (1983), 82
|
Euskararen
Irakaskuntza. 10 zk. (1979), 27 Euskal kultura 1992. 73 zk. (1992), 46 Hastapen bat. Irisarri ‘94 inguruan. 84 zk. (1994), 21 Euskal kultura 1994. 85 zk. (1994), 42 Euskal kultura 1996. 97 zk. (1996), 29 XXI. mendearen bezperan, euskara eta euskal kulturaz bi gogoeta.
|
|
|
ITHURBIDE, Marta; HEGUY, Txomin
|
Euskararen
Irakaskuntza. 10 zk. (1979), 27
|
|
|
ZALBIDE, Mikel
|
Euskararen
Irakaskuntza Gipuzkoan. 2 zk. (1977), 126 Euskal Unibertsitaterako urratsak. 2 zk. (1977), 135 Goikoetxea, J.L.; Zearreta, J.J.; Badiola, R.: " Sortzen 1:
|
|
|
OIHARTZABAL, Lontxo; KAIFER, Antton
|
Euskararen
irakaskuntza Araban. 19/ 20 zk. (1981), 74
|
|
|
Sadeko Markesaren" Justina". 51 zk. (1989), 89 Yon Etxaideren idazlanak: historiatik literaturara. 110 zk. (1999), 37 Irakaskuntzaren sistema eta
|
euskararen
irakaskuntza. 19/ 20 zk. (1981), 43 Nafarroako hauteskunde orokorrak. 6 zk. (1978), 88 (Itz.: Gotzon Nazabal).
|
|
|
OIHARTZABAL, Lontxo; KAIFER, Antton
|
Euskararen
irakaskuntza Araban. 19/ 20 zk. (1981), 74 Irakaskuntzaren sistema eta euskararen irakaskuntza. 19/ 20 zk. (1981), 43
|
|
|
OIHARTZABAL, Lontxo; KAIFER, Antton Euskararen irakaskuntza Araban. 19/ 20 zk. (1981), 74 Irakaskuntzaren sistema eta
|
euskararen
irakaskuntza. 19/ 20 zk. (1981), 43
|
|
|
ZALBIDE, Mikel
|
Euskararen
Irakaskuntza Gipuzkoan. 2 zk. (1977), 126
|
|
|
GOROSTIAGA, Koldo Instituzio bat Ipar Euskal Herriarendako. 104 zk. (1998), 51
|
Euskararen
Irakaskuntza. 10 zk. (1979), 27 Hastapen bat. Irisarri ‘94 inguruan. 84 zk. (1994), 21
|
|
2001
|
|
|
Euskarak bere lekua izan du joan den astean Parisen egin zen Expolangues azokan. Eusko Jaurlaritzak erakusmahai bat paratu zuen eta helduentzako
|
euskararen
irakaskuntzari leku berezia eskaini zion. Aurtengoan, tamalez, Nafarroako Gobernua ez da Jaurlaritzarekin batera azokan izan.
|
|
|
1957an Orixeren aulkia hartu zuen Euskaltzaindian eta gerora akademiako idazkari ere izango zen. 60ko hamarkadan, besteak beste,
|
euskarazko
irakaskuntza bultzatu zuen Nafarroako hainbat herritan eta «Zeruko Argia»n artikuluak idatzi zituen.
|
|
|
Normalizazio sozialari dagokionez, ideia hau aipatzen du: euskararen egoerasoziolinguistikoak badu eraginik eta ondoriorik
|
euskararen
irakaskuntzan etakurrikulugintzan. Eta egoera hori deskribatzeko, populazioaren laurden batekbaino ez duela ezagutzen aipatzen da, nahiz eta orain arte hartutako neurriakonuragarriak izan diren Euskal Autonomia Erkidegoan.
|
|
|
Aregehiago esango genuke: merkatuan (eta ez soilik
|
euskararen
irakaskuntzan) daudenhorrelako material gehienak oso direktiboak dira, ez diote ikasleari erabakirikhartzeko aukerarik ematen: gehien jota, ikasleak noiz eta non ikasi aukeratu ahalizango du.
|
|
|
1968koideia berrien eta Hegoaldeko errefuxiatuen juntaren eragina nabaritzen zen orduanIparraldean: euskara galtzear zela,?
|
euskarazko
irakaskuntza ezberdin eta publikobaten, eta aldi berean Hizkuntza Batuaren. Lafitteren auhenengatik!?
|
|
|
Urtean behin kultureragileak oroitzen dira, idazleak, irakasleak, kantariak, musikariak, kirolariak... badirela, euskaldun eta emazte direnak. Bizkitartean emazteek
|
euskararen
irakaskuntzan, osasungintzan, aministrazioetan, etxeetako sukaldeetan eta abarretandaudelarik, Taylor-en erara antolaturiko lantegietako kateetan sator eta inurri lanadaramate, isil isilik, iraganaren, orainaren eta haurren bidez geroaren arduradunizatera deiturik. Fede judu kristauak jarri zion prokreatzearen betekizunaz gain, hogeigarren mendeak etxetik (baserritik) kanpo izerdiaren trukean jardutekobetekizuna luzatu dio.
|
|
|
1 Frantziskotarren alfabetakuntza ereduan,
|
euskararen
irakaskuntza ikasgaigisa agertzen zen ikasgai egitarauan. Euskarari zegokiona ikasten zen, Euskal Morfologian barneratzeraino.
|
|
|
Eta integrazio faktore inportanteenetako bat, hain zuzen,
|
euskararen
irakaskuntza izan dela uste dut. noski, bakarra, hemengo lan baldintzak, bizimodu, osasun eta gizarte zerbitzuen kalitate onak ere berea eragin baitute, udaldian beren jatorrizko autonomietara joatendi renean argi ikusi ohi dutenez.
|
|
|
Merke atera zaizkie gainera itzulpenak Laguna eta Pegenauteri (hain gutxi kobratzen al dute itzultzaileek?), eta zaila da, benetan, ankerkeria honetatik ondorio itxaropentsu txikiena ere aurkitzea. Bai, derrigorrez onartu behar izan du Nafarroako Gobernuak
|
euskarazko
irakaskuntzak ez duela atzera bueltarik —eta bada zerbait—, baina doktrina ideologikoari kosta ahala kosta eutsiko diotela ere argi gelditu da. Nafarroaren benetako izaera esplikatu behar omen zaie, eta ez orain arte bezala, Euskal Autonomia Erkidegotik zetozen liburuek egiten zuten moduan, dotrina abertzalesabiniano deabruzalea.
|
|
|
|
Euskarazko
irakaskuntza goitik behera auzitan jarria agertzen da hainbat alditan lanean zehar. Askotan edo maiz iritziak ez dira iritzi, salakuntza baizik, deskalifikazio.
|
|
|
Nafar gizarteak euskararen apustu tinkoa egin du. Datuek erakusten dutenez nafar gurasoak beren seme alaben
|
euskarazko
irakaskuntzaren hautua gero eta irmoago egiten ari dira. Hautu horren ondorioak agerikoak dira.
|
|
|
2. Zer nolako eragina izaten ari da eta izango du horrek guztiak euskalduntze prozesuan, euskararen normalkuntzan,
|
euskarazko
irakaskuntzan?
|
|
|
Urtez urte
|
euskarazko
irakaskuntza aukeratzen duten ikasleen gorakada aurrekoaren adibide garbia da, alderdiabertzaleek legebiltzarrean dituzten ordezkarien goraldian islarik ez duena.
|
|
|
Kanpaina mediatikoek, arautegi gero eta murriztaile agoen onarpenek, jakina, eragin birrintzailea dute
|
euskarazko
irakaskuntzaren alorrean. Ez dezagun ahaztu, gaur egun, irakaskuntza dela lurraldearen zatirik handieneaneuskalduntzea ren funtsezko eragilea.
|
|
|
Ez dezagun ahaztu, gaur egun, irakaskuntza dela lurraldearen zatirik handieneaneuskalduntzea ren funtsezko eragilea. Orobat,
|
euskarazko
irakaskuntzak ez ditu hezkuntza maila guztiak hartzen, un ibertsitatea barne. Askorentzat, eta nafar ikuspuntura itzuliz, erabat etsigarria da bigarren mailako hezkuntzarenondorengo jarraipena moztea.
|
|
|
" Dena ala ezer ez" gisako jarre rek emaitza negatiboak besterik ez dakartzate. Horrela gertatu zenNafa rroan Euskararen Foru Legearekin, lehenik, eta
|
euskarazko
irakaskuntzaren zilegitasuna eremu ez euskaldunera zabaltzeko errefo rmaren proposamena rekin, beranduago.
|
|
|
Politikari hauen pobrezia politikorako dena da baliagarria: hizkuntza eskubideen defentsa borroka armatua rekin lotzen dute,
|
euskarazko
irakaskuntza Espainiarekikogo rrotoarekin, murgiltze programak aurrera eramateko behar den antolaketa autonomia estatuan ematen ari omen den erdaraezagupena ren porrota rekin.
|
|
2002
|
|
|
Hiru sareak garatzen diren eskualdeetan eskola osagarriak direla ageri da. Seaska ikastola, Euskal Haziak eskola katolikoak eta eskola publikoetako
|
euskarazko
irakaskuntza goiti ari da».
|
|
|
Garapen Kontseiluarekin harreman sendoa lortu dute eta horren ondorioz burutu zen irakaskuntzari buruzko inkesta BAMen. Inkestaren datuen arabera, haur ttipiak dituzten familien %56k
|
euskarazko
irakaskuntza eskatzen du.
|
|
|
Ikas Bik abertzaleak, frantses ezkerrekoak, eskuinekoak, zentristak nahiz edozein ideologiakoak kontuan hartu behar ditu. Laikotasuna eta
|
euskarazko
irakaskuntza doakoa lortzea da gure xedea», adierazi digu Ikas Bi Gurasoen elkarteko lehendakariak.
|
|
|
Ikas Biko arduradunentzat, gogorrena eta tamalgarriena, afera hau komunikabideetara eta auzitegira eramateko moldea izan da. Finean, beren ustez, eskola publikoan garatzen ari den
|
euskarazko
irakaskuntzaren kalterako izan da. Haurrak hezitzeko adinean dauden gurasoak holako tirabirak sumatzen dituztenean euskararen mundutik aldentzen baitira.
|
|
|
Euskal preso politikoen hurbilketari dagokionez, Frantzian, Europan zein nazioarte mailan finkaturiko beraien legeen ez errespetatzea.
|
Euskararen
irakaskuntzarako, garapenerako eta hedapenarako ezinbestekoak diren medioak ukatzea.
|
|
|
Zera adierazi nahi izan dute antolatzaileek: " Egunero egunero erronka berriei heltzen diegu
|
euskarazko
irakaskuntzaren zabaltze eta sendotze bidean". Hari beretik tira eginez, Armentia ikastolak orain arte egin duen bidean euskara eta euskal kultura beti presente egon dira, «horretarako dauden traben gainetik pasatuz eta gure bidea eginez".
|
|
|
Gisa honetara, iaz 30 urte bete zituen ikastola honek erronka handi hau hartzeko prest dagoela agertu du. Jakina denez, Ikastolarentzat erdietsitako etekin guztiak lanaren poderioz ongi etorriak eta behar beharrezkoak izaten dira
|
euskarazko
irakaskuntza aitzina eramateko. 1.500 lagunentzako herri bazkaria apailatzea ez da nolanahiko erronka.
|
|
|
Euskal Herriko egoera halatsu gogoratzen du baita ere. Irakaslegaiak
|
euskara
irakaskuntzan eman zedin manifestatzen ziren. Borrokarako giroa izugarria zen eta irakasleek modu berezi batez borrokatzen zuten:
|
|
|
Orain jendea ez da gogoratzen, baina orduan euskal herritar batek ordaintzen zituen 10 pezetetatik 3 baino ez ziren itzultzen honantza. Bitartean, oinarrizko industria guztia hondoratzen ari zen, azpiegituretan zeuden defizitak ikaragarriak ziren, kultura basamortua zen,
|
euskara
irakaskuntza eta komunikabideetatik kanpo... Herriari zutoin batzuk ipini behar zitzaizkion, eta hori izan zen Estatutuaren esanahia.
|
|
|
Hau da, oro har, jendeari kosta egiten zaio literatur hizkuntzara hurbiltzea. Hizkuntzaren maila dezente altxa da, baina
|
euskarazko
irakaskuntza oso gaurko kontua da, herriak oraindik ere ez du unibertsitatearen tradizio sendoa bereganatu, beraz, oraindik urteak eman ditugu jendea hizkuntza literario horretara hurbiltzen joan dadin.
|
|
|
Dena dela, XIX. mendearen amaieran sortutako euskal eskola bakanei Diputazioek 1920tik aurrera abiarazi zituzten auzo eskolen eta 1920ko eta 1930eko hamarkadetan ugalduz joan ziren ikastolen ekarria gehitu zitzaizkien.
|
Euskararen
irakaskuntzan egiten ari zen ahaleginaren adibide ditugu I. Lopez de Mendizabalek 1907tik aurrera argitaratutako liburuak, haien artean aipagarrienak Xabiertxo (1925) eta Umearen laguna (1920).
|
|
|
Honako hau da bere lana: administrazioaren terminologia normalizatzea, unibertsitatearen jardueran euskara sartzenlaguntzea eta
|
euskararen
irakaskuntza antolatzea. Bere asmoen artean Euskal Ikaskuntzen Programa zegoen, eta baita euskararen presentzia indartzeko beharrezkoakziren proposamen eta ekintzak zehaztea ere (Asiron, 1997).
|
|
|
Itxaropenak ez zuen, ordea, denbora luzean iraun. NafarroakoGobemuak mugatu egin zituen Unibertsitatearen Estatutuetan
|
euskarazko
irakaskuntzari zegokionez funtsezkoak ziren artikuluak. Azken emaitza, ordea, nahikoonargarria izan zen Nafarroako testuinguru politikoari eta linguistikoari erreparatuz (Monreal, 1997, 75).
|
|
|
Mitxelenak uste zuen moduan, abiadura azkarrak irakasle eta ikasle askoren gaitasunik ezarekin egin du topo, baita hizkuntzaren beraren garapen mailarekin ere. Unibertsitatea euskalduntzearen aldekoak beldur ziren moduan, unibertsitateko agintariek gizartearen (ikasleen, gurasoen, Eusko Jaurlaritzaren) presioaren eraginez ezarri zituzten euskal lerroak, baina duela gutxira arte, eta oraindik ez erabat, ez dute garatu ezinbestekoa denplangintza egokia, ezta
|
euskarazko
irakaskuntzak era sistematikoan eskatzendituen berariazko beharrak ase ere. Ikasleen eskaera, beraz, asetu gabe geratu da iakasu guztietan.
|
|
|
Zalbide, M. (1977a): ?
|
Euskararen
Irakaskuntza Gipuzkoan?, Jakin 2: 126
|
|
|
Bigarrenak, aldiz, oinarrizko hezkuntzan hainbeharrezkoak ziren maisu maistra euskaldunak prestatzeari ekin zion. Hirugarrenak, azkenik, bereziki. Universidad del Pals Vasco Euskal Herriko Unibertsitatea, izena jaso zuen Unibertsitate Publikoan,
|
euskarazko
irakaskuntza landu zuen, hurrengo hamarkadako, euskal adarraren, oinarriak ezartzeko.
|
|
|
Erakunde horiek funtziodesberdinak bete zituzten:
|
euskararen
irakaskuntza, euskal kulturaren zabalkundeaeta kokapena unibertsitate arloan eta euskararen egokitzapena hizkuntza zientifikomoduan (Hainbat egile, 1977). Ikastetxearen arabera, ikasleen edo ikasle eta irakasleen bilgune ziren.
|
|
|
Azken honetan, urtero 3.000 lagun ingurumatrikulatu ziren hamarkada horretan.
|
Euskarazko
irakaskuntzak, aldiz, urratsgutxi eman zuen jesuiten ikastetxean. Nabarmena da bide honetan, Deustuangertatutako istiluak zehaztasun eta gordintasun osoz azaldu zituen Jose RamonScheifler ek inon ez aipatzea euskarazko irakaskuntzarik, ezta horren ingurukoeztabaida edo protestarik ere (Torres, 1995).
|
|
|
Euskarazko irakaskuntzak, aldiz, urratsgutxi eman zuen jesuiten ikastetxean. Nabarmena da bide honetan, Deustuangertatutako istiluak zehaztasun eta gordintasun osoz azaldu zituen Jose RamonScheifler ek inon ez aipatzea
|
euskarazko
irakaskuntzarik, ezta horren ingurukoeztabaida edo protestarik ere (Torres, 1995). Garai horretako ekintzarik garrantzitsuenak 1986 urtean egin ziren.
|
|
|
Urte bereansortu zen Euskararako Errektoreordetza. Aldaketek, dena den, ez zuten eraginnabarmenik izan
|
euskarazko
irakaskuntzan eta 1987ko apirilean bertako ikasleekbi mila firma batu zituzten euskaraz ikasteko aukera eskatzeko. Une horretanikasle euskaldunak matrikulatutakoen %21 ziren.
|
|
|
Are gehiago, EHUko komunitateko kideek hautatu egin dezakete zein hizkuntzatan komunikatuko diren administrazioarekin eta eskubidea dute, «edozein hizkuntza ofizialez irakaskuntza jasoeta eskaintze [ko]». Jadanik ematen ari zen
|
euskarazko
irakaskuntza garatu etahorretarako beharrezko zen plangintza eratuko zuen Unibertsitateak. Euskararennormalkuntzarako organoek, bestetik, irakasle berriak kontratatzeko orduanezinbesteko parte hartzea izango zuten.
|
|
|
EGOERA:
|
euskararen
irakaskuntzaren egoera, hots, zenbat kreditu daudeneuskaraz
|
|
|
Irakaskuntzan, oraindik ere. gure hizkuntzaren presentzia eskasa da.Euskal Herriko Unibertsitatean, Nafarroako Unibertsitate Publikoan eta DeustukoUnibertsitatean hainbat euskara plan definitu dira; Mondragon Unibertsitateak, berriz, eleaniztasunean oinarritutako hizkuntza politika bat jartzeko erabakia hartudu. Azkenik, Nafarroako Unibertsitate Publikoan ez dute euskara planik onartzealortu, eta
|
euskarazko
irakaskuntza arautzeko neurri iragankorrak ezarri dituzte.
|
|
|
autoreak, unibertsitateetako webguneak eta errektoretzak, eireKa Oharra: (*) UPNA NUP unibertsitateak neurri iragankorrak, baina atzerakorrak, onartu zituen 1998an,
|
euskarazko
irakaskuntza oztopatuz.
|
|
|
Eiiskal irakasleek jarrera positiboa dute
|
euskarazko
irakaskuntzarekiko eta, oro har, euskal unibertsitatearen garapenarekiko.
|
|
|
Oro har, dagoeneko, euskal ikasleen masa kritikoa sendotuta dago, ia mila, euskal ikasle? baitira, hots,
|
euskaraz
irakaskuntza hartzen dutenak (%26). Beraz, edozein herrialde txikitan egon daitekeen unibertsitate sistema osobaten mailara heltzeko adina ikasle daude.
|
|
|
|
Euskarazko
irakaskuntzaren eskaintza gorantz doa 1 eta 2 zikloko titulazioetan, eta bi unibertsitate ageri dira positiboki nabarmen: UPV EHU eta MU.
|
|
|
Etorkizun handia du ikasketa birtualen arloak, eta ohiko irakaskuntzarekinosagarritasuna bilatu behar du,
|
euskarazko
irakaskuntza garatzeko eta osatzeko.
|
|
|
Hasiera hasieran dago. Gogoeta sakona falta da, bide hau
|
euskarazko
irakaskuntzaren alde nola aprobetxa litekeen aztertzeko.
|
|
|
3 Titulazioak (1 eta 2 zikloetan, orokorrean):
|
euskarazko
irakaskuntza 1 eta
|
|
|
4 Titulazioak (1 eta 2 zikloetan, zientzia esparruen arabera): Giza eta gizarte zientzietako eta natur zientzietako titulazioetan,
|
euskarazko
irakaskuntzaren eskaintza franko ari da egokitzen UPV EHU eta MU unibertsitateetan, izan ere, kredituen %76 artean baitaukate euskaraz esparru horietan. Alabaina, teknika eta teknologia zientzietako eta osasun zientzietako titulazioetan, euskarazko eskaintzaren garapena ez da minimoraheltzcn, Euskal Herri osoan, batez beste, kredituen %24 eta %13 soilikeskaintzen baitira euskaraz, hurrenez hurren.
|
|
|
Euskal unibertsitatearen garapen oso eta eutsigarrikontzeptuaren definizioa, era zabal batean, honela ematen dugu lehen hurbilketa batean: «euskal hizkuntza komunitatearen eta bere kideen gaur egungo eta etorkizuneko hezkuntza beharrei modu beteaneta iraupen aseguratuan erantzungo dieten unibertsitateko
|
euskarazko
irakaskuntza, ikerkuntza, argitalpen ekoizpena, kudeaketa eta egitura molde egokiak behar dira, hala kantitatez nola kalitatez».Beraz, euskal unibertsitatearen garapena osoa izango da, euskal hizkuntza komunitatearen eta berekideen beharrak kalitatez eta kantitatez egoki betetzen dituenean, eta unibertsitateari dagokion arloangarapena eutsigarria izango da, orainean bertan etorkizuneko izana mod... Azkenik, diogun ezen guk eutsigarri hitza hobetsi dugula, beste arlo batzuetan erabiltzen denjasangarri hitza alde batera utzita, eman nahi diogun esanahi aktiboa hobeto adierazten duelakoan.
|
|
|
Beraz, EIREren. Eireka? aldizkariarenazken zenbakian (Eireka 1999) eman genuen proiekzioa (%30,
|
euskarazko
irakaskuntza) %15eanzuzendu behar da goraldera. Gogoan izan behar da datuak ezin lortu eta proiekzioak egitera behartutaegon ginela orduan.
|
|
|
Adibidez, oro har, salbuespenak salbuespen, Euskal Herriko unibertsitateguztiek egiten duten irakaskuntzaren eskaintzan ez da hizkuntza argibiderikagertzen, titulazioen errealitate hori guztia erdaraz sortuta eta pentsatuta baitago.Ondorioz,
|
euskarazko
irakaskuntza, erdarazko errealitatearen atal bat da gehienjota, eta ia ez da inongo, ikasleen gidaliburuan, adierazten.
|
|
|
Zoritxarrez, milatan frogatu den legez, oso zaila da gaurko unibertsitateetandagoen euskarazko unibertsitate errealitatea ezagutzea, eta oso neketsua da
|
euskarazko
irakaskuntzaren eta ikerkuntzaren datuak biltzea,, euskal unibertsitatearen, kontzeptua ez baitute unibertsitate kudeatzaile gehienek aintzakotzat hartzen, alegia, ez baitiote berezko errealitatea aitortzen.
|
|
|
Esan bezala, ez dugu aztertuko erdarazko eskaintza nahikoa ote den, edo zeinhutsune izan daitekeen. Dena den, argi geratzen da Euskal Herriko unibertsitategehienek ez diotela garrantzi handirik ematen
|
euskarazko
irakaskuntzari. NaturZientzietan EHU da salbuespen bakarra.
|
|
|
Ez dakigu zeri egotz dakiokeen fenomeno hori. Dena den, bistan da
|
euskarazko
irakaskuntzaren eskakizuna handia dela, eta denbora pasatuahala mantendu edo emendatzen ari dela, nahiz eta ikasle kopuruak behera egin.Datu horrek zenbait kezka pizten ditu etorkizunerako, erdarazko ikasgelak hustenari diren bitartean euskarazkoak puzten ari baitira. Horrek, zalantzarik gabe, eragina izango du kalitatean.
|
|
|
|
Euskarazko
irakaskuntzaren eskaera handia eta jarraitua da, eta euskaldunenprodukzio zientifikoa nahiko duina. Ahulezia nagusiak bi puntutan daude.
|
|
|
Horretarako, andereñoakaurkitu behar ziren, eta euskal irakasleak izan zitezen, Andereñoen Erresidentziaireki zen 1964 urtean Donostian. Euskal Herriak behar zuen
|
euskarazko
irakaskuntzan aritzeko irakasleak prestatzeko asmoarekin sortu zen. Orduan Irakasle Eskolatik ateratzen ziren andereñoek ez zuten gaitasunik euskaraz irakasteko.Aldi berean, Goierrin ere beste esperientzia bat izan zen irakasleak euskararenirakaskuntzan prestatzeko.
|
|
|
1982 urtean, errege dekretu baten bidez, euskararen legeak hizkuntza ereduak (A, B eta D) sortu zituen
|
euskararen
irakaskuntzan. Ondorioz IRALE programaezarri zen, EAEko Hezkuntza Saileko Euskara Zerbitzuak gidaturik.
|
|
|
Aztertzen ari garen euskararen erabileraren zabalkuntzak eta normalizazioak, helburu nagusi bat izan zuen Irakasle Eskoletan lehenengo Plangintzan, arrazoihonetaz baieztatua izan zena:. «euskarazko irakaskuntzaren eskaria handia delako».Horrela, helburu hori gauzatu zedin, ahalegin handiak egin ziren diplomatura horridagokionez,
|
euskarazko
irakaskuntzaren eskaera handiari halabeharrezkolehentasuna emanez eta, batez ere, eskaintza bideratuz. Eskari handiarierantzuteko, honako neurri hauek hartu ziren kontuan:
|
|
|
«Alde batetik, Irakasleen heziketarako ikasketak era independentez aztertzea, zeren hauetan, bai bere garaian eginiko hizkuntza plangintzak, zeinlan merkatuaren premiak,
|
euskarazko
irakaskuntza trinkotasun apartazbultzatu baitute; beste edonolako ikasketetan parekatzerik ezin eginik» (UPV/EHUko Euskara Errektoreordetza, 1998: 5).
|
|
|
Argi dago irakasle haiek euskararen aldeko mugimendua sorrarazten aitzindari izan zirela; esate baterako, ofizialtasunik izan gabe klaseak euskarazematen hasi ziren. Gure Irakasle Eskolako
|
euskarazko
irakaskuntzaren lehenengopasadizoak eta bultzadak inon ez daude idatzita, eta irakasle protagonistengandikahoz jasotzeke daude oraindik. Beraz, euskara batzordea eratu baino lehenago, garai gogor haietan piztu zen euskarazko irakaskuntzaren beharra gure zentroan.Baina, irakaskuntza elebiduna martxan jarri zen unetik aurrera, errazagoa izan zeneuskararen aldeko aurrerapausoak era jarraituan eta etenik gabe ematea; adibidez, irakasleen kontratazio berrien kasuetan euskararen ezagutza maila kontuan hartzenhasi ziren.
|
|
|
Gure Irakasle Eskolako euskarazko irakaskuntzaren lehenengopasadizoak eta bultzadak inon ez daude idatzita, eta irakasle protagonistengandikahoz jasotzeke daude oraindik. Beraz, euskara batzordea eratu baino lehenago, garai gogor haietan piztu zen
|
euskarazko
irakaskuntzaren beharra gure zentroan.Baina, irakaskuntza elebiduna martxan jarri zen unetik aurrera, errazagoa izan zeneuskararen aldeko aurrerapausoak era jarraituan eta etenik gabe ematea; adibidez, irakasleen kontratazio berrien kasuetan euskararen ezagutza maila kontuan hartzenhasi ziren.
|
|
|
2000/ 01 ikasturtearen bukaeran NUPeko errektoretza taldeak
|
euskararen
irakaskuntzaren aurka hartutako erabakien aurka eta Nafar Gobernuko HizkuntzaPolitikako Zuzendariak egunkari, telebista eta irratien aurrean egindako euskararenaurkako adierazpen erasokorren aurrean, non Irakasletza ikasketen bi euskallerroetatik bat kendu nahi zutela ulertzen baitzen?, protesta ugariak, handiak, lasaiak eta baketsuak egin ziren, bai NUPen bamean, bai eta NUPetik kanpo ere.Duela ... Oraingoan, aurrekoan bezala, 150. 1agun bilduziren, baina orduko hartan ez bezala, polizia deitu zen, eta ordena publikoko indarrak unibertsitateko esparma bortxatu, eta itxialdian zeuden 77 ikasle, irakasle etalangile atxilo hartuak izan ziren, polizia etxera eramanak, ziegetara bilduak, etahor bertan fitxatuak, euskararendako duintasuna eskatzeagatik.
|
|
|
|
Euskarazko
irakaskuntzaren bilakaera UPV/ EHUkoGizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultatean,
|
|
|
2000/ 01 ikasturtearen bukaeran NUPeko errektoretza taldeak
|
euskararen
irakaskuntzaren aurka hartutako erabakien aurka eta Nafar Gobernuko HizkuntzaPolitikako Zuzendariak egunkari, telebista eta irratien aurrean egindako euskararenaurkako adierazpen erasokorren aurrean, non Irakasletza ikasketen bi euskallerroetatik bat kendu nahi zutela ulertzen baitzen?, protesta ugariak, handiak, lasaiak eta baketsuak egin ziren, bai NUPen bamean, bai eta NUPetik kanpo ere.Duela ... Oraingoan, aurrekoan bezala, 150. 1agun bilduziren, baina orduko hartan ez bezala, polizia deitu zen, eta ordena publikoko indarrak unibertsitateko esparma bortxatu, eta itxialdian zeuden 77 ikasle, irakasle etalangile atxilo hartuak izan ziren, polizia etxera eramanak, ziegetara bilduak, etahor bertan fitxatuak, euskararendako duintasuna eskatzeagatik.
|
|
|
|
Euskarazko
irakaskuntzaren bilakaera UPV/ EHUkoGizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultatean,
|
|
|
Institutua ez da izango horrelako, elite? bat, nahibaduzue, komatxo artean?, baizik eta unibertsitatearen normalkuntzaren aldekoindarrak koordinatzen dituen eta
|
euskarazko
irakaskuntzan kalitatea bilatzen duenzentroa.
|
|
|
Institutua ez da izango horrelako, elite? bat, nahibaduzue, komatxo artean?, baizik eta unibertsitatearen normalkuntzaren aldekoindarrak koordinatzen dituen eta
|
euskarazko
irakaskuntzan kalitatea bilatzen duenzentroa.
|
|
|
Helduen
|
euskara
irakaskuntzan aspaldian hasi baginen ere, gure autoikaskuntzarako gelak urtebete besterik ez du. Duela hiru urte, bide hau jorratzeko beharraikusi genuenean, eredu desberdinak gurera nola ekarri aztertzeari ekin genion.
|
|
|
Idatzizko generoetan legez, lanketasistematikoa ahozko testuen ekoizpenaren irakaskuntzan ere bide egokitzat jotzendute. Bide horretatik
|
euskararen
irakaskuntzan urrats batzuk eman gura genituzke.
|
|
|
Era berean, gazteei eta haurrei espresuki eskainitako emanaldietan portzentajea gazte euskaldunen kopuruaren arabera ezarri behar zela jasotzen zuen dekretuak. Halaber, euskarazko emanaldi horietan,
|
euskararen
irakaskuntzari buruzko edukiak sartzeko beharra azaltzen zuen:
|
|
|
(?) tokian tokiko udal euskaltegi homologatuaren bitartez, eta, bestela,
|
euskara
irakaskuntza homologatuan diharduten Erakundeekin hitzarmenak edo akordioak eginez7.
|
|
|
•
|
Euskarazko
irakaskuntzaren garapen handia gertatu da. EAEnDeredua nagusitzen ari da eta Nafarroan hedapen handia lortu du (2001 %45 eta %20 hurrenez hurren).
|
|
|
Izan ere, gertakari batzuek agerian utzi dute, nahiz eta euskararen egoera soziolinguistikoa kezkagarria izan, euskara gizarteratzen zein instituzionalizatzen ari dela. Hor dira adierazle gisa inkesta soziolinguistikoen emaitzak, hizkuntza politikaren eraikuntza,
|
euskarazko
irakaskuntzaren garapena ala herriko etxeen konpromisoa.
|
|
|
|
Euskarazko
irakaskuntzak presente egon luke Euskal Herriko unibertsitate guztietan, horrekin bat gatoz. Baina, dirudienez, datozen urteotan kolokan jar daiteke orain artean lortutako apurra.
|
|
|
Ikuspegi honetatik, bada, aipatu genituzke, lehenik,
|
euskararen
irakaskuntza eta erabilpena helburutzat duten erakunde eta talde guztiek egiten dituzten ahaleginak eta aportazioak; ez dago zertan talde guztien aipamena eta zerrenda egin. AEK, HABE, Elhuyar, Labayru, Oinarriak, EHE eta abar bezalako taldeak lirateke hor; eta, noski, Ikastolak etaDereduko irakaskuntza eta, oro har, euskara normalizatzeko eta eraberritzeko literatur sorkuntzan, hedabideetan, administrazioan... burutzen diren lan eta kreazio guztiak.
|
|
2003
|
|
|
Hezkuntek elkarteak Ipar Euskal Herriko ikasleak
|
euskarazko
irakaskuntza teknikora hurbiltzea du helburu. Horretarako, irailetik aurrera, ikastetxez ikastetxe, Hego Euskal Herrian irakaskuntza teknikoa euskaraz jarraitzeko diren aukerak azalduko dituzte.
|
|
|
Ez zailtasunik gabe, ordea. Galdetu bestela, besteak beste, Nafarroako Gobernuak ahoz gora zenbaitetan, isilean gehien gehienetan, euskararen eta
|
euskarazko
irakaskuntzaren kontra burutzen ari den gurutzada gupidagabea pairatzen, lepo estutze amaigabea jasaten ari diren Erriberako ikastolei edota, Frantziako hezkuntza administrazioak emandako hitza jatearen ondorioz, ikasturte hasiera gogorra nozitu duten Seaskakoei. Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE), aldiz, ikasturte berria asmo eraberrituekin hasi da.
|
|
|
a) euskal hizkuntza eta honen egoerari buruzko gogoetak: elebitasuna,
|
euskararen
irakaskuntza, euskaldun zahar eta euskaldunberrien auzia, euskara eta administrazioa, e.a. b) euskal literatura: literaturaren aldi beltza, literaturaren eta euskaldunzaharren arteko etena, Axularren eredua, e.a.
|
|
|
" Zergaitik ez dok idazten euskerea zelan ikasi hoan eta zelan eta non hasi hintzan hi euskera irakasten?" Badakit nik arlo honetan zein dan berak gehienbat jakin gura dauana: Derioko Seminarioan noiz eta zelan sartu zan
|
euskerea
irakaskintzan. Egia esan, Adolfo Arejitak, behinolako nire ikasle argiak, nahikoa zehatz azaldu euskun hori1; baina gaztea da Adolfo gure aldean, eta ezin berak ondo eta zehatz jakin bere aurreko konturik.
|
|
|
Karmelok
|
euskera
irakaskuntzan ohartu eban hutsunerik handiena liburu eta material egokiena izan zan. Gerraosteko eremu mortu haretan ezer gitxi euken eskura euskera ikasi nahi irakatsi gura ebenak:
|
|
|
Euskararen aldeko aldarrikapenak izan ziren horren adierazgarri. Urte horretako uda berrian antolatu zen Deustuko Unibertsitateko Euskal Filologiaren Lehen Astea, eta egun batzuk lehenago Euskaltzaindiak Bilboko Unibertsitateko errektoreari eskutitz bat bidali zion
|
euskararen
irakaskuntza arautu eta normaldu zezala eskatuz, zenbait kolegio profesionalek gauza bera egin ondoren69 Irakasleek euskaraz idatzitako lanak onartzeko aukera ere planteatu zen. Urte horretan bertan indartu ziren Euskal Unibertsitatearen aldeko zantzuak.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko erlijio krisiak 1969an sorraraziko erakundea genuen Fededunak. Ikas ek, azkenik,
|
euskararen
irakaskuntza zuen ardatz 1959az geroztik40 Bere 1974ko Activites Ikas buletinean azaltzen zuenez, honako hauek ziren bere jardunak:
|
|
|
40 Ikas en helburua «Eskolan euskararen eta
|
euskarazko
irakaskuntza helburu duen iniziatiba oro bultzatu sostengatu eta materialki eta moralki (laguntzea)» zen, irakasleei «euskaraz irakasteko ahalen ematekoa». 1972 urtean Ikas berregitaratu egin zen eta kide berri eta gazteak sartu ziren, 1968ko maiatzeko giroan, hezi eta iratzartzen ari zen euskal kultura berriaren partaideak, hain zuzen.
|
|
|
1966an, Patxi Altuna jesulagunak
|
euskara
irakaskuntzaren maila guztietara zabaldu beharra defendatu zuen, baita unibertsitatean ere. Horretarako bi baldintza behar ziren:
|
|
|
Heziketa prozesuko garaiaren arabera, euskalkien alde edo euskara batuaren erabileraren alde agertzen zen orduko ETA; eta lurraldea, aldi baterako, eremu euskaldun eta erdaldunean banatzen zuen. Ez zen zuzenean aipatzen
|
euskara
irakaskuntzako hizkuntza izan zitekeenik unibertsitatean.
|
|
|
UEUtik, «behin eta berriz eskatu diogu (EHUri), kurtsoan zehar, harremanak jarraitzea. Atzerapenak jaso izan ohi ditugu beti erantzuntzat»66 Urte eta erdi geroago, 1983ko ekainean, Monrealek UEUri leporatu zion harremanekin jarraitu ez izana67 Gaizki ulertze horren arrazoien artean badago bat gutxi azpimarratu dena, UEUren eskakizunen eta euskarazko lerroen artean gertatzen zen nolabaiteko nahasketa, garai hartan indartu baitzen zenbait fakultatetako
|
euskarazko
irakaskuntza. Maiz, irakasleek beraiek ez zekiten noiz egiten zuten hitz UEUren izenean eta noiz Fakultatearen izenean.
|