|
2000
|
|
|
Horrez gain, eta honetan badut erantzukizuna, alfabetatzea oso inportantea da eta hor, esaterako, herri aldizkariek ere ez dute ezer egin. Irakurtzen ez dakienak, bere herriko euskara oso hurbil jarrita ere ez du irakurriko, ez dakielako
|
euskaraz
irakurtzen.
|
|
|
Orrialde bakoitzean esaldi labur bat dago. Baina haurrak irakurtzen ikasi berriak direnean,
|
euskarazkoa
irakurri dezaketen arren, oraindik ingelesa ez. Orduan, guraso eta irakasleekin irakurtzen dute:
|
|
|
Orain, gainera, gero eta gehiago,
|
euskaraz
irakurri ahal izatearen «morboa» gehitu behar diogu horri
|
|
|
Besteetan, etiketa bat diseinatzeak, euskaraz edo gaztelaniaz, berdin balio du". Gainera etiketen leku mugatuari eta
|
euskaraz
irakurtzeko ohitura eskasari egotzi dio etiketetan euskarak duen presentzia txikia.
|
|
|
Desberdina baita euskaltegi edo ikastolatik alfabetatuengana heltzea edo herri euskaldun batean
|
euskaraz
irakurtzeko ohitura gutxi duten nagusiagoengana. Herri hizkerarako hurbilpen handiena Eibarko"... eta kitto!" herri aldizkaria dugu seguru aski, eta Gipuzkoa aldean mendebaldeko euskalkiz mintzo direnek ere sarri ekarri ohi dituzte herriko hizkeraz idatzitako artikuluak, areago herriko jendeari egindako elkarrizketetan.
|
|
|
Baina, batzuetan, irakurle kontsideratzen dugu soilik gure liburua irakurri duena, gure literatura kontsumitzen duena edo Jon Alonsoren azken itzulpena daukana. Irakurleak, egunero
|
euskaraz
irakurtzen dutenak, milaka dira Euskal Herrian," Euskaldunon Egunkaria" edo ARGIA irakurtzen dutenetatik hasi eta etxean duten liburu zaharra irakurtzen duteneraino.
|
|
|
Har ezazu" Gara" eta begira ezazu zenbat euskal liburu aipatzen diren eta zenbat erdarazkoak. Niri iruditzen zait, euskaldunek,
|
euskaraz
irakurtzen dakitenek ere, erdaraz irakurtzen dutela.
|
|
|
Aipatu aldizkari gehi Arrasate eta Aretxabaleta telebisten bidez, kazetariak herri mailako informazioa landuz trebatu egin dira eta, bide batez, jendartean ohitura ere sortu da berriak
|
euskaraz
irakurri eta entzuteko. Orobat, azpimarratzekoa da herri aldizkari eta telebistei esker, euskarak, aspaldiko partez, dirua egiteko balio izan duela.
|
|
|
Oraintsu kaleratu da" Danbolin" izeneko herri aldizkariaren lehen alea. Hilabetekari honek herritarren artean informazioa trukatzeko tresna izatea eta zestoarren artean
|
euskaraz
irakurtzeko ohitura bultzatzea ditu helburu. Albiste gehienak euskara batuan egongo dira, hala ere, Zestoako hizkeran idatziko dituzte hainbat atal.
|
|
|
liburu dendanerosirik.
|
Euskaraz
irakurri dudan lehenbizikoetatik izan zen, Zuberoako kateximattikia eta handia salbu. Gehiegizko nekeziarik gabe irentsi nuen, hitz batzuk gorabehera, ezagutzen ez nituenak kontestutik asmatuz.
|
|
|
Izenburua bezala, euskaraz zein gaztelaniaz irakur zitezkeen paneleko testuak.
|
Euskaraz
irakurri zuen Lauaxetak: " Euskal Herria edo Euskadi euskaldunen herria da.
|
|
2001
|
|
|
Oso gutxi. Eta horiek ahalegin berezi bat eginda lortu dute
|
euskaraz
irakurtzeko gaitasuna. Baina irakurle normalak eskolatik datoz.
|
|
|
Sortu zenean, 1919an, aldizkari erlijiosoa zen, eta baserritarrei zuzendua zegoen. Astekari bilakatu zenean, hiritartu egin zen, eta lehengo harpidedun gehienak esan ziguten garestiegia zela,
|
euskaraz
irakurtzeko ohiturarik ez zutela... Gauza bat eta beste, baja eta baja.
|
|
|
1989an, Eusko Jaurlaritzak eta EIZIEk sinatutako hitzarmen batetik sortu zen bilduma hau, eta hamaika urtean literaturaren historian hain garrantzitsu izan diren lanak euskaratu ditu hainbat itzultzailek. Bi erakunde hauek eta Ibaizabal argitaletxeari esker, James Joyce, Charles Dickens eta Jose Saramago bezalako egileen lanak
|
euskaraz
irakurtzeko aukera dugu orain.
|
|
|
Nazioarteko literatura euskaratzeko egitasmo hau Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak eta EIZIE Elkartearen hitzarmen batek jarri zuen abian 1989an. Irakurle euskaldunari literaturaren historiako funtsezko lanak
|
euskaraz
irakurtzeko aukera eskaintzea zen egitasmoaren helburu nagusia.
|
|
|
Hegoaldeko gazteetan gero eta gutxiago dira
|
euskaraz
irakurtzeko edoidazteko zailtasuna duten euskaldunak. Euskararen berreskurapenean, ikastolekin batera, HEA izan da ekinbiderik eta mugimendurik garrantzitsuena.
|
|
|
Xabier Mendiguren Elizegiren Berriro igo nauzu, konparazioz, ez da, segur aski, urte mordoska kartzelan egonda herrira itzultzenden gerrari ohiaren gainean irakurriko dugun liburu bakarra. Ez uste, bertzalde, libratuko zaretenik bi aldeetakoen trintxeretan hildakoen seme alaben arteko amodio istorioren bat
|
euskaraz
irakurtzetik. Agian on eginen dio noizbaiteko berradiskidetzeari.
|
|
|
Enid Blyton, R. L. Stine, Paula Danziger eta Roald Dahlbezalakoen lanak aipatuko dizkizue, denak
|
euskaraz
irakurriak?, gutxitanhemengorik. Kasu berezitzat har dezakezue, baina nik hagitz garbi daukat, alorhorretan ere zorioneko normalizazioa hurbildu ahalean, eta horrexetara goaz, ezta?
|
|
|
Azkenik, laugarren aldagai latentea (F4) eta menpeko bezala funtzionatzenduena, portaerari dagokiona da. Hori subjektuek lortutako euskara maila edo urratsak (X19) eta subjektuek euskaran dituzten trebetasunek (X20) osatzen dute (zenbaterainoko trebetasuna duen
|
euskaraz
irakurtzen, ulertzen, idazten eta hitz egiten).
|
|
|
Eta guardia zibilen patruilak zebiltzan arren, paperak zabaldu ziren Kalaportuko espaloietan, eta ez dakit zelan ailegatu ziren Ikastetxera ere. Mutil bien erretratuen eta izenen azpian, gazteak ziren, gu baino lauzpabost urte gehiagokoak, eta mutil ederrak zirela entzungo nion gero Maiteri, alde batetik gaztelaniaz eta bestetik
|
euskaraz
irakurtzen zen panfleto haietan:
|
|
|
Irakurle ohitu eta trebatuarentzat, izan ere, dena da irakurterraz, baita Hegelen Logika ere. Irakurtzen(
|
euskaraz
irakurtzen) ikasi ez duenarentzat, berriz, dena da zail, nahiz Pernando Amezketarraren ateraldiak izan.
|
|
|
Badirudi, irudikorregia ez banaiz, kargu hartzen datorkidala Amale, non eta Agur en, bere aitaz2 esan nituen zenbait gauza direla medio3 Egia da, bai, erdaraz eta Ugalderen bitartez, eta ez naiz Mikel Ugalde baketsu eta bakegileaz ari, mintzatua naizela oraingoan4 Lehenago, ez hain aspaldi, horrelatsuko zerbait idatzia nuen euskaraz. H dun euskaraz, ordea, eta Amalek ez bide ditu h dun
|
euskarazkoak
irakurtzen, h dun erdarazkoak nahiago dituelarik.
|
|
|
Euskal Erkidegoko eta Nafarroako administrazioek beren errotulazio eta seinalizazioa, oro har, hizkuntza arautuan eskaintzen digute. Eta
|
euskaraz
irakurtzeko ohitura duten euskaldunen %100ek forma estandarra aparteko zailtasunik gabe ulertzen dute. Inork ezin gezurta ditzakeen egiak nonbait.
|
|
2002
|
|
|
Euskarazko liburuak urri izanik, azken hamabi urteetan matematika, zientzia, geografia eta historiazko hainbat bilduma argitara eman dute. Halaber, «Nanai» aldizkaria egiten dute haurrak
|
euskaraz
irakurtzen treba daitezen
|
|
|
(...) Konturatzen zarenean idazteko hautatu duzun hizkuntza horren eznahikotasunaz, benetan sentitzen da absurdoa, haserre pixka bat, beldur pixka bat eta' merezi al du' galdera sortzen da. (...)
|
Euskaraz
irakurtzen dugun gehienok ez gara irakurle arruntak. Hau da, oheratzean irakurtzen duen jendea edo hamaka batean irakurtzen duen jendea falta zaigu.
|
|
|
Horrez gain, ikerketa beraren arabera, euskal internauten %17, 6ak liburuak kontsultatu eta irakurtzeko baliatzen du sarea. Halaber, azterketak euskaldunen %95ak irakurri ohi duela jakinarazi du, eta gazteen %54ak baliatzen duela
|
euskara
irakurtzeko hizkuntza gisa.
|
|
|
Era labur eta sinple batean esateko, herriko berriak
|
euskaraz
irakurtzeko aukera. Hemen ez dago euskarazko prentsa erosteko ohiturarik, eta «Otamotz»ek neurri batean behintzat hutsune hori bete du.
|
|
|
Txikitan ez baikeneukan gaitasunik dena gazteleraz ikasteko. Beti ateratzen genuen denbora
|
euskaraz
irakurtzeko, poesia eta bertsoak egin eta gure aldizkaritxoan argitaratzeko. 16 urte genituen, hura izan zen garairik onena.
|
|
|
J. GIMENEZ:
|
Euskaraz
irakurtzera hurbiltzeko arazoak dituztela euskal gazteek. Euskaraz irakurtzera edo irakurtzera oro har?
|
|
|
Euskaraz irakurtzera hurbiltzeko arazoak dituztela euskal gazteek?
|
Euskaraz
irakurtzera edo irakurtzera oro har. Arazoa zabalagoa da, ez da hizkuntza arazo soila, ezta gutxiagorik ere, badaude beste kontu batzuk, tamalez, sakonagoak.
|
|
|
Beraz, informazio iturriak guztiz zabalik dauzka eta konparatzeko aukera ere bai. Hori ez da gertatzen, esaterako,
|
euskaraz
irakurtzerik ez daukan jendearekin.
|
|
|
1977ko abenduan sortu zen ikastolen mundutik zetorren behar bati erantzun nahian.
|
Euskaraz
irakurtzeko erraza eta erakargarria izango zen zerbaiten premia zegoen. Hori dela eta marrazkilari talde batek ekimena martxan jarri eta Andu Lertxundi eta Julen Lizundia Ereineko zuzendariarekin bildu ziren.
|
|
|
Gaurtik begiratuta, euskal itzultzaileek funtsezko ekarria egin dute, zalantzarik gabe, hizkuntza literarioa sendotzeko eta aberasteko. Euskal irakurleen literatur horizontearen aberasgarri, gaur egun, Lermontov, Woolf, Joyce, Stevenson edo Carlo Levi
|
euskaraz
irakurtzea gomendagarria ez ezik, plazerra ere bada. Edozein modutan, nabarmentzekoa da euskarara itzulitako ondare unibertsal honek ez duela, oraingoz, Manu Lopezek aurkeztu berri duen doktorego tesitik kanpo15, euskal kritikaren arretarik merezi izan.
|
|
|
Ideologia eta iruditeria jeltzalearen eragina nabarmena izan zen garai hartako herri generoan, genero dramatikoan, argitaratzen ziren literatur testuen% 51 antzerki lanak baitziren. Zenbait autorek, hala nola M. Soroa edo T. Altzagak,
|
euskaraz
irakurtzeko maila oso apala zuten irakurleengana iristea lortu zuten.
|
|
|
Eskolan ikasi ez dalako, euskeraz liburuak irakurri ahal izatea, neketsua da gehienbat herri zehearentzat. Herri lauak
|
euskeraz
irakurten ez badau, berba egitean atzerantz bagoaz, irakurtean ez gara aurrerantz joango. Ez gabiz bapere txantxatan.
|
|
|
|
euskaraz
irakurri/ entzun dut (liburuak, ETB, irratia, Egunkaria)
|
|
|
Liburuaren alde bat deskribatuko zukeen izenburu horrek, orrialde kopuruari dagokionean zatirik handiena, idazle bakoitzari buruzko azalpenaren ondoren bere lanen euskarazko itzulpenak bildu baititugu. Idazlea ezagutzeko ezinbestekoa da haren idazlanak irakurtzea, eta bakoitzaren lan sorta bat hautatu dugu ikasleak edo irakurleak
|
euskaraz
irakur dezan.
|
|
|
Hemen isilikako bat esango dizuet. Nire lagunek
|
euskaraz
irakurtzen ez dutenez gero, zuei esan arren ez dute kontu honen berririk izango. Ni gaueko hiruretan edo lauretan iratzartzen naiz sarritan.
|
|
|
Eta nolatan orduan ez zen dena ilunpe eta hotzikara, orain ere, hizkuntza artatu eta zaindu nahi dugula eta, Buletin ofizialak
|
euskaraz
irakur ditzakegun honetan, eta Windows bera ere euskaraz erabil dezakegun garai honetan (egin ote du euskarak horiek baino aurrerapen nabarmenagorik?, azkarki aitzinatu gara, bistan denez, programa informatikoak itzuliaz) beldur naiz euskal gaietan gauzak ez diren denak xalo eta laño, bizitzaren tolesgabetasunaren eskutre. Beldur naiz euskara ez den Bartoloren iturri garbi hartako ardotxo txuria, baizik, batzuetan bederen, gure bidexketan zangopean zapaltzen dugun istil beltzaren antzera aspalditik geldirik dagoen ur uherra, Maritxuri bigarren ahapaldira iritsi aitzinetik halako higuin zerbait ez bada, bai kezka bederen, sorraraziko liokeen kalte eta gaitz iturriaren isuria.
|
|
|
Atzo ez bezala, fisikaz mintza daiteke edonor (ez gaitezen gehiegikerietan erori, fisikaz dakien edonor esan nahi baitut) Axularren hizkera erabiliz, Suárez presidente ohiak halako hartan, zu jaio gabe zinela, esan zuena gainetik beheiti gezurtatuz. Polizia bera ere, Ertzaintzakoa izan edo izan beste segurtasun zerbitzuren batekoa,
|
euskaraz
irakurtzeko gai da, edo hala ematen du bederen, norbait atxilotu eta berehala itzultzen dituztelako, ez dakit ongi ordea zein hizkuntzatatik zeintara, han eskuratutako dokumentuak.
|
|
|
Antzeko zerbait gertatzen da" baizik (eta)" edo" salbu (eta)" aurrean jartzea proposatzen dituelarik.
|
Euskaraz
irakurtzeko ohitura duen edonor konturatuko da berehala hor ez dagoela aparteko konturik. Aipatu horiek, eta bere zerrendan sartu liratekeen baina aipatu gabe uzten dituen beste zenbait ere:
|
|
2003
|
|
|
30 urteren ostean, eta ehunka milaka ikastolakume hezi eta gero, porrota izan al da ikastola/ eskola/ uniarena? Irakasle, funtzionario edo kazetari izan ezean, inork ez du
|
euskaraz
irakurtzen, ala. Inguruan bertan ez al dugu ikusten euskaraz ikasitako helduak ere nahasturik daudela etengabeko arau aldaketekin?
|
|
|
Gizarteak bere haserrea agertu zuen itxieraren aurrean. Baina baita
|
euskaraz
irakurtzeko nahi bat dagoela ere. Euskarazko produktuek dituzten mugaz hitz egiten da beti.
|
|
|
Eibar ingurukoek erabiltzen duten euskaran eman zituen ezagutzera Juan San Martinek kontakizun guztiak., euskaraz hain gutxi irakurtzen zen garai hartan inguru horietako euskaldunak
|
euskaraz
irakurtzen ohitzeko erarik hoberena zelakoan. Baina ez zuen hori arrazoi bakarra:
|
|
|
Gero, bere kontura eta bere bidetik dabil, egunero zerbait egiten dauala: batez be, Ebanjelioak
|
euskeraz
irakurri, Kerexetaren itzulpenean. Bere berbaldietan euskerazko esaldi labur batzuk sartzen dituanean, gehienetan neuk euskeratzen deutsadaz.
|
|
|
Hamaika urtekoa nintzan Seminariora joan nintzanean, eta ordurako Kristinau Ikasbideko hiru mailak buruz ikasita neukazan, bai euskeraz eta bai erderaz, berba guztiak ondo ulertzen ez banituan be. Hainbeste urtetan, horixe izan zan nik
|
euskeraz
irakurritako lehenengo liburua, hiru mailatako Kristinau Ikasbidea. Lehenengoa ta bakarra.
|
|
|
Lehenengo urteetan gramatika gitxi emoten genduan (neure gogokoa izan ez arren, besterik ezean Nikolas Cortés Manterolarena be zerbait erabili nebala gogoan dot...).
|
Euskeraz
irakurri, euskeraz idatzi, idatzitakoa aztertu ta zuzendu: horra hor gure orduko ikasbide urria...
|
|
|
horra hor gure orduko ikasbide urria... Egia esan, erderea ondo menperatuta euki arren,
|
euskerea
irakurteko eta, batez be, idazteko motel eta trakets aurkitzen zituezan ikasleok euren buruak, eta laster konturatu nintzan hori ez zala adinik egokiena euskera ikasten hasteko. Ganera, nik neuk be ez nituan gauzak garbiegi ikusten, liburu egokien laguntzarik be ez genduan, eta euskereari astero emoten geuntsan denporea laburregia zan, ezer ganoraz ikasiko bagenduan.
|
|
|
Liburuan bertan honetara deskribatzen deusku lehenengo eskoletako metodologia: "
|
Euskeraz
irakurri, euskeraz idatzi, idatzitakoa aztertu ta zuzendu: horra hor gure orduko ikasbide urria".
|
|
|
Baziran, bai, Zamarriparen liburuotan berba eta esaera ezezagunak be. Aldi haretan ez nekian nik euskerazko gramatikarik, ez neukan euskal hiztegirik; baina, ezetariko laguntza barik be, Txorierri eta Mungialdeko euskera hori nahikoa argia egiten jatan, eta holan
|
euskera
irakurteko neukan bildurra kanpora jaurti neban.
|
|
|
Eta zeu baino ez zinan, Gasteizko ikasleen artean,
|
euskera
irakurten ebana?
|
|
|
1976ko udaberri amaieran Leioako Zientzia Fakultateko ikasleen eta irakasleen euskararen ezagutza neurtzeko inkesta interesgarri bat plazaratu zen. Horren arabera ikasleen %4, 88k zekien
|
euskaraz
irakurtzen eta idazten eta beste %5, 66k zekien euskaraz mintzatzen; %13, 72k aitortzen zuen euskara apur bat bazekiela eta %17 ari zen euskara ikasten. Irakasleen artean, %6, 4 baino ez zen euskaraz zekiena eta %5, 5ek erdizka egiten zuen, %9 ikasten ari zen eta %88k ez zekien.
|
|
|
Unibertsitatearen esparruan, aurrerago ikusiko dugunez, Euskal Unibertsitatearen aldarrikapenak bat egiten zuen, kasu gehienetan, euskarari eman beharreko bultzadarekin. Horren adibide ditugu
|
euskaraz
irakurritako lehen tesina eta tesiak: Angel Goenaga jesulagunak Madrilen irakurri zuen tesia euskaraz 1966an, nahiz eta gero gaztelaniaz argitaratu15; Sabin Barruetabeña pasiotarrak euskarazko tesina irakurri zuen Gasteizko Teologia Fakultatean (1973an); Jazinto Iturbe kimikariak te sina (1974an) Bilboko Unibertsitatean eta Rikardo Arrue sendagileak tesia, unibertsitate horretako Medikuntza Fakultatean (1976ko urtarrilaren 12an16).
|
|
|
Haurrak
|
euskaraz
irakurri ez ezik, liburuitegia erabil dezaten ere sustatzeko asmoz,' Gabonetan ere, euskaraz irakurriz gozatu' lelopean Barrikako Udal Liburutegiak antolatu duen kanpainiaren barruan dago egitasmoa. Bertan aurkitu ditzaketen libururik interesgarrienak eta erakargarrienak aurkeztuko dizkiete haur zein gazteei.
|
|
|
Haurrak euskaraz irakurri ez ezik, liburuitegia erabil dezaten ere sustatzeko asmoz,' Gabonetan ere,
|
euskaraz
irakurriz gozatu' lelopean Barrikako Udal Liburutegiak antolatu duen kanpainiaren barruan dago egitasmoa. Bertan aurkitu ditzaketen libururik interesgarrienak eta erakargarrienak aurkeztuko dizkiete haur zein gazteei.
|
|
|
Latza da eguneko berriak
|
euskaraz
irakurri gura izatea, kioskoan dauden orri inprimatuen ehuneko bat edo bi baino ez denean euskaraz aurkitzen. Horrela, euskaldunak ezin du bere burua ispilu publikoan ikusi.
|
|
|
Oso berri garrantzitsua da hau, eta sona handiagoa izan behar zuen (mesfidantza gutxiago ere bai, seguruenik), lehenengo urratsa baita denon inbidia den katalan ereduaren bidean, hau da, euskara bizi tresna izan ez duten gizarte sektoreek ere euskal produktuak kontsumitzera erakartzeko, gizarte oso bat (ideologia edozein izanda ere) herri honetako hizkuntza ere erabiliz bizitzeko. Balio beza
|
euskaraz
irakurtzeko aukera zabalagoa izan dezagun, eta, gainera, orain arte kontu ideologikoengatik edo euskaraz irakurtzen ez zuten hainbat eta hainbat sektorek ere zer irakurri izateko. Bidean erakutsiko du asmo horretarako izango duen balioa.
|
|
|
Oso berri garrantzitsua da hau, eta sona handiagoa izan behar zuen (mesfidantza gutxiago ere bai, seguruenik), lehenengo urratsa baita denon inbidia den katalan ereduaren bidean, hau da, euskara bizi tresna izan ez duten gizarte sektoreek ere euskal produktuak kontsumitzera erakartzeko, gizarte oso bat (ideologia edozein izanda ere) herri honetako hizkuntza ere erabiliz bizitzeko. Balio beza euskaraz irakurtzeko aukera zabalagoa izan dezagun, eta, gainera, orain arte kontu ideologikoengatik edo
|
euskaraz
irakurtzen ez zuten hainbat eta hainbat sektorek ere zer irakurri izateko. Bidean erakutsiko du asmo horretarako izango duen balioa.
|
|
|
Gure gazteenek J.K. Rowling edo Tolkien-en liburuak
|
euskaraz
irakurtzen dituzte eta ez dute itzulpenak direlako sentsaziorik. Irakurle hauek normaltasunez kontsumituko dute munduko literatura euskaraz.
|
|
2004
|
|
|
www.opusdei.com helbidera sartuz gero, Opus Deiren web gune ofiziala bisitatuko duzue. Erakundetik heldu zaigun informazioaren arabera ordea, euskarazko web gunea ere badute. www.euskara.opusdei.org helbidean San Josemariaren lan batzuk
|
euskaraz
irakur daitezke, adibidez. Bestalde, Opus Deiri buruzko zalantzak argitzeko eta otoitza euskaraz egiteko gonbitea luzatzen digute.
|
|
|
Gainerakoa eremu latz. Garai hartan, Txomin Agirreren Garoaren ostean
|
euskaraz
irakurri nuen hurrengo nobelak Elsa Scheleen izena zuen.
|
|
|
Gauza bat da euskaraz gai izatea, jakitea, eta beste bat erabiltzea. Gauza bat da
|
euskaraz
irakurtzen jakitea eta beste bat irakurtzea, euskarazko liburuak edo egunkariak erosi eta irakurtzea. Euskaraz hitz egiteko beste euskaldun bat behar duzu, talde euskaldun bat tokatu behar zaizu, eta hori zaila izan ohi da zenbait hizkuntza eremutan, baina irakurtzeko aski da egunkaria edo aldizkaria erostea; ez duzu beste inoren beharrik?. 648
|
|
|
Pasarte mamitsu horretan euskara jakitetik euskaldun izatera dagoen aldea markatu ditu Agirrek.
|
Euskaraz
irakurtzea banakoari dagokion ariketatzat definitu du, mintza jardunerako taldearen beharra azpimarratuz. Izan, halaxe direla dirudi, solasaldiaren partaideak bat baino gehiago izaten direlako, eta irakurtzea berriz bakarka egiteko lana.
|
|
|
Oso gutxi. Kezkak izan behar du zergatik ez dagoen jende gehiago
|
euskaraz
irakurtzeko prest??. 649
|
|
|
Ezinaren aldarriak. Halere, ezinbestean egin beharreko betekizuna genuke idatziaren munduan bizi garen neurrian
|
euskaraz
irakurtzea. Euskaldun egiten gaituena ezin delako izan soil soilik ahozkotasuna bere bakardade gorrian.
|
|
|
Goibeko kultura elkarteko bileran egon zirenei urtean zehar egindako ekintzak azaldu zizkieten Goibekoko talde eragilekoek. Berba egin zuten gaien artean ziren urtero banatzen den egutegia,
|
euskaraz
irakurtzeko egindako kanpaina, Nafarroa oinezeko materiala nola saldu zuten, loteria kontuak, bazkideen alta eta bajak... Goiena komunikazio zerbitzuetako partaidetza ere aipatu zen.
|
|
|
Badakit lehen
|
euskaraz
irakurtzen ez zuenak orain Hitza irakurtzen duela eta zentzu horretan jende askoren irakurketa ohiturak aldatu dituela badakit.
|
|
|
Jendeak
|
euskaraz
irakurtzeko elementu berri bat da Hitza
|
|
|
Hitza irakurtzea jendearentzat ohitura bat da. Jendeari, dudadik gabe, zerbait aportatzen dio,
|
euskaraz
irakurtzeko elementu berri bat baita.
|
|
|
Frantsesa jakin gabe, esate baterako, frantsesezko testu bat irakurtzea bezala izango litzateke.
|
Euskaraz
irakurtzen dugun bezala irakurriko genuke, intuizio fonologikoaren arabera, baina ez litzateke zuzena eta ulergarria izango.
|
|
2005
|
|
|
Idatzi ere, frantsesez idazten du. Bereak dira
|
euskaraz
irakur daitezkeen Koaderno handia (1986) eta Atzo (1995) eleberriak ere. Eskarne Mujika Gallastegik itzuli duen Berdin dio liburuan, berriz, hogeita bost kontakizun labur eskaintzen dizkigu, bere ohizko estilo xume eta eraginkorrean.
|
|
|
Nik euskara kiskun kaskun ikasia nuen etxean, eskolan ez genuen euskaraz deus ikasteko aukerarik izan eta, beraz, euskara ez nuen nik biziki ongi landua unibertsitate garaian pixka bat, euskal literatura ikasi bainuen Aurelia Arkotxarekin. Orduan, etxera itzuli eta nire euskara sakontzeko Maiatz aldizkariari buruzko ikerketa lan bat egitea erabaki nuen; biziki eraginkorra izan zen lan hura niretzat,
|
euskara
irakurri eta lantzeko aukera eman baitzidan. Bada, handik denboraldi batera ikusi nuen Mattin liburu dendan Gazteluma lehiaketarako iragarkia:
|
|
|
Euklidesen Elementuak liburu klasikoa
|
euskaraz
irakur daiteke Elhuyar Fundazioak argitaratu eta Patxi Angulok itzuli duen bertsioari esker. Euklidesek duela 22 mende inguru idatzi zuen liburua eta orduz geroztik zientzia liburuen artean gehien argitaratutakoa eta itzulitakoa izan da.
|
|
|
Honetan uste genezake gazteentzako literatura baten aurrean gaudela, ez dugu erabat uste, baina. Esan bezala, literatura honen erabiltzaileetako asko Labayruko bertako alfabetatze nahiz Hizkuntza Eskoletako ikastaroetako ikasleak izan dira, gazteak zein helduak adinari dagokionez, baina, bai ordea, esan genezake badirela ikasle horiek
|
euskaraz
irakurri dituzten lehenengo liburuak. Beharbada horiek ez dira liburuok izan dituzten irakurle bakarrak, baina horiek bai osatzen dute multzorik handiena.
|
|
|
• Eskola zirkuituari oso atxikiak,"
|
euskaraz
irakurtzen hasten direnentzat".
|
|
|
Narrazioek badute helburu pedagogikoa, irakurleak
|
euskaraz
irakurtzen nahi ditu Zaratek. Horregatik narrazioak linealak dira, kronologia linealekoak, flash back gutxirekin.
|
|
|
" Gure literaturak oraindik funtziorik baldin badu, behialako Ibar gazteak esan zuen bezala, kanpokoak liluratzeko eta barrukook engainatzeko liburu estatistikez landa, hori gure jendeagan, obraren mami azalean interesagatik,
|
euskaraz
irakurtzeko ohitura bultzatu eta zaletasuna sendotzea da, ikusgailuen garaion berez ere aski zeregin zaila dena. Alferrik ditugu estilozko abangoardismo guztiak helburu horretatik urruntzen gaituztenean, literatur korronte berrienetan erabat murgildurik badaude ere, hori zoritxarrez, oraino gure mundua ez baita.
|
|
|
5 Bergua rentzat gutxi gora 2.500 urte dituen iberiera egungo
|
euskararen bitartez
irakur daitekeela argi dago:
|
|
|
Bukatzeko, nahiko historiografia sendoa duen euskara berdin iberiera ekuazioa aipatu beharra dago, hain zuzen ere, harreman hori aztertzea lan honen muina baita. Bien arteko lotura ezartzen saiatu zen lehenengoetarikoa Poza (1587) izan zen, tubalismo teoriaren, edo hobe esanda ideologia politikoaren babespean. beranduago Humboldt-en (1821) proposamen aurrezientifikoekin euskoiberismo delako teoria erabilita iberiera
|
euskararen bitartez
irakurtzen eta ulertzen saiatu ziren.
|
|
|
Labartzako aldapaburuan, Surf Eskola txabola itsusiaren ondoan, San Telmo Hondartza hitzen azpian, izkribu bana jarrita zegoen zutoin batean.
|
Euskaraz
irakur zitekeen alde batekoa, eta erdaraz bestekoa.
|
|
|
Xabiertxo: umiei
|
euskaraz
irakurtzen erakusteko idaztia. LOPEZ MENDIZABAL, Isaac.
|
|
2006
|
|
|
Miren Arratibel eta Aintzane Atelari zor zaie Meetok argitaletxeak kaleratu duen Groucho eta ni
|
euskaraz
irakurri ahal izatea. Harkaitz Canoren hitzaurrea duen umorez betetako liburu honen mamia, Julius Henry Marx (1890, New York 1977, Hollywood), era guztietako eszenatokietan Groucho Marx bezala ezagutua izan zen gizonak bere buruari buruz paperean idatzita utzi nahi izan zituen zertzeladak dira.
|
|
|
Hala ere, hizkuntza gehiago dakizkite eta agian anormaltasun horretan sartu gara: euskara jakinagatik,
|
euskaraz
irakurtzeko joerarik ez duen jendea da.
|
|
|
J. Gimenez. Euskal produktua, bere ezpaleko produktuekin lehiatzeaz gain, beste batzuekin ere lehiatzen da,
|
euskaraz
irakurtzen duenak gutxienez beste hizkuntza batean ere irakurtzen badakielako. Guk gure erosleari eskatzen dioguna da Planeta argitaletxeak bere erosleari eskatzen dionaren gainean %20 gehiago.
|
|
|
Bai, badakit zuk aipatzen dizkidazunekin ez naizela horren entusiasmatuta egoten, baina uler ezazu, behin baino gehiagotan aipatu dizut: ez nago
|
euskaraz
irakurtzen horren ohituta eta, gainera, liburu horiek... ez dakit, ez dute zerikusirik tailerrean aztertzen dituztenekin. Irakurri zenuke El corazón es un cazador solitario, Nekane.
|
|
2007
|
|
|
Manu Agirrek, Bilbon bizi den ataundarrak, 2005eko abenduan, sei egun egin zituen gose greban itsuek
|
euskaraz
irakurtzeko duten eskubidea aldarrikatzeko. Jaurlaritzaren eta ONCEren arteko akordioaz ezkor ageri da, horre ez baititu itsuen gabezien oinarrizko beharrak asetzen.
|
|
|
Congostok dio euskarazko liburuen eskaera badagoela, baina txikia: «ONCEn,
|
euskaraz
irakurri nahi dutenen irakurle kopurua murritza da. Beharbada eskaintza handitzen bada eskaria ere handituko da.
|
|
|
Joan Mari Torrealdaik Noticias de Gipuzkoan: «Euskal literatura hobetu egin da(...) Akatsen bat aurkitzekotan, literatura funtzionalago bat ere genukeela esango nuke nik, prestigio gehiago eta guzti(...) Gure herriko analfabetismo funtzionala ezagututa (hau da,
|
euskaraz
irakurtzen jakin bai baina praktikatzen ez duena) eleberri eta irakurgai irakurterraz gehixeago estimatuko nituzke».
|
|
|
A. LOPEZ DE ABERASTURI. Ni askoz positiboagoa izango naiz. Duela hamar urte ezinezkoa zen Interneten egunkaria
|
euskaraz
irakurtzea edo irratia euskaraz entzutea, ezta orain Eitb24 ek edo Sustatuk eskaintzen dituzten bezalako albisteak euskaraz irakurtzea ere. Gaur egun aldiz, hori guztia posible da.
|
|
|
A. LOPEZ DE ABERASTURI. Ni askoz positiboagoa izango naiz. Duela hamar urte ezinezkoa zen Interneten egunkaria euskaraz irakurtzea edo irratia euskaraz entzutea, ezta orain Eitb24 ek edo Sustatuk eskaintzen dituzten bezalako albisteak
|
euskaraz
irakurtzea ere. Gaur egun aldiz, hori guztia posible da.
|
|
|
Richard Leakey ren Gizateriaren eraketa, oso interesgarria. Eta hau, zientzi alorreko obra famatu asko bezala,
|
euskaraz
irakur daiteke gaur. Gaiak, sailean (21 zb.), Alfontso Martinez Lizarduikoaren argitaletxearen ahalegin nekagaitzari esker.
|
|
|
herritarrak
|
euskaraz
irakurtzera ohitzeko eta euskarari bultzada
|
|
2008
|
|
|
Badirudi pribilegioa dela braillez irakurri ahal izatea, baina eskubidea behar luke. Eta berdin zait itsuak gutxi bagara, berdin zait
|
euskaraz
irakurri nahi dugun itsuak are gutxiago bagara. Nik ere irakurri nahi ditut Arestiren liburu guztiak, Koldo Mitxelenarenak, Lizardirenak, Lauaxetaren bertsoak… Denak.
|
|
|
Gaztelaniaz" decrecimiento" aipatzen dute, ingelesez" downsizing". Gure artera ideia oso aspaldi ez dela iritsi zen, eta
|
euskaraz
irakurri ditugu" gutxiagotzea" eta" txikiagotzea". Bada beste hitz bat oso egokia litzatekeena:
|
|
|
" Posible da euskal literaturan Atxaga bat baino gehiago egotea?". Mari Jose Olaziregik, azkenik, euskal literaturaren ajeak aipatu ditu; hizkuntzaren transmisioan dagoen defizita, irakurzaletasun maila baxua,
|
euskaraz
irakurtzeko zailtasunak... " Atxaga da horretatik guztitik salbatzen den bakarra".
|
|
|
Hori da, esaterako, Nora aldizkariarekin egin dugun ahalegina. Hitza rekin hala gertatu da; prentsa orokorra astunegia zaion jendeari beste egunoroko bat eskaini diogu, eta Hitzaren bidez baita Hernaniko Kronikaren bidez ere milaka lagun jarri dira egunero
|
euskaraz
irakurtzen.
|
|
|
Luzaroan argitaratu eta irakurle kopuru nabarmena bildu zutenak Euzkel Egutegiya() eta Euzkel egutegi txikiya(?) izan ziren; mamiz berdinak," Parrez
|
euskeraz
irakurri errez" leloari estuki jarraitzen zioten, batak horma egutegi gisa, besteak sakelako egutegiaren eredua finkatuz. Egutegia bultzatu zuten euskaltzaleen asmoa, euskarazko irakurketa atsegina, gustagarria eta erraza egitea zen; baita herritarren formazio kulturala eta heziketa moral eta erlijiosoa bultzatzea ere.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren HPS ren ikerketan irakur daiteke gaur egun EAEn 16 urtetik gorakoen artean 613.000 lagunek
|
euskaraz
irakurtzeko gaitasuna dutela (HPS 19), baina benetan hori al da prentsa idatziaren publiko potentziala?
|
|
|
EAEn 16 urtetik gorakoen artean 613.000 lagunek
|
euskaraz
irakurtzeko gaitasuna dutela (HPS 19), baina benetan hori al da prentsa idatziaren publiko potentziala?
|
|
|
1 Hizkuntzaren kausari dagokionez, inkestatutakoen %30ak erantzun du
|
euskaraz
irakurtzeko zailtasunak dituela eta %10ak, aldiz, gaztelaniazko albisteak hobeto ulertzen dituela. Bi arrazoi horiek lotura estua dute hizkuntzarekin.
|