|
2001
|
|
|
...%75ek 30 urte baino gutxiago dituzte, euskaldunen presentzia oso txikia den herrietan jaio eta bizidira, ia hiru laurdenak bi gurasoak edo bietako bat Euskal Herrian jaioakditu, unibertsitarioak dira ia erdiak, laurdena langabezian dago, %20 ikasleak dira eta beste %21 langileak, gehiengo handi batek gurasoak erdaldunak ditu, beren lehen hizkuntza gaztelania izan da %85ean, %90 bainogehiagok ez du
|
euskararik
ikasi eskolan, eta batez beste zazpigarren urratsadute.
|
|
2004
|
|
|
hizkuntzak, musika, pintura, literatura... kultura akademia bat da.
|
Euskara
ikasteko eskolak antolatu zituzten eta inor hasiko zenik uste ez banuen ere, 15 lagunek eman zuten izena. Harrituta geratu nintzen.
|
|
|
" Eskualdean herri txiki asko daude, oso sakabanatuta. Udal bakoitzean euskara irakastea oso zaila zela ohartuta »maila guztietako jendea dagoelako baina bakoitzetik oso gutxi», euskaltegi bateratu bat aurrera ateratzeko zerrenda irekiak antolatzea proposatu genuen, eskualde osoko udaletako herritarrak bildu eta hartara
|
euskara
ikasteko eskola bat antolatzeko». Eta lortu ere, lortu zuen.
|
|
2007
|
|
|
Hizkuntza ikasi eta bizia eman beharraz hasi ziren kezkatzen alegia, hizkuntza ordura arte bezain ondo sumatu ez, edo ordura arte ez bezala arduratzen hasi, eta asko konbentzitu gainera.
|
Euskara
ikasteko eskolen sare antzeko zerbait antolatzen hasi zen. Handik urte batzuetara" euskaldun berri" terminoa agertu zen.
|
|
2010
|
|
|
Baina ikastolazerbait bazen, ikastolak zerbait ekarri bazuen, hori zen, noski, euskarazko eskola izatea. Euskaraz ikasteko eta
|
euskara
ikasteko eskola.
|
|
|
Lehendakariak jasotzen dituen eskolen inguruko azalpenak, edo jasotzen ez dituenei buruzkoak alegia.
|
Euskara
ikasteko eskoletatik piper asko egiten dituela onartu zuen barrezka horrela idatzi zuen kazetariak XL Semanal Vocento taldeko astekarian. Are gehiago, euskara ikasteko dituen zailtasunen berri emateko, Bilboko Ezkerraldean, bere bizilekuan, euskara inoiz ere ez dela erabili gaineratu zuen elkarrizketa horretan.
|
|
2011
|
|
|
Beti egon dira integratuta. Ama
|
euskara
ikasteko eskoletara joan da, aitak ez du astirik izan lanagatik, baina ulertzen du. Gu ere txikitatik euskal dantzetan, abesbatzarekin euskal kantu txapelketetan, Gabonetan eta Santa Agedan abestera atera izan gara; euskal giroan hezi gaituzte.
|
|
|
Publikoetan Bilbo, Donostia eta Iruñeko ikastetxeetan, berriz, euskara borondatezko irakasgaia zen eta irakaskuntza hori ematen zuten irakasleak ez ziren unibertsitateko irakasleak, orduka kobratzen zuten euskara irakasteko monitoreak baizik. Horrek guztiak eragin zuzen zuzena zuen
|
euskara
ikasteko eskolen gainean529.
|
|
|
Araban, Arabako Unibertsitate Ikastetxeko Medikuntza ikasketetan, Filosofia eta Letren Fakultatean, eta Perito Eskolan; Bizkaian, Industri Ingeniaritzako Goi Eskolan, Peritoen Eskolan, Meatze Eskolan eta Merkataritza Eskolan (Elkano). Kasu honetan ere, irakasle eskoletan gertatu bezala, unibertsitateak irakasle bakar batzuk kontratatzen zituen
|
euskara
ikasteko eskolak koordinatzeko, eta beste hainbat monitoreren laguntzaz ematen ziren eskolak.
|
|
|
Kabinetearen arduraduna urte luzeetan Xabier Kintana izan zen, irakasle eskolan 70eko hamarkadaren bigarren erdialdean ibilitakoa, hasieran
|
euskara
ikasteko eskolen irakasle koordinatzaile gisa, eta gerora Euskal Filologia espezialitateko irakasle gisa, harik eta 1980 urtean Institutuko lehen euskara katedra lortu zuen arte. Orduan Bilboko Gabriel Aresti Institutura joan zen, baina hurrengo urtean bueltatu zen unibertsitatera, Leioan Kabinete sortu berrian lan egiteko.
|
|
|
Ez da harritzekoa ikasle elkarte horren sorrera goiztiarra. Izan ere, 1978/ 79 ikasturtean Kazetaritzako ikasle guztiak
|
euskara
ikasteko eskoletan matrikulatu eta 1981/ 82 ikasturtean euskarazko lehen irakasgaiak eman baitziren (Amezaga, 2002: 221).
|
|
|
Antolaketaren aldetik seguru aski EKMk antolatutako
|
euskara
ikasteko eskolak hala holakoak ziren. Zehatz aldizkarian behintzat «ikasle bat» izeneko egileak honakoa zioen:
|
|
|
Z EKTk 1974/ 75 ikasturtetik
|
euskara
ikasteko eskolak antolatu zituen, ez ziren ofizialak eta eskola orduetatik kanpo eskaintzen ziren. 1975/ 76an euskararen irakaskuntza erabat finkatu zen, euskalduntzeko maila desberdinak bereizi ziren eta alfabetatzea ere bazegoen.
|
|
|
Eskola orduetatik kanpoko
|
euskara
ikasteko eskolak finantzazio gabe gelditu arren, ez ziren bertan behera gelditu ikasleen eskaria handia zelako. Hala, Z EKTk, errektoregoaren diru-laguntzarik gabe, 1979/ 80an euskara ikastaroak antolatu zituen, baina ikasleek ordaindu behar izan zituzten (500 pezeta hilero).
|
|
|
Eskola ez zen Bilboko Unibertsitatean integratu 1972 urtera arte287 Eskolaren eskaintza gaztelaniaz zen Franco hil arte. Urte horretan, Bilboko Unibertsitatearen errektoreak Bilboko Irakasle Eskolan
|
euskara
ikasteko eskolak abiatzeko proposamena egin zion Euskaltzaindiari. Euskaltzaindiak Irakasle Eskolan euskara ikasteko klaseen arduradun Patxi Uribarren izendatu zuen.
|
|
|
Horrela abiatu ziren, Bilboko eta Donostiako Irakasle Eskoletan euskara ikasteko klaseak. Lehen urteetan
|
euskara
ikasteko eskolak ez ziren ikasketa ofizialen parte, eta ordutegi txarrenetan ematen ziren, baina urte gutxiren buruan egoera hobetu zen. Bilboko Irakasle Eskolan, esate baterako, honakoa gertatu zen:
|
|
|
Lehen ikasturte horren balantzea ez zen batere ona izan. Uribarren eta Letamendiak horixe jakinarazi zioten Euskaltzaindiari292 Ondoren, 1978/ 79 ikasturtean,
|
euskara
ikasteko eskolak ez ofizialak izaten jarraitu arren, Bilboko Irakasle Eskolan, baita beste zentro eta fakultateetan ere, ohiko ordutegien barruan txertatu ziren293 Bestalde, ikasturte horretan Euskal Filologia espezialitatea abian jarri zen (eta horiek euskarazko lehen ikasketa ofizialak izan ziren aipatutako Irakasle Eskolan).
|
|
|
64). Aldi berean,
|
euskara
ikasteko eskolak ematen ziren (Euskal Filologia egiten ez zutenentzat). Unibertsitateak irakasle euskaldunak kontratatzeko deialdia atera zuen.
|
|
|
Euskal Kultur Taldea (EKT). Beraiek antolatu zituzten eskola orduetatik kanpoko
|
euskara
ikasteko eskolak, euskararen aldeko jaialdiak eta abar. EKT horrek laster izen propio bat hartu zuen, Elhuyar Taldea.
|
|
|
Unibertsitate publikoan, hau da, Bilboko Unibertsitatean, lerro nagusitan esan daiteke 70eko hamarkadaren lehen erdialdean fakultate eta eskola batzuetan
|
euskara
ikasteko eskolak bazirela, baina eskola orduetatik kanpo eta modu ez ofizial batean, eta gehienetan zentroko euskal kultur elkarteek antolatzen zituen. 1976 urtetik aurrera, zentroetako kultur elkarteek legezko izaera hartzean, hau da, elkarte kultural gisa legezko izaera hartzean, beraiek antolatutako jarduerak, euskara eskolak barne, unibertsitatearen (diru) laguntza jaso zuten.
|
|
|
1973/ 74 ikasturtean antolatu zen Zientzia Fakultateko Euskal Kultur Taldea (aurrerantzean, Z EKT). Talde horrek kultur jarduerak eta
|
euskara
ikasteko eskolak antolatu zituen.
|
|
|
Medikuntza Fakultateko euskarazko eskaintza bakarra
|
euskara
ikasteko eskolak ziren. Gure datuen arabera 1978/ 79 ikasturtean 30 bat irakasle aritu ziren eskola horietan euskara irakasten Medikuntza zein Erizaintzako ikasleei.
|
|
|
Barandiaran 1964an hasi zen Etnografiako eskolak (gaztelaniaz) ematen35eta hurrengo ikasturtean, unibertsitateak Ana Mª Etxaide, Ignacio Mª Etxaide euskaltzainburuaren alaba, irakasle laguntzaile gisa hartu zuen, katedraren baitan euskara irakasteko klaseak emateko. Ana Maria Etxaideren arabera, katedra bera, baita haren baitan ematen ziren
|
euskara
ikasteko eskolak ere, ez zeuden unibertsitateko ikasketa planen baitan, ezinezkoa baitzen, eta beraz ez ziren ofizialak (Etxaide, 2006: 14).
|
|
2012
|
|
|
Abeltzaintzari esker aberastea lortu zuen, ordea, 1837an Nafarroa Behereko Donaixti herritik joandako Pierre Lurok, ondorengoei 375.000ha, 300.000 ardi eta 150.000 behi utzita. Gaur egun, Argentinako 40 milioi biztanleetatik %10ek du euskal jatorria, 15.000 euskal deitura zerrenda daitezke, 15.000 pertsona dabiltza euskal diasporaz arduratzen diren 85 elkartetan eta 500 aritzen dira
|
euskara
ikasteko eskolak ematen. Euskal Herriaren eta Argentinaren arteko harremanak sendotzeko sorturiko egitura ugari daude, Iparraldeko Euskal Argentina, adibidez.
|
|
2013
|
|
|
Fagor Ederlan enpresan euskara plana martxan jarri zuten iaz. Ordutik, langileek
|
euskara
ikasteko eskolak antolatu dituzte. Naiara Mondragon Fagorreko euskara koordinatzaileak dioenez, langileak euskaltzaleak dira, eta prest daude eskoletara joateko.
|
|
2015
|
|
|
euskara zaila da, baserriko eta iraganeko hizkuntza. Horietarik, %16ak baizik ez du
|
euskara
ikasten eskola elebidunetan edo ikastoletan. Gainera, Iparraldean, familiako hizkuntza transmisioa ez da egiten, bi gurasoak euskaldunak direlarik ere:
|
|
2016
|
|
|
Aian bertan ez dago euskaltegirik, baina eskaerarik bada Urola Kostako AEK k antolatzen ditu
|
euskara
ikasteko eskolak helduentzat. 2014 ikasturtean 11 lagun ari ziren euskara ikasten, gehienak herritik kanpoko euskaltegietan.
|
|
|
Unibertsitate ikasketak egitera kanpotik etorritakoek ere izan zuten eragina prozesu horretan, dudarik gabe. Eta horren aurretik, noski, frankismoaren itzalpean
|
euskaraz
ikasteko eskolak sortzeko lanetan ibilitako haiek denek eta ondorengo urteetan euskaltegiek egindako lanak ere bai.
|
|
2018
|
|
|
Eta nire ondoren Miguel Angel dator, gazteena, arkitektoa. Senide zaharrenak, guztiak,
|
euskara
ikasteko eskoletan ibili ziren 1950eko hamarkadan; San Jose plazako Merkataritzako Eskolan ematen zituen klaseak Tirapu abizeneko gizon batek.
|
|
2019
|
|
|
J. M. Urrutia zuzendariak ere ezin zuen aurreikusitako ikerketa lanik burutu, hain zuzen, L. Michelenaren ohi ez bezalako gaitasunendako" ad hoc" diseinatutako postua zelako. Esan bezala, ikasturtean, 137 lagunek eman zuten izena
|
euskara
ikasteko eskoletan, Círculo Cultural Guipuzcoano ren eskolekiko eta" Escuela Municipal de Lengua y Declamación Vasca" rekiko nolabaiteko konkurrentzian. Ikerketa lanak eta ikasle kopuruak gaindituta, GPDko bibliotekan euskara eskolak ematera mugatu zen J. M. Urrutia.
|
|
|
Niri umiliagarria iruditzen zait politika hori. Euskara urratsak ematen ari da irakaskuntzan, baina BABn, herritarren %20k baino ez du
|
euskara
ikasten eskoletan. Areago, ikastoletan edo eskoletan euskara ikasten dute, baina eskoletatik kanpoko ekimen gehienak edo ia denak frantsesez dira.
|
|
2020
|
|
|
Bilboko Unibertsitatean, Zientzia Fakultatekoa izan zen lehenetariko talde bat, Z EKT izenekoa. 1973tik kultur jarduerak eta
|
euskara
ikasteko eskolak antolatzen zebilen, eta han ibili zen Laura Mintegi (Lizarra, Nafarroa, 1955). EHU sortu zenean, EKTkoek bertara eraman zituzten euren aldarrikapenak:
|
|
2022
|
|
|
Gerraurrean, beraz, ‘Universidad Vasca’ ren aldeko mugimenduak erakunde unibertsitarioa eskatzen zuen, baina ez euskarazko irakaskuntzarik. Bakanen batek erakunde berrian
|
euskara
ikasteko eskolak egon behar zirela aipatzen zuen. Testuinguru honetan, unibertsitateko eskolak euskaraz emateko proposamenik ausartena, ziurrenik, Aita Mikel Altzok egin zuen 1934an Argia n argitaratutako iritzi artikulu batean.
|
|
2023
|
|
|
Oso gustura sentitzen naiz ikasten, oso hizkuntza abegitsua da. Hona iritsi nintzenean, ikertzen hasi nintzen, eta jakin nuen Kolonbian, Bogotan badela
|
euskara
ikasteko eskola, han bizi diren euskaldunek beren hizkuntza mantendu nahi dute eta. Hemen bizita konturatu naiz, zuen hizkuntza munduan barrena nahi duzuen lekura daramazuela.
|