|
2001
|
|
|
Neurrihandi batean, oraindik erdaldun direnek eusten diote joera honi; 2) Bestalde, euskararen erabilera normaldua nahi dutenak eta, horregatik, erabilerarako plangintzak indartu nahi dituztenak. Arlo horretan kokatuko genituzke jadanik euskaldundirenak baina
|
euskara
erabiltzerik ez dutenak edo euskaraz ezin bizi daitezkeenak.Gabezia hori indar handiz sentitzen dutelako uler daiteke askotan entzuten den, euskara ez da galduko ez dakitenek ikasten ez dutelako, baizik dakitenek erabiltzen ez dutelako? (Artze) esaldia hain barneratuta egotea euskaldunen artean.
|
|
2005
|
|
|
Euskararekiko ikuspegi kontrajarri hauek badukete ondoriorik xurien eta gorrien kazeta elebidunetan. Zeren eta hasieran batzuek eta besteek euskara berdintsu erabiltzen bazuten ere (erran nahi baita guti, hautesle eta herrietako kontseiluetako frankok frantsesik ere ez zekitelarik bizkitartean), erlijioaren eusle izate horrek
|
euskara
erabiltzera ez ezik apaintzera zeramatzan apaizak. Hortaz, hiru apaiz idazle finkoren euskara on eta kalitatezkoari esker kazetan gure hizkuntza goiti joan zen, Eskualdun Onaren garaian() lehen aldiz nagusituz frantsesari; eta kazeta gorrietan, aldiz, beheiti.
|
|
2009
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak egindako azkena azterlanaren datuak aurreko estatistikekin erkatuz gero, konturatuko gara euskaldunen" birika" diren herrietan, alegia, oraintsu arte euskaldunen ehunekoa %80tik gorakoa zen horietan, euskararen ezagutzak puntu batzuk galdu dituela. Mezu ofizialek, ostera, erdal inguruetako euskaldun berrien gorakada saltzen dute etengabe,
|
euskara
erabiltzen ez badute ere.
|
|
2010
|
|
|
Bezperan mahai gainean izandako bi adibide eman zituen. Telefonicari kexa agertu zion bezero batek
|
euskara
erabili ez zuelako. Enpresak arrazoia eman zion bezeroari, eta baietz, konponduko zuela.
|
|
|
|
Euskara
erabiltzen ez dutenentzat euskarak balore nabarmen altuenak; gehienbat euskara erabiltzen dutenentzat gaztelaniak.
|
|
|
• Pertzepzio alde nabarmen samarrak daude euskararen erabilera %0 eta euskararen erabilera %75 %100 taldeen artean, zenbait hizkuntzen irudi atributu batzuei (inposatua, politizatua...) dagokienez.
|
Euskara
erabiltzen ez dutenentzat euskarak balore nabarmen altuenak; gehienbat euskara erabiltzen dutenentzat gaztelaniak. (4.3 atala, 58 or.).
|
|
|
Jatetxe edo tabernatan, adibidez?
|
Euskara
erabiltzea ez al da gero eta nekezagoa. Nola egin etorkinek euskararen alde jartzeko eta ekiteko eta ez alderantziz?
|
|
|
Beste arazo batek ere euskararekin du zerikusia eta hau bai dela denok kontuan hartzekoa. Eguneroko bizitzari buruzko gaiak
|
euskaraz
erabiltzea ez da horren zaila euskaldun zaharrontzat batez ere. Baina nola kontatu, jende gehienak ulertzeko moduan, kultura, zientziak, politika edo ekonomiarekin zerikusia duten gaiak?
|
|
|
Nafarroako gobernadoreak Instruccion Primaria (1901) agindua eman zuen, eskoletan
|
Euskara
erabil ez zedin:
|
|
2011
|
|
|
bat duten sasi abertzale aldizkariak gure etsaiak dira. Erdia baiño gehiago
|
euskeraz
erabiltzen ez duten aldizkariak, gure etsaiak dira, eta ez diegu laguntzarik emango, ez idatziz, ez zabalduz (Euskadi' tik at argitaratzen diranetan 33 %raño jeisten dugu euskeraren partea).
|
|
|
Ikastaroak prestatu beharra dago, gai batzuk
|
euskaraz
erabiltzeko ez bait dugu ohiturarik; pentsa dezagun, esate baterako, terminologiaz, fotosintesiaz, mugimendu uniformeki azeleratuaz edo aplikazio elkar bakunez mintzatzeko ez dela aski gaia bera menderatzea; hiztegi standard batzuez jabetu beharra ez da etzirako utz dezakegun eginkizunak, ahalik azkarren egitekoa baizik (1)/(...)
|
|
2012
|
|
|
" Askotan inpresioa daukat itxura hutsa dela, eta benetan zerbitzua euskaraz emateko konbentzimendurik eta baliabiderik eta plangintzarik ez dutela". Hau da, publizitate grafikoan, irratian, telebistan eta abar euskara zaintzeaz gain, hizkuntza plangintza integral bat eskatzen du, nahiz eta onartzen duen aurrerapausoa litzatekeela publizitatean
|
euskara
erabiltzen ez dutenak erabiltzen hastea.
|
|
|
(Euskararen kontrako aktitudea eduki dezakeen jende kopurua ez da gizartearen %12ra iristen). EAEn beren komunikazio ekintza eta piezetan
|
euskara
erabiltzen ez duten iturriak pertsuasioan eraginkorragoak izateko aukerak galtzen ari dira. Gaztelera baztertu gabe, komunikazioa euskaraz ere egitea da proposatzen dena kasu ia guztietan.
|
|
|
Ikerketaren hipotesi nagusia komunikazio korporatiboaren eta publizitatearen eremura ekarrita, zera galdetu diegu adituei: zure ustez, EAEn bere errotuluetan, papertegian, komunikazio korporatiboan, publizitatean, aurrez aurreko arretan eta abar
|
euskara
erabiltzen ez duten enpresak pertsuasioan eraginkorragoak izateko aukerak galtzen edo behintzat ez aprobetxatzen ari dira. Eta erantzuna baiezkoa izan da argi eta garbi elkarrizketatu guzti guztien aldetik.
|
|
|
Aldeak daude herri batzuetatik besteetara. Aztergai izan ditugun bi herritan
|
euskara
erabiltzeko ez dago zailtasunik bertako merkataritza esparruan. Merkatari denak euskaraz dakitenak dira.
|
|
|
euskalduna, zeinak zuzenean Bibliako uholde ondoan, Babelen, duen bere jatorrilehena. Euskara, euskal unibertsaltasun «unibertsalago» horren berme izango da, baina betiere unibertsaltasun hori aldarrikatzeko
|
euskara
erabiltzen ez den, saihestenden, heinean. Hots, euskal unibertsaltasun babeldarra unibertsaltasun hispaniarrarikontrajarriko zaio, partikulartasun etniko eta linguistiko baten aztarna erabiliz eta, era berean, partikulartasun horren aztarna desagerraraziz, hots, partikulartasunhori «denen partikulartasun unibertsal» bihurtuz?.
|
|
2013
|
|
|
Horrela, bada, guztion hizkuntza hautuak naturaltasunez errespetatu behar lirateke. Naturaltasunez onartu behar du gaztelaniaren hautua euskaldun euskaltzaleak, eta
|
euskararik
erabiltzen ez dutenek ere (herritarren% 70ek) naturaltasunez onartu behar dute euskaldunek euskaraz bizitzeko egiten duten hautua, eta ohartu lukete euskararen hautua egiazki baliatuko badute ezinbestez behar dituztela euskaldunak inguruan(" zein nekeza den euskaldun izatea"). Beste hitzetan esanda, bizikidetzarako baldintza da herritar elebidunez osaturiko gizartea, euskara ere gaztelania bezala sasoizko duen gizartea.
|
|
|
1) eskolatik edo familiatik kanpo egoera erdalduna nagusi delako; 2) Euskaraz ez baduzu espainiera bezain edo gehiago ezagutzen, ez da erabiliko, nekezagoa egiten delako(" ekonomilege psikologikoaren" arabera: ia automatikoki aukeratzen da errazena+ motzena+ pozgarriena+... dena); 3) eskoletan ikasi dena da batez ere" Euskara formala", baina ez" Euskara informala", hau izanik gehienetan erabilgarriagoa; 4) aisialdian
|
Euskaraz
erabiltzen ez dutenak, bestelako eremutan oraindik gutxiago erabiliko dute; 5) zenbait eremutan derrigorrez espainiera erabili beharra (osasungoan, administrazioan..., baita ere dendetan, tabernetan,...); 6) beharrez egiten direnak, ohiturak sortzen dituzte, nekezak gero aldatzeko direnak(" ekonomi legearen" arabera, berriz ere); 7) estresa ere dago zein hizkuntzatan hizketan hasi auker... "...
|
|
|
Euskaldunon kasuan, integritatea eta benetakoa izatea euskararekin daude lotuta. Euskaldunak garela esan, baina
|
euskara
erabiltzen ez badugu, esana eta izana ez dira bat etorriko. Gure why euskara da, euskarak egiten gaitu euskaldun, eta euskaldunok euskarari atxiki behar gatzaizkio, integritatez jardun nahi badugu.
|
|
2014
|
|
|
Euskaraz bizi diren edo ez esaterako orduan, zalantzak sortzen dira ikasleen hainbat erantzun ikustean. Alde batetik, badira ikastetxetik kanpo
|
euskararik
erabiltzen ez dutenak, %52, 38; eta, bestetik, badira erabiltzen dutela esaten dutenak ere, %42, 85 Puntu honetan zehaztasun txiki bat egin beharra dago erabiltzen dutenen erantzunak ikusita. Baiezkoa eman
|
|
2015
|
|
|
Erabateko adostasuna azaldu nahi nuke. Gaur egungo hizkuntza politikaren azterketak egiten direnean, nolabait ateratzen den ondorioa hizkuntza politika egokia egiten ari garelada, eta gero eta euskaldun gehiago garela, baina, euskaldunok zarete
|
euskara
erabiltzen ez duzuenok, eta pisu hori euskaldunongan erortzen da.
|
|
|
Euskarari zabaltzen zitzaion beste eremu garrantzitsu bat Vatikanoko Bigarren Kontzilioaren ondoko liturgia katolikoarena zen. Mezako latina herri hizkuntzak ordezkatzen hasi zirenean,
|
euskara
erabiltzeko ez ezik, euskara batua ezartzeko eskaerak ugaritu ziren elizbarrutietan, baina baita salaketa antifrankistak ere. Izan ere, Eliza Katolikoaren herri hizkuntzen aldeko apustua ezin da gainerako gizartedoktrinatik bereizi, hots, botere sozioekonomikotik aldentzeko kontzilio egitasmotik, espainiar hierarkiaren jarrera gorabehera29.
|
|
2016
|
|
|
Euskaraz jakiteak eta
|
euskara
erabiltzeak ez dute prestigio bera. Gaur egun, gizartearen pertzepzioetan, ongi ikusia eta baloratua dago euskaraz jakitea.
|
|
|
Erresistentzian zebiltzan militanteek euskara ikasi behar zuten ez bazekiten, berresuskaldundu behar ziren, eta ardurenik hura erabili, eta hizkuntza arrotzak soilik erabili behar zituzten
|
euskararik
erabiltzen ez zen tokietan proselitismoa egiteko.
|
|
|
«Hizkuntza gatazkaren aurrean beste jarrera batzuk sustatzea beharrezkoa da.
|
Euskara
erabiltzea ez dago zertan identitatearekin lotu; justizia soziala eta eskubide kontua ere badago hor. Horrela planteatuta, errazagoa izan daiteke atxikimenduak erakartzea».
|
|
2017
|
|
|
Urko Ikardo Enparan – Ikastoletako guraso erdaldunak eta euskararen jarraipena Lapurdiko kostaldean tokiko egitura publikoetan oinarri hartuta. hezkuntza sistema eta murgiltze eredua daude bereziki biziberritze prozesu horren erdigunean. eskolak bere gain hartu du familian eta bere ingurune hurbilean
|
euskara
erabiltzen ez duen populazio bati berau transmititzeko ardura. hiztunen galera geldiarazteko gizarte borondateak ekintza publikorako tresnak abian jartzea eta Euskararen Erakunde Publikoaren sorrera ekarri zituen (lacroix, 2014: 69). ordura arte, administrazioak eta kolektibitate publikoek ez zuten lan horretan parte hartzen (Coyos, 2008:
|
|
|
Haurrak eta ondoren gazteak dira euskaraz gehien egiten dutenak baina 35 urteren ostean arduratzekoa da oraindik guztiek hizkuntza gaitasuna bermatua ez edukitzea. Erraz botatzen zaie errua hauek
|
euskara
erabiltzen ez dutenean baina hainbat faktore daude erabilera urri hau gertatzeko. Ereduen hezkuntza sistemaren porrota pairatzen dugu, eskolatik ganoraz euskaldundu gabe ateratzen diren gazteak direlarik benetako kaltetuak.
|
|
2019
|
|
|
hitzak edo esamoldeak falta zaizkigu, edo ez dakigu euskaraz nola esaten diren erdaraz ohikoak zaizkigun adierazpideak. Eta behar ditugun baliabideak euskaraz aurkitzen ez ditugunean (ezagutzen ez ditugulako,
|
euskarazkoak
erabiltzen ez direlako edo erdarazkoak adierazkorragoak iruditzen zaizkigulako), hizkuntza hegemonikora jotzen dugu. Eta irakurleon artean altxa dezala eskua bere denbora guztian, yogurt de fresa?
|
|
2021
|
|
|
Hau kontuan hartuta, esan daiteke gazteak proaktibo izan daitezen estrategia ona dirudiela espedizioak. Honela,
|
euskara
erabiltzen ez dutenen kasuan, testuinguruaren eragina dela pentsa daiteke, hau ohikoa baita.
|
|
|
Ez al litzateke hobe izango, adibidez, elkarrekin erosoago sentitzen diren hizkuntzan jardun eta behar den kasuetan azpitituluak ipintzea, esaterako? Ez al genituzke horrela
|
euskara
erabiltzen ez duten gazteak gure hizkuntzarekiko gertuago sentiaraziko, haren erabilera bultzatuz eta normalizatuz?
|
|
|
Areago, itzultzea ez dela aski eta, bitartekaritzarik gabe, filosofia zuzenean euskaraz sortu behar dela aldarrikatzeak ez du, inola ere, gai honi buruzko eztabaida agortzen. Egia da ezinbestekoa dela filosofia euskaraz egitea, baina
|
euskara
erabiltzea ez da nahikoa izango, baldin eta âerabiltzeaz bateraâ hizkuntzaren baliabideei buruzko hausnarketa kritikorik egiten ez bada.
|
|
|
Edukiak euskaraz onartu arren, badira webguneetan
|
euskara
erabiltzen ez duten aldizkariak.
|
|
2022
|
|
|
Auzapezak erran die ezin zutela afixa elebidunik atera, udalaren izenean" Alesbes eremu ez euskaldunean izanez". Taldeak gogoratu du euskararen legearen arabera
|
euskara
erabiltzea ez dela baitezpadakoa, bainan ez dagoela horren egitea debekatzen duen araurik eta beraz euskarazko afixak ez duela legerik hausten.
|
|
|
Guztira, gazteen artean bost kontraste saio burutu dira: 3 kontraste saio egunerokotasunean euskaraz hitz egiten duten gazteekin, eta beste 2 beraien egunerokotasunean
|
euskara
erabiltzen ez dutenekin eta jatorri anitzekoak diren gazteekin. Kontraste saio bakoitzean 3 eta 6 lagun inguruk hartu dute parte.
|
|
|
Bigarren aldia, Eusko Jaurlaritzaren eskutik datorren instituzionalizazio publikoari lotua dago, eta euskara berreskuratzea lehenesten zuen hezkuntza eredu berriaren hedapena (Martinez de Luna, 2019). Hala ere, identifikatutako narratiben arabera, funtzionamendu eredu horrek ez lituzke espero ziren emaitzak sortzen (Agirrezabal 2015), eta, hirugarren aldi batek, estrategia hori berrasmatzea eskatzen du,
|
euskara
erabiltzen ez duten ahotsei erantzuteko (Espiau & Bengoetxea, 2019).
|
|
|
|
Euskara
erabiltzea ez da beharrezkoa Euskal Herrian; aldiz, gaztelania Euskal Herri penintsularrean, eta frantsesa, kontinentalean, bai. Espainiako erresumako 78ko Konstituzioak 3 artikuluan, eta Frantziako Errepublikako 1958ko Konstituzioak bigarrenean, hala jasotzen dute.
|
|
|
Hustasuna metafora gisa
|
euskaran
erabiltzen ez den baina erdaretan erabiltzen diren kasuak egongo direnez, egokia da alderaketa orokorra egitea. Garate (1998) bildumak euskal esaera zaharrek beste hizkuntzetan dituzten paraleloak jasotzen ditu; corpus gisa bilduma hau harturik, euskal esaeren% 0,7k huts terminoa dauka.
|
|
2023
|
|
|
Gaurko gazteen testuinguru soziolinguistikoan ere adibideak aurki ditzakegu: gaizki
|
euskara
erabiltzen ez bada (irakasleen eta beste helduen presioa, norberaren identitatearekiko disonantzia...) eta gaizki euskara erabiltzen bada (komunikazioaren eraginkortasun falta, hiztun" ez nahikotzat" hartua izateko arriskua...).
|
|
|
|
Euskara
erabiltzen ez dutela adierazi dutenen artean,% 40k Industrian egiten du lan eta% 27k Administrazio Publikoan.
|
|
|
Erakunde zentraletan hizkuntza propioak erabat gutxietsiak daude, erabilera ofizial gutxi batzuk aitortuak izan badira ere.9 Europako Batasuneko erakundeetan antzeko erregimena aplikatzen da: hots, euskara ez da Batasuneko hizkuntza ofiziala, eta, salbuespen zehatz batzuk kenduta,
|
euskara
erabiltzerik ez dago Batasuneko erakundeetan.10
|