|
2007
|
|
|
Horrek, jakina, zuzenean eragiten du hizkuntzaren erabileran: euskal elebidunek ia beti euskaraz hitz egiten dute etxean eta lagunartean; elebidun orekatuek, berriz,
|
euskaraz
erdaraz beste egiten dute eta, azkenik, erdal elebidunek erdara erabiltzen dute nagusiki.
|
|
|
Dentsitatea txikiagoa denean, euskararen erabilerak behera egiten du eta erdararenak gora: euskaldunen dentsitatea %20 denean,
|
euskaraz
erdaraz beste hitz egiten dute, bai etxean bai lagunartean; eta dentsitatea %20tik beherakoa denean, erdaraz gehiago egiten dute euskaraz baino.
|
|
2008
|
|
|
Eta erabilerari dagokionez, Eustateko datuen arabera EAEko zazpi biztanletik batek euskaraz bakarrik egiten du etxean; Inkesta Soziolinguistikoaren arabera, aldiz, EAEko biztanleriaren %18, 6k erabiltzen du
|
euskara
erdara beste edo gehiago. Bi datuak ezberdinak dira noski, konparatzen duten unibertsoa ezberdina baita; baina kontuan hartzeko moduko informazioa ematen dute eta gainera ez dira kontrajarriak.
|
|
|
Inkestaren arabera, EAEko biztanleriaren %12, 5ek euskara erdara baino gehiago erabiltzen du eta %6, 1ek euskara erdara bezainbeste. Iparraldean, aldiz, biztanleriaren %3, 6k adierazten du euskara erdara baino gehiago erabiltzen duela eta %6, 7k
|
euskara
erdara beste. Nafarroan, aldiz, 3,2k adierazten du euskara erdara baino gehiago erabiltzen duela eta 2,4k bi hizkuntzak berdin erabiltzen dituela.
|
|
2009
|
|
|
Erabileraren gainean eskura ditugun azken datuei lotuko gatzaizkie segidan. Euskal Herri osoan, 16 urte edo gehiagoko biztanleen %25, 1ek euskara erabiltzen du neurri batean edo bestean, eta %15, 3 dira
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenak. Erabilera proportzio hauek altuagoak dira Euskal Autonomia Erkidegoan, non %29, 6 diren euskara gutxi edo asko erabiltzen dutenak eta %18, 6 gaztelania beste edo gehiago baliatzen dutenak.
|
|
2012
|
|
|
25 Irudia.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera, adinaren arabera. Iparraldea,(%)
|
|
|
26 Irudia.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera, adinaren arabera. ELEBIDUNAK.
|
|
|
27 Irudia.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen duten ELEBIDUNEN bilakaera, adinaren arabera. EAE,(%)
|
|
|
28 Irudia.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen duten ELEBIDUNEN bilakaera, adinaren arabera. Nafarroa,(%) v. Inkesta Soziolinguistikoa.
|
|
|
29 Irudia.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen duten ELEBIDUNEN bilakaera, adinaren arabera. Iparraldea,(%)
|
|
|
Erabilerari buruzko emaitzetan alde handiak daude lurralde batetik bestera. Izan ere,
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenak, hau da, euskararen erabilera intentsiboa egiten dutenak %20 dira EAEn, %9, 6 Iparraldean eta %5, 5 Nafarroan. Horiez gain, euskara erabiltzen dutenak, baina erdara baino gutxiago, %7, 3 dira EAEn, %7, 1 Iparraldean eta %1, 9 Nafarroan.
|
|
|
%16, 1ek euskararen erabilera intentsiboa egiten du, hau da,
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen du eguneroko jardunean.
|
|
|
Erabilerari buruzko emaitzetan alde handiak daude lurralde batetik bestera. Izan ere,
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenak, hau da, euskararen erabilera intentsiboa egiten dutenak %20 dira EAEn, %9, 6 Iparraldean eta %5, 5 Nafarroan. Horiez gain, euskara erabiltzen dutenak, baina erdara baino gutxiago, %7, 3 dira EAEn, %7, 1 Iparraldean eta %1, 9 Nafarroan.
|
|
|
18 Irudia.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera,(%)
|
|
|
Etxetik kanpo, lagunekin (%21, 8), lankideekin (%24, 5), udal zerbitzukoekin (%24, 8) eta osasunzerbitzukoekin (%19, 8) argi eta garbi egin du gora
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen ehunekoak. ere, neba arrebekin hazi egin da euskara erabiltzen dutenen ehunekoa. Ez, ordea, bikotekidearekin eta gurasoekin.
|
|
|
19 Irudia.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera, erabilera eremuaren arabera. Euskal Herria,(%)
|
|
|
Etxetik kanpo, lagunekin (%21, 8), lankideekin (%24, 5), udal zerbitzukoekin (%24, 8) eta osasun zerbitzukoekin (%19, 8) argi eta garbi egin du gora
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen ehunekoak.
|
|
|
20 Irudia.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera, erabilera eremuaren arabera. EAE,(%)
|
|
|
21 Irudia.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera, erabilera eremuaren arabera. Nafarroa,(%)
|
|
|
22 Irudia.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera, erabilera eremuaren arabera. Iparraldea,(%)
|
|
|
Azken 20 urteotan,
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen ehunekoak gora egin du 50 urtetik beherakoen artean eta behera 50 urtetik gorakoen artean. Igoera hori, baina, ez da leku guztietan modu berean gertatu.
|
|
|
23 Irudia.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera, adinaren arabera. EAE,(%)
|
|
|
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen igoera handia izan da EAEn 35 urtetik beherakoen artean (25 urtekoen artean 8 puntu eta 16 urtekoen artean 14 puntu). Iparraldeko eta Nafarroako igoerak apalagoak dira.
|
|
|
24 Irudia.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera, adinaren arabera. Nafarroa,(%)
|
|
|
—
|
Euskaraz
erdaraz beste= %50 euskaraz
|
|
|
Hizkuntza erabilerari dagokionez, berriz, EAEko 16 urte edo gehiagoko biztanleen %28, 9k euskara erabiltzen du neurri batean edo bestean: %20k euskararen erabilera trinkoa egiten du, hau da,
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen du eguneroko jardunean; %8, 9k euskara erabiltzen du, baina erdara baino gutxiago; eta gainerako guztiek (%71, 1ek) erdara erabiltzen dute beti edo ia beti (hauen artean %8, 3k, oso gutxitan bada ere, euskara ere erabiltzen dute). Azken 20 urteotako bilakaera aztertuz gero, euskararen erabilerak gora egin du apurkaapurka EAEn (batez beste 4 puntu).
|
|
|
Erabilerari buruzko emaitzetan alde handiak daude lurralde batetik bestera. Izan ere,
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenak, hau da, euskararen erabilera trinkoa egiten dutenak, %39 dira Gipuzkoan, %12, 8 Bizkaian eta %4, 3 Araban. Horietaz gain, euskara erabiltzen dutenak, baina erdara baino gutxiago, %11, 3 dira Gipuzkoan, %7, 7 Bizkaian eta %8, 3 Araban.
|
|
|
Bestalde, euskararen erabilera familian, lagunartean eta esparru formaletanneurtuta, tipologia bat osatu du Eusko Jaurlaritzak, 2006an. Horren arabera, EuskalHerriko biztanleen% 15,3k
|
euskara
erdara beste(% 5,4) edo gehiago(% 9,9) erabiltzen du eguneroko jardunean;% 9,8k euskara erabiltzen du, baina erdarabaino gutxiago;% 74,9k erdara baino ez du erabiltzen (Hizkuntza PolitikarakoSailburuordetzak, 2008a: 215).
|
|
|
azken 20 urteetan batez beste lau puntu igo da euskararen erabilera. 2011n, inkestatuen %20k
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen du, eta %8, 9k euskara erabiltzen du baina erdara baino gutxiago. Kale neurketen datuak ikusi dira argitaratzen direnean, ea datu horiek baieztatzen diren.
|
|
|
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera(%)
|
|
|
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera erabilera eremuaren arabera
|
|
|
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenak
|
|
|
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenak
|
|
|
Hala eta guztiz ere, aurreko laukian ikusten denez, adierazitako erabilera behatutako erabilera baino dezente altuagoa da. Gure laukian, gainera, inkestaren datuetan
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen kopurua kontuan hartu dugu, euskara erdara baino gutxiago erabiltzen dutenen kopurua kontatu gabe. Azken horiek kontuan harturik, are handiagoa da inkestaren eta kale neurketaren arteko aldea.
|
|
|
Inkesta soziolinguistikoan, euskararen erabilera aitortua jasotzen da. Inkestatuek adierazitakoaren arabera, biztanleriaren %70, 8k ez du sekula euskararik erabiltzen, %5ek euskara oso gutxi erabiltzen du, %8, 1ek euskaraz erdaraz baino gutxiago egiten du, %6, 2k
|
euskaraz
erdaraz beste eta %9, 9k euskaraz erdaraz baino gehiago. Ez dago, beraz, 16 urte baino gehiagoko biztanlerik euskaraz baino egiten ez duenik, edo ez da kontuan hartu aukeren artean.
|
|
|
Alde handiak daude herrialdeen arabera, eta, espero zitekeenez, gaitasun kopuru handiena duten eremuetan erabiltzen da gehien euskara. Kontuan hartzen bada biztanleriaren %27 euskalduna dela (euskaraz dakiela) inkestaren arabera, horren herena baino pixka bat gehiagok erabiltzen du euskara erdara baino gehiago; ez da datu hain txarra, bereziki kontuan hartuta %16, 1ek erabiltzen duela euskara erdara baino gehiago edota
|
euskara
erdara beste. Hemen ez ditugu elebidun hartzaileen erabilerak kontuan hartu, baina seguruenik erabilera mugatu bat egiten du talde horrek ere.
|
|
2016
|
|
|
Horren arabera, E4 mailan daude euskaraz erdaraz baino gehiago egiten dutenak, eta, beste ertzean, E0 mailan daude beti erdaraz egiten dutenak. Tartean daude E3(
|
euskaraz
erdaraz beste), E2 (euskaraz erdaraz baino gutxiago) eta E1 (oso gutxi euskaraz). HPSk, bost horiekin batera, beste kategoria bat ere badarabil, ET(" Erabilera Trinkoa") kategoria, honela definitzen dena:
|
|
|
Alde batera utzi ditugu hor elebidun hartzaileak batetik, eta euskaraz baino sarriago erdaraz egiten duten hiztunak bestetik. Beste era batera esanik, eta berriro ere V. Inkesta Soziolinguistikora joaz (50 or)," elebidunak bakarrik kontuan hartuz, %59, 4k
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen du, %23, 9k euskara erabiltzen du, baina erdara baino gutxiago, eta gainerako %16, 6k ez du inoiz edo ia inoiz euskara erabiltzen". Euskaraz egiten jakitetik euskaraz egitera badago beraz aldea.
|
|
|
" Euskararen erabileren bilakaera ere orokorrean baikorra da, azken 20 urteotan batez beste 4 puntu igo da euskararen erabilera. 2011n inkestatuen %20k
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen du eta %8, 9k euskara erabiltzen du baina erdara baino gutxiago. Kale neurketen datuak ikusi dira argitaratzen direnean, ea datu horiek baieztatzen diren.
|
|
|
–
|
Euskaraz
erdaraz beste edo gehiagoegiten du 426.489herritarrek(% 16,1ek).
|
|
|
–
|
Euskaraz
erdaraz beste edo gehiagoegiten du euskaldunen% 59,4k (424.116).
|
|
2017
|
|
|
erabilerak ez du nabarmen gora egin, ez behintzat erritmo berean.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago darabiltenak Euskal Autonomia Erkidegoan %18, 1 izatetik %20, 5 izatera pasa dira 1996tik 2016ra. Eremu hurbilean eta formalean zerabiltenen proportzioak hobetu egin ziren 1991tik 2011ra; baina 2011tik 2016ra egoera ez da mugitu.
|
|
|
7 Inkesta Soziolinguistikoak bere neurketetan euskararen erabileraren tipologia hauek erabiltzen ditu: beti erdaraz, oso gutxi euskaraz, euskaraz erdaraz baino gutxiago,
|
euskaraz
erdaraz beste, euskaraz erdaraz baino gehiago(" beti euskaraz" tipologia ez dago). eta erabilera trinkoa kalkulatzeko honela egiten du: etxea, lagunak eta eremu formaleko erabilerak hartu, eta horietan" euskaraz erdaraz beste" eta" euskaraz erdaraz baino gehiago" erantzuten dutenak batu. beraz, erabilera trinkoa honela definitzen da:
|
|
|
beti erdaraz, oso gutxi euskaraz, euskaraz erdaraz baino gutxiago, euskaraz erdaraz beste, euskaraz erdaraz baino gehiago(" beti euskaraz" tipologia ez dago). eta erabilera trinkoa kalkulatzeko honela egiten du: etxea, lagunak eta eremu formaleko erabilerak hartu, eta horietan"
|
euskaraz
erdaraz beste" eta" euskaraz erdaraz baino gehiago" erantzuten dutenak batu. beraz, erabilera trinkoa honela definitzen da: euskaraz erdaraz beste edo gehiago egiten dutenak.
|
|
|
etxea, lagunak eta eremu formaleko erabilerak hartu, eta horietan" euskaraz erdaraz beste" eta" euskaraz erdaraz baino gehiago" erantzuten dutenak batu. beraz, erabilera trinkoa honela definitzen da:
|
euskaraz
erdaraz beste edo gehiago egiten dutenak.
|
|
2018
|
|
|
V I. Inkesta Soziolinguistikoaren arabera, 16 urte edo gehiagoko euskal herritarren %16, 5ek euskararen erabilera trinkoa egiten dute, hau da,
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dute eguneroko jardunean. Aldi berean, %9, 2k euskara darabilte, baina erdara baino gutxiago.
|
|
|
Lurraldeei dagokienez,
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenak, hau da, euskararen erabilera trinkoa egiten dutenak %20, 5 dira EAEn, %6, 6 Nafarroan eta %8, 1 Iparraldean. Horietaz gain, euskara erabiltzen dutenak, baina erdara baino gutxiago, %10, 1 dira EAEn, %5, 6 Nafarroan eta %10, 2 Iparraldean.
|
|
|
Azken 25 urteotako bilakaera aztertuz gero, euskararen erabilerak ia 3 puntu egin du gora Euskal Herrian. Gaur egun 1991n baino 112.000 pertsona gehiago daude Euskal Herrian
|
euskara
erdara beste edo
|
|
|
Azken 25 urteotan,
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen ehunekoak gora egin du 50 urtetik beherakoen artean. Igoera hori, baina, ez da Euskal Herri osoan modu berean gertatu. gehiago erabiltzen dutenak.
|
|
|
3 grafikoa.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera, erkidegoaren arabera. Euskal Herria,.
|
|
|
4 grafikoa. Etxean eta etxeko kideekin
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera. Euskal Herria,(%).
|
|
|
5 grafikoa. Etxetik kanpo,
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera. Euskal Herria,(%).
|
|
|
Azken 25 urteotan,
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen ehunekoak gora egin du 50 urtetik beherakoen artean. Igoera hori, baina, ez da Euskal Herri osoan modu berean gertatu.
|
|
|
6 grafikoa.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera adinaren arabera. Euskal Herria,(%).
|
|
|
8 grafikoa.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen duten EUSKALDUNEN bilakaera. Euskal Herria,(%).
|
|
|
Laugarrenean, esan bezala, euskaldunek pisua galdu dute, eta horrek eragina izan du euskararen erabileran:
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen ehunekoak 7,3 puntu egin du behera azken 25 urteotan.
|
|
|
10 grafikoa.
|
Euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen bilakaera gune soziolinguistikoaren arabera. Euskal Herria,(%).
|
|
2019
|
|
|
10etik 3 dira
|
euskaraz
erdaraz beste edo gehiago egiten dutenak. Eremu soziolinguistikoaren arabera asko aldatzen dira egoerak, baina jendartean, eta euskalgintzan egunero frogatzen den bezala, asko dira euskara ikasi eta komunitateko partaide aktibo bihurtutakoak.
|
|
|
Orain, berriz, euskararen ezagutza eta erabilera zabaldu egin dira eta geografikoki hedatu. Euskararen erabilera trinkoa egiten duten euskaldunen proportzioa ere handitu egin da, alegia,
|
euskara
erdara beste edo gehiago darabiltenena (%16, 5 ziren 2016an, 1991n baino 112.000 pertsona gehiago; eta 16 urteko gazteen artean %22). Baina, aitzitik, erdaren eta erdal erreferentzien presentzia ere oso indartsua da, baita euskaraz bizi diren familietan ere.
|
|
|
Aipatzekoa da azken bost urteotan etxean euskararen erabilerak izan duen gorakada. Izan ere, 1991tik 2011ra arte etxeko erabilerak jaitsiera txikia izan du (%15, 6 versus %14, 2), eta 2016an aldiz, etxean
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenak %15, 6 dira. Hortaz, 26 azken 20 urteotako jaitsiera eten eta 1,4 puntuko igoera izan du azken 5 urteotan etxeko erabilerak.
|
|
|
Zailtasunak zailtasun, erabileran ere aurrera egin dugu. Horrela, ia hutsaren hurrengoa zen 1991n
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen zutenen ehunekoa (%0, 5). 2016an, aldiz, %5, 6 da.
|
|
|
2016an, Arabako biztanleen %11, 6k
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen du lankideekin eta %10, 7k udal zerbitzuetan (1991n, euskara erdara beste edo gehiago erabiltzen zutenak bi eremu horietan %3, 8 eta %0, 5 ziren, hurrenez hurren).
|
|
|
2016an, Arabako biztanleen %11, 6k euskara erdara beste edo gehiago erabiltzen du lankideekin eta %10, 7k udal zerbitzuetan (1991n,
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen zutenak bi eremu horietan %3, 8 eta %0, 5 ziren, hurrenez hurren).
|
|
2023
|
|
|
Halere, bi bloke nagusi bereizi dituzte barruan.
|
Euskaraz
erdaraz beste edo gehiago egiten dutenak, eta euskaraz erdaraz baino gutxiago egiten dutenak. Lehen blokeak apurka apurka gora egin du azken hamar urteetan, adin tarte eta gune soziolinguistiko guztietan.
|
|
|
Bi bloke banatu dituzte inkestaren aurkezpenean:
|
euskaraz
erdara beste edo gehiago mintzo direnak eta euskara erdara baino gutxiago erabiltzen dutenak. Duela hamar urte hein bereak ziren biak %9 inguruan.
|
|
|
Sorpresarik gabe, BAM eremuan dira erabilera datu okerrenak:
|
euskaraz
erdaraz beste eta gehiago mintzo direnak batuta ez dira %2ra heltzen; beti erdaraz ari direnak %90etik gora dira. Lapurdiko gainerako eremuan hiru laurdenak baino gehiago beti erdaraz ari dira, %13 erdaraz gehiago euskaraz baino, eta %7, 5 erdaraz beste edo gehiago.
|
|
|
16 urtekoen artean baizik ez da izan emendatzea:
|
euskara
erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenak %5etik %5, 7ra igaro dira.
|
|
|
Inkestan jaso denez, euskararen erabilerak ere egin du gora: biztanleen% 21,9k hitz egiten du
|
euskaraz
erderaz beste edo gehiago. Zehatz mehatz, 6,4 puntuko igoera egon da:
|
|
|
“Erabilerak 6,4 puntu egin du gora: biztanleen% 21,9k hitz egiten du
|
euskaraz
erderaz beste edo gehiago”
|