2000
|
|
Nazio nortasun ezberdinak ari dira gatazkan gaur egungo
|
Euskal
Herrian. Euskaldunak, espainolak, frantsesak.
|
|
Izan ere, behin eta berriz ikusten ari gara nolako esfortzuak egiten diren estatu espainol etafrantsesetik, esaterako, beren nortasun nazionala finkatzeko, eta horrekin batera euskalnortasuna desagerrarazteko. Era berean ez dira txikiagoak
|
Euskal
Herritik nortasunpropioari eusteko eta, neurri berean, ezarri nahi zaizkigunak desegiteko egiten direnahaleginak.
|
|
Nazio nortasuneneraikuntzan eta birsorkuntzan prozesu ezberdinak agertzen dira. Labur aritzekotan,
|
euskal
errealitatean presentzia handiena dutenetara mugatuko gara, beste kasu batzuetan naziotasunaren gorabeheretan bestelako eragile eta prozesuak agertzen direla argiutziz. Euskal Herriari gagozkiolarik, beraz, prozesu bi aipatu nahi ditugu:
|
|
Labur aritzekotan, euskal errealitatean presentzia handiena dutenetara mugatuko gara, beste kasu batzuetan naziotasunaren gorabeheretan bestelako eragile eta prozesuak agertzen direla argiutziz.
|
Euskal
Herriari gagozkiolarik, beraz, prozesu bi aipatu nahi ditugu: nortasunetnikoaren birsortze/ deuseztatze prozesua bata, eta nazio politikoan oinarritutakonortasunen eraikuntza/ deseraikuntza prozesua, bestea.
|
|
Aldi berean, prozesu hauek guztiak kontrako norabidean ere ari dira gertatzen: hots,
|
euskal
nortasunaren deuseztatzea berealderdi etnikoan eta nazionalean, bai beste nortasun batzuen eraikuntzaren helburuekin (espainola edo frantsesa), bai globalizazio ekonomiko, politiko zein kulturalaren ondorioz.
|
|
|
Euskal
nortasunean prozesu ezberdinek bat egiten dutela erakusten digun adibidebat, Euskal Herriko biztanleek beren talde nortasunaz egiten duten definizioetan dugu.Horretarako, Baskongadetako Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Foru Gobernuak eta IparEuskal Herriko Euskal Kultur Erakundeak burututako inkesta baten emaitzak hartukoditugu erreferentziatzat9.
|
|
Euskal nortasunean prozesu ezberdinek bat egiten dutela erakusten digun adibidebat,
|
Euskal
Herriko biztanleek beren talde nortasunaz egiten duten definizioetan dugu.Horretarako, Baskongadetako Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Foru Gobernuak eta IparEuskal Herriko Euskal Kultur Erakundeak burututako inkesta baten emaitzak hartukoditugu erreferentziatzat9.
|
|
Euskal nortasunean prozesu ezberdinek bat egiten dutela erakusten digun adibidebat, Euskal Herriko biztanleek beren talde nortasunaz egiten duten definizioetan dugu.Horretarako, Baskongadetako Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Foru Gobernuak eta IparEuskal Herriko
|
Euskal
Kultur Erakundeak burututako inkesta baten emaitzak hartukoditugu erreferentziatzat9.
|
|
|
Euskal
nortasuna Euskal Herrian (populazioaren% tan)
|
|
Euskal nortasuna
|
Euskal
Herrian (populazioaren% tan)
|
|
|
Euskal
Herria
|
|
Alderdi ezberdinak agertzen dira taula honetan. Bata
|
euskal
nortasunaren etajatorriaren arteko parekotasun eza dugu. Hobeto esanda, bi aldagai horien arteko lotura modu ezberdinetan agertzen da herrialdearen arabera.
|
|
Hegoaldeko herrialdeetan ezda bien arteko loturarik ikusten: izan ere, Bizkaia eta Araban populazioaren erdia daetorkina, baina
|
euskal
herritartasuna etorkin gutxi duten Iparraldeko herrialdeetanbezain hedatuta dago, hedatuago kasu batzuetan. Azken herrialde hauetan pareanagertzen dira nortasuna eta jatorria:
|
|
Azken herrialde hauetan pareanagertzen dira nortasuna eta jatorria: oso antzekoak dira
|
euskal
herritar sentitzen ez direnen eta etorkinen kopuruak. Antzeko zerbait gertatzen zaigu hizkuntzarekin:
|
|
Gure iritziz, datu hauek argiro erakusten dute
|
euskal
nortasunaren mota ezberdinenexistentzia. Egituraketa politiko administratibo bereizgarririk ez duen Ipar EuskalHerrian, euskal nortasunak esangura etnikoa du gehienbat, bereziki hizkuntza etajatorriari lotua.
|
|
Gure iritziz, datu hauek argiro erakusten dute euskal nortasunaren mota ezberdinenexistentzia. Egituraketa politiko administratibo bereizgarririk ez duen Ipar EuskalHerrian,
|
euskal
nortasunak esangura etnikoa du gehienbat, bereziki hizkuntza etajatorriari lotua. Euskal Autonomia Erkidegoan, bertan bere burua Euskadi edo PaisVasco izendatzen duen egitura politiko administratiboa dagoelarik, euskal nortasuneanaskoz pisu handiagoa bide du politikaren eta, oro har, eremu publikoaren bitartekotzak.Antzeko zerbait aurki dezakegu Nafarroa Garaian ere:
|
|
Egituraketa politiko administratibo bereizgarririk ez duen Ipar EuskalHerrian, euskal nortasunak esangura etnikoa du gehienbat, bereziki hizkuntza etajatorriari lotua.
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan, bertan bere burua Euskadi edo PaisVasco izendatzen duen egitura politiko administratiboa dagoelarik, euskal nortasuneanaskoz pisu handiagoa bide du politikaren eta, oro har, eremu publikoaren bitartekotzak.Antzeko zerbait aurki dezakegu Nafarroa Garaian ere: egitura politiko administratibopropioa, kasu honetan euskaltasunetik at edo are euskaltasunaren aurka eraikitzendena, horrek, itxura denez?
|
|
Egituraketa politiko administratibo bereizgarririk ez duen Ipar EuskalHerrian, euskal nortasunak esangura etnikoa du gehienbat, bereziki hizkuntza etajatorriari lotua. Euskal Autonomia Erkidegoan, bertan bere burua Euskadi edo PaisVasco izendatzen duen egitura politiko administratiboa dagoelarik,
|
euskal
nortasuneanaskoz pisu handiagoa bide du politikaren eta, oro har, eremu publikoaren bitartekotzak.Antzeko zerbait aurki dezakegu Nafarroa Garaian ere: egitura politiko administratibopropioa, kasu honetan euskaltasunetik at edo are euskaltasunaren aurka eraikitzendena, horrek, itxura denez?
|
|
populazioaren nortasun sentimenduetan nolabaitekoarrakasta lortzen duelarik. Beraz, ondorio gisa esan dezakegu,
|
euskal
nortasunareneraikuntzan zenbait kasutan osagai etnikoek lehen mailako garrantzia dutela, eta bestebatzuetan eremu publikoaren osaketari lotutako eragileek hartzen dutela leku hori.
|
|
Honaino iritsita, hain oinarri ezberdinetatik eraikitzen diren nortasunak berdinakote diren galde geniezaioke geure buruari. Esan nahi baita, banakoen mailan zein gizartearen mailan inplikazio bera ote dute hizkuntza, jatorri edo historiagatik euskaldunsentitzeak edo atxikimendu politiko edo are administratibo hutsagatik
|
euskal
herritar (euskal hiritar litzateke, agian, hemen termino egokiena, demokrazia liberalarenzentzuan) sentitzeak. Hitzek beraiek (euskaraz ari garela bederen:
|
|
Honaino iritsita, hain oinarri ezberdinetatik eraikitzen diren nortasunak berdinakote diren galde geniezaioke geure buruari. Esan nahi baita, banakoen mailan zein gizartearen mailan inplikazio bera ote dute hizkuntza, jatorri edo historiagatik euskaldunsentitzeak edo atxikimendu politiko edo are administratibo hutsagatik euskal herritar(
|
euskal
hiritar litzateke, agian, hemen termino egokiena, demokrazia liberalarenzentzuan) sentitzeak. Hitzek beraiek (euskaraz ari garela bederen:
|
|
Edozelan ere, bestebatzuentzat uzten dugu bi nortasun moten arteko harremanen azterketa, eta baita biakelkar elikatuz gara daitezkeen gizarte egitasmoen proposamena ere. Gure helburuahedabideek
|
euskal
nortasunaren garapenean nola eragiten duten aztertzea izaki, nortasun horrek alderdi edo aurpegi ezberdinak dituela eta horietako bakoitzeanhedabideek modu batera edo bestera joka dezaketela argi uztea da. Horixe erakutsikodigute, batetik, Euskal Herriko hedabideek eremu publikoaren eraikuntzan nolajokatzen duten aztertzeak, batetik, eta hedatzen dituzten kultura eta gizartekoerreferenteak nolakoak diren begiratzeak, bestetik.
|
|
Gure helburuahedabideek euskal nortasunaren garapenean nola eragiten duten aztertzea izaki, nortasun horrek alderdi edo aurpegi ezberdinak dituela eta horietako bakoitzeanhedabideek modu batera edo bestera joka dezaketela argi uztea da. Horixe erakutsikodigute, batetik,
|
Euskal
Herriko hedabideek eremu publikoaren eraikuntzan nolajokatzen duten aztertzeak, batetik, eta hedatzen dituzten kultura eta gizartekoerreferenteak nolakoak diren begiratzeak, bestetik.
|
|
Liburu honetako atalak, bakoitzean arlo bat landuz, helburu horri begira eginda daude.Gehienbat azterketa deskriptiboa burutu dugu,
|
Euskal
Herriak bere eremu publikopropiotik eta bere komunikazio esparru propiotik zein urrun gauden azpimarratzekoasmoz, eta horren zergati eta ondorioen inguruko gogoeta piztu nahian.
|
|
Lehenengo atalean
|
Euskal
Herrian gehien hedatzen diren hedabideen zabalpenaaztertu du Edorta Aranak, kokapen orokorra emateko. Audientzia azterketak erabiliditu, hain paisaia konplikatua den arlo horretan mapa moduko bat eskainiz.
|
|
Bigarren atalean Ipar
|
Euskal
Herriko hedabideen egoera aztertu du PascalRicaud ek: telebistan, irratian zein prentsan dauden komunikabide nagusiak, berenenpresa egitura eta bilakaera, Euskal Herriarekin zerikusia duten edukien presentzia, eta beste zenbait ezaugarri.
|
|
Bigarren atalean Ipar Euskal Herriko hedabideen egoera aztertu du PascalRicaud ek: telebistan, irratian zein prentsan dauden komunikabide nagusiak, berenenpresa egitura eta bilakaera,
|
Euskal
Herriarekin zerikusia duten edukien presentzia, eta beste zenbait ezaugarri. Hori guztia komunikabide lokalei arreta kendu gabe.
|
|
Hirugarren atalean
|
Euskal
Herrian komunikazio esparru propioa garatzekokontuan hartu beharreko eremu bi aztertu dituzte Patxi Azpillagak eta Juan CarlosMiguelek: marko legala batetik, eta egitura enpresariala bestetik.
|
|
Laugarren atalean
|
Euskal
Herriak bertako prentsa idatzian eta telebistan duenagerpena aztertu dute Josu Amezagak eta Edorta Aranak. Euskal Herrian irakurtzendiren egunkarien eta hemen dugun telebista, handi?
|
|
Laugarren atalean Euskal Herriak bertako prentsa idatzian eta telebistan duenagerpena aztertu dute Josu Amezagak eta Edorta Aranak.
|
Euskal
Herrian irakurtzendiren egunkarien eta hemen dugun telebista, handi, bakarraren (ETBren) hustuketaeginez, nolako Euskal Herria islatzen duten erakutsi digute.
|
|
Euskal Herrian irakurtzendiren egunkarien eta hemen dugun telebista, handi? bakarraren (ETBren) hustuketaeginez, nolako
|
Euskal
Herria islatzen duten erakutsi digute.
|
|
Bosgarren atalean
|
Euskal
Herria hedabideetan nola islatzen den aztertzeari heldudio Jose Inazio Basterretxeak, baina azterketa oso grafikoa eginez: eguraldi mapekbirsortzen duten eremu geografikoa sozialki esanguratsua izanik, Euskal Herrianirakurtzen den prentsak eta ikusten diren telebista nagusiek zein eremu geografikoislatzen duten erakusten digu modu oso eskuragarrian.
|
|
Bosgarren atalean Euskal Herria hedabideetan nola islatzen den aztertzeari heldudio Jose Inazio Basterretxeak, baina azterketa oso grafikoa eginez: eguraldi mapekbirsortzen duten eremu geografikoa sozialki esanguratsua izanik,
|
Euskal
Herrianirakurtzen den prentsak eta ikusten diren telebista nagusiek zein eremu geografikoislatzen duten erakusten digu modu oso eskuragarrian.
|
|
Egunkarien kasuan, artikulu guzti guztiak hartu genituen kontuan (hamar milatik gora), eta bakoitzarenpisua ponderatu ondoren (Budd eskala baten bitartez), hauexek neurtu genituen: gai, gertaera eta pertsonaien izaera, jatorria,
|
Euskal
Herriarekin zuten lotura edo eragina, hizkuntza eta bestelako datu batzuk. Honekin hauxe jakin nahi genuen, funtsean:
|
|
Honekin hauxe jakin nahi genuen, funtsean: zeinerreferentzia eremu islatzen dute egunkariek nagusiki, eta nolako
|
Euskal
Herria erakusten dute? 13
|
|
Jarraian Lur Otxoantezanadugu. Azkena, ordena honetan, Udako
|
Euskal
Unibertsitatea da, gugan izandakokonfiantzagatik. Guztioi, eta hemen plazaratutako zenbait ideia eztabaidatzeko aukeraeman diguten solaskide izengabekoei (ikasle ugari tartean), eskerrik asko.
|
|
Datu horiek 1991n zazpi herrialdeetan burututako Soziolinguistika Inkestatik hartu ditugu (ikusEUSKO JAURLARITZA, NAFARROAKO FORU GOBERNUA,
|
EUSKAL
KULTUR ERAKUNDEA: Euskararen jarraipena. Gasteiz:
|
|
EL MUNDO DEL PAIS VASCO, ELPAIS DEL PAIS VASCO eta SUD OUEST. Azken hauen kasuan azterketarako erabili ditugun unitateak, ez dira artikulu guztiak izan, Euskal Herriarekin nolabaiteko lotura zutenak soilik baizik (batzuk, kanpokoedizio osoan argitaratu arren, Euskal Herriko berri ematen dutelako, eta beste batzuk,
|
Euskal
Herriarekinzerikusirik eduki ez arren, bertako edizioan sartzen direlako). Horrek esplikatzen du egunkari horiekazterketaren zati batzuetatik kanpo geratu behar izatea.
|
|
Orain arte esandakoa laburbilduz, esan dezagun ezen gure hipotesia honako haudela, alegia,
|
euskal
nortasun nazionala prozesu eta mekanismo ezberdinen bitartezeraikitzen ari dela. Alde batetik epe luzeko nortasun etnikoa daukagu, oinarrian osagaikultural eta historiko enpirikoak dituena (hizkuntza, oroimena, kultura, e.a.). Bestealdetik, aurrekoari lotzen edo gaineratzen zaion beste nazio nortasun bat dugu, zeinaren barnean garrantzi handia duen eremu publikoan, eta beste eremu batzuetan, eraikitzen den irudikatutako komunitateak.
|
|
Prentsaren azterketarako
|
Euskal
Herrian argitaratzen diren egunkariak zein Euskal Herrirakoedizio berezitua dutenak hartu ziren kontuan. Lehenengoak honako hauek dira:
|
|
Prentsaren azterketarako Euskal Herrian argitaratzen diren egunkariak zein
|
Euskal
Herrirakoedizio berezitua dutenak hartu ziren kontuan. Lehenengoak honako hauek dira:
|
|
EL MUNDO DEL PAIS VASCO, ELPAIS DEL PAIS VASCO eta SUD OUEST. Azken hauen kasuan azterketarako erabili ditugun unitateak, ez dira artikulu guztiak izan,
|
Euskal
Herriarekin nolabaiteko lotura zutenak soilik baizik (batzuk, kanpokoedizio osoan argitaratu arren, Euskal Herriko berri ematen dutelako, eta beste batzuk, Euskal Herriarekinzerikusirik eduki ez arren, bertako edizioan sartzen direlako). Horrek esplikatzen du egunkari horiekazterketaren zati batzuetatik kanpo geratu behar izatea.
|
|
EL MUNDO DEL PAIS VASCO, ELPAIS DEL PAIS VASCO eta SUD OUEST. Azken hauen kasuan azterketarako erabili ditugun unitateak, ez dira artikulu guztiak izan, Euskal Herriarekin nolabaiteko lotura zutenak soilik baizik (batzuk, kanpokoedizio osoan argitaratu arren,
|
Euskal
Herriko berri ematen dutelako, eta beste batzuk, Euskal Herriarekinzerikusirik eduki ez arren, bertako edizioan sartzen direlako). Horrek esplikatzen du egunkari horiekazterketaren zati batzuetatik kanpo geratu behar izatea.
|
|
6 taula: Hego
|
Euskal
Herrian irakurle gehien dutenegunkariak. Datu absolutuak.
|
|
Milakoetan, EL CORREOk, EL DIARIO VASCOk edota ELDIARIO DE NAVARRAk baino audientzia txikiagoa duten arren, orekatuagoa duteberen hedapen eremua. Zalantzarik gabe, ildo editoriala, edukia eta irakurleen presentzia
|
Euskal
Herri osora9 zabalduta duen GARAk, esaterako, Araban du audientziabaxuena (%4, 7) eta Gipuzkoan altuena (%10, 8). Modu berean, EUSKALDUNONEGUNKARIA, euskara hutsez jakina denez, Gipuzkoan du merkatu zatirik altuena (%3, 6) eta Nafarroan apalena (%1, 0).
|
|
Modu berean, EUSKALDUNONEGUNKARIA, euskara hutsez jakina denez, Gipuzkoan du merkatu zatirik altuena (%3, 6) eta Nafarroan apalena (%1, 0). Aipatu dugun modura, DEIAren irakurleak Hego
|
Euskal
Herriko lau herrialdeetan aurki badaitezke ere, Bizkaian du merkatu zatirikhandiena (%8, 9), eta Nafarroan %0, 4 besterik ez du eskuratzen.
|
|
Egunkariak irakurtzen duenaren profila honako hau da Hego
|
Euskal
Herrian (CIES, 1999):
|
|
Bietan handia da hiriburuan bizi diren irakurleenpisua, baina Nafarroaren kasuan kopuru hori %42, 1era heltzen da; gainera, Nafarroan herri txikien ehunekoa ez da makala: %30, 5
|
Euskal
AutonomiaErkidegoko audientzian, hiriburuetan bizi direnena %37, 7koa da eta herritxikietan bizi direnak %9, 2koa; askoz baxuagoa, beraz.
|
|
Hego
|
Euskal
Herriaren mailan egunkarien salmenta kopuruak zenbatekoak direneta berauen bezeriaren berezitasunak zein diren ikusi eta gero, azter dezagun orain, labur labur, herrialde bakoitzeko panorama zein den.
|
|
Hego
|
Euskal
Herriko etxeetan jaso daitezkeen telebista kate desberdinek daukatenaudientzia portzentuala eta herrialdekako desberdintasunak eta ikus entzuleriarenprofila azpimarratuko ditugu segidan datozen pasarteetan.
|
|
Esan dugun bezala, Hego
|
Euskal
Herrian jaso daitezkeen telebista seinaleak hartuditugu kontuan, eta audientziaren azterketa egiteko, 14 urtetik gorakoei buruzkoinformazioa erabili dugu.
|
|
Telebistaren kontsumorako joera orokorrak aztertuko ditugu lehenengo; eta, gero, kanal bakoitzak eskuratzen duen audientziaren zatian zentratuko gara. Datu horiekirakurtzean,
|
Euskal
Herri penintsularra bere osotasunean hartu dugu lehenengo; eta, gero, herrialdekako irakurketa egin dugu. Azkenik, liburu honen 4 atalean EuskalTelebistaren albistegien eduki azterketa burutu dugunez, ETBren audientziarenosaketari buruzko zirriborroa egin dugu.
|
|
Gainera, Hego
|
Euskal
Herrira mugatuko garenez, emisio esparru desberdinekokanalak aurki daitezke aldi berean lanean: Estatu espainiar osorako ari direnak (TVE1, TVE2, Canal Plus, Antena eta Tele), Euskal Herri osoa kontuan hartzen dutenak (ETB1 eta ETB2) eta, azkenik, telebista lokalak deiturikoak, beren seinalearen igorpena herri, hiri zein eskualde batera mugatzen dutenak (Tele Donosti, Canal Bizkaia edoTele bezalakoak).
|
|
Gainera, Hego Euskal Herrira mugatuko garenez, emisio esparru desberdinekokanalak aurki daitezke aldi berean lanean: Estatu espainiar osorako ari direnak (TVE1, TVE2, Canal Plus, Antena eta Tele),
|
Euskal
Herri osoa kontuan hartzen dutenak (ETB1 eta ETB2) eta, azkenik, telebista lokalak deiturikoak, beren seinalearen igorpena herri, hiri zein eskualde batera mugatzen dutenak (Tele Donosti, Canal Bizkaia edoTele bezalakoak).
|
|
Kontuan hartuko ditugun telebista kanalak, Hego
|
Euskal
Herrian eginak alabertan ikus entzun daitezkeenak dira, beraz; Canal Plus en kasua salbu, doan etahargailu arrunt batez baliatuz jaso daitezkeenak. Beraz, telebista orokorrak deiturikoakdira erreferentzia modura hartuko ditugunak, eta alde batera utziko ditugu satelitezzein kablez jaso daitezkeen beste eskaintzak, tematikoak zein orokorrak.
|
|
Telebistaren audientzia aztertzerakoan, bi dira nagusitu diren metodoak: inkestenbidez burutzen dena (CIES, EGM...) eta audimetroa (Sofres AM) erabiltzen duena.Gure ikerketarako, eskuraerrazagoa izan delako eta Hego
|
Euskal
Herri osoa bereazterketa esparru modura hartzen duelako, CIESen audientzia ikerketaren emaitzakdira gehien erabili ditugunak11 Hala ere, telebistaren kontsumorako joera zelakoa denazaltzeko, labur labur, Sofres AMren emaitzak ere aipatuko ditugu, EAEko portaerakNafarrorako baliagarriak izan daitezkeelakoan.
|
|
Segidan ikusiko dugunez, eskaintza aldetik orokorrak diren eta era irekian transmititzen duten sei kanalak dira Hego
|
Euskal
Herrian audientzia handiena inguratzendutenak. Gainera, Madrildik emititzen dutenen audientzia %69, 6ra heltzen da.
|
|
11 taula: Hego
|
Euskal
Herriko telebista kanalenaudientzia kopuruak. Rankinga
|
|
3
|
Euskal
Telebistaren ikus entzuleriaren profila
|
|
Hego
|
Euskal
Herriko audientziaren azterketa orokorra egin badugu ere, liburuhonetan Euskal Telebistaren aurreko portaera interesatzen zaigu bereziki. Izan ere, hedabideak eta nortasun kolektiboa argumentu zentraltzat dugun honetan, ETBrenekarpena garrantzitsua da oso.
|
|
Hego Euskal Herriko audientziaren azterketa orokorra egin badugu ere, liburuhonetan
|
Euskal
Telebistaren aurreko portaera interesatzen zaigu bereziki. Izan ere, hedabideak eta nortasun kolektiboa argumentu zentraltzat dugun honetan, ETBrenekarpena garrantzitsua da oso.
|
|
Hori dela eta, ondoko lerroetan ETBren audientziarenosaeran sakonduko dugu. Horretarako, beti bezala CIES: 1 erabiliko dugu eta, kasu honetan,
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko biztanleriaren barnean 14 urtetik gorakoen informazioa eskuratuko dugu soilik.
|
|
|
Euskal
Telebistaren bigarren kanalak bestelako ñabardurak erakusten ditu. Esatebaterako, gizonen eta emakumeen presentzia orekatua den bezala, markatuagoa daadin ertaina dutenen pisua.
|
|
Aipatu ditugun puntuez gain, ETBren kanal biak ikusten dituztenen profil sozio demografikoa eta
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko gainerako biztanleek dutena antzekoada, bai rol familiarrean eta bai klase sozialean, zein bizilekua duteneko herrialdearidagokionez.
|
|
Bertotik edo kanpotik seinalea helarazten diguten irrati seinaleen eraginez, mediohonen panorama oso aberatsa da Hego
|
Euskal
Herrian. Ugaritasun hau dela eta, irratigintzaren azterketari ekin aurretik, medioaren berezitasun batzuk aipatu beharradago, esaterako:
|
|
Handia da Hego
|
Euskal
Herrian entzun daitezkeen irratien kopurua (90etikgora).
|
|
2 Irratiaren entzuleria Hego
|
Euskal
Herrian
|
|
Lehenik eta behin, aipatu beharra dago Hego
|
Euskal
Herrian irratia entzuten duenpopulazioaren %77, 1 bost irratiren eskuetan dagoela. Irrati emandegi hauen indarrakbigarren planoan uzten ditu gainerakoak, neurri handi batean emisio eremu lokalekoak direnak, hain zuzen ere.
|
|
16 taula: Hego
|
Euskal
Herrian entzule gehien dutenirratien banaketa portzentuala
|
|
Hasieran esan dugun modura, anitza bezain koloretsua da irratigintzaren egoeraHego
|
Euskal
Herrian. Hala ere, ezin dugu albo batera utzi Madrildik emisioak igortzendituztenen pisua.
|
|
Egunkariei dagokionez, Hego
|
Euskal
Herriko egoerak honako mugarriak erakusten ditu:
|
|
Hego
|
Euskal
Herriko hedapen indizeak (mila pertsonako zenbat egunkari aleerosten diren) Estatu espainiarrekoa gainditzen du aise (185,35 ale mila pertsonako).
|
|
Batez beste, populazioaren erdiak (%54, 1ek) egunkariak irakurtzen ditu; gainera, Hego
|
Euskal
Herrian duplikazio maila altua dagoenez, egunkari bat baino gehiagoerosteko joera dauka jende askok.
|
|
Hego
|
Euskal
Herri osoan zabaltzen diren egunkariek baino salmenta handiagoakdituzte probintzia bakarrean zein bi probintziatan salgai jarri eta erosten direnek. Halanola, EL CORREOk Bizkaian eta Araban, EL DIARIO VASCOk Gipuzkoan eta ELDIARIO DE NAVARRAk Nafarroan.
|
|
GARAk, EUSKALDUNON EGUNKARIAk eta, beste neurri batean, DEIAk, lauprobintzietara zabaltzen dute beren merkatua. Hala ere, Hego
|
Euskal
Herri osoa esparru naturaltzat duten egunkariek ez dute salmenten %14, 4ko ehunekoa gainditzen.
|
|
Ikerketa honetan batetik Hego
|
Euskal
Herrian ikus daitezkeen estatu mailakobost kateak, publikoak eta pribatuak, eta bestetik Euskal Herria bera emisio esparrumodura dutenak (ETB1 eta ETB2) eta lokalak (zazpi guztira) ere hartu ditugu kontuan.
|
|
Ikerketa honetan batetik Hego Euskal Herrian ikus daitezkeen estatu mailakobost kateak, publikoak eta pribatuak, eta bestetik
|
Euskal
Herria bera emisio esparrumodura dutenak (ETB1 eta ETB2) eta lokalak (zazpi guztira) ere hartu ditugu kontuan.
|
|
Ondoren datoz TVE2 eta ETB1 eta, askoz ereaudientzia kopuru txikiagoak lortuz, Canal Plus eta telebista lokalak. Emaitza hauekez dira Hego
|
Euskal
Herri osoan modu homogeneoan ematen, baina hala ere populazioaren erditik gora kanal publikoak ditu gustukoen (%53, 7). Kanal pribatu guztienaudientzia pilatuz zenbatu daitekeen kopurua ere ez da makala:
|
|
Oparoa da Hego
|
Euskal
Herriko irratigintzaren panorama bai emandegien kopuruaren arabera, bai emisio esparruaren arabera, zein daukaten jabegoaren edo erabiltzenduten hizkuntzaren arabera ere.
|
|
Medioen hedadura eta hartzaileen izaeraHego
|
Euskal
Herrian
|
|
Egunkariak, irrati emandegiak eta telebista kateak dira aztergai ditugun hedabideak, eta hiruren kasuan Hego
|
Euskal
Herriko populazioa hartu dugu erreferentzia modura, beti ere, hamalau urtetik gorako gizon emakumeen portaera mediatikoa jorratuz.
|
|
Eguneroko prentsa idatziak Hego
|
Euskal
Herrian duen presentzia eta betetzen duenzereginean sakontzeko, interesgarria da, besteak beste, norainoko penetrazioa, salmenta kopurua eta, gainera, zenbateko eta zelako audientzia eskuratzen duen jakitea.Kontuan hartu beharreko horien inguruan arituko gara ondoko lerroetan.
|
|
Estatu espainiarrean gehiago sakonduz eta Hego
|
Euskal
Herriko datuetan arretajarriz, guztiz bestelako parametroetan mugitzen garela ikus daiteke, izan ere Hedapen Indize hori dexente altuagoa baita gure kasuan.
|
|
2 taula: Eguneroko prentsa idatziaren Hedapen IndizeaEuropako hainbat estatutan (1998) 2ArabaBizkaiaGipuzkoaNafarroa147, 12162,71203, 22186, 24Hego
|
Euskal
Herria179, 1
|
|
Ikusi dugunez, egunkaria erosteko zaletasun handia du
|
Euskal
Herri penintsularreko populazioak. Informazio orokorrekoak izan zein kiroletan edo ekonomianzentratzen diren guztien azterketa egin dugun arren, ondoko taulan informazioorokorrekoak deituriko eguneroko kazetak agertzen dira soilik.
|
|
3 taula: Hego
|
Euskal
Herriko informazio orokorreko egunkarien
|
|
Hego
|
Euskal
Herrian salgai jartzen diren egunkarien azterketa egitean, bi multzonagusi ageri dira. Lehenik eta behin hemen argitaratu eta berton zabaltzen direnena eta, bestetik, kanpoan inprimatutakoena (EL MUNDO DEL PAIS VASCO eta EL PAISDEL PAIS VASCOren kasuan, bertorako orrialde berezi batzuk kaleratzen dituzte).
|
|
EL CORREO da, zalantza barik, Hego
|
Euskal
Herrian gehien saltzen denegunkaria. Egunero 129.435 zabaltzen ditu batez beste (OJD, 1999).
|
|
Egunero 129.435 zabaltzen ditu batez beste (OJD, 1999). Kazeta honekHego
|
Euskal
Herrirako hiru edizio nagusi dituen arren (Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa), lehen biak dira kuantitatiboki garrantzi handiena dutenak5 Bi herrialde horietaneskuratzen dituen salmenta kopuruak kontuan hartuta (23.466 eta 103.355 ale, hainzuzen ere), ezin da ukatu bertako egunkari hedatuena dela.
|
|
GARA, kalea ikusi zuela urtebete egin duenean, 52.311 ale saltzera heldu da dagoeneko, eta Hego
|
Euskal
Herri osoko kioskoetan dago salgai. Izan ere, EL CORREO, EL DIARIO VASCO edota EL DIARIO DE NAVARRAn ez bezala, GARAk lauherrialdeak hartzen ditu edukiz eta salmenta aldetik erreferente nagusi gisa.
|
|
Euskara hutsezko bakarra den EUSKALDUNON EGUNKARIAk 13.059 (OJD1998) ale saltzen ditu eta, GARA legez,
|
Euskal
Herri osoan ditu bezeroak. Honakoa daherrialdez herrialdekako zabalpena:
|
|
Honakoa daherrialdez herrialdekako zabalpena: Araba (%6, 2), Bizkaia (%31, 9), Gipuzkoa (%48, 7), Ipar
|
Euskal
Herria (%4, 46) eta Nafarroa (%8, 8).
|
|
4 taula: Hego
|
Euskal
Herriko informazio orokorrekoegunkarien ale bakoitzeko irakurle kopurua7
|
|
Ikusi dugunez, altua da eguneroko prentsa idatziak Hego
|
Euskal
Herrian duenonarpena. Izan ere, hamalau urtetik gorako bi miloi t' erdiko populazioa duen EuskalHerri penintsularretik, %54, 1ek egunerokoa du egunkaria irakurtzea.
|
|
Audientziari dagokionez, hauexek dira Hego
|
Euskal
Herrian pisu handienadaukaten egunkariak7 8:
|
|
5 taula: Hego
|
Euskal
Herrian banatzen diren
|
|
Lehen hiru horiek, gehi, irakurle kopuru aldetikaskoz apalagoak diren EL DIARIO DE NOTICIASek eta EL PERIODICO DEALAVAk badute beren arteko erlaziorik, audientziaren banaketari dagokionez, hainzuzen ere. Bakoitzak bere mailan, baina guztien kasua da, oso indartsuak diraprobintzia bakarrean edo bitan, baina garrantzia galtzen dute Hego
|
Euskal
Herrimailan kalkuluak eginez. Ikustea besterik ez dago nola EL CORREOk Arabanirakurtzen dutenen baitan %63, 5 eskuratzen duen; eta antzeko kopuruak lortzen dituBizkaian (%60, 8).
|
|
2 AtalaIpar
|
Euskal
Herriko hedabideen egoera12Pascal Ricaud
|
|
Bi hitz dira Ipar
|
Euskal
Herriko hedabideen paisaia nahikoa ondo karakterizatzendutenak: aberastasuna eta aniztasuna.
|
|
Lehiakortasunaren aberastasun berria dakar, Radio Franceren aurrean, irrati soziatiboenagerpenak, nahiz eta zuzenduak zaizkien publikoa eta edukiak bat ez datozen; 1992an, ETB1ek. Iparraldearen orena? telebistako albistegia sortu zuen, France 3k Ipar EuskalHerriari buruz ematen dituen gaurkotasunezko berriak beste ikuspuntu batez eskainiz; are gehiago La Semaine du Pays Basque astekariaren agerpenarekin, tokiko prentsaSud Ouest eskualdeko egunkariaren
|
euskal
argitalpenera mugatuz. Hala ere, gehienetan ezin dugu aniztasunaz hitz egin gaien aukerari zein aurkeztu eta komentatzekoerari dagokienez, ez eta zuzendua zaien irakurleei eskaintzen zaizkien gaurkotasunezko berrien begirada eta ideia nagusiei dagokienez ere.
|