|
2001
|
|
|
Halaz ere, eta honetara ezkero, gauza bat esan behar dut:
|
euskal
literatura ez dela bakarrik berankorra izan, baizik eta berankorra izateaz gainera suntsikorra ere izan dela. Bestela esan, ez duela iraunkortasunik izan:
|
|
2002
|
|
|
Ez dago literaturarenganako pasiorik.
|
Euskal
literatura ez dago euskal gizartean errotuta. Zenbat jende entzuten duzu eleberri edo poema bati buruz hitz egiten autobus batean?
|
|
|
Literatura unean uneko eta tokian tokiko kulturaren egoerari dagokion zerbait da, ez da sortzen literatur tailer batean, nolabait esanda. Alabaina,
|
euskal
literaturak ez du lotsarik izan behar inguruan ditugun literaturen aldean jartzeko, bereziki, gaztelaniaz egiten den literaturaren aldean. Bereziki diot, Espainian egiten den gaztelaniazko literaturari begiratzen bazaio, sorkuntzaren aldetik, ez baitago bere unerik hoberenean.
|
|
|
Literatura lantzen duenak ez du lantzen pentsatuz zer mesede egingo dion literaturaren irakurleari, horrela ateratzen zaio berez. Badago kontratupeko literatura, baina hori
|
euskal
literaturan ez dago oso indartua. Idazleak, kasu gehienetan behintzat, ez du idazten irakurle gehiago erakartzeko edo euskal prosari bide berriak zabaltzeko.
|
|
|
Gauza bat dago argi: euskal literatura, egon, egongo da euskarak irauten duen bitartean, baina
|
euskal
literaturak ez du hizkuntza salbatuko, berez; ez behintzat gaur egungo irakurle multzo mendrea (baina adoretsua) abiapuntu hartuta. Are gutxiago kontuan izanda nekez imajina daitekeela literatura baino gauza inutilagorik, maila pertsonaletik at noski.
|
|
2003
|
|
|
Egia esan, euskal literaturaren azken aldiko garapenaren aurrean irakurle arrunt baten txundidura batzuk azaltzen saiatu naiz. Txundidura, idazle eta lan batzuen arrakastaren aurrean; argitaletxe batzuen apustuen aurrean; idazle eta obra batzuen oihartzun ezaren aurrean; egunkarietako kritikaren egoera niretzako terminalaren aurrean; poesiaren eta poeten sakralizazioaren aurrean nire txundidura ere azaltzen da hemen; edota gure literaturaz erabiltzen diren topiko batzuen aurrean
|
euskal
literaturan ez dagoela umorerik esaten denean, adibide bat emateagatik. Hori bai, txundidura hauek guztiak oso modu pertsonalean adieraziak daude, neronen barrutik abiatuta.
|
|
2004
|
|
|
–Inoiz ez dugu jakin izan nola jokatu euskal hiritarrak diren erdal idazleekin. Euskal idazleak izan ez direla ongi dakigun arren, erdaraz idatzitako
|
euskal
literatura ez da existitzen. Ezinezkoa da, euskaraz ez dakien norbait euskalduna ezin izan daitekeen modu berean(...).
|
|
|
–Ez dago literaturarenganako pasiorik.
|
Euskal
literatura ez dago euskal gizartean errotuta. Zenbat jende entzuten duzu eleberri edo poema bati buruz hitz egiten autobus batean??.
|
|
|
735 Koldo Izagirre:
|
Euskal
literatura ez da zapaltzailea, Euskaldunon Egunkaria, 1993/3/21.
|
|
|
Erdozaintziren lan ezagunenak irakurtzen dituen edonor berehala ohartzen da zuhaitzak, amak, sorterriak edota euskal lurrak garrantzi handia izan dutela poetarengan eta pisuzko elementuak direla haren obran. Irudi horiek eta beste hainbat ez dira inolaz ere berriak, tradiziotik heldu zaizkigu eta hainbat kantu eta bertsoren iturri izan dira,
|
euskal
literaturan ez ezik, literatura unibertsalean ere bai; horiei loturik beste irudi berriago batzuk ere aurkitzen ditugu, gizarte hiritar eta moderno batetik datozenak. Horiek guztiak beren zentzu osoan ulertzeko eta nolabait antolatzeko Gaston Bachelard en eta haren dizipulu izan den Gilbert Durand-en lanetara jo dugu, besteak beste.
|
|
|
Zorhartzekoak ikusirik, hartzekoaren zutabean baliabide berrienerabilpen interesgarria aipa dezakegu.
|
Euskal
literaturak ez du galdu teknika berrien trena. Hartara igo eta horren bidez muga geografikoak hautsi ditu.
|
|
2006
|
|
|
Nork eta zerk ezarrita. Epaltzak diosku botere guneak diren esparru orotan badirela, izan, tabuak; badiraegoki eta onargarritzat joak diren ideologiak, eta haietarik landakoa ez da tabuarenesparru ospela baino. Sistema bat sistema den heinean baditu botere guneak, erdigunean kokatutako partaide eta balio multzoak, eta
|
euskal
literatura ez dahorretan salbuespen, testuek eta pertsonek jositako sare edo sistema ere badenneurrian. Baina zein dira literatur eta kultur erdiguneak ideologiaren gainean, gatazkaren gainean ezarri izan dituen eta ezarri dituen tabuak, halakorik egitenbadu?
|
|
|
Ustea hedatu da
|
euskal
literaturak ez duela azken berrogei urteotan gure herriangaratu den gatazka bortitza aipatu eta aipatzen, bere interes literario soilen izenean.Ordea gutxi edo aski Euskal Herriko egoera politiko latza, batzuetan miserablea, literaturalat pasatu dela erran dezakegu, Ehun metro Saizarbitoriaren nobela baizikez balitz ere adibide.
|
|
2007
|
|
|
Beste batzuetan bezala, literaturaz aritu gara kilometro batzuetan, txirrindularitzaz gain literatura ere oso maitea baitugu biok. Euskal Herrian txirrindularitza oso errotua dagoen arren,
|
euskal
literaturan ez duela presentzia handirik komentatu dugu gaurko solasean: Julen Gabiriaren Han goitik itsasoa ikusten da nobela, Javi Cilleroren Eddy Merckxen gurpila eta Iñaxi Lazkanoren Karrera eguna ipuinak, eta ezer gutxi gehiago.
|
|
|
Hori eta horrenbestez, honakoa esateko moduan gaudela dirudi: nazio estatutotalitarioen ideologiak kutsatuta ez dagoenak onartuko digu euskararik gabeko
|
euskal
literaturarik ez dagoela. Eta, oro har, hizkuntzaren esku hartze zuzena dagoenkultur adierazpen guztietan, halakoa euskal kultura izango bada, euskaraz ekoitziaizango dela.
|
|
|
Gertatzen da, lehendik eraman dituztela balioko zirenak, auskalo nora. Azkenetan gaude,
|
euskal
literatura ez zaio ia inori interesatzen, ezta idazleei ere, ezta irakurleei ere, ezta gizarteari ere. Euskal literaturak sortzen duen interes eskasa ondorio baino ez da, arrazoien bide luze bateko emaitza.
|
|
|
Euskal literatura Euskal Gaira, bere apalera, bere ghettora murriztua dago.
|
Euskal
literaturak ez du literaturaren apalean lekurik.
|
|
2008
|
|
|
Mirande eta Arestiren garaian" latza" zen euskaraz idazteko hautua egitea, baina gaur egun" ez hainbeste". Beste literatura batzuekin alderatuta,
|
euskal
literatura ez dagoela hain gaizki aipatu du, dirua ez dela halako arazoa, eta" usurpatzaileak" ere badaudela.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoari dagokionez,
|
euskal
literaturak ez du lekurik hautaprobetan, eta horrek hiru ondorio kezkagarri sortu ditu: lehena, irakaslearen esku geratzea literatura irakatsi edo baztertzea; bigarrena, literatura lantzeko irakasle zein ikasleen motibazio falta; hirugarrena, literatura irakasten den ikastetxeetan ere honek oso presentzia gutxi edukitzea.
|
|
|
Lehen partean, nahiz ez duen izendatzen, Julien Vinson-i ihardesten dio. Harek, behin baino gehiagotan (ikus ondoko kapitulua),
|
euskal
literaturarik ez zela idatzi zuen. Lhande-k hiru pundutan egituratzen du bere erantzuna.
|
|
|
Egia erran, nik haurtzaroan irakurri nuenean ez nuen holakorik susmatu, baina idazki hori doi bat barnatzen baldin badugu gure heldu begiekin, akats horiek guziak salatuak direla argi eta garbi ohartuko gara. Eta, gainera ikusiko ere, gaurkoari begira, antzekotasun anitz kausi daitekeela.
|
Euskal
literaturan ez bada haurrei buruz argitaratu kondaira eta ipuin eskasik, uste dut erdal hizkuntzetako obrek ere badutela beren interesa eta beren lekua, euskarazkoek erdarazkoetan behar luketen bera funtsean, eta gisa horretan" le Roman de Renard" ipuin bildumaren euskaraz plazaratzeak irakur gura bultza lezakeela, euskal literatura ahultzeko partez aberastuz, euskarazkoak erdarazkoa eg... Egitate edo elkarrizketetan fartsa, ironia, trufa, engainuak ugari dira, baita ere egoera eta jarreretan borroka, erailtze, kolpe eta truka bitxiak zehazki deskribatuak.
|
|
2009
|
|
|
Calderón, Quevedo, Cervantes. Eskolan
|
euskal
literatura ez handi ez txikirik existitzen da, eta Oliteko bibliotekan egon badagoentxoa, engoitik etxeko euskara besterik ez, eta hura atzendua, dakien erdaldunduarentzat, edo zailegia da, edo irenstezina. Irakurzale euskaltzaletuak apenas aurkituko du literarioki bere gustuko euskal autore handirik (nik Axular osoa makinaz kopiatu nuen Aita Villasanterentzat, beste bi lagunekin batera, Oliten, momentu batean ere hartan literaturarik igarri gabe).
|
|
|
|
Euskal
literaturak ez du oso maiz erabili Henri de Régnier en La Double maîtresse eleberriko gai nagusia. Lamparelli kardinala du protagonista.
|
|
|
Euskarazko literatura futuristarik onena Koldo Izagirrek itzulitako Maiakovskiren poemak dira, Sarasolaren iritziz.
|
Euskal
literatura ez zen garaiz iritsi abangoardia historikoetara; horregatik ez dugu euskarazko jatorrizko literatura abangoardistarik, azaldu du Sarasolak.
|
|
|
Euskal literaturaz hitz egiten dugunean beti idazlearen eta gure lanaren eboluzioaz hitz egiten dugu, baina ez dugu aipatzen irakurlearen eboluzioa. Irakurlea aldatu izan ez balitz,
|
euskal
literatura ez zatekeen aldatuko.
|
|
2010
|
|
|
Zorte ona izan dezagun bide honetan zuk, irakurle, eta nik.
|
Euskal
literaturak ez du liburu honengatik aurrerapen handirik egingo, baina, beharbada, interesgarriak gerta daitezke zenbaitentzat orain kontatzera noan kontuak.
|
|
|
Horietako batzuk Jules Vinsonek bildu zituen: Les petites oeuvres basques de Sylvain Pouvreau, Chalon de Saone, 1892 Prologoan, Jules Vinsonek idatzi zuen
|
euskal
literatura ez dela interesgarria, ez delako berezko azalpena, erdaraz pentsaturiko obrak direla...
|
|
2011
|
|
|
jende asko hasi ginen idazten eskribitzen ez zen gure arbasoen hizkuntzan. Eta susmatzen bagenuen
|
euskal
literaturarik ez zuela inork aintzat hartuko, horretan ere ez genuen asmatu. Alfabetoak eta irakurleak ugaltzen hasi ziren.
|
|
|
Amabost egun Urgainen. Eleberri horretan, Loidik, jainko txiki baten antzera, lehen euskal detektibea ia ezerezetik sortu zuen, arlo horretan
|
euskal
literaturan ez baitzegoen inolako eredurik. Hortaz, Martin Garaidi Urgaineko detektibea sortzeko, hiru erronka hauei egin behar izan zien aurre Loidik:
|
|
2012
|
|
|
egoera hari aurre egiteko. Izan ere, Jon Mirandek ordurako salatua zuen bezala, Pott bandakoen iritziz ere
|
euskal
literaturan ez zen baliozko lan literariorik argitaratzen. Euskal liburugintza sustatzeko lege berriak onartu ziren arren, literatura ekoizpena oso eskasa zen oraindik, bai kantitatean, bai kalitatean, 106, elizaren, euskaltzaletasun itsuaren eta probintzikeriaren barrutian kokatzen baitzen produkzio urri hura?
|
|
2013
|
|
|
Ekarpena egin dute, euskal literaturaren parte dira eta aitormena merezi dute. Euskal literaturan kontamolde diferenteak daudela erakusteko ere lagungarria da idazle hauek gogoratzea,
|
euskal
literatura ez dela soilik apaizek idatzia izan. Euskal literatura hori baino gehiago dela erakusten dute Eleizegik eta emakume idazleek.
|
|
|
heldu da irakurlearen gogora Ibon Sarasolaren analisiaz jabetzean. Bide batez, azterketa horren gainean bermatzen da haustura historikoaren markatzeko eta erakusteko zergatik
|
euskal
literatura ez zen sartzen ahal XIX.mendeko bigarren partean Europan zehar hedatzen ari zen Modernitatean.
|
|
2014
|
|
|
Esan behar da
|
euskal
literaturan ez dela hau oso gai hedatua emakumezkoekidatzitako kontagintza garaikidean; izan ere, oso eleberri gutxitan ikusi duguprotagonismoa hartzen. Uxue Alberdik, Aulki jokoa eleberrian (2009), gerra garaikoemakumeen kontrako indarkeria azaldu digu.
|
|
2015
|
|
|
zinemagintzaren inguruko hausnarketa. Han hemenka nobelak eduki arren,
|
euskal
literaturak ez zuela nobelagintzarik azpimarratzen zen. Nobelagintza bat izateko, nobelak ez ezik mugimendu oso bat sortu behar baitzen, sormenezkoa eta kritikoa, eta horren aztarnarik ez omen zegoen orduan.
|
|
|
Literaturaren autonomiaren enegarren aldarrikapenarekin ixten zuten testua, kasu honetan literatura eta hizkuntza zuzentasuna nahastea kritikatuz.
|
Euskal
literaturak ez zuela helburu pedagogikorik, ez zela berez euskara ikasteko gogorarazten zuten. Nekez izan zitezkeen argiago:
|
|
|
kulturalaren aldiak, erabat ez bada ere, nahiko finkatuta daude eta, beraz, ezinbestekoa da haiei erreferentzia egitea.
|
Euskal
Literatura ez da uharte galdu eta isolatua, ingurumari kulturalarekin inolako harreman eta loturarik gabea.
|
|
|
|
Euskal
Literatura ez da honetan beti atzeratuta ibili. Maiz garaiz heldu da aldaketa eta bidegurutze horietara.
|
|
|
Konparazioaren ondorioak erabat aldatuko dira batzuekin ala besteekin erkatuz gero. Bistan denez, euskararen eta Euskal Literaturaren kasuan, alderaketarik zuzenena azken horiekin egindakoa litzateke, eta hor,
|
Euskal
Literaturak ez luke ziur asko burumakur atera beharrik izango. Patxi Salaberri Muñoarekin (2002:
|
|
|
Literatura inprimatuaren hasierari dagokionez, berriz, inprentaren sorrera kontuan izanez gero (1450 ing.),
|
Euskal
Literatura ez da oso goiz plazaratzen (1545), berandu samar baizik. Ez oso berandu, ordea:
|
|
|
Egia da, bai,
|
Euskal
Literatura ez dela planeta isolatu bat eta bere eremuan beste zenbait literaturaren presentzia nabari dela, nahiz kanpoko ukipen soilez, nahiz barne testuartekotasun sakonez txertatua. Egia da, orobat, Euskal Herrian, garai historikoetan bederen, ez dela soilik euskaraz hitz egin, eta euskara beste hizkuntza edo mintzamolde batzuekin (latina, gaztelania, frantsesa, gaskoia, nafar aragoiera?), areago gaur egunean, elkarrekin bizi izan dela.
|
|
|
Fernando Aranburuk epaitu bai baina ezin du euskal literatura ezagutu; haatik, euskaraz gain gaztelaniaz ere urteak eta urteak zeramatzaten argitaraturik Ehun metro k zein Hamaika pauso k Aranburuk
|
euskal
literaturan ez dela indarkeriaz idatzi adierazi eta hedabideek ahal bezain ozenki biderkatu zutenerako.
|
|
2016
|
|
|
Eta are, estatu hori ulertarazten lagunduko liguke, ez helburu eta helmuga bezala, baizik eta historia luzeago eta gozagarriago baten beste fase bat bezala, inondik ere estatuarekin amaitzen ez dena, bai baitakigu estatua ere instituzio zanpatzaile bihurtzen duela globalizazioak. Historia subalterno eta diferentzial horrek zer itxura izan dezakeen esplikatzen saiatu naiz nire Before Babel liburuan, abiapuntutzat literatura hartuz, baina azkenean
|
euskal
literatura ez nazional baina gozagarri eta diferentzial baterako oinarri postnazional eta ez identitarioak ezarriz.
|
|
|
Ekarpenik egin behar al dio, hortik entzuten den bezala, gatazkaren konponketari? Agian
|
euskal
literaturak ez du halako misio historikorik, eta nahikoa du kontra egitearekin, zalantza zabaltzearekin, irakurlearen deserosotasuna sortzearekin, bertsio ofizialei (alde bateko zein bestekoei) azpiak jatearekin. Are gehiago politikariak tematuta daudelarik errelato dontsuaren kontuarekin?
|
|
|
Badirudi euskal literaturak «ez duen hori» azpimarratuz abiatzen dela euskal letren erreforma. Badirudi, gainera,
|
euskal
literaturak ez duen guztia duena baino askozaz ere nabarmengarriago dela. (?) Kanpoko literaturek, zergatik ari naiz pluralean, euskaraz irakurtzen ez den gehiena gazteleraz irakurtzen bada??
|
|
|
(Diario Vasco, VI). Edonola ere, ikusita Martuteneri egin zion harrera (New York Martutene liburuan), auskalo Gabilondok iritziz aldatu ez duen orduz geroztik, eta
|
euskal
literaturak ez ote duen gainditu nobelaren porrot hura, ipuingintzari horrenbesteko mesede egin ziezaiokeena.
|
|
|
Literatura konparatua edo literaturaren ikuspegi konparatista XIX. mendean sortu bazen ere,
|
euskal
literaturan ez zen garatu ia mende bat beranduagora arte, tarteko salbuespenen bat kenduta. Artikulu honetan, literatura konparatuaren ezaugarritzetik abiatuta, haren lehen euskal saiakerak aztertuko dira, Lauaxetatik hasita Bernardo Atxagaren lehen urteetaraino:
|
|
|
Bestalde, aurreko saioetan (Ikus: 1 saioko kronika / 2 saioko kronika) esan genuen Orixeren poesia ez zela ulertzen eta
|
euskal
literaturak ez zuela publikorik. Gabriel Arestik eragin zuen etena.
|
|
2018
|
|
|
Pregon (Iruñea), Elgacena (Lizarra), Traslapuente (Tutera) eta, bereziki, Rio Atga literatur aldizkarietan idatzi zuen (azken honen sortzailea eta zuzendaria izan zen). Trantsizio garaian, erdaraz aritzen ziren poetek non idatzi bazuten ere,
|
euskal
literaturarentzat ez zegoen leku handirik (urte batzuk falta ziren oraindik Korrok eta Euskaldunon Egunkariaren Nafarkaria gehigarria sortzeko).
|
|
2019
|
|
|
Lehenik, Idurre Alonsok azpimarratzen duen bezala, Euskal Autonomia Erkidegoa eta Nafarroa administrazio banatan zatituta egoteak eragin zuzena dauka euskal irakaskuntza sisteman; administrazio bakoitzak curriculum bat zehazten baitu. Honela, aipatu behar da EAEn hauta-probetan
|
euskal
literaturak ez duela inongo lekurik izan (64). Hori horrela izanik, EAEko ikastetxe batzuek nahiago izaten dute Euskal Hizkuntza eta Literatura irakasgaiari dagozkion asteroko hiru orduak hizkuntzari bakarrik eskaini eta kasu askotan, helburua EGA agiria ateratzea bihurtzen da.
|
|
|
errealismo beltza, errealismo magikoa, errealismo soziala, etab. Ezer baino lehen, komenigarria da argi uztea aski ezaguna den zerbait:
|
euskal
literaturak ez duela XIX. mendeko korronte errealista bete betean sartzen den produkziorik izan. Urruti geratzen dira garai hartako Flaubert, Zola, Tolstoi etab. en errealismoak.
|
|
2020
|
|
|
istorioen atzealdeko agertokia osatzen dute, baina trama zeharkatzen dute era berean. Hortaz, atzerrikoak ala bertakoak izan, Saizarbitoriak hiriak irakurlearentzat ezagun izango ziren eran irudikatzeko esfortzua egiten du, kontziente izanik
|
euskal
literaturan ez zela aurretik horrelakorik idatzi. Alabaina, ez dira literatura hegemonikoan agertu diren ohiko hiriak, ez dira euskal errealitatetik urrun geratzen diren metropoli edota hiri literario handiak.
|
|
2021
|
|
|
Baina Bonaparte printzeak nahikari hortan bridatu zuen, haren" literatur ezpataren ahalmena kamustu". Printzearentzat euskalki mintzatuak ziren bakarrik konda,
|
euskal
literaturak ez zuen balio handirik. Duvoisin eta beste kolaboratzaile batzuk, hala nola Jose Antonio Uriarte, Klaudio Otaegi eta Johañe Arxu, beren nahikarian osoki frustraturik utzi zituen.
|
|
|
Lehen ezaugarri horrek ondorioztatzen du beste hau: bigarren mailako literatura izanez,
|
euskal
literaturak ez du abantzu sorkuntzarik eskaintzen ez eta ere idazle nagusirik, Axular salbuespen bakarra delarik Vinson-en begietan.
|
|
|
Lehen partean, nahiz ez zuen izendatzen, Julien Vinson-i ihardetsi zion. Vinson-ek, behin baino gehiagotan,
|
euskal
literaturarik ez zela idatzi zuen. Lhandek hiru pundutan egituratu zuen bere erantzuna.
|
|
|
Bigarren pundua, teorikoa eta metodologikoa da.
|
Euskal
literatura ez da gehiago bere ber eta gaurko mundutik aparte bizi den" gizartetxo" berezia. Historialariek" objeto" konplexu gisa hartzen dute euskal literatura, sistema bat bezala.
|
|
|
Esploratu behar ditu esparru diferenteak; ireki behar ditu begiradak; ohartu behar dugu norekin ari garen lanean, hau da, gazteak, gustu desberdinekin eta, eta horri begira jarri behar da. Eta helburu izan luke ere bai ulertzea
|
euskal
literatura ez dela ente isolatu bat non dauden olinpo batean 20, 30 edo 2 idazle ezinbesteko, baizik eta horko idazleek ere edaten dutela beste iturri askotatik. Edaten dute musikatik; edaten dute beste adierazpide batzuetatik; edaten dute esperientziatik...
|
|
|
Batak bestea elikatzen du, status quo ari eutsiz, prestigioa baliagarritasuna erabilera trinomioarekin gertatzen den legez (IE7). Dioenez, euskara eta
|
euskal
literatura ez daude normalizatuta, ezta normalizazio bidean ere, eta hor administrazioak eta instituzio desberdinek euren ardurak hartzen hasi dutela eransten du.
|
|
|
Euskal literaturari dagokionez, gehienetan ikastetxean eskatutako irakurgaiak besterik ez dituzte irakurtzen, eta hizkuntza gaitasuna hobetzeko edota literarioak ez diren beste helburuen lorpenarekin lotzen dute hainbatek. IIR1 ek aurretik esandakoaren karietara, euskal literaturarekiko ezezagutza ere arrazoi eta oztopo izaten da gazteak
|
euskal
literaturara ez hurbiltzeko.
|
|
|
Idaztea norberak imajinatutakoa irakurleei imajinarazten saiatzea da.
|
Euskal
literaturari ez dakit zergatik ahazten zaion horrenbestetan tresna hori, botere hori bere eskura duela, zergatik pentsatzen duen haurtzaroan ikasi zuena egiten jarraitzea umekeria dela. Beharbada euskaldunak gara imajinazio gutxi dugunak edo imajinatzeari beldurren bat diogunak.
|
|
|
|
Euskal
literaturan ez dugu lortu errealismoaren nagusitasun intelektuala gainditzea. Ez zaigu literatura fantastikora joatea gustatzen.
|
|
|
Aitzitik, iberiar ikasketak babesten dituzten unibertsitate sailetan euskal literaturaren egoera zein den kontuan hartzen badugu, indartu egiten dituztela ohartuko gara. Ameriketako Estatu Batuetan, non iberiar ikasketak lehen aldiz sustatu ziren,
|
euskal
literatura ez da curriculumaren parte (aipatzekotan, kuota sistema bati jarraituz izango da, hau da, idazle eta liburu jakin batzuk hautatuta, eta gaztelerazko itzulpenean; kurtso propiorik egotekotan, hautazko moduan eskainiko da), eta euskal literaturan plazarik sortzeko interesik ez dago (azken urteetan zabaldu diren irakurle plazak behin behinekoak dira eta gutxi ordaindutakoak).... Predikatzen dutenaren eta errealitate materialaren arteko desadostasunei buruz galdetuta, iberiar ikasketen defendatzaile batzuen erantzuna da gobernu autonomikoak ez duela nahikoa diru ematen euskal literaturaren irakaskuntza indartzeko.
|
|
|
Euskal Herrian,
|
euskal
literaturak ez du makro espaziorik[...]. Euskararen lurralde osoko herrikideei idazten diet[...] gutxi batzuen sentsibilitatea eraldatuko duela, agian.
|
|
2022
|
|
|
Hori Ibanek [Zalduak] esaten du: hemen makina erreminta saltzen oso onak dira, baina
|
euskal
literatura ez, ez da interesatzen.
|
|
2023
|
|
|
Orduan gizartean ikusten zituzten aldaketei erantzuten entseatu zirela azaldu zuen. Hala ere, Lopezek azpimarratu zuen gaur egun oraindik
|
euskal
literaturak ez duela euskal gizartearen antza.
|
|
|
Taldea izatea inportantea izan zen bideari ekiteko, gero gotortasun ustezko hori konplizitate fin eta zehatz bat bihurtzen joatea da kontua.
|
Euskal
literaturan ez dut hotzik sentitu, nahiz eta ulertzen dudan Irati Jimenezek dioena... Nodo batzuetatik gertu ez bazaude, asko zaildu behar duzu zeure burua hotzik ez sentitzeko.
|
|
|
Horrek guztiak zurrunbiloa eragin zuen. Ezohiko idazlea nintzen, artean
|
euskal
literaturan ez zeuden emakume idazle gazte asko, eta, ondorioz, komunikabideetan lekua eskaini zidaten. Bai esan nien egin zizkidaten eskaintza gehienei:
|