|
2000
|
|
|
Liburuaren sarreran azaldu den legez, Euskal Herriko hedabideek
|
euskal
nazio nortasunean nola eragiten duten aztertzea da gure helburu orokorra, bai eta norabidebaterantz edo besterantz jotzeko ager daitezkeen eragileen inguruko gogoeta egitea ere.Galdera hauei erantzuten hasteko, hedabideek islatzen eta, aldi berean, birsortzen dituzten erreferentzia eremuak ditugu jopuntuan. Prentsa idatziaren eta bertoko telebistaren (ETBren) edukien analisien bitartez horixe azaleratu nahi genuke (alde batera utzidugu irratia, irrati emisoreen aniztasunak izugarri handituko bailuke azterketa enpirikoa).
|
|
|
Hedabideetan argitaratutako eguraldi mapei kasu eginda,
|
euskal
nazioaren nortasunaren zehaztasun publiko eta sozializatu komunik ez dago: eguraldi mapei begiraturik, Euskal Herri forma anitza eta anbiguoa aurkitzen dugu.
|
|
2004
|
|
|
Euskaldunon Egunkaria ren hamargarren urteurrenean Joan Mari Torrealdaik irakurri zuen agiritik honako puntu hau ekarri nahi nuke hona: . Komunikazio esparru aski bat osatu behar du euskarak eta berdin
|
euskal
nazio nortasunak. Komunikabideak dira gaur egun hizkuntza nahiz kultura baten adierazpiderik behinenak.
|
|
|
Indarraren edo indarkeriaren erabilera kaltegarria izan daiteke aurreko lerrokadan banan banan izendatu ditudan
|
euskal
nazio nortasunaren ezaugarri zeinuak garatzeko. Nik ez dut hori eztabaidatuko.
|
|
2007
|
|
|
Ideologia eta praktika espainolistaren izaerak ez ditu gurekinidentitate elkartuaren baitan dauden osagarriak konpartitu nahi: ez euskara, ezeuskal kultura, ez
|
euskal
nazio nortasuna, ez Euskal Herria. Eta ukapen horrenlogikan dabiltza ideologia inposatzaile horren baitako klase sozial guztiak:
|
|
|
gakartza. Estatuaren erreformarekin
|
euskal
nazio nortasunaren diskurtso komunitatea isilpetik atera eta ireki berrieremu publikora arrakasta osoz sartu zen. Autonomien bidez Estatuak legitimitateabilatu zuen Euskal Herrian.
|
|
2008
|
|
|
Zer uzten du geroko gerotan, eta zer erdietsi nahi du berehalakoan? Indar abertzaleen jardunean
|
euskal
nazioaren nortasun osagarri guztiek balio bertsua ote dute agian. Ez dirudi.
|
|
2009
|
|
|
batetik, EAJ alderdiarekin instituzioetara heldu zen nazionalismoa, Sabino Aranaren ideietan errotua, eta, bestetik, abertzaletasunik aurrerakoienetik zetorren korrontea (ETA eta haren fronte kulturala, lehen urteetan). Sinergia horiek berrantolatu egin zuten hizkuntzak
|
euskal
nazio nortasunean ordu arte jokatu zuen papera.
|
|
|
1960ko hamarralditik aurrera, beste ildo bat ireki zen, berpizten ari zen ezkerreko abertzaletasunak bultzatuta, hizkuntza eta lurraldetasuna lehenetsi zituena, arrazaren ordez. Honela diosku Josetxu Martinezek [24],
|
euskal
nazio nortasunaren eraikuntzaren aldeko ekintzaileak: " Arraza kontzeptua odolarekin lotua dago, eta odol garbitasunarekin, zehatzago esanda.
|
|
|
Orain, hizkuntzaren susperraldiaren gaia eta horrek kantagintzan izan zuen eragina alde batera utzita,
|
euskal
nazio nortasunaren eraikuntzan eta hizkuntza/ pertenentzia binomioaren eraikuntzan bertan ere beti presente egon den ezaugarri garrantzitsuenetako bat aztertzera igaroko gara. Herrialdeari ematen zaion izenetik bertatik ondorioztatzen da:
|
|
2012
|
|
|
Linzen datuetara itzulita, atal batean,
|
euskal
nazio nortasuna non finkatzen denaztertzen da. Hau da, inkestatuek euskal herritartzat nor jotzen duten adieraztendute (eta ondorioz, euskal herritartasunerako eskubidea edukiko luketela pentsagenezake).
|
|
|
Hala ere, komunitatean, herri kontzeptuan," nazioa" deituz, bere azterketaren oinarria jarriz, bestelako ildoa ireki zuen. Bere ikuspegia liberala izanik, gizarteari bere horretan begiratzen dio, gizatasun anaikorra helburu duela Europan eta aldi berean
|
euskal
nazioak nortasunez etorkizuneko gizartean irudikatuz.
|
|
2013
|
|
|
2013an lehenengoz, txirrindulari atzerritarrak ere ari dira taldean, lehen mailako lehiaketetan parte hartu ahal izateko nazioarteko txirrindularitza elkarteak taldeei gutxieneko garaipen kopurua galdegiten dielako. Ondoriozta daiteke kirolak
|
euskal
nazio nortasuna adierazteko eta bateratzeko duen zeregina berezia dela, inguruko herrialdeekin alderatuz. Nahiz eta Espainiako Ligaren baitan izan, eta kluben arteko lehiaketetan, bertako futbolariak lehenetsita euskal nazio nortasuna ordezkatzeko ikurrak dira.
|
|
|
Ondoriozta daiteke kirolak euskal nazio nortasuna adierazteko eta bateratzeko duen zeregina berezia dela, inguruko herrialdeekin alderatuz. Nahiz eta Espainiako Ligaren baitan izan, eta kluben arteko lehiaketetan, bertako futbolariak lehenetsita
|
euskal
nazio nortasuna ordezkatzeko ikurrak dira. Bestalde, futbol zelaiko joko eraz euskal identitatea gauzatzen delako irakurketak murritzak dira gaur egun hedabideen jardunean.
|
|
2015
|
|
|
Arrazoizkoa da esatea besteen pareko nazio selekzio ordezkariaren gabeziagatik Realaren etaAthleticen gisako klub nagusiek hartu dutela
|
euskal
nazio nortasuna haragitzeko ardura 1920eko hamarkadatik abiatuta, kirol hori komunitate imajinatuak irudikatzeko zeukangaitasunagatik masa ekitaldi bilakatu zenetik. Hasieran, joko moduak euskal arrazaren ustezkogailentasuna islatzen zuelako erabili zuten (Rojo Labaien, 2014a).
|
|
|
RojoLabaien, 2014). Futbola ondorioz, Espainiaren estatu nazioaren saio baterazleen aurrean euskalnazio nortasuna adierazteko babestokia izan da
|
euskal
nazio nortasunarentzat. Aitzitik, futbolazeuskal nazioa bateratzeko gaitasuna aski murritzagoa da historian.
|
|
|
Inondik ere, estaturik ez edukitzea erabakiorra da futbolaz
|
euskal
nazio nortasuna haragitzeazailtzeko. Nolanahi ere, futbolak, funtsezkoa den gabezia hori ahantzi gabe, islatzen ditu euskalnazio komunitatearen gatazkak ere, barrukoak eta berezkoak.
|
|
|
Ezkorra izanagatik, abiapuntu horiaintzat hartu beharrekoa da Euskal Selekzioaren geroari arrazoibidezko gogoetaz erreparatzeko.Horrek ez du esan nahi aurrerako urratsak egin ezin ditzakeenik, abiapuntua ezagun izan beharduela baizik. Bitartean, euskal klubek
|
euskal
nazio nortasunaren ordezkaritzaren gidaritza dute.
|
|
|
Euskal Herrian industrializazio berantiarraren testuinguruan gizarteratutakoeuskal nazionalismoak eta futboleko ekitaldiaren erabilpenak balio izan dute Espainiako estatunazioaren proiektutik berezko nazio nortasuna bereizi ahal izateko, baina ez dute lortu euskalnazioaren baterazlea izaterik. Izan ere,
|
euskal
nazio nortasuna hobesten dutenen artean ere, hauda, euskal nazionalismoaren baitan dauden ekimenen artean ere, elkartasun eza da ezaugarririkadierazgarriena, Euskal Selekzioaren inguruko liskarrek aditzera ematen duten gisara. Ondorioz, Espainia eta Frantziako estatuek Euskal Herriaren nazio ordezkaritzari ezarritako eragozpenazbatera, euskal nazioaren nolakotasunaren barneko gogoeta sakonagoari bide ematen dio kirolak.
|
|
|
|
Euskal
nazio nortasuna eta futbol ekitaldia elkar hartuta joan dira 1920ko hamarkadaz geroztik, industria iraultza berantiarraren garai berberean gizarteratu ziren euskal nazionalismoak eta harenhurbileko prentsa idatziak berena egin zutenetik. Frankismoaren lau hamarkadatako lozorroan euskalsinboloen azken gotorleku izatetik XXI.mendeko aro eraberrituan euskal nazioaren ispilu konplexuaizatera igaro da futbol ekitaldia.
|
|
|
Estatu gabeziaren auziak, euskal abertzaletasunaren baitako zatiketeketa euskal nazioaren partaide sentitzeko askotariko hautemate moduek modu bateratuan euskal nazioaharagitzeko abagunea zaildu dute. Futbol ekitaldia, bide batez, euskal taldeen bereizitasunak eta euskalselekzioaren ezintasunek nabarmenduta,
|
euskal
nazio nortasun irmoaren konplexutasunaren isla da.
|
|
|
Futbola eta nazionalismoa industria iraultzaren bihotzean gertakarigaraikideak izan ziren. Urte berean biak aldiberekoak izatea zoriaren halabeharrekoa da, bainaezin ukatu meatze industriaren ustiapenak
|
euskal
nazio nortasunaren aro garaikidea ezaugarrituduten bi alderdi horien iritsieran eragin zuzenik izan zuenik. Egunkari aitzindarien bidetik, masakomunikazioaren ezarpenak biribilduko zuen artikulu honetan ardatz nagusi izango den euskalnazionalismoaren, futbol gertaeraren eta hedabideen hiruko eragingarria.
|
|
|
3.1 Espainiako estatu nazio eraikuntza eta
|
euskal
nazio nortasunaren sinbolo aingura
|
|
|
EAJ prest dago Konstituzioaren aldarazpenean parte hartzeko, guk ez daukagu beldurrik. Baina han bagaude,
|
euskal
nazio nortasuna eta subjektu politiko gisa merezi dugun aitortza defendatzeko egongo garela. Aldebikotasuna, erabakitzeko eskubidea eta euskal autogobernuaren berezitasuna defendatzeko egongo gara.
|
|
2016
|
|
|
Hala, arrazoizkoa da esatea, besteen mailako nazio talde ordezkariaren ezagatik, Realaren eta Athleticen gisako klub nagusiek hartu dutela
|
euskal
nazio nortasuna ordezkatzeko ardura futbol zelaian, eta Espainiako lurraldetasuna oinarri duten lehiaketetan. Hasieran, 1920ko eta 1930eko hamarkadetan, joko moduak euskal arrazaren ustezko gailentasuna islatzen zuela aldarrikatzen zuten euskal futbol talde goiztiarrek (Rojo Labaien, 2014a:
|
|
|
Futbola, beraz, Espainiaren estatu nazioaren saio bateratzaileen aurrean,
|
euskal
nazio nortasuna adierazteko babestokia izan da historian euskal nazio nortasunarentzat. Aitzitik, futbolaz euskal nazioa bateratzeko gaitasuna aski murritzagoa izan da.
|
|
|
Futbola, beraz, Espainiaren estatu nazioaren saio bateratzaileen aurrean, euskal nazio nortasuna adierazteko babestokia izan da historian
|
euskal
nazio nortasunarentzat. Aitzitik, futbolaz euskal nazioa bateratzeko gaitasuna aski murritzagoa izan da.
|
|
|
Inondik ere, estaturik ez edukitzeak futbolaz
|
euskal
nazio nortasuna gorpuztea zailtzen du. Nolanahi ere, futbolak, funtsezkoa den gabezia hori ahantzi gabe, islatzen ditu euskal nazio komunitatearen gatazkak ere, barrukoak eta berezkoak dituenak.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi futbol selekzioak nahiz euskal nazioak aurrerako urratsik egin ezin detzaketenik, errealitatea ezagun izan behar dela baizik. Bitartean, euskal klubek
|
euskal
nazio nortasunaren ordezkaritza gidaritza dute, munduan bereizgarria den sorterriko, edo bertako haztegiko, jokalariekin nagusiki lehiatzeko borondategatik, eta horrek emandako identitate euskarriagatik.
|
|
|
Alabaina, ez dute lortu euskal nazioaren bateratzailea izaterik. Izan ere,
|
euskal
nazio nortasuna hobesten dutenen artean ere, hau da, euskal nazionalismoaren baitan dauden ekimenen artean ere, elkartasun eza da ezaugarririk adierazgarriena, euskal selekzioaren inguruko liskarrek aditzera ematen duten gisara. Ondorioz, Espainia eta Frantziako estatuek Euskal Herriaren nazio ordezkaritzari ezarritako eragozpenaz batera, euskal nazioaren nolakotasunaren barneko gogoeta sakonagoari bide ematen dio kirolak.
|
|
|
|
Euskal
nazio nortasuna eta futbol ekitaldia elkar hartuta joan dira 1920ko hamarkadaz geroztik. Orduan, Industria Iraultza berantiarraren garai berberean gizarteratu ziren euskal nazionalismoak eta haren joerako prentsa idatziak berena egin zuten futbola.
|
|
|
Hala, futbola eta nazionalismoa Industria Iraultzaren bihotzean gertakari garaikideak izan ziren. Urte berean biak aldiberekoak izatea zoriaren halabeharra da, baina ezin uka daiteke meatze industriaren ustiapenak
|
euskal
nazio nortasunaren aro garaikidea ezaugarritu duten bi alderdi horien iritsieran eragin zuzena izan zuenik. Egunkari aitzindarien bidetik, masa komunikazioaren ezarpenak biribilduko zuen artikulu honetan ardatz nagusi izango den euskal nazionalismoaren, futbol gertaeraren eta hedabideen hiruko eragingarria.
|
|
|
61). Ez hori bakarrik, Euskal Herrian ere, kirolek oro har, eta futbolak oroz gain, barruko nazio atxikimenduen gatazka islatu dute, baita
|
euskal
nazio nortasuna lehenesten dutenen artekoa ere, euskal selekzioaren adiskidantzazko partiden harira berriki adierazi izan dena.
|
|
2020
|
|
|
Espainiako nazioaren eta euskal nazioaren garapen baldintzen arteko desberdintasun egoera hori sendotzeak ahuldu egiten ditu
|
euskal
nazio nortasuna eta jarduteko edo eraldatzeko potentziala. Horregatik da garrantzitsua, euskal autogobernuaren etorkizunari buruzko eztabaidan, erabakitzeko eskubidearen instituzionalizazioa ere lehentasunezko helburu gisa jartzea; izan ere, helburu hori berehala lortzeko aukera errazago edo zailagoa izanda ere, funtsezkoa da paradigma argi bat sozializatzea euskal nortasun nazionala ekoizteko eta erreproduzitzeko, eta ekintza estrategiko bat orientatzea paradigma horren arabera.
|