|
2000
|
|
|
HEGO
|
Euskal
Herrian bizi den giro politikoaren arabera atera dira 2000 urterako aurrekontu desberdinak. Eusko Jaurlaritzakoekin pozik agertu dira aurrera atera dituzten hiru alderdiak EAJ, EA, EH.
|
|
|
Orain arte bederen inork gutxik azaltzen du, publikoan zein pribatuan, non egon litekeen honen logika eta onura. Dauden azalpen ahaleginak,
|
Euskal
Herriak bizi duen gatazkara mugatzen dira ezaguna dena baina horrek ez du tankerako atentaturik esplikatzen.
|
|
|
Taldeko kideez gain, banakako kideak ditu; batez beste, hamar bat pertsonak hartzen du parte indibidualki. Denetarik dago jatorriari dagokionez,
|
Euskal
Herrian bizi diren irakasleak, atzerrian bizi diren ikerle euskaldunak eta Euskal Herriari buruz ikertzen duten atzerritarrak. Kongresuaren azken egunean, uztailaren 2an hain zuzen, lehen bilera ofiziala egingo dute eta orduan ezagutuko dute elkar.
|
|
|
Parisen ez dute begi onez ikusten abertzaleekin aritzea, baina aitzakiak besterik ez dira.
|
Euskal
Herrian bizi den egoera da funtsean onartzen ez dutena. Bazekiten hasieratik Euskal Herriko mugimendu abertzaleosoak parte hartuko zuela.
|
|
|
Bertold Brechten poema ospetsu batean disidentzia mota desberdinen atxiloketa kateaz hitz egiten da. Tamalez, askotan ikusi dut poema horretan
|
Euskal
Herrian bizi dugun egoeraren isla. Poliziak komunista atxilotzean, disidentzia eta erantzun oro zapuztearekin mehatxatzen zuen tresneria geratzeko astia izanik, gizarteari prozesua noiz geratu behar zuen erakusteko baliagarria zelakoan nengoen.
|
|
|
Espainiari buruzko irakasgaiek balio akademiko handiagoa izan ohi dute Euskal Herriari buruzkoek baino, zergatik?
|
Euskal
Herrian bizi garen unetik ez al genuke gure Herriko jakintzetan sakondu behar besteetan egiten dugun legez?
|
|
|
Haiek kolokan jarri eta oinarri justuago eta berrietan finkaturiko akordioaklortu behar baitira. Gaur egun
|
Euskal
Herrian bizi dugun egoera sozio-politikoak ezinargiroago erakusten digu paradigma horren garrantzia.
|
|
|
Beraz, musikaren inguruan gertatzen diren fenomeno sozio-kulturalen interpretazioan pragmatika, semiotika eta komunikazioaren teoriek egindako ekarpenzientifikoak geure egingo ditugu.
|
Euskal
Herrian bizi dugun egoera politikoan kulturaren izaeraz hainbeste adierazpen desegoki egiten direnean eta euskal kulturari buruzhorrenbeste balioztapen interesatu eta ez zientifiko irakurri, ikusi eta entzuten direnean.Horregatik, derrigorrezkoa da guretzat ekarpen hau lehenbailehen egitea. Jakinbidehauen guztien irizpideez (gure egoerari egokituta) baliatuko gara, fenomeno musikaleninguruan sortzen diren komunikazio eta errepresentazio sozialen jokoak aztertzeko.
|
|
|
euskerarik gabeeuskal naziorik ez dagoen ezkero, zer egin?
|
Euskal
Herria bizi arazteko eskubiderikba ahal dugu? (...) Huna hemen erantzuna:
|
|
|
Zuloetako landare artean ezkutatuta, Seoane sugegorria bizi da, eta honek, bere pozoiaz baliatuz, ugaztun txikiak ehizatzen ditu. Hauetako bat elur lursagua da; haitzen arteko zuloetan ezkutatuz eta gertuko larreetan elikatuz,
|
Euskal
Herrian bizi deneko leku bakarrenetakoa Ranero da.
|
|
2001
|
|
|
Proiektu energetikoez hitz egiten denean,
|
Euskal
Herrian bizi eta urte batzuk jada ditugunoi, indarrean ezarri nahi izan zen Lemoizko proiektuaren historia guztia datorkigu gogora. Proiektu hura, azkenik, herriak geldiarazi egin zuen bere mobilizazioekin eta hainbat ekintzekin, armatuak barne.
|
|
|
Alde horretatik, beste ahalegin bat egin behar litzateke, batez ere gaur egun
|
Euskal
Herriak bizi duen egoeragatik. Serioa da egiten den lana, baina beste konbikzio batekin hartu behar dira gauzak.
|
|
|
Nola eragiten dio
|
Euskal
Herrian bizi den gatazka honek ezkerrari?
|
|
|
Joxe Azurmendik naturaltasuna galdu gabeko artifizialtasun apropos eta elegantea asmatu duela dio.
|
Euskal
Herrian bizi izan zen modernitatea egungo modernitatearen isla izan daiteke:
|
|
|
SAKABANAKETAREN aurka manifestazioa egingo da Parisen larunbatean, senideek Frantziako Gobernuaren espetxe politika salatzeko egindako martxa luzearen ondoren. Ez da hau bakarrik eskatuko zaiona Pariseko gobernuari, euskal errefuxiatuek ere
|
Euskal
Herrian bizitzeko eskubidea aldarrikatu baitute modu publikoan azken asteotan.
|
|
|
GABI Mouesca IK ko kidea aske geratu da hamazazpi urte espetxean izan ondoren. Alta, Ipar
|
Euskal
Herrian bizitzeko debekua jasan du beste bost urtez. Parisen lana aurkitu du eta bertan biziko da oraingoz.
|
|
|
Nik esango nuke ezetz.
|
Euskal
Herrian bizi garenok ez dugu aukerarik. Noski, baztertu baztertzen ditugu gauzatxoak baina normalean sortzen zaizun aukera sorta oso murritza izaten da eta gehienetan egokitzen zaizuna egin behar izaten duzu.
|
|
|
IRA erakunde armatuak bere armategia desegiteari ekin dio eta horren inguruan balorazio asko egin daitekeen arren, ikasgai gisa bat ispilatzen da
|
Euskal
Herrian bizi den gatazkan: une horretara heltzeko prozesu oso luze bat behar izan dute, azken zazpi urteetan bake prozesu gisa garatu dena, eta bere fase bortitzenetan ere elkarrizketa ardatz izan duena.
|
|
|
Kari honetara, eta Frantziako administrazioak aginduen kanporaketak bertan behera utz ditzan, Koordinaketa eta errefuxiatuen kolektiboa manifestaldi bat antolatzen ari dira. Berau, azaroaren 24an Baionan burutuko da"
|
Euskal
Herrian bizitzeko eskubidearen alde" lelopean.
|
|
|
ASPALDIKOAK dira
|
Euskal
Herrian bizi den gatazka bideratzeko EEBBetako euskal diasporan egiten ari diren ahaleginak. Oraingoan, Boiseko Idahoko hiriburua Ordezkarien Ganbaran, Euskal Herrian autodeterminazio erreferenduma egitearen aldeko proposamena aurkeztuko du Dave Bieter ordezkari demokratak.
|
|
|
SENIDEAK eta Gureak elkarteek bat egin dute eta aurrerantzean Etxerat deituko da euskal preso politikoen senitartekoak biltzen dituen erakundea. Erakunde berriaren ordezkarien esanetan, Etxeratek ez du
|
Euskal
Herrian bizi den egoera politikoaren diagnosi bakar bat, erakundeak pentsamendu desberdinetako jendea biltzen duelako; dena den, gatazkaren irtenbidea elkarrizketan dagoela azpimarratu zuten eta ez bide polizialetan. Karmen Galdeano abokatua izango da erakundearen lehendakari berria.
|
|
|
Etikoa eta mesedegarria al da, gaur egun
|
Euskal
Herrian bizi dugun giroan, intolerantziak eta fanatismoak eragindako hilketa bat gertatu ez zena! leporatzea herri bati. Arriskutsua, behintzat, bai.
|
|
|
Esaldia esanguratsua da gaur egun
|
Euskal
Herrian bizi dugun eraso guztien gainean jar dezakegulako. Torturak sortzen duen hitzaren isiltasunaren adibide gisa har dezakegu" Literatura eta Iraultza" Sarrionandiaren poema (MZ, 22):
|
|
|
Kulturgintzan gizarte eragipena izan duzuelako batik bat izan zarete aztertuak, oker ez banago. Eta, zuek gaitzat eta aitzakiatzat harturik, zuen inguruan
|
Euskal
Herrian bizi bizirik dagoen ideia eta joera asko da aztertua edo ukitua liburu horretan. Anaitasuna aldizkariak jakin nahi lukeena da ea zuetako bakoitzak berari buruzko lanaz zer pentsatzen duen.
|
|
|
Ezberdintasunak ez dira horretan gelditzen, Bilboko ahots maltzurrenek diotenez; izan ere, New Yorkeko arrakasta Bilbon askoz ere apalagoa izan omen baita, baina museoaren zuzendaritzak badu hori arrazoitzeko pisu gehiagoko arrazoirik: eguraldia kaxkarra izan da aurtengo udaran Bilbon;
|
Euskal
Herriak bizi duen egoera ez omen da kanpotarrak erakarri ahal izateko egokiena, eta beste hainbat. Bisitariak iaz baino gutxiago izan omen dira, baina inork ez du, benetako datuak erabiliz, inpresio hau egiaztatu edo gezurtatu.
|
|
|
Helburua euskaldunok eta euskalgintzak sozialki eta politikoki atzera egitea izanik, bide batez,
|
Euskal
Herrian bizi diren espainiazaleen sendotze eta bermatzea bilatzen jakn 230 da, euren ideia, izaera eta jarre retan eta, bereziki, hizkuntz erabileran.
|
|
2002
|
|
|
Era laburrean esanda, gizartean indarkeria iraunkorki jarraitzearen balizko arrazoietan sakontzen ahalegindu zen. George Sorel, Engels, Kant, Nietzsche, Bertrand Russell, Max Weber eta beste pentsalari askok gai honen inguruan esan zituztenak kontura ekartzeaz batera, gaur egungo
|
Euskal
Herriak bizi duen egoeraren aurrean beren buruak demokratatzat aldarrikatzen dituzten zenbaitzuk eginiko adierazpenak salatzen zituen.
|
|
|
Joseba Andoni Urdaniz bizkarzainaren hilketak beste behin jarri du agerian
|
Euskal
Herrian bizi den tentsio maila. Oraingoan, ustez, Urdanizek etakidetzat hartu zituen guardia zibilek hil zuten bizkarzain beratarra, oraindik argi ilun ugariz jositako tiroketaren ondorioz.
|
|
|
Oraingoan, ustez, Urdanizek etakidetzat hartu zituen guardia zibilek hil zuten bizkarzain beratarra, oraindik argi ilun ugariz jositako tiroketaren ondorioz. Gertakizunek argi erakutsi dute
|
Euskal
Herrian bizi den tentsio maila. Eta baita beste zenbait gauza ere, besteak beste, polizi indarren arteko koordinazio eza eta, behin eta berriz aurkakoa esan arren, heriotz guztien berdintasun eza; Urdanizen hileta elizkizunei agintariek emandako tratamendua horren lekuko.
|
|
|
BURUJABETZA eta normalkuntza demokratikoaren ikuspegiak landuz, AB, EA, Aralar, Batzarrek eta Zutikek, gaur egun
|
Euskal
Herrian bizi den egoeraren nazio mailako eztabaida eta hausnarketari ekingo diote. Prozesua izan nahi du honek eta aurrerantzean eztabaida beste sektore batzuetara ere zabaldu nahi du boskoteak.
|
|
|
1996an Espainiako Gobernura iritsi zenetik, PPk molde politiko berri batez heldu zion
|
Euskal
Herrian bizi den gatazkari eta akordio hori eta ondoren etorri direnak estilo berri horren klabeetakoak dira. XIX. mendean gerra karlista biak irabazi zituzten espainiar liberalen estilo bera da, edo XX. mendean" Una, grande y libre" haren jokaldi modernoa, Mendebaldeko demokrazietan guztiz homologatua, ekonomikoki aurreratua eta XXI. mendeko Espainia" patriotismo konstituzionalaz" harro akuilatu nahi duena.
|
|
|
Bere egoerak espetxean behar bezalako tratamendu bat jaso izan balu, agian ez legoke bere heriotzari buruz idatzi beharrik.
|
Euskal
Herrian bizi den gatazkak beste heriotz bat gehiago sortu du, oraingoan baldintza oso gogorrak jasaten dituen euskal presoen kolektiboaren baitan.
|
|
|
alde batetik botere faktikoak, eta bestetik gazteria, itxaropenaren ikurra. Amaraunaren irudi errepikatuak
|
Euskal
Herriak bizi dituen zapalkuntza eta tentsio egoera sinbolizatzen ditu. Bi urte geroago, Lertxundik Goiko kale (1973) eleberria argitaratu zuen eta hartan beste bira poetiko bat egin.
|
|
|
Beste aldetik, euskara, Hego Euskal Herriak historikoki mintzatu duen hizkuntza, gaur egun erabilpen sozialik gabekoa, euskara menderatu gabe, Hego
|
Euskal
Herrian bizitzea posible da?, orain dela gutxi bateratua, espainiar inperialismoak, estatu nazioak eta frankismoak ia sakailatua, internazionalizazio prozesuaren eta globalizazioaren erasoa pairatzenduena, landu gabe dagoena, ekoizpen zientifiko propiorik ia ez duena etadiskriminazio positibo larriaren beharra erakusten diguna.
|
|
|
kokatu ziren euskaldunak ezagutzeaz gain, iparreko biztanleekin historian zehar eraikitako zubiak finkatuz joan ziren. Beraz, hegoaldean kokaturiko irratiek kontuan hartu zituzten Ipar
|
Euskal
Herrian bizi ziren euskaldunak, eta horiei zuzendutako irratsaioak eskaintzen zituzten. Adibidez, Donostiako Radio San Sebastián delakoak Radio Océan izeneko saioa eskaintzen zuen 1960ko hamarkadan, Joan Bonis esatariak gidatuta; irratsaio horren hizkuntza frantsesa zen.
|
|
|
Era berean,
|
Euskal
Herrian bizi direnek, bestela gura baldin badute, ez dute zertan euskarazko kultura kontsumitu Euskal Herrian bizitzeko (ez bakarrik gazte lania eta frantsesa hor daudelako, ezpada arabieraz ere bizi daitezkeelako Euskal Herrian bertan, Herri Arabiarretako hedabide erraldoien jaurtipen kulturalei esker, eta, horrela, beste kolektibo batzuk ingelesez, errusieraz, nahiz italieraz bizi daitezke, hiz...
|
|
|
Era berean, Euskal Herrian bizi direnek, bestela gura baldin badute, ez dute zertan euskarazko kultura kontsumitu
|
Euskal
Herrian bizitzeko (ez bakarrik gazte lania eta frantsesa hor daudelako, ezpada arabieraz ere bizi daitezkeelako Euskal Herrian bertan, Herri Arabiarretako hedabide erraldoien jaurtipen kulturalei esker, eta, horrela, beste kolektibo batzuk ingelesez, errusieraz, nahiz italieraz bizi daitezke, hizkuntza horiek ofizialtzat dituzten estatuetan fisikoki bizi gabe?).
|
|
|
|
Euskal
Herrian bizi diren hiritarrak espainiar edo frantziar nortasun agiriak edukitzeko beharrean daude. Egoera honek, Euskal Herriaren hiritargoaren zati bati bere burua euskalduntzat izateko duten eskubidea zapaldu egiten dio.
|
|
|
Sarak bazekien, bai, zerbait hartaz: horregatik egin zuen ihes, hain zuzen ere, Alpujarretara,
|
Euskal
Herriak bizi zuen normaltasunarekin –ofizialarekin eta ez hain ofizialarekin ere– gogaiturik zegoelako, eta beste bizimodu bat nahi zuelako; eta horregatik ere zen Sara ni baino kontzienteagoa hartaz guztiaz. Garaitsu hartan esan zidan, hain zuzen ere:
|
|
|
hau da guztiok, nahi izan edo ez, bizi dugun errealitatea, nahi ez izate horrek ez baitu egungo errealitatea aldatzen ahal. Bai, egia da tematzen ahal garela pentsatuz guk, Hego
|
Euskal
Herrian bizi garenok esan nahi dut, ez dugula zerikusirik Espainiarekin, eta egia da hori dela, gainera, batzuek zinez pentsatzen dutena. Baina ez da hala, eta ez dut uste merezi duen hemen denborarik galtzea begien bistakoa den zerbaiten frogatzen, Espainiako zati batean bizi baikara batzuk, eta Frantziako beste batean, beste batzuk.
|
|
|
Bi dira aukera hori eragozten duten faktoreak: bata
|
Euskal
Herriak bizi duen egoera politikoa, oinarrizko adostasuna ezinezko egiten duena eguneroko bizitzaren gai gehienetan. Bigarrena, une honetan Eusko Jaurlaritza osatzen duten alderdien jarrera eta ahalmena.
|
|
|
Gurasoek garbi ikusten dute: gure haurrek,
|
Euskal
Herrian biziko badira, euskaraz jakin behar dute.
|
|
2003
|
|
|
Hauxe jakin nahi nuen:
|
Euskal
Herrian bizi dugun egoera nazional gatazkatsuan, gure haurrek nazio ideia nola bereganatzen dute. Eta emaitza adierazgarriak lortu ditudalakoan nago.
|
|
|
Aldi berriek jardun berriak eskatzen dituztenez, Donostiako manifestazioa izan dadila garai berriaren irudi iragarlea. Torrealdairen irudiak eta Madrilen bizi izan dugunak sortu digun beldurra baino handiagoa izan dadila Donostiako irudiak eta
|
Euskal
Herrian bizitzen ari garenak eman digun adorea eta indarra. Orainartean, hala da.
|
|
|
Une honetan, esaterako, autodeterminazio eskubidearen errebindikazioa egiten denean mehatxu gisa ikusten duten horiekin, guk ahalegin bat egin behar dugu autodeterminazio eskubidea une honetan Euskal Herrian egin daitekeen aldarrikapenik demokratikoena dela ikus dezaten. Finean, autodeterminazio eskubideak
|
Euskal
Herrian bizi den pertsona bakoitza ondokoarekin maila berean jartzen baitu, abertzalea izan, espainolista izan, federalista izan... Bai kolektiboki, bai gizabanakoaren ikuspegitik, autodeterminazioak bakarrik berma dezake aukera berdintasuna Euskal Herriaren etorkizuna erabakitzerakoan.
|
|
|
Ehuren udako ikastaroetan, Edorta Arana, Beatriz Narbaiza eta Patxi Azpillaga Gizarte eta Komunikazio Zientzien fakultateko irakasleek «Telebista lokalaren erronkak» ikastaroa eskaini zuten. Bertan, tokian tokiko telebistek
|
Euskal
Herrian bizi duten egoera aztertu zuten. Edorta Aranak urteak daramatza esparru hau ikertzen eta dioenez, neurri eta formarik gabe garatu da.
|
|
|
Francoren heriotzaren 25 urtea ospatzeko xanpain botila hozkailuan sartuta neukala, ETAk su etena hautsi eta atentatuekin jarraitzeko asmoa zuela jakin nuen. Une horretantxe, xanpainarena ahaztu eta
|
Euskal
Herrian bizirik irauten duten mito politiko batzuen inguruan ikertzeko obsesioa sartu zitzaidan. Mito horietako bat Francoren hilezkortasunarena da.
|
|
|
Euskal herritar oro da jatorriz eskubideen jabea. «Euskal herrikidea» izatea zertan datzan, kulturaz izaera ezberdinekoak garelarik
|
Euskal
Herrian bizi garenok, gizartearen aniztasunari buruz esan dudana kontuan hartuta argitzekoa da.
|
|
|
Karlos Santamaria bera nehork bezain ongi ezagutu duen Joxe Azurmendik argitaratu du Oraingo gazte eroak titulupean, 3 50 hamarkadan
|
Euskal
Herriak bizi izan duen problematikaren analisi sakona. Liburu hori lagungarri gerta dakiguke Paueko hirian gure adiskide zenak eman hitzaldiaren ulertzeko.
|
|
|
Baina zorte hori ala deus ez, berdin zait: ene axola ez baita Euskal Herriko seme alaba arraro edozein munduan ezagun izanen den ala ez, baina bai ene sorterria
|
Euskal
Herria biziko den ala leher eginen duen.
|
|
|
Ez du bada hain aspaldi gure eliza nagusi batera hurbildu nintzela, prentsaurreko baten karietara abertzale adiskideen arrangurak entzuteko, Frantziako estatuak ez zuelakotz bermatzen euskaldunek
|
Euskal
Herrian bizitzeko dugun eskubidea.
|
|
|
Globalizazioaren aurkako Euskadiko mugimenduaaztertzean, horixe da antzematen dugun ezaugarrietariko bat, besteekiko bereiztenduena. Euskal nortasunaren indarra ez da ageri agerikoa eta osagai horrek ez dituberdin baldintzatzen
|
Euskal
Herrian bizi diren pertsona guztiak. Mehea, zorrotzaeta pertsonala den zerbait da.
|
|
|
Etxano, Boroa bera eta abar, bainaherrigunean 60ko hamarkadatik aurrera Bizkaian ematen den urbanizazio prozesuakzeharo aldatu du funtsean lehen Ibaizabalen magalean atsedengune bat (jauregisakabanatu batzuk baino ez zeudelarik), bilbotarrak urak hartzeko lekua, zena. Gerourbanizazio prozesu horretan?
|
Euskal
Herriak bizi izan zuen gizarte tradizionalarekiko apurketa eta modernizazio prozesuaren bigarren faseari dagokiona (Gurrutxaga, Perez Agote eta Unceta, 1990), eraiki zen gaur egun herrigunea dena, oraindik azken urteotan etxebizitza asko eraiki direlarik.
|
|
|
Gasteizko Udalak, Donostiakoak eta beste 27 udalek ere eman zituzten diru sariak. Erakunde pribatuei zegokienez, UEUko buruek jakitun ziren
|
Euskal
Herriak bizi zuen egoera ekonomiko larriak ez zuela errazten bidea, baina, hala ere, erantzun nahiko ona jaso zen, ohiko laguntzaileengandik159 Defizitaren zati bat Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailak ordaindu zuen 1981eko urtarrilean, nahiz eta 1985era arte ez izan eskumenik unibertsitateen esparruan. Esleitutako diruaren berri ematen zuen eskutitzak argi azaltzen zuen horren muga:
|
|
|
«zuzen zuzen politikan sartuta dabiltzan gazteak aurrenik, eta horiekin batera eta politikatik abiatuta beti ere, besteok, ideologi eta kultur mailan, politika, kultura eta ideologia eta dena zaku berean sartuz».
|
Euskal
Herriak bizi zuen egoera larriak eztabaida oro garrazten zuen6 Bi urte geroago, antzeko iritzia azaldu zuen Koldo Mitxelenak:
|
|
2004
|
|
|
Kultur kudeaketa eta komunikazioaz arduratzen den Xabide taldeak Bilbon antolaturiko jardunaldiak zirela medio, berarekin hizketalditxo bat izateko aukera eduki dugu; museoek bete luketen funtzioaz eta
|
Euskal
Herrian bizi duten egoeraz aritu gara, besteak beste.
|
|
|
Gainera, justizia inguruko gaiak izaten ditu egunero eskuartean, eta, «egia esan behar bada, asko ikasten da".
|
Euskal
Herrian bizi denarekiko dagoen kontrastea azpimarratzen du Agirrek. " Giroa arrotza da erabat, egun batean zuretzat lanbidean erreferente izan direnen atxiloketen berri eman behar duzu eta hurrengo egunean PPren konbentzio batena!
|
|
|
" Lubaki Bandan autore sozial etiketa jarri zidaten, Lorelein juerga asmoan ibili nintzen, bakarkako estreinakoarekin lasaitu eta disko berri honekin garai batean izan nintzen errebelde izaerara hurbildu naiz". Gizartearenganako ardura azaltzen du Serranok Gerrari bai lan berrian eta, besteak beste, Irakeko gerrak zein
|
Euskal
Herrian bizi dugun egoerak sortzen dion" desilusioa" izan da horretara bultzatu duena. " Ahotsaren interpretazio aldetik nortasun handia ematen saiatu naiz, hitzak sinetsiz eta desilusio hori agertuz, baina hein batean itxaropenari ate bat ere zabalduz".
|
|
|
" Nire belaunaldi galduak poeta ninduen sortu" dio Asier Serranok bere abestietako batean.
|
Euskal
Herrian biziko ez balitz ardura gabe eta askoz lasaiago biziko litzatekeela uste du eibartarrak eta poeta baino" patateroa edo" izango litzatekeela uste du. " Euskarak jasan duen jazarpenak eta historikoki Euskal Herriak jasan behar izan duen egoerak egin nau poeta, behar batek sortu nau poeta, Euskal Herriak sortu nau poeta", diosku Serranok.
|
|
|
Historiaurretik hasi eta gaur arte
|
Euskal
Herriak bizi izan dituen historiako pasarterik gogoangarrienak jasotzen ahalegindu dira Susana eta Marta Truchuelo Ibaizabal argitaletxeak Euskal Gaiak bilduman plazaratutako liburu honetan. Hona landutako garai batzuk:
|
|
|
Baina datu orokorra baino kezkagarriago da jakitea 1,7 milioi pertsona daudela egunean bost ordu (edo gutxiago) lo egiten dutenak. Diru sarrera gutxi edo ertainak dituztenak, adineko pertsonak, emakumeak (etxeko andreak bereziki) eta Madril, Katalunia, Balearrak, Kanariak eta
|
Euskal
Herrian bizi diren pertsonak dira gutxien lo egiten dutenak.
|
|
|
Bestalde, motibazio politikoa duten kasu horiek onartzeko eragina izango zuen
|
Euskal
Herriak bizi duen zanpaketak. Azken finean, ETA zen eta da gaur ere zanpaketa horren erantzunaren adierazgarri bat.
|
|
|
Bi gauza: batetik, euskal gizartea behin behineko egoeran dago gaur egun. Egoeraren birmoldatzea eta mapa politikoaren berrosatze definitiboa inoiz izango bada behintzat
|
Euskal
Herrian bizi dugun gatazka egoera gainditu eta normalizazio politikora iristen garenean etorriko da. Une historiko honetan ez dago datu objektiborik behin betiko mapa politikoa osatzeko.
|
|
|
jartzen duen lekuan zera esango du: ?
|
Euskal
Herrian bizi dena?... Hasi gaitezen aprosimazio honetatik.
|
|
|
Hori sentitzen da behinik behin gure artean. Euskalduna
|
Euskal
Herrian bizi den guztia baldin bada, halako larri bat sortzen zaigu gure usteetan?. 5
|
|
|
jartzen duen lekuan zera esango du: ?
|
Euskal
Herrian bizi dena...?. Orobat, oraindik gogoan dugu horren ondotik zetorren esaldi esanguratsu hau ere:
|
|
|
Santi Andia eta Tximista kapitaina abentura pelikuletako pertsonaiak dira. Baroja ez zen
|
Euskal
Herrian bizi, Pio Baroja Berako etxean egin zen euskaltzale, kruzadatatik itzultzen den jauntxo feudal baten antzera. Unamonotaz zera esaten da, unibertsal izateagatik utzi ziola euskaldun izateari, baina hala ere absurdo samarra dirudi unibertsal izateko Salamancara joan beharra, makina bat salamankar Bilbora bizitzera etorri direnean?. 724
|
|
|
Euskaldunon Egunkaria indarrez itxi zutenean idatzi zuen artikulu batean, besteak beste, euskaldun berrientzat eredugarria izan litekeen honako jarrera hau azaldu zuen: ?
|
Euskal
Herrian bizi garen askorentzat, Egunkaria ez da izan soilik informazio tresna bat. Egunkaria, irakasle isila baino gehiago, irakasle eraginkor eta atsegina izan da euskaldun berrientzat.
|
|
|
bertan garaiko euskal ekonomia, elikadura, elkartrukeak, talde sozialak, erlijiotasuna, euskara, ohiturak eta abar ikus litezke (testu hori euskaratuta aurki daiteke oso ororik in Bilbao, 1994, eta ia osorik in www.kondaira.com> Historia materialak > Testu Historikoak > Erdi Aroa >. Euskal Herria XII. mendean, Donejakue bideko erromes liburu baten arabera (1135)?). ...rdi aroari dagokion 5 atal honetan (aurreko ataletan ez bezala), eta beraz jendartearen inguruko puntu hau egokia litzateke euskararen Errioxako lekukotzak aipatzeko (Donemiliaga kukulakoak), idatzi erromantzez eta latinez egiten zela aipatzeko (baina aldika euskal hitzak eta esaldiak agertzen zirela nafar agirietan), arabieratik euskarara pasatutako hitzak gogora ekartzeko, eta jakina, Erdi Aroko
|
Euskal
Herrian bizi ziren gutxiengo linguistiko eta erlijioso desberdinen berri emateko: arabieraz mintzo ziren Erribera aldeko musulmanak, judu komunitateak, gaskoiak, gaztelaniaren sorrera Burgos Errioxa Mendebal Araba aldean, nafar erromantzea...
|
|
|
)= J) £ D. Hau da, predikatu sinbolo n tar baten irudia Dn ren azpimultzo batda.' Adibidez, interpretazio eremua zenbaki arruntena bada, sinboloaren interpretazioa zenbaki arrunten arteko erlazio bitar bat izango da, esaterako,, txikiagoizan?. Interpretazio eremua gaur egun
|
Euskal
Herrian bizi diren gizakien multzoa bada, Ff ren interpretazioa gizaki horien arteko erlazio bitar bat izango da, adibidez, adinberbera izan?, Sinboloaren goi indizea 1 bada, hau da, sinboloak/ j1 forma badu, hareninterpretazioa eremuaren elementuen propietate bat izango da, esate baterako, lehenengoeremuan, bikoiti izan, eta bigarrenean, ikaslea izan?.
|
|
|
euskerarik gabe euskal naziorik ez dagoen ezkero, zer egin?
|
Euskal
Herria bizi arazteko eskubiderik ba ahal dugu?
|
|
|
|
Euskal
Herriak bizi zuen giroaren kritika zorrotza egiten zuen Erdozaintzik. Euskal kultura pobretze, ahazte eta itzaltze bidean zekusan, kanpoko kulturak (frantsesa eta espainola) indartzen ari ziren hein berean.
|
|
2005
|
|
|
Baina, horietaz gain, beste batzuek lantzen dituzten borroka moldeak ez ditugu juzkatzen.
|
Euskal
Herriak bizi duen egoera kontuan hartuta, batzuek borroka armatuaren hautua egitea errespetagarria da. Segi ez da inor inori esateko zein borroka molde erabili behar duen eta zeinek duen lehentasuna.
|
|
|
Era batera ala bestera,
|
Euskal
Herrian bizi den gatazka bideratzeko beste leiho handi bat ireki da berriz aurrez aurre, klase politiko eta gizarte osoaren aurrean. Anoetako proposamenarekin garai berri bat iragartzen zuten adierazle ugari agertu ziren eszenatokian, eta Ibarretxe Planak aurrera egiteko izan duen moldeak garai berri horretan bete betean gaudela baiesten du.
|
|
|
ELAk erabat arbuiatzen du egoera hau eta
|
Euskal
Herrian bizi diren eta lan egiten duten guztientzat eskubide osoak aitor daitezela eskatzen dugu, edonon jaio direla ere. ELAk salatu nahi du" arautzeko" prozesua etorkinen egoera ez arautzeko egina dagoela.
|
|
|
Euskal Herriak berezko nortasunak dauzka eta bere etorkizun politikoa erabaki behar du.
|
Euskal
Herrian bizi den batentzat hori litzateke logiko eta normalena. Beste batzuek nortasun partekatua ezagutarazi nahi diote herri honi.
|
|
|
Zabala eta luzea da elkarrizketa eta zati batean, ETAko buruzagi historiko Txomin Iturberen heriotzari buruz aritu da.
|
Euskal
Herrian bizi den negoziazio giroari erreferentzia eginez, negoziazio saioetan norbaitek beti sartzen duela eskua dio EBBko lehendakari ohiak. Testuinguru horretan jotzen du Aljerreko negoziazio saioraino, eta hura dela eta eraman zutela Txomin Iturbe Aljeriara.
|
|
|
Gainera ikuskizun handiek txundituta bizi gara. Arteak hori eskaintzeko ahalmena du eta hori ondo dakigu
|
Euskal
Herrian bizi garenok Bilbon ezin hobeto funtzionatu du eta.
|
|
|
Horretarako elkarrizketatuak berak idatzitako liburu batean oinarritu naiz, Demokratak eta biolentoak (1997) izeneko entsegua hain zuzen. Nire ustez, interes globaleko gaia da, batez ere
|
Euskal
Herrian bizi dugun gatazka egoera sustraitik oratzen duen autoreetako bat dugulako Azurmendi. Bere lan honetan euskal biztanleriari kontuan hartzea txarto etorriko ez litzaiokeen apunte esanguratsu batzuk ageri dira.
|
|
|
eran mucho más duras que en los demás pueblos del Estado?. Beraz, aipatzen den modura, Estatuak erabilitako biolentziak bere kotarik nabarmenenak
|
Euskal
Herrian bizi izan zituen. Biolentzia erabiltzen zuen eta duen ETA taldea, 1977an gobernuarekin akordio batetara heldu zen, zeinetan talde armatuaren hiru hilabetetako su etenaren bitartez, euskal alderdi guztien legalizazioa emango zen, preso zenbaitzuei amnistia osoa emanez.
|
|
|
Aspaldian alde egin zuten eta herrialde hartako historiaren zati bat idatzi dute. Martin, Ipar
|
Euskal
Herrian bizi zen eta 20 bat urte zituela etxetik alde egin zuen.
|
|
|
Ezker abertzaleak,
|
Euskal
Herriak bizi duen gatazka politikoaren konponbiderako proposamen berritua martxan jarri du. Hala ere, PSOE eta PPren erantzuna errepresio bortitza izaten jarraitzen du.
|
|
|
Ez dut ezagutu euskaldun bat gaztelaniari edo frantsesari gorrotoa dionik.
|
Euskal
Herrian bizi diren ehunka eta ehunka espainolek, ordea, euskarari gorroto bizia diotela ikusi dut. Eta hau fraide eta mojen artean ere bai.
|
|
2006
|
|
|
" Galdera bat hartu genuen ardatz: zer da
|
Euskal
Herrian bizi den pertsona kulturadun batek Euskal Herriaz eta munduaz ezagutu behar duena eta egiten jakin behar duena, eta zer nolako baloreak eduki behar ditu?".
|
|
|
Esaterako, katalana finkatzen eta gramatika aztertzen lan handia egindako Pompeufabra Bilbon bizi izan zela bederatzi urtez eta kimika irakatsi eta hizkuntza erromanikoak aztertu zituela edota 36ko Gerran katalan ugari etorri zela Donostiara bizitzera eta La Barceloneta deitzen ziotela Gros auzoari edota bi Katalunien banaketa Irungo Faisaien uhartean sinatu zela. Katalunian bizi den Lander Larrañaga argazkilariak eta
|
Euskal
Herrian bizi den Toni Strubell kazetari katalanak apailatu dute, abenduan Donostian sortutako Espai Catalunya topalekuaren ekimenez. Martxoaren 11 arte izango da zabalik.
|
|
|
Kasu batean zein bestean, dena den, bi eremuotako arazoak gainditzeko oinarriak jartzen ari dira bakea eta normalizazio politikoa helburu dituen bake prozesu honetan. Edo beste hizkuntza batean esanda,
|
Euskal
Herrian bizi den gatazka bortitza eta gatazka politikoa gainditzeko zabaldu den prozesu politiko honetan. Edozein modutan, eta hori alde guztiek onartzen dute, bi arazo nagusi konpondu behar dira:
|
|
|
Bazkide horietako bat Carmen Aguado dugu. Carmen Bartzelonan jaio zen eta Katalunian senitarteko asko ditu, baina
|
Euskal
Herrian bizi da txikitatik. «Ez dut nire burua bereziki leku batekoa edo bestekoa sentitzen, egoeraren araberakoa dela uste dut», dio.
|
|
|
2005eko abenduaren 31n hamabost kide zituen administrazio kontseiluak. Hiru baino ez dira
|
Euskal
Herrian bizi edota jaioak: kontseilari ordezkaria eta bi aholkulari.
|
|
|
Eta zer esan
|
Euskal
Herrian bizi dugun gatazka politikoari buruz Azkunak agerturiko jarreraz. Senideak elkarteak De Juana preso politikoaren gose grebak 53 eguna betetzen zuenean, bere egoera salatu zuen Udalbatzan.
|
|
|
Larunbat honetarako, Itsasoruntz ekimena antolatu du Uribe Kostako herritar talde anitz batek. Antolatzaileek adierazi dutenez,"
|
Euskal
Herriak bizi duen gatazka politikoaren konponbiderako abian den prozesuari gure ekarpen txikia eskaintzeko sortu dugu, egitura politikoetatik kanpo, herritarren borondate soila eta egoeraren larritasuna oinarri dituena; prozesuaren parte sentitzen garen heinean, gure ekimenak euskal presoen egoerari harreta berezia jarri gura dio". Ekitaldia festa giroan pasatzeko asmoa dute eta jarduera nagusia hauxe izango da:
|
|
|
Bazekien ez zela afaltzera agertuko, afaria zuela euskaltegikoekin.
|
Euskal
Herrian bizi denetik oso gutxitan irten da gauez kalera bera gabe. Maite eta Iñakirekin noizbait, bera haurdun zegoenean, baina bestela ez da inoiz ibili gauez bera gabe.
|
|
|
• Zer da
|
Euskal
Herrian bizi den pertsona kultu batek Euskal Herriaz eta munduaz ezagutu behar duena, egiten jakin behar duena eta bereganatu lituzkeen balioak eta jarrerak? (Bizitza guztirako kultur ibilbidea).
|
|
|
• Zer daukagu eta batez ere zer eduki nahi dugu elkarrekin
|
Euskal
Herrian bizi garenok? (Euskal curriculum oinarrizkoa eta komuna, borondatezkoa da, baina hala nahi duten eskolek behin erabakia hartuta, curriculum hori aplikatzeko eta ebaluatzeko konpromisoa hartuko dute).
|
|
|
Azken batean, Euskal Curriculumaren bidez erantzun nahi dugun galdera hauxe da: nahiz eta bi estatutan eta hiru administraziotan bizi, zer daukagu eta, batez ere, zer eduki nahi dugu elkarrekin
|
Euskal
Herrian bizi garenok?
|
|
|
• Euskararen egoera demolinguistikoa (euskararen ezagutza eta erabilpen maila) eta egoera diglosikoa. Erdara jakitearen eta ikastearen beharra
|
Euskal
Herrian bizitzeko. Eguneroko bizitzan euskara beharrezkoa egiten ez den heinean, ekonomia linguistikoagatik, ez da lehentasunezko kontutzat hartuko.
|
|
2007
|
|
|
Ipar
|
Euskal
Herrian bizi izana naiz eta jakinaren gainean ari naiz: barneko elementuak, biziak, euskaldunak dira, baina kanpokoak, batere ez, errepideetako seinaleak, herri izenak eta abar.
|
|
|
Perfumez perfume, glamour tantak darizkie bizitzaren erditik aurrera doazen emakume artista hauei. Zenbaitzuk han hemenka ibili eta gero hautatu dute
|
Euskal
Herria bizitzeko. Askok daukate familiaren historian Iparraldeak bizi izan duen emigrazioaren arrastoa.
|
|
|
" Deskonexio beldurgarria dago hango eta hemengo euskaldunen artean eta zubiak eraiki beharra dago. (...) Gaur gaurkoz, uste dut
|
Euskal
Herrian bizi diren gehien gehienek ez dutela ulertzen emigrazioa, ez eta zergatik nahi duen hemengo eukaldunak identitateari eutsi". Arrazoi du Totoricaguenak, nortasun bikoitzaren auzia ez da erraza ulertzen askorentzat.
|
|
|
4.4 Zonbat urtez
|
Euskal
Herrian bizi, betidanik
|
|
|
Idea ezin hobea. Atzera etxera joaten danean, leuke Ipar
|
Euskal
Herrian bizi eta behar egin, baina gatxa da, eta kanpora joango ei da.
|