|
2000
|
|
|
Eta ideia hori nekez loratu bada, zoritxarrez oraindik ba omen dago bestelakotanari denik gizartean eta
|
Euskal
Herriko gizarte eragileen artean: –... gure artean badagooraindik,, agente?
|
|
|
Armand Balsebre irakasle katalanak honako testu adieragarri hau utzi digu El lenguaje radiofónico izeneko liburuan (1994, 15), atal honen bukaeran gogoeta eragiteko balio ahal diguna. A. Balsebre k irrati lengoaiaren adierazkortasuna eta horretan informazioak egiten duen traba ditu aipagai, baita ahozkotasunean oinarrituriko gizarteen oztopoa(
|
Euskal
Herriko gizartearentzat oso aproposa dena, berton ahozkotasunaren tradizioa aspaldikoa baita):
|
|
|
Amerikatik ekarritako artoak eragin handia izan zuen
|
Euskal
Herriko gizartean.
|
|
2001
|
|
|
Euskal Herrian Euskararen erabilera Normalizazioko lanetan ardurahar dezaten eta eginkizun horretan konpromiso zehatzak har ditzaten bultzatu, gogoberotu eta animatzeko»; «diagnosi zehatz bat egin behar delaeuskarak gaur egun duen egoeraz, alde batetik normalizazioak bere aldedituen eragileak, eta bestetik euskararen normalizazio prozesuak dituenoztopo eta ezintasunak azpimarratuz. Hortik abiatuta,
|
Euskal
Herriko gizarte, ekonomia eta kultura bizitzak dituen alor desberdinetarako egokien direnhelburu estrategikoak eta jardunbideak zeintzuk diren zehaztea...».
|
|
|
Hor dago, hain zuzen, Ipar
|
Euskal
Herriko gizartearen bilakaerarako giltza bat. Gogoz menderatua izan den herri batean, agintea eta agintarien errespetua dogma gisara irentsi behar izan duen herri batean, boterearen eta boteredunen eskutik datorrena onetsi egiten da.
|
|
|
Itxura guztien arabera, mugimendu ahula izan zen, errotze ttipikoa, hobekien Petainen Gobernuko Ibarnegarai ministro euskaldunak ordezkatzen zuen eskuin gogor frantseszalea arras nagusi zenean Ipar
|
Euskal
Herriko gizartean, Zuberoaren hein bateko salbuespena salbuespen. Noiz eta Europa osoan ere, alemanen aldera makurtuxezen gerraren beroan, eskuin faxista oso indartsu zenean.
|
|
|
zonalde erdaldunetako jende askok ez du euskararen komunitatearen berririk; eta hau ez da nire uste apala, hainbat ikerketatan agertu zaigun errealitatea baizik. Euskararen agerpena, poliki poliki gero eta ugariagoa bada ere,
|
Euskal
Herriko gizartearen indar eta korronte indartsuen eta nagusienetan —botere zein kontrabotere eremuetan— sarri ahaztuta eta baztertuta gelditzen da, oraindik.
|
|
2002
|
|
|
|
Euskal
Herriko Gizarte Babesaren Finantzaketari dagokionez, sarreren egitura Europako Batasuneko hegoalde eta erdialdeko lurraldeetako finantziazioarenantz antzekoa da. Baliabideak, hirutik bi baino gehiagotan, Gizarte Segurantzarakokotizazioetatik datoz, eta ia oso osorik osterantzeko ekarpen publikoetatik.
|
|
|
gizartea eta ekonomia desitxuratu, koherentzia sistemikoa ahuldu, helburuak erabakitzeko menpekotasuna handitu etaekonomia antolatzeko ahalmena murrizten du, besteak beste. Gure ustez, Departamendua ez da antolaketa era egokiena aipatutako egoera okerrari irtenbidea emateko; baina gaur egungo Ipar
|
Euskal
Herriko gizartearen nahiari, ideologiari eta hauteskundeen emaitzei begiratzen badiegu, aurrerapauso errealistatzat hartu behar da.
|
|
|
Hogei urte bami,
|
Euskal
Herriko gizartea helduagoa izango da, zaharragoa, biztanle askok autonomia ekonomiko handiagoa izango du, horrek emakumezkoeniritziak eragin handiagoa izatea ekarriko du?, eta, seguruenik, heziketa mailahandiagoa izango du. Testuinguru horretan, eta teknologia berrien hedapen zabalabermaturik, gaur egun ere biztanleen oraingo zein etorkizuneko bizi kalitateanfuntsezkotzat jotzen diren esparruetan iritzi, partaidetza eta presio eremuak sortuko dira:
|
|
|
Gizarte zibilak
|
Euskal
Herriko gizarteko zenbait neurri sozio-ekonomiko edopolitikoren sustatzaile gisa izan duen eragina ere ukaezina da. Ildo horretan, aisialdiaren eta kulturaren inguruan eratutako elkarteen jarduera garrantzitsuaazpimarratu behar da, Une honetan baliabide klasikoen (alderdi politikoak) bidezko gizartearen iritzi adostasuna handia da, beharbada, baina kontsulta zabalakegitea eta iritzi publikoari aurkeztea ere garrantzia hartzen ari dira.
|
|
|
esaten ez badugu, zeinek esango du. Euskaraz ikasteak leialtasunaren araberako hautu hutsala izan behar ote du? Nolaeraikiko dugu euskal ezer, horrek
|
Euskal
Herriko gizartean islarik ez badu?
|
|
|
– Hego
|
Euskal
Herriko gizartea
|
|
|
Hona hemen
|
Euskal
Herriko gizartea ikertu ahal izateko oinarrizko besteideia nagusia. Gizartearen antolakuntzaren erroa kolektibotasuna dela ikusten ezbadugu, gizarte horren ardatz gisa jotzen ez badugu, dokumentazioan behin etaberriro azaltzen diren jokabideak bitxekeriak irudituko zaizkigu.
|
|
|
–
|
Euskal
Herriko gizartea eta gizarte arazoak XVI. gizalditik XVII.era?, in II.Euskal Mundu Biltzarra: Euskal Herriaren Historiari buruzko Biltzarra, III. alea.
|
|
|
Unibertsitatean erdaraz ikasi dutelako.
|
Euskal
Herriko gizartea erdaldunek zuzentzen dute. EuskalHe rriko ekonomian eta pentsamenduan euskaldunok ez dugu ia tokirik.
|
|
2003
|
|
|
Hori baino garrantzitsuagoa da herri honetan hain beharrezkoak zaizkigun bakea eta normalkuntza politikoa lortzea.
|
Euskal
Herriko gizartearen aniztasunean sinesten dugu eta zinez diot ez dagoela ezker abertzalearen fagozitaziorik ezta antzekorik ere.
|
|
|
Nola ikusten duzu
|
Euskal
Herriko gizartea?
|
|
|
Ajanguiz, R. eta Barcena, I. (2001):
|
Euskal
Herriko gizarte mugimenduak, GizaEskubideen Institutua, Deustuko Unibertsitatea, Bilbo.
|
|
|
hizkuntzari, edozeini, modu publiko nahiz ofizial batez onartzea hiztunentzat kognizio bide propiorik eta berezkorik garrantzitsuena dela.
|
Euskal
Herriko gizartea prest egon liteke hori onartzeko modu nominalean, teorikoan eta agian diskurtsiboan. Baina gehien jota, oro har, gizartea prest egon daiteke onartzeko zenbaitentzat euskara izan daitekeela kognizio bide garrantzitsu bat, baldin eta horrek eskatzen ez badio inori kognizio bide horretako partaide aktibo izatea.
|
|
|
Eta barruak esaten dit alfabetatze euskalduntze mugimenduak fruitu handi eta oparoak eman dituela, ari dela ematen, bai maila indibidualean, bai kolektiboan. Kontseiluaren antzera, Euskal Herrian Euskaraz en antzera, Ikastolen antzera, Kilometroak en antzera eta beste hainbat mugimenduren antzera, beste era batean bada ere, euskararen zuziari
|
Euskal
Herriko gizarte osoaren begi aurrean irmoeusten dio mugimenduak. Zuziaren horrelako argimut ilak galduko balira, euskararekiko" grina" galtzen aterako litzateke.
|
|
|
Batetik, abertzaletasun etanazionalismoaren kontrako urte luzeetako eraso ideologiko mediatikoa euskalduntze alfabetatzeraino iritsi da etabadi rudi, tamalez, datozen urteetan areagotuko dela. Bestetik, euskalduntze alfabetatzearen sektorea ez zaie egokitu
|
Euskal
Herriko gizartea ren aldaketei, gizarte industrialetik zerbitzu gizartera, zerbitzu gizartetik ezaguera ren giza rtera. Neure ustez bi faktore multzo horiek dira aldaketa kualitatiboa ren erantzuleak.
|
|
|
Kontua da, esandako faktore horiek eraginda, euskalduntze alfabetatzeak ikasleak galtzeak hizkuntza politikaren ahuleziak agerian uzten dituela. Beste era batera,
|
Euskal
Herriko gizartea ren aldaketa izan da euskalduntze alfabetatzearen ahuleziak agerian utzi dituena. Jakituriaren gizartean euskarari beste edozeinezaguera ren estatus maila bera ematen zaio.
|
|
2004
|
|
|
Eraso baldar horrek, ezbairik gabe, samin handia sortu zizuen zuri eta zeureei, baina euskal gizartearen erantzunak eman bide zizuen kontsolamendua. Izan ere, gutxitan etorri ohi dira bat desagrabioan eta omenaldian, zure kasuan bezala, instituzioak eta
|
Euskal
Herriko gizarte maila herrikoienak. Baina halaxe da, izan.
|
|
|
Frantseseko irakaslea da Etxepare lizeoan, gaztea, literaturzalea, zinemazalea ere, eta euskaraz idaztea erabaki du. Ez da erabaki xamurra gaurko Ipar
|
Euskal
Herriko gizartean, inongo arazorik gabe frantsesez idazteko aukera guziak zitzakeelarik.
|
|
|
|
Euskal
Herriko gizarte antolamenduan aginterik eta itzalik ez duen kultura bihurtu zitzaigun geure arbasoen soka zaharra. Geure buruak hizkuntza eta ohitura arrotzetara lotzeko gehiago balio zigun lokarri zaharkitu hark, geurez bizitzeko baino.
|
|
2005
|
|
|
Zerbait lortu dugu, ez nahi genuen guztia, baina Espainiako Estatuko erreferendumak
|
Euskal
Herriko gizartea ezberdina dela baieztatu du berriz ere. Hori baieztatzea garrantzitsua zen.
|
|
|
2
|
Euskal
Herriko gizarte antolakuntzak hezkuntzan izan duen isla ezagutzea.
|
|
2006
|
|
|
Benetan erromatartua egon balitz, hori ez da posible. Esan izan da,
|
Euskal
Herriko gizartea erromatartua egon arren, ezaugarri propioak gorde zituela. Politikoki, ez zen independentea, baina gizartea independentea zen.
|
|
|
Azken urteotako Euskal Herriko futbol selekzioaren egoera ikusirik, eta gai honen inguruan
|
Euskal
Herriko gizarte eragile ezberdinek pasa diren asteetan egindako agerraldien ondotik, Euskal Futbol Jokalariok ere, geure ikuspuntua azaldu nahi dugu:
|
|
|
Euskal Herri osoko eta hezkuntza sare desberdinetako gehiengo zabala ordezkatzen duten gizarte zibileko eragileek parte hartzen dute egitasmo honetan. Aberasgarria da, eta nire ustez eredugarria,
|
Euskal
Herriko gizarte zibileko erakundeak eta Euskal Autonomia Erkidegoko Hezkuntza Saila elkarlanean aritzea. Egitasmo honen ekarpenen inguruan irakurketa asko egin daitezke, baina proposamenaren mamian sartu gabe, lanaren nolakatasunaren aldetik, ekarpen hauek azpimarratuko nituzke:
|
|
|
Gorabeheratsua izan arren, gaur egun arte iraun du eta, beharbada, hurrengo urteetan berriz ere sendotu egingo da. Bada, nire hipotesia da aliantza hori guztiz sustraitu zela Hego
|
Euskal
Herriko gizartearen sektore oso zabaletan, politikaz haratago, bereziki kulturari eta euskarari dagokionez sentimendu konpartitu batzuk sortuz. Sasoi batean esaten zen bezala, frankismopean elkarrekin pasatutako sufrimentuak izan dira euskal gizarte berriaren zinezko ingudea.
|
|
2007
|
|
|
Txillardegiren eredu matematikoari jarraituz behatutako erabileratasari (%14, 2) legokiokeen euskaldunen proportzioa %44, 7koa kalkulatu dugu. Argi dago, beraz,
|
Euskal
Herriko gizartea linguistikoki anisotropiakoa dela. Itxuraz datu baikorra da, itxuraz.
|
|
|
Bestalde, Euskal Herriko kultura izatekotan,
|
Euskal
Herriko gizartearena izanbeharko luke. Baina, zein da Euskal Herriko gizartea?
|
|
|
Bestalde, Euskal Herriko kultura izatekotan, Euskal Herriko gizartearena izanbeharko luke. Baina, zein da
|
Euskal
Herriko gizartea. Euskalduna?
|
|
|
Euskaleremukoa?
|
Euskal
Herriko gizarte bat dugu, ala gizarteak. Lurraldearen banaketapolitiko administratiboaren arabera, hiru zati nagusi ditugu:
|
|
|
Industrializazioaren garapen berria izan zen Gipuzkoan, Araban eta Nafarroan, eta Bizkaiko industri sarea berrindartu egin zen
|
Euskal
Herriko gizartea erabat eraldatuz, ondorio askoren artean industri langileriaren sorrera gehituz. 1956an zegoen egoerarekin alderatuta, 1946koa oso ezberdina zen dudarik gabe.
|
|
|
hauteskundeak, honen edo horren aldeko/ kontrako kanpainak... Esan liteke
|
Euskal
Herriko gizarte mugimenduen artean bozeramaileen trebakuntza ez dela benetako irakasgaia izan, ez dutela euren behar estrategikoen artean sartu. Zerbait izatekotan, behar taktikoa izan da; ez estrategikoa.
|
|
|
Arrantzaleen borondatezko lanak eta batez ere efektibotasunak oso eragin positiboak izan zituen Hego
|
Euskal
Herriko gizartearen mobilizazioan, lan honen beste atal batean adierazten dugunez, baina errenta ona eman zion ere arrantzaleen irudiari ez ezik Jaurlaritzaren gestio ahalmenaren balorazioari. Distantziatik ikusita, Itsas Geroa taldeko gure elkarrizketatuak argi uzten digu arrantzaleak azken finean euren momentuan momentuko interesen alde ari zirela, eta nolabait interes horiek ordain txikia jaso dutenean orria pasatu dutela afera honetan, eta Jaurlaritzaren eraginkortasun irudia ez dela horrenbeste goraipatu behar:
|
|
|
|
Euskal
Herriko gizartea deskribatzean, idealizaziorako joera da ziurrenik punturik ahulena; indartsuena, aldiz, kultura arrotzetan lau herrialde exentoez diotenaren bilketa —tradizio literario alemaniarrean, esaterako— Hor erudizio erakustaldia dago.
|
|
2008
|
|
|
Testuinguru politikoaren alde guztiak aztertu behar dira. Ezin dugu
|
Euskal
Herriko gizartea idealizatu, ezin dugu desiratzen dugun testuingurura eraman errealitateari bizkar emanda. Urrutiegi joan nahi izateak aurkakotasun indartsuak piztu ditzake eta gibelera eraman.
|
|
|
Hamar urte geroago, Euskal Herriko gatazka politikoa gainditzeko bi oinarri horiek ere behar beharrezkoak dira:
|
Euskal
Herriko gizarteari bere etorkizuna erabakitzeko eskubidea aitortzea, eta bortizkeria oro alde batera uztea, ETArena barne.
|
|
|
Lan horren fruituak izan ziren Herri Ametsa ikastolaren sorrera, ikastetxe erdaldunak euskalduntzea, helduak euskalduntzeko gau eskolak eskaintzea, euskaltegiak sortzea eta abar. 70 eta 80ko hamarkadetan
|
Euskal
Herriko gizarte mugimenduak egindako lan handiaren eraginez, herritarrak euskara berreskuratzeko beharraz jabetu ziren. Hala, 90eko hamarkadaren hasieran, euskararen ezagutzak aurrerapausoa eman zuen; gero eta guraso gehiagok eskolaratzen zituzten haurrak ereduan, euskaltegietan ikasle kopuruak gora egiten zuen etengabe, eta lan arloa euskalduntzeko lehen pausoak eman ziren.
|
|
|
Lerroalde honen izenburuko galderari ihardesteko, beste batzuekin Erramun Baxokek kudeatu duen 2006ko Euskal nortasuna eta kultura XXI. mendearen hasieran mugaz gaindiko inkesta erantzuteko abiapuntutzat hartuko dugu: zein da Ipar
|
Euskal
Herriko gizartearen jarrera euskarari buruz. Galdera hori garrantzitsua da zeren eta gizartearen atxikimendurik gabe euskararen aldeko eginahalak alferrikakoak lirateke.
|
|
|
Oro har, gutxitu nahi gabe ere, iduri luke irakaskuntzatik at Ipar
|
Euskal
Herriko gizartearen jarrera orokorra ez dela hain bizkorra. Halere, eta aldi berean, euskararen aldeko ekintzak, eginahalak normaltzat hartuak dira, gero eta gehiago.
|
|
|
Hori bai, paperezkoen berdinak dira. Berdin gertatu zen
|
Euskal
Herriko Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko Zer aldizkariarekin. Aldi berean agertu ziren paperezko bertsioa eta digitala.
|
|
|
Hola, 1871tik 1914ra doan epea, Azkuek betebetean bizi izan zuena, mendebalde osoan sasoi nazionalista, kontserbadore, inperialista eta burgesa izan zen. Testuinguru hartan kokaturik, Azkuek
|
Euskal
Herrirako gizarte eredu bat imajinatu zuen. Euskal nazio bat, orduko Europan zeudenen gisakoa.
|
|
|
|
Euskal
Herriko gizarteak hitza izan dezan, egungo xantaia, hipoteka, muga politiko eta oztopoak desagerrarazi behar dira. Euskal gizartearen hitza «inork» ordezka ez dezan.
|
|
2009
|
|
|
Azkenik, azterketatik ateratako datuek bide ematen dute
|
Euskal
Herriko gizartea Espainiakoarekin edo Europakoarekin alderatzeko, zientzia eta teknologiaren pertzepzioari dagokionez. Horrek ere lagunduko digu gure neurria non dagoen jakiten.
|
|
|
Nabarmentzekoa da 2002az geroztik Hego
|
Euskal
Herriko gizarte eragileektokian tokiko eta eskualdeetako errepresioa aztergai duten ikerlan ugariak burutuedo bultzatu dituztela, horietako gehienak tokian tokiko edota herrialdeetakoerakundeek diruz lagundu dituzte. 2006 eta 2007 urteetan, Gerra Zibilaren bilakaeraren 70 urtemugan erakunde eta instituzioek Gerra Zibileko eta frankismogaraiko biktimak omendu eta memoria lekuetan oroitzapen omenaldi asko antolatuzituzten:
|
|
|
Hiriart Urrutik, gidaritza hartzeaz batera, zenbait aldaketa bultzatu zituen: batetik, euskararen erabateko nagusitasunari bide eman zion, eta, bestetik, informatiboago bihurtu zuen kazeta, horretarako berriemaile sare zabala eratuta (horri eta laborantzari, jaiei eta tokian tokiko albisteei leku asko eskaini izanari esker, produktua sakon errotu zen orduko Ipar
|
Euskal
Herriko gizartean). Ez hori bakarrik:
|
|
|
Baiki: 1937an bertan behera utzi zuten aldizkaria, Ipar
|
Euskal
Herriko gizarteak ez baitzien barkatu Hegoaldeko iheslarien aldeko jarrera hartu izana26 Edonola ere, Aintzinak ez zuen sekula bere jarrera modu argian erakutsi. Hona zer zioen aldizkariak 1936ko uztailean, «Lutte fraticide» izenburupean:
|
|
|
Zer esanik ez dago hori hazten joango dela proiektuaren lanak aurrera joan ahala. Diru horrekin,
|
Euskal
Herriko gizarteak gastu sozialean egundoko aurrerapenak izan zituen. Hala, etxebizitza politikan Madrazo jaunak duen aurrekontua baino 20 bider altuagoa da AHTrentzar aurreikusten den dirua.
|
|
|
Labirinto horretan, Juan Joxe Agirre izan zitekeen minotauroa. Duela mende bateko aldizkariak badauden arren,
|
Euskal
Herriko gizartearen eta politikaren azken 40 urteotako historiaren berri ematen duten milaka agiriren gordailu gisa dauka ezinbesteko garrantzia Lazkaoko artxibategiak; ale hauetako batzuk bakarrik hemen aurki daitezke, dio harro Agirrek.
|
|
|
Hego
|
Euskal
Herriko gizarte zerbitzuek 806 eskaera jaso zituzten 2008an seniderik gabeko atzerritar adingabeen partetik. Eskaera gehien jaso zuen probintzia Bizkaia izan zen:
|
|
|
Giza eskubideen defentsak eta justiziak alderdien interesen gainetik egon lukete, baita Eusko Jaurlaritzaren eraketaren gainetik ere. Koordinakundeak Batzordea martxan jartzeko ezinbesteko baldintzatzat jo du
|
Euskal
Herriko gizarte eragile guztien bermatzea. Legez kanporatzeak behar bezala konpondu gabeko gatazkaren adierazle argia dira, gaineratu du Gotzon Garmendiak.
|
|
|
Zuri beltzezko politika honetan, PP eta PSE EEren ildo ofizialetik aldentzen dena ETA da. Baina denok dakigu
|
Euskal
Herriko gizartea anitza dela. Agian Madrilen edo Euskal Herritik kanpo ikusiko dute horrela.
|
|
|
Begi onez ikusten dugu eredu indartuaren garapena. Ipar
|
Euskal
Herriko gizartean euskara galdua da; karriketan ez da entzuten. Eskolak transmisioa bermatu behar du, eta horretarako eskaintza zabaldu behar da, oren kopuruan ere bai.
|
|
|
Sudan, Burkina Faso, Benin, Kenya, Gambia eta Kongoko Errepublika Demokratikokoko gizarte zibileko ordezkariak dira. Egunero, 18:00etatik 20:00etara, lankidetzarako senidetzearen aukeren berri jasoko dute
|
Euskal
Herriko gizarte zibiliko antzeko erakundeetan parte hartzen dutenek. Ikastaroa zabalik dago, baina izena eman behar da, telefonoan edo info@baketik.org helbidean.
|
|
|
Bi hilabete igaro dira, eta ez da haren berririk. Jon Anza euskal preso ohia non dagoen ez jakiteak kezka eragin du
|
Euskal
Herriko gizartearen sektore zabal batean. Horren lekuko da haren senide eta lagunek eginiko manifestazio deialdiari milaka herritarrek emandako erantzuna.
|
|
|
–36 urte eman ditugu bakarrik, eta isilpean?, adierazi du Benek.
|
Euskal
Herriko gizarteak haien egoerarekin jarrera ona duela iritzi dio, baina oraindik ezjakintasun handia dagoela uste du. –Berlin edo Palestinako harresiak ezagunak dira, baina 2.500 kilometro duen harresia dugu guk, lurraldearen bi heren hartzen dituena?.
|
|
|
Estrasburgoko Giza Eskubideen Auzitegiak Batasunaren legez kanporatzea babestu izana, berri txarra? da, Lokarriren ustez; erabaki horrek
|
Euskal
Herriko gizartearen zati bat, baztertzen, duelako.
|
|
|
Iaz Hego
|
Euskal
Herriko gizarte zerbitzuek jaso zituzten eskariak. Hego Euskal Herriko gizarte zerbitzuek seniderik gabeko etorkin adingabeen 806 eskaera jaso zituzten iaz.
|
|
|
Iaz Hego Euskal Herriko gizarte zerbitzuek jaso zituzten eskariak. Hego
|
Euskal
Herriko gizarte zerbitzuek seniderik gabeko etorkin adingabeen 806 eskaera jaso zituzten iaz. Bizkaian 440 jaso zituzten, Gipuzkoan 225 eta Araban 141 Nafarroan ez zuten eskaririk izan.
|
|
2010
|
|
|
Baterak, bi helburu lortzea nahi du: bat,
|
Euskal
Herriko gizarteak egiten duen instituzio eskaera ez dela erreformaren bitartez zapuztuko agertaraztea. Bi, frantses gobernua interpelatu, ahalik eta mobilizazio zabalena eraginez.
|
|
|
Ipar
|
Euskal
Herriko gizartearen euskararako beharrak aldatuko ote diren. Hortan da gakoa.
|
|
|
Aberri Egunaren aitzakian,
|
Euskal
Herriko gizarteari irizpide ideologiko eta politiko argiak helarazteko premia azpimarratu dute hiru eragileek. Azaldu dutenez, agiri irekia da, eta nahi duen eragile politiko, sindikal edota sozialek bat egin dezakete dokumentuarekin.Sinatu duten manifestuan bost puntu daude:
|
|
|
Iosu Murgia Aralarrek Bizkaiko Batzar Orokorrean duen bozeramaileak esan duenez, bere alderdiak ez du onartzen Indar Armatu espainiarren Erregeak
|
Euskal
Herriko gizartea agurtzea eta, halaber, Euskadiko Gobernuak eta ETBk, monarkaren mezuaren bidez, saldu nahi dituzten identitate sinboloak gaitzetsi ditu.
|
|
|
Aztertzen ditugun gau eskoletan etorkin proportzio kasik berdina aurkitzen dugu, %48 2008. Era batez erran dezakegu AEKko ikasleen jatorria Ipar
|
Euskal
Herriko gizartearenaren miraila dela.
|
|
|
Era batez AEKko ikasleen jatorria Ipar
|
Euskal
Herriko gizartearen antzekoa dela erran daiteke.
|
|
|
Oro har erran dezakegu, ikasleen lanbideak ikusiz, AEK Ipar
|
Euskal
Herriko gizartearen miraila dela. Gauza bera ikus genezake hain segur erretretadunekin eta langabezian daudenekin.
|
|
|
|
Euskal
Herriko gizartea oso politizatuta zegoen, bai, 60ko bukaerako eta 70eko hasierako urteetan. Francoren diktadurak eragindako eskubide murrizketak indarrean jarraitzen zuen, baina Europatik askatasun haizeak zetozen, giro ezkertiar eta kritikoa.
|
|
|
Debekuak, ordea, kontrako iritziak eta erreakzioak eragin zituen Ipar
|
Euskal
Herriko gizartean. 1977ko urriaren lehenean, esaterako, 3.500 lagunek manifestazio isila burutu zuten Baionako kaleetan.
|
|
|
Seaskako eta ikastoletako partaideek eguneko ia 24 orduak igarotzen zituzten kalean, era guztietako ekimenak gauzatuz eta haien aldarriak leku guztietara eramanez: alderdi politikoekin bilerak egin zituzten; Ipar
|
Euskal
Herriko gizartean 5.200 sinadura bildu zituzten; 1982ko otsailaren 21ean, mila laguneko martxa burutu zuten Latchera, Mitterrand lehendakariaren bigarren etxebizitzara, presidentearen emazteak Seaskako ordezkaritza bat jaso zuen arte; otsailaren 27an, 3.000 laguneko manifestazioa egin zen Baionako karriketan; martxoaren 13an, 150 lagunek Miarritzeko aireportua okupatu zuten, hegazkinen joan etorr... –Kanpaina hartan, Frantziako Gobernuari solaskide bat eskatzen jarraitzen genuen?, dio Maialen Garatek.
|
|
|
–Norbanako helduon eguneroko bizipen eta harreman gehienak lan munduaren eta aisiaren eremuetan egiten ditugu, gure eguneko denbora tarte ia osoa ematen baitugu horretan (lana eta lantokia, zerbitzuen eskaintza, aisia, bezeroak). Eta edonork ziurta dezakeenez,
|
Euskal
Herriko gizarte bizitzan gaztelaniak eta frantsesak euskarak baino erabilpen askoz ere handiago dute, euskarak hainbat esparru erabat arrotz izateraino. Era berean, eta hizkuntzen erabilera sozialari loturik, hizkuntza hegemonikoek ez dute euren abiada moteltzen; aitzitik, bizkortu eta bizkortu ari dira, eta gurearen tamainako hizkuntzek egunerokoa dute bizirik irauteko ahalegina egin beharra.
|
|
|
Marko berria, Autodeterminazioa edo erabakitzeko eskubidea jasoko duena, ezinbestekoa da bere etorkizuna hautatu nahi duten herrientzat, bai Kataluniar Herrientzat, bai Euskal Herriarentzat. Horixe da Katalunia eta
|
Euskal
Herriko gizartearen gehiengoaren nahia eta horrela adierazi dute aukera izan duten guztietan. Duela gutxi Kataluniako hainbat udalerrietan egin diren independentziari buruzko kontsultak horren adierazle gertukoenak dira.
|
|
|
Krisia dagoela eta beraz euskararentzat dirurik ez dagoela zabaltzen duten bitartean, bada beste leitmotiv bat zabaltzen ari dena, epe ertain luzean euskararentzat askoz kaltegarriagoa izango dena eta
|
Euskal
Herriko gizartean aldaketa kualitatiboa suposatzen duena: mezu honen arabera euskarari babesa kentzea EHko errealitatea kontuan hartzea litzateke, besterik gabe.
|
|
|
Nafarroan hizkuntza politika berri eta eraginkorrago baten beharra dagoela aldarrikatu zuen,
|
Euskal
Herriko gizarte eragileak eraso larrien aurrean geldirik egoteko prest ez daudela nabarmenduz. Ezinbestekotzat jo du Urrak euskararen kontrako diru murrizketa, eraso, injustizia, babes falta eta gainerakoen kontra euskal komunitate osoa agertzea, batuta.
|
|
|
Hori dela eta, beste alderdi politiko eta gizarte eragileekin batera kalera atera da EA:
|
Euskal
Herriko gizarteak bezala, zazpi urteren ostean, fartsa hau behingoz bukatzeko besterik ezin dugu eskatu, auzipetu guztiak kalera eta inolako kargurik gabe atera daitezen.
|
|
2011
|
|
|
Aralarrentzat ETAren azken agiria ez da nahikoa eta Gernikako Hitzarmenaren sinatzaileek eta orokorrean
|
Euskal
Herriko gizarteak neurriak hartzea eskatu zion ETAri, horrelako ekintzak ez gertatzeko.
|
|
|
XIX. mendeko eta XX.1 mende hasierako
|
Euskal
Herriko gizarte historiaren ikertzaileek Solidaridad de Obreros Vascos en eboluzioa eta haren barne egitura eta printzipio programatikoak garai aldakorretara egokitzeko beharra azpimarratzen dute. II. Errepublikaren etorrerarekin eta hainbat lan eta gizarte legeren aldarrikapenarekin, langileen sindikatu solidarioak antolaketa aldaketa garrantzitsua izan zuen 1933an.
|
|
|
Amets bat badut, euskal gizarteari buruzkoa. nuke euskal gizarte,
|
Euskal
Herriko gizarte, ez dakit bateratu bat, politikoki oso zaila delako, baina hurbilago bat, elkar errespetu handiagoarekin tratatuko duena. nuke... ea ausartzen naizen, hitz handiegia da, lehenago esan dut, baina amesten dut aberri libreago, ederrago eta gizakoiago bat.
|
|
|
Gizarte baten baketzearen beharra eta horrekin batera doazen egoera psikologiko, politiko, sozialak. Egungo dema da
|
Euskal
Herriko gizartea eta politika nola egituratu. Erronka oso zaila.
|
|
|
Euskaldunak duintasunez bizi behar du bere herrian, norberaren herrian berezko hizkuntzan bizitzea oinarrizko eskubidea delako. Gainera, jorratu nahi den ibilbide politikoan
|
Euskal
Herriko gizarte osoak zer esan eta zer egin baduelakoan gaude.
|
|
2012
|
|
|
Gero zalantzan ibili ziren zuzendaria aukeratzeko orduan, eta, azkenean, niri eskaini zidaten. Istorio korala da, pertsonaia asko daude, orduko
|
Euskal
Herriko gizarteko hainbat atalen isla. Bonbardaketa kontatzen duzunean, ez duzu soilik egun beltz haren historia kontatzen:
|
|
|
Errekondok, gainera, azpimarratu egin du PP nazioarteko taldea aintzat hartzen duen alderdi bakarra dela, nahiz eta taldea osotzen dutenak prestigiozko pertsonak izan eta taldearen lanak
|
Euskal
Herriko gizarteak eskatzen duen bidean aurrera egitea erraztu dezakeen.
|
|
|
Ibilbidea hasi aurretik, Adolfo Masid enpresa batzordeko LABeko ordezkariak manifestazio honen helburua Gipuzkoako eta
|
Euskal
Herriko gizarteak beraien egoeraren berri izatea dela azaldu du, oso egoera larria baita.
|
|
|
Horrekin batera, arestian aipatu dugun Estatuetatik abiatutako immigrazioak (eta 1950 immigrazio aldia igarota, Espainia eta Frantziatik gertatutakofluxu etengabea) pisu handia dauka
|
Euskal
Herriko gizartean,% 20ren inguruan.Horrekin batera, Estatuetatik etorritako gurasoetako bat edo biak dituztenak aipadaitezke,% 24 inguru baitziren 2001 ean (Aztiker, 2006: 117).
|
|
|
Euskal Herrirako immigrazioa prozesu luze eta sakona izan da, mota guztietakoondorioak izan dituena eta, gaur egungo
|
Euskal
Herriko gizartea ulertu ahal izateko, ezinbestez kontuan hartu behar dena. Ondorioak demografikoak, ekonomikoak, kulturalak, sozialak, politikoak eta beste hainbat alorri loturikoak izan dira.
|
|
|
Euskal Herria estatu bilakatzeko prozesuak, hala ere, immigrazioarendimentsio politikoaren eztabaidari bide eman dio, eta ebatzi beharreko gaiugari mahaigaineratuko dira, orduan. Horien artean, ondokoak azpimarra daitezke: herritartasunaren afera10 (euskal herritar bilakatzeko baldintzak); immigrazioariloturiko kultura aniztasunaren auzia (kultura horiek
|
Euskal
Herriko gizarteko eremudesberdinetan, hezkuntzan, adibidez, izan beharreko lekua); immigrazioarenlanketan euskarak izan beharreko papera, eta Euskal Herriko beste hizkuntzen (gaztelania eta frantsesa) zein immigrazioaren ondorioz hitz egindakoen lekua; immigrante taldeen trataera eta eskubideak (talde eskubideen eztabaida); etorkinenintegrazio prozesua (integrazio hitzaren atzean ezkuta daitezkeen helburuenargipena, eta horretarako mekanismoak), eta abar.
|
|
|
Immigrazio uholde horrek Hego
|
Euskal
Herriko gizarte egitura eraldatu zuen.Industrializazio eta urbanizazio prozesu sakonei loturik, Araba, Bizkaia, Gipuzkoaeta, neurri apalagoan. Nafarroa Garaian biztanleriak gora egin zuen, nabarmen, eta kanpoan jaiotakoek kopuru esanguratsua osatu zuten.
|
|
|
|
Euskal
Herriko gizartean izan diren aldaketak alderdiren batean nabarmenakizan badira, herritarren hezkuntza mailan izan da. Oraindik zenbait desorekaantzeman badaitezke ere, hezkuntza mailan izan den hazkundea oso nabarmenaizan da.
|
|
|
Europar Batasuna kementsu agertzen da merkatu bakarra bermatzeko baldintzaekonomikoak ezartzerakoan (langileen, kapitalen, ondasunen, eta zerbitzuenzirkulazio askatasuna), baina, lan harremanen eta gizarte babesaren gaietan, estatuen esku uzten du esparru horien definizio juridikoa. Horrexegatik, une honetanEspainiako eta Frantziako estatuek dute giltza,
|
Euskal
Herriko gizarte arloko araudiafinkatzeko orduan.
|
|
|
Hala, egia da, gaur egun, euskara" onetsia" dela Ipar
|
Euskal
Herriko gizartearen esparru zabal batean, herritar" arruntengandik" kargudun mota guztienganaino. Egia da euskararen aldeko" giro on" horren babesean, orain dela zenbait urte pentsaezinak izango ziren aitzinurrats asko egin direla eta egin daitezkeela, hala nola ikastolen eraikitzea edo zaharberritzea tokiko aginte publikoek euren gain hartzea, diruz eta beste.
|
|
2013
|
|
|
• Euskararen egoeraren berri zehatza eskaintzea, eta baita
|
Euskal
Herriko gizarteak hizkuntzekiko eskaintzen dituen baldintzenak ere.
|
|
|
Lau ataletan banatu nuen nire saioa: 1) Euskararekiko norbanakoen diagnosia; 2)
|
Euskal
Herriko gizartea; 3) Euskararen historia; 4) Diskurtsoak eta ikurritzak: berak dira mantentzen direnak artikulu honetan.
|
|
|
|
Euskal
Herriko gizartea oso egoera anitzean eta konplexuan dago, nahiz eta Europan egon eta erlatiboki txikia izan. nagusiak direnen buruak (Jaurlaritza eta Parlamentua, Aldundiak,...) Euskararik ez jakitea? (legez ere, ez al da ba Euskara ofiziala?), edo Euskal Estatu propioaren alde ez egotea?,...
|
|
|
|
Euskal
Herriko gizartea oso egoera anitzean eta konplexuan dago, nahiz eta Europan egon eta erlatiboki txikia izan. Bereiztu ohi ditugu, orokorrean eta Euskararekiko ere, honako alderdi anitzak (AMIA bitartez aztertzeko ere, diagnosia ziurrera iristeko eta lasaiago egin beharrak proposatzeko):
|
|
|
Memoriaren garaian bizi omen gara.
|
Euskal
Herriko gizartean asko hitz egiten da oroimenaz. Behin baino gehiagotan bultzatzen dituzte memoria jarduerak erakunde ofizialek edo bestelakoek:
|
|
|
Uste dugu adierazpenak bete betean eusten diola gaurkotasunari, eta han zehazten diren bost urrats horiek ezinbestekoak direla bake bidea azken muturrera eramateko. Mexikon egingo bada ere, antolatzaileak Latinoamerika osoko eragileak gara,
|
Euskal
Herriko gizarte eragileekin bat egin dugunok; kasu honetan, Lokarrirekin aspaldi landutako harremanei esker. Topaketa antolatu dugun sei eragileok argi daukagu gure konpromisoa ez dela bakarrik Adierazpenaren aldeko atxikimeduak batzea.
|