|
2000
|
|
|
apurdin sortua zara (Sokoan). Alta, Ipar
|
Euskal
Herriko hiru eskualdeak ontsa ezagutzen dituzu. Zure belaunaldiko euskaldunen soslaia betetzen duzu:
|
|
|
Sortu zenetik, 1982an, hasierako asmoak atxiki ditu Botzak, hots, Euskarari eguneroko hatsa ematea, mintzaleku bat eraikitzea eta Zuberoako berri emate zabalago bat ziurtatzea, beti ere beste kulturekiko harremanak bultzatuz. Halaxe, Zuberoa euskal lurraldetasunaren baitan kokatzen dela jakinki, 1997an Ipar
|
Euskal
Herriko hiru irrati libreen artean Euskal Irratiak egitura eratu zuten elkarlan estuago bat abiarazteko. Egun, 4 orduko programazio bateratua eskaintzen du.
|
|
|
Egunero 129.435 zabaltzen ditu batez beste (OJD, 1999). Kazeta honekHego
|
Euskal
Herrirako hiru edizio nagusi dituen arren (Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa), lehen biak dira kuantitatiboki garrantzi handiena dutenak5 Bi herrialde horietaneskuratzen dituen salmenta kopuruak kontuan hartuta (23.466 eta 103.355 ale, hainzuzen ere), ezin da ukatu bertako egunkari hedatuena dela.
|
|
|
Irratietan ere euskara erdarekin, gaztelania eta frantsesarekin? lehiatzen da entzuleak irabaztekotan
|
Euskal
Herriko hiru erkidego politikoetan. Informazioaren esparruan euskara batu estandarrak erroak bota ditu euskal kazetaritzan, eta dagoeneko, salbuespenak gorabehera, profesionaltasuna nabaritzen da.
|
|
2002
|
|
|
Antonio Zavalak argitaratutako bertsoetan antzematen da zein harreman zegoen Argentinako eta etxean geratutako bertsolarien artean. Baina inork gutxik imajinatuko luke XXI. mendean ere
|
Euskal
Herri hiru buru honetan ia ezinezkoa den ekintza handi bat, opera bat euskaraz, 1900ean estreinatu ahal izan zela Buenos Airesen. «Artzai Mutilla»ren hitzak Pello Mari Otañok idatzi zituen, eta musika Felix Ortiz y San Pelayo azpeitiarrak.
|
|
|
Pastoralean argi adierazten da «Espainiako burujabetzari alde bakarrez uko egitea» ez dela «zuhurra, ezta moralki onargarria ere» eta gainera «Espainiarren elkarbizitza arriskuan» jartzen duela.
|
Euskal
Herriko hiru gotzainek eta Kataluniako bostek aurka bozkatu zuten. PPk eta PSOEk gustura hartu dute agiria eta Ezker Batua kritiko agertu da.
|
|
|
Mendikate horrek, halaber, Arabako iparraldeahartzen du. Nafarroako iparraldea eta Ipar
|
Euskal
Herriko hiru lurraldeetako hegoaldea Pirinioetako mendebaldeko muturrean kokaturik daude. Baldintza orografiko kaxkar horiekin batera, zoruaren osaeran ageri den buztin gehiegiak lurrakzuzentzeko aldikako laboreak egitera behartzen ditu nekazariak, uren drainatzeaerrazteko, kareztadura erabiliz horretarako.
|
|
|
Ipar Euskal Herria osatzen duten hiru herrialdeetako (Zuberoa, Nafarroa Beherea eta Lapurdi) udalerriak, beste zenbait udalerrirekin batera, Pirinio Atlantikoak izeneko Departamenduan (hiriburua Paue izanik) barneratutadaude; era berean, Departamendu hori, beste zenbaitekin batera, Akitaniako erregioedo eskualdearen (hiriburua Bordele) zati da. Horrako hori da estatu frantsesekoegitura administratiboa, eta Ipar
|
Euskal
Herriko hiru herrialdeek departamendupropio bat osa dezaten orain arte egindako aldarrikapen guztiek agintari frantsesenezezkoa jaso dute, behin eta berriro.
|
|
2004
|
|
|
Udaletan lau urtean behin ematen diren aldaketek ez dute bermatzen harremana, alkateak aldatzen dira herrietan.
|
Euskal
Herriko hiru esparru politikoetan antzeko ideologiak balira, harremana errazago izango litzateke. Iparra Hegoa ekimenekoak ideologiaren aldetik nahiko antzekoak zaretela azpimarratuko nuke, abantaila moduko bat da.
|
|
2005
|
|
|
Horien guztien artean 1987tik Manuel Iradier Elkarteak bi urtero antolatzen duen «Hiru Handiak» da ospetsuena.
|
Euskal
Herriko hiru tontor nagusiak (Anboto, Gorbea, Aizkorri) lotzen dituen oinezko mendi ibilbide honen ezaugarriak hainbat dira: tradizioa, erakargarritasuna eta zailtasuna, besteak beste.
|
|
|
Kantaurialdeko eta Mediterraneoko urak banatzen dituzten mendiak elkartzen ditu eta Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako lurrak zeharkatzen ditu, ekialdean hasi eta mendebaldean amaituta. Orain dela urte asko euskal mendizaleek banaka nahiz taldeka ekin zioten
|
Euskal
Herriko hiru gailur gorenak oinez lotzeari. Hamar urtez, 1987tik 1996ra urtero egin zen, eta hortik aurrera bi urtean behin.
|
|
|
Erakargarritasuna ere berezkoa du martxa honek,
|
Euskal
Herriko hiru gailur nagusiak lotzen dituelarik, mendiaren gogorra eta ederra uztartzen baititu. Askotariko basoak, pasabide arrokatsuak, belardi zabalak eta ertz zorrotzak igaroko ditu oinezkoak.
|
|
|
Euskal Herrian lan egin behar lukeen kazetariak ez al lituzke
|
Euskal
Herriko hiru hizkuntzak, edo bat, euskara behintzat, jakin behar?
|
|
|
1765eko apirilaren 18ko Herri Adiskideen batza rrean elkarteko idazkariak, M. Olasok memoria bat agertu zuen izenburu honekin: Instrucciones para escribir la Historia Nacional, hau da, txostena bes teak beste Historia de nacion vascongada idazteko plangintza da,
|
Euskal
Herriko hiru probintzietara mugaturik, Bizkaia, Gipuzkoa eta Arabara. Giro berean beste txosten baten asmoa azaldu zen:
|
|
|
Idatzi ere Landazurik idatzi zuen Historia General del País Vascongado comprendido en sus tres Provinicas, El Señorío de Vizcaya, Guipúzcoa y Álava eta Segunda parte de la Historia Nacional de las tresProvincias Vascongadas. Relación histórica de los sucesos ocurridos en estaregión de Cantabria hasta la entrada de los moros10Egitasmo guztietan etaidatzi ziren testuetan,
|
Euskal
Herriko hiru probintzien esparrua zen País Bascongado delakoa. Testuak irakurriz, badirudi beste Euskal Herririk ez zela ageri.
|
|
2007
|
|
|
1975 eta 2001 urte arteko erkaketetan, Bizkaiak langileen %42 galdu zuen; Arabak, %36 eta Gipuzkoak, %32, 3 Nafarroan, industrian galdu zen langile kopurua txikiagoa izan zen, %16, 1 Ipar
|
Euskal
Herriko hiru lurraldeetan, erkaketak egiteko datu gutxiago dauden arren, esan daiteke murrizketa txikiagoa izan zela.
|
|
|
Blogak irakurlea idazle bihurtzeko aukera eskaintzen du eta aldi berean interakzioa handiagoa da web gune batean edo aldizkari batean baino, azkarragoa behintzat. Gainera, kontuan izan behar da lau sareina hauek
|
Euskal
Herriko hiru lurraldetan (Bizkaian, Araban eta Gipuzkoan) bizi direla eta komunikatzeko errazagoa dutela bloga.
|
|
|
Lerro hauen oinarrizko erreferenteak diren ikerlanek irakasten digutenaren arabera, euskararen bilakaerari buruz dauden lurraldeen arteko aldeak bat datoz lekuan lekuko hizkuntza politika eta hizkuntzaplangintza motekin; baita ere euskalgintzak eta, oro har, gizartearen atxikimenduak euskara elikatzeko egin duten ahaleginaren tamainarekin ere. Izan ere,
|
Euskal
Herriko hiru lurraldetatik, EAE da interbentziorik sendoena izan duena azken 30 urteotan, eta bertan erabilera beste inon baino gehiago hazi da; Nafarroan, dagoen hizkuntza eremuen banaketak oztopo handiak jartzen ditu zonalde misto eta erdaldunetan, eta, horren ondorioz, euskararen erabilera zertxobait baino ez da areagotu; Iparraldean euskarak aitorpen ofizialik ez du eta atzerapausoa egon da (...
|
|
|
euskaldunena koka dezagun% 5ean eta frantsesena% 95ean.
|
Euskal
Herriko hiru nazio identitateen egoeraantzeko zerbait balitz, zer gertatuko litzateke herritarren eguneroko identitatepraxian?
|
|
|
Aldiz, ezker abertzaleak bere garaian ETAk, IKk eta HBk jarritako oinarriei jarraituz aurekztu berri duen Marko Demokratikoaren proposamenaz, “bakea ekarriko” lukeela iritzi zion. Are gehiago, herritarren borondatez sortuko liratekeen Ipar
|
Euskal
Herriko hiru lurraldeentzako eta Hego Euskal Herriko lau lurraldeentzako autonomiak eta erabakitzeko eskubidea eskatzen duen proposamena maiatzaren 27ko hauteskundeetan jokoan egongo dena ziurtatu zuen Fullaondok. Denan den, gatazka politikoaz haratago joan zen Marije Fullaondo bere mintzaldian:
|
|
2008
|
|
|
%80ak uste du atzerritarren kopurua gehiegizkoa edo nahikoa dela. %15ek immigrazioa
|
Euskal
Herriko hiru arazo garrantzitsuenen artean aipatzen du. %57ak ez du uste immigrazioak euskararen garapena oztopatuko duenik eta %60ak ere ez du uste euskal identitatea lausotuko duenik.
|
|
|
Superliga hasiko da gaur, eta
|
Euskal
Herriko hiru talde lehiatuko dira horretan. Athletic titulua irabazteko faboritoetako bat da eta Realak eta Lagunakek mailari eutsi nahi diote.
|
|
|
Athletic, Reala eta Lagunak dira gaur hasiko den Superligaren
|
Euskal
Herriko hiru taldeak. Lehiaketan aurreneko aldiz, 16 talde ariko dira, baina Superliga bi mailatan banatuta dagoela esan daiteke.
|
|
|
Gaur hasiko da ABF liga, eta
|
Euskal
Herriko hiru talde lehiatuko dira bertan; Itxako, Akaba Bera Bera eta Zuazo Barakaldo
|
|
|
Eraikuntzaren krisiak gogor astindu ditu ABF ligako hainbat talde indartsu.
|
Euskal
Herriko hiru ordezkariek Itxako Lizarra, Akaba Bera Bera eta Zuazo Barakaldo, ez dute halako arazorik, ez baitira aberatsak. Lehen biek onenekin jarraitu nahi dute, eta liga irabazteko hautagaien artean egon daitezke.
|
|
|
|
Euskal
Herriko hiru taldeak
|
|
|
Ohorezko Ligan jokatzen duten Hego
|
Euskal
Herriko hiru errugbi taldeek Pegamo Bera bera, Ampo Ordizia eta Getxo Artea ETB3 katearekin hitzarmena sinatu zuten atzo, eta itun horren arabera igandero Ohorezko Ligako euskal taldeen errugbi partidak emango dituzte ETBren euskarazko katean.
|
|
|
Aurkezpen ekitaldian ziren atzo ETB3ko koordinatzaile I, ako Gurrutxaga, Jon Ander Gorospe kazetaria eta Hego
|
Euskal
Herriko hiru taldeetako ordezkariak.
|
|
|
Pegamo Bera Bera eta Ampo Ordizia gipuzkoarrak eta Getxo Artea talde bizkaitarra. Oraingoz, ez dira ongi hasi Hego
|
Euskal
Herriko hiru ordezkariak, launa partida jokatu eta guztiek ere bakarra irabazi baitute.
|
|
|
Komunikabide independente moduan definitu dute euren burua, eta kazetariek eurek finantzatzen dute. Hainbat atal ditu webguneak, Ipar
|
Euskal
Herriko hiru herrialdeetako gaur gaurko gaiak jaso nahi baitituzte. Hala ere, astekari formatua edukiko du, jorratuko dituzten gaietan gehiago sakondu ahal izateko.
|
|
|
Orotara, berrogei bat. Ipar
|
Euskal
Herriko hiru lurraldeetan. Harri botatze, etxe erretze, tiro, molotov koktel, lehergailuak batzuk besteak baino indartsuagoak edo beste.
|
|
|
Urtero moduan,
|
Euskal
Herriko hiru organo erromantiko garrantzitsuetan egingo da nazioarteko zikloa. Hau da, Azkoitiko eta Loiolako Cavaillé Coll organoetan eta Bergarako Stoltz Fréres organoan.
|
|
2009
|
|
|
Indarrean dagoen legediarekin bat,
|
Euskal
Herriko hiru errealitate juridikoetan, euskara ofiziala da Euskal Autonomia Erkidego osoan (EHAE 6.1 art.) baita Nafarroako" euskal hiztunen eramuetan" ere (NFBHLO 9.2 art.). Ipar Euskal Herrian ordea, soilik frantsesa da ofiziala1 Berez esan dezakegu hizkuntza bat ofiziala dela, botere publikoek hizkuntza hori beraien arteko eta subjektu pribatuekiko komunikaziorako ohiko bitarteko gis... Agerikoa da, Euskal Herriko lurralde bakoitzean euskara ofizialtzat aitortzearen ondorio juridikoak, biztanleen hizkuntza eskubideen estatus ezberdina dakarrela euskararen erabileran eta derrigorrezko hezkuntza esparruan, euskararen irakaskuntza bermatu litzatekeelako eraginkorki ofiziala deklaratzen den eremuetan.
|
|
|
D3M plataformaren bokazioa zein den ere azaldu dute Lasherasek eta Lopategik. Demokrazia nahi dugu, herri honetako gizon emakumeen borondatea oinarri izango duena,
|
Euskal
Herriko hiru milioi biztanleren eskubide demokratikoetan oinarrituko dena.
|
|
|
ABF Ligako hamaikagarren jardunaldia jokatu zen atzo, eta aldarte ezberdina izango dute
|
Euskal
Herriko hiru taldeen ordezkariek. Lanak behar bezala bete zituen bakarra Itxako izan zen, Akaba Bera Berak eta Zuazok galdu egin baitzuten.
|
|
|
Segitu nahi bada, bertso eskoletara joan behar. Orotara, 14 bat talde dira Ipar
|
Euskal
Herriko hiru probintzietan. Larzabaleko ikasle batzuk bertso eskoletan dabiltza, hain justu.
|
|
|
Zalantzarik ez izan! Egun horretan, egungo Demokrazia 0 egoera gainditurik,
|
Euskal
Herriko hiru milioi biztanleentzako demokrazia eraikitzearen alde dozenaka milaka boz zenbatu dituzte. Burujabetza eta independentziaren aldeko boz uholdea izango dute.
|
|
|
Horren harira, Nestor Martinez Sortzen Ikasbatuaz elkarteko ordezkariak, Euskal herritarrak egunez egun euren hizkuntza eta hezkuntza eskubideen urraketaren begirale direla salatu zuen. Hainbat ikerketaren arabera, egun
|
Euskal
Herriko hiru ikasletik bi ez dira euskalduntzen. Gure herriko hizkuntza ezagutzeko dugun eskubidea sistematikoki hausten da, zioen manifestazioan parte hartu zuen emakume batek.
|
|
|
Handia izan zen Uztapidek utzitako arrastoa. Eta ez soilik bertsolari handia izan zelako, eta
|
Euskal
Herriko hiru txapelketa irabazi zituelako, eta frankismoa betean auspoa eman ziolako bertsolaritzari, jendearen bihotzetara ailegatu zelako baizik. 100 urte igaro dira jaio zenetik, eta 25 urte hil zenetik, baina bertsozaleen oroimenean jarraitzen du Uztapidek.
|
|
|
Nazioartean ezagunak diren hamasei irakaslek osaturiko lan-taldea bildu du I, igo Alonso ikastaroko zuzendariak. Leku askotakoak dira, Belgika, Errumania, Ingalaterra, Italia, Ameriketako Estatu Batuak...; eta, tartean, badaude
|
Euskal
Herriko hiru maisu ere: Javier Alonso bilbotarra, Alfonso Gomez gasteiztarra eta I, igo Alonso bera.
|
|
|
Ohorezko Mailako taldeek erdi lanak eginda dituzte, eta gaurtik aurrera bigarren itzulian murgilduko dira.
|
Euskal
Herriko hiru taldeei dagokienez, bik etxean jokatuko dute, eta hirugarrenak, kanpoan. Zaleen aurrean ariko dira Bizkaia Gernika (12:00) eta Ampo Ordizia (12:00), La Vila eta Vrac Quesos Entrepinaresen aurka, hurrenez hurren.
|
|
|
Agian errealitatea ez delako hain arrosa kolorekoa. Euskarak galbidean segitzen du Frantziaren menpe diren
|
Euskal
Herriko hiru lurralde hauetan, eta hori bai Unescoren txostenak eta baita inkesta soziolinguistikoak etengabe oroitzen dute. Euskararen aldeko neurri legalik ez da hartzen, ez Parisen aldetik bertako instituzio eremu ezberdinetan (Gobernua, Hizkuntza Akademia...) inolako borondaterik ez delako, ezta erregio edo departamenduaren aldetik, horien izaerarekiko guztiz arrotza baita.
|
|
|
Nabarmendu beharra dago mugen eta bereizketen natura proportzionala zaiola haustura elementuen intentsitateari. Ipar
|
Euskal
Herriko hiru probintzia Erresuman eta gero Errepublika Frantsesean integratzeak banaketa hirukoitza (linguistikoa, historiko kulturala eta politiko administratiboa) ezartzera jo zuen. Banaketa hori 1979an Nafarroa Hego Euskal Herriko beste lurraldeetatik bereizi zuena baino biziagoa izan zen.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko egoera eta Nafarroakoa nahiko konparagarriak dira, gizarte eta administrazio testuinguru desberdinetan kokatuak badira ere. Izan ere, Ipar
|
Euskal
Herriko hiru herrialdeak lurralde zabalago batean integratuta daude eta lur eremu horretako herritar kopurua, guztira, Lapurdiko, Zuberoako eta Nafarroa Behereko kopurua halako bi baino gehiago da. Nafarroa Garaia Hego Euskal Herriko gainerako beste probintzietatik bereizteak bertako eskualde euskaldunen baztertzea eragin du lurraldeko herritar kopuruari edo azalerari dagokienez.
|
|
2010
|
|
|
|
Euskal
Herriko hiru abesbatza lehiatuko dira Tolosan, horietatik bik talde berean egingo badute ere. Hain zuzen ere, txapelketan elkarrekin aritzeko batu dira Tolosako Hodeiertz eta Ordiziako Oroith abesbatzak.
|
|
|
Eta bigarrenik: Espainiako Gobernuari eta PSOEri ezin genien eskatu Ipar
|
Euskal
Herriko hiru lurraldeekiko auziari irtenbidea ematea. Beraz, gure filosofia zen:
|
|
|
Beraz Ipar
|
Euskal
Herriko hiru lurraldeetarik bi dira immigrante ehuneko handiena dutenak. 2001ean Lapurdiko biztanleen %31 Lapurdin sortuak ziren, %17k guraso etorkinak zituzten eta %52 etorkinak ziren (Datutalaia, hamabost urtetik goragoko biztanleria).
|
|
2011
|
|
|
Eta harrapatu egin ditu. Oraingoan,
|
Euskal
Herriko hiru taldeak. Beti gertatzen dira gauza arraroak oporrak amaitu berritan.
|
|
|
Eta azken horiek ozen adierazi zuten ikastolen sentimendua. Ipar
|
Euskal
Herriko hiru herrialdeetako ikastolak presente ziren manifestazioan.Tarteka oihuak, tarteka musika, emeki emeki abiatu zen manifestazioa San Leon bidegurutzeraino, eta handik, suprefeturara. Bidean irriñoak ere egon ziren suprefetak emandako kopuruen berria zabaldu zelarik.
|
|
|
Izan ere, 2002tik txakolin izendapena
|
Euskal
Herriko hiru jatorri izenetara mugatu dute: Getariko txakolina, Bizkaiko txakolina eta Arabako txakolina, Europako Batzordearen araudian agertzen denez.
|
|
|
Ez da harritzekoa, behin baino gehiagotan ukitu baititu gai politikoak, hizki larritako politika, eta erakargarri zaion arloa dela aitortu dit. Hain zuzen, bere lehenengo hiru film luzeetan
|
Euskal
Herriko hiru une politikotan ipini zuen arreta, gure zinemagintzarako trilogia aipagarria utziz. El Salvadorren (1950) jaiotako zuzendariak bere euskal sustraietan arakatu nahi izan zuen, zinemagintzaren bidez hemengo errealitatean murgildu?
|
|
2012
|
|
|
Euskal Herriko erakusleihorik garrantzitsuena bihurtuz, euskal lurralde guztietako ordezkariak izanik. 56 artisauk hartu dute parte aurten, gehiengoak bizkaitarrak izan dira, 25 Gipuzkoako 14, Nafarroako sei, Arabako hiru eta Ipar
|
Euskal
Herriko hiru artisauk osatu zuten Durangoko Euskal Denda.
|
|
|
Azken hamarkadan errugbiak izan duen beherakada amaitu dela uste du. Horren adierazgarri nabarmenena da Hego
|
Euskal
Herriko hiru euskal taldeak, Ordiziak, Gernikak eta Getxo Arteak, Espainiako Ohorezko Ligako azken faseko finalerdiak jokatuko dituztela datorren asteburuan. Ordiziak, gainera, Espainiako Kopa irabazi berri du.
|
|
|
Euskal departamenduaren aldeko garaian, eta lurralde elkargo baten alde egun. Ez dezagun ahantz Ipar Euskal Herriko eta Pirinio Atlantikoetako sozialisten artean gehiengoa euskal instituzioaren kontra dagoela. Bat batean
|
Euskal
Herriko hiru diputatuak berezko instituzio baten alde agertuko balira, hemengo sozialisten interlokutoreak osoki aldatuko lirateke Pariseren aitzinean, eta kontrakoak bazter geldituko. Euskaren ofizialtasunari buruz ere, aldeko jarrera argia agertu du azken urteotan Sylviane Alauxek, martxoaren 31ko manifestaldia lekuko.
|
|
|
Gaur gauean argituko da Ipar
|
Euskal
Herriko hiru diputatuen aurpegia. Laugarren barrutian, Jean Lassalle (zentroa) eta Frantxua Maitiaren (PS) artean eginen da lehia; bosgarrenean, Jean Grenet (Alderdi Erradikala, UMP) eta Colette Capdeviellen (PS) artean; eta, seigarrenean, Michele Alliot Marie (UMP) eta Sylviane Alauxen (PS) artean.
|
|
|
2011ko datuei erreparatuz, argi dago
|
Euskal
Herriko hiru eremu administratibo nagusiak kontuan hartuta (Trebiñu eta Villaverde Turtzioz ez ditugu kontuan hartu gure azterketan), EAEn erabiltzen dela euskara gehien (Gipuzkoaren eraginez, batik bat). Ondoren datoz Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoa eta, azkenik, Nafarroa Garaia.
|
|
|
Jendartearen presioak ahalbidetu du hori kasu askotan, jakina. Haatik, eremu honetan ere badago zer hobetu, eta, gainera, egoera guztiz ezberdina da
|
Euskal
Herriko hiru administrazio nagusietan. Itxuratik haragoko pausoa behar da, ez da nahikoa baskoa izatea, euskaldun izateko bidea euskararen ezagutza eta erabileratik etorriko da.
|
|
|
Intentsitate eta abiadura ezberdinekin bada ere, eredu euskaradunen (D eta B) presentzia areagotzen ari da
|
Euskal
Herriko hiru eremu administratiboetan3 Joerahori oso nabarmena da EAEn: 1997/ 98 ikasturtetik 2010/ 11ra ereduko ikasleenpisua% 36tik% 60ra igo da eta eredukoak% 18,8tik% 22ra, Lehen eta BigarrenHezkuntzan (Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza, 2011c:
|
|
|
Euskal Herrian, berriz, nekazaritza eta egoera soziala krisian zeudela eta, euskaldun gazte ugarik herritik alde egiteko aukera egin zuten, gehienak gizonak, baina emazte edota familia osoak ere izan zitezkeen Amerikara ontzietan zihoazenak, herrira aberastuta itzultzeko asmoarekin batzuk. Ipar
|
Euskal
Herriko hiru probintzietatik Zuberoa eta Nafarroa Beherea izan ziren migratzaile gehien bidali zituztenak, hasieran bela-ontziz eta ondoren bapore ontziz, Pasaia, Baiona edo Bordeleko portuetatik, hiru laurdenak Argentinarantz. Bordeletik Buenos Aireserako bidea hiru hilabetez egiten zuten bela ontziz 1922an, hogeita bi egunez ordea bapore ontziz.
|
|
2013
|
|
|
Madariaga, Tamayo eta Txikonek bezala, Lhotse igotzeko asmoa du Latorrek orain, oxigeno artifizialik gabe. Enric Llonch izango du igotzeko saioan bidelagun, eta
|
Euskal
Herriko hiru mendizaleekin banatuko dute kanpaleku nagusia. Udan K2 mendira (8.611 m) joateko asmoa du, eta, gauzak ondo irtenez gero, Gasherbrum I. mendian saio bat edo beste egiteko aukera ere ez du alde batera uzten.
|
|
|
Bi galdera horiei erantzuteko saioa egin zuten atzo arratsaldean Kursaal jauregian. Nazioarteko hainbat programetan parte hartu duten lau kidek, aurrena, eta ondoren,
|
Euskal
Herriko hiru alkatek: Elgoibarko Alfredo Etxeberriak (EAJ), Errenteriako Julen Mendozak (Bildu) eta Irungo Jose Antonio Santanok (PSE EE).
|
|
|
Akuilua sartu behar da hor». Sigletatik haratago
|
Euskal
Herriko hiru alkate, alderdi ezberdinetakoak, eta mahai berean eserita. Alfredo Etxeberria izan zen lehena hitz egiten.
|
|
|
Herenegun arratsaldean Kursaalean egindako mahai ingurua nabarmendu zuen Izagirrek. Ekitaldi horretan
|
Euskal
Herriko hiru alkatek parte hartu zuten: Alfredo Etxeberria Elgoibarko alkateak (EAJ), Jose Antonio Santano Irungo alkateak (PSE) eta Julen Mendoza Errenteriakoak (Bildu).
|
|
|
1889ko bozak, Eskualduna sortu ondotik izan ziren lehenak, ezkerraren garaipenarenak izan ziren. Departamendu osoan ezkerrak irabazi zuen, baina Ipar
|
Euskal
Herriko hiru hauteskunde barrutietatik bitan, eskuinak. Baionako bigarren barrutian, Labatek irabazi zituen berriz ere, zailtasunekin izan bazen ere.
|
|
|
2012ko abenduan Durangoko Plateruena Kafe Antzokian jo arte ez genuen 2012an Bizkaian kontzertu bakar bat ere eskaini. Konturatuak ginen Bizkaian askotxo jo izan dugula eta, bide batez, aprobetxatu dugu Araban, Gipuzkoan eta Ipar
|
Euskal
Herriko hiru probintzietan kontzertuak egiteko. Oso polita izan da leku berrietara joatea, han ere ikusleekin konexioa lortzea bizkaieraz abestuz?
|
|
|
Euskal lurraldeak bitan banatzen dira ibaien isurialdeen banalerroaren arabera, ibaiak Atlantikoan edo Mediterraneoan itsasoratzen diren arabera. Hitz gutxitan, ipar isurialdeak Nafarroako iparraldea, Gipuzkoa, Bizkaia eta Ipar
|
Euskal
Herriko hiru lurraldeak hartzen ditu.
|
|
|
2011 denboraldian Hego
|
Euskal
Herriko hiru saskibaloi talde (Bilboko Bilbao Basket, Donostiako Gipuzkoa Basket eta Gasteizko Saski Baskonia) sasoi betean ibili ziren ACB ligan. 2012ko martxoaren 11n Gipuzkoa Basket eta Saski Baskoniaren arteko derbia jokatu zen Donostian, honako emaitzarekin:
|
|
2014
|
|
|
Joan den azaroaren 1ean Hamlet antzezlanaren egokitzapen berria taularatu zen lehen aldiz. Bizkai, Gipuzkoa eta Ipar
|
Euskal
Herriko hiru antzerki talde bildu dira Ximun Fuchs zuzendariaren agindupean.
|
|
|
Hego Euskal Herrian indar politiko nagusietakoak prozesu eratzailea z hizketan ari dira, bakoitza bere erara: konstituzio erreforma, federalismoa, erabaki eskubidearen instituzionalizazioa,
|
Euskal
Herriko hiru eremu administratiboetatik abiatutako dinamika subiranista... Arlorik sozialenetan eta prozesu politikoetarako herritarrek boterea izateko ariketa eratzaileak egiteko garaia ere heldu da, ordea.
|
|
|
Hego Euskal Herriko euskaldunek ez zituzten gerrak egin espainiarrekin, katalanekin edo galiziarrekin batera etsai komun baten aurka. Ipar
|
Euskal
Herrikoek hiru gerra egin zituzten Alemaniaren aurka 70 urteko epean. Hego Euskal Herrikoek, aldiz, espainiarren kontra egin zuten gerra.
|
|
|
Historiari begira, ez da paisaia argiagoa: artearen historian graduatzen diren ikasleek ez dute
|
Euskal
Herriko hiru emakume artistaren izena ezagutzen; graduatuen erdiek ziurrenik ez dute izen bat bera ere jakingo, nahi duzuenean egingo dugu inkesta. Eta makroeskalari dagokionez, Guggenheimen urtea itxiko duen erakusketak, Gure garaiaren artea izendatuak, abangoardietatik hasita Gure Artearen Historia Handia kontatzea omen duena helburu, 1990eko hamarkadara iritsi arte ez du emakume artista baten lanik erakusten.
|
|
2015
|
|
|
Tartean, Marianne Vos eta Anna van der Breggen holandarrak, Emma Johanson suitzarra eta iazko lehiaketaren irabazle Pauline Ferrand Prevot frantsesa. Nazioarteko hamalau bizikleta talde arituko dira guztira, eta
|
Euskal
Herriko hiru taldek parte hartuko dute estreinakoz: Bizkaia Durango, BZK Emakumeen Bira eta Loinet.
|
|
|
27 puntu batu zituen hemeretzi partidatan, eta oso urrun utzi zituen orain gainera erori zaizkion jaitsierako lekuak. Sailkapenaren erdialdetik gora bukatu zuen ligaren aurreneko erdia, eta Eibar izan zen
|
Euskal
Herriko hiru taldeen arteko onena aldi horretan. Lehen itzulian, besteak beste, Realari irabazi zion Ipuruan aurreneko jardunaldian, eta Athleticen aurka berdindu egin zuen San Mamesen.
|
|
|
Akordio zirriborro bat hitzartzera iritsi ziren hiru aldeak urriaren bukaeran, hirurek onartutako bertsioaren arabera. Aurreakordio hartan, Espainiako legeriaren prozedurak jarraituz euskal gizartearen erabakimena gauzatu ahal izateko printzipio batzuk hitzartu zituzten, eta
|
Euskal
Herriko hiru eremu administratiboen arteko harremanetarako formula orokor batzuk, Euskal Autonomia Erkidegoaren eta Nafarroaren arteko elkarlanerako organoa barne. Azkenean, ordea, ez zuten ezer sinatu, zirriborroari aldaketa garrantzitsuak egitea proposatu zutelako Batasuneko ordezkariek:
|
|
|
Euskal Bidea egitasmoari mamia jarri eta euskal estatu independentea lortzeko estrategia bateratua aurkeztu zuten. Funtsean,
|
Euskal
Herriko hiru errealitate administratiboetan (Euskal Autonomia Erkidegoa, Nafarroako Foru Komunitatea eta Ipar Euskal Herria) gehiengoen erabakietan oinarritutako prozesua proposatu zuten. Eperik ez zioten jarri egitasmoari.
|
|
|
Egia da, bestalde, arrazoi politikoen kariaz, normalean?, zenbaitek erdeinu edo gorroto nabaria erakusten duela euskararekiko. Horrelako egoerak saihesteko euskara eta nazionalismoa desidentifikatu egin liratekeela esan dut, eta, euskaran oinarritu beharrean, nazionalismoak
|
Euskal
Herriko hiru kultura nagusiak ezagutu lituzkeela ere bai. Hala, naziokide sentitzen den euskal herritarrak erreferentzia hurbila edukiko luke inguruko kultura ondarean, eta errazago eta estuago lotuko litzaioke nazioari, nolabait arrotz sentitu behar izan barik batzuetan.
|
|
|
Axularrek bezala, euskaldunak administrazio barruti bakarrean ez egotea eta batzuek besteekin hartu eman txikia izatea jo zituen arrazoitzat. Hauxe esan zuen Ipar
|
Euskal
Herriko hiru herrialdeak zirela-eta bere poesien amaieran:
|
|
|
Izan ere, Torrealdairen arabera (1977), hiru horiek baitziren, Herria, Hitz eta Zabalekin batera, garai hartan gehien irakurtzen ziren euskal aldizkariak. Haatik, Ipar
|
Euskal
Herriko hiru aldizkari horiez aurrerago jardungo dugunez, gatozen beste hiruren kontuak jorratzera.
|
|
|
–Iparraldeko euskal irratiei buruzko azterketa. Lehen irakurketa?, Ipar
|
Euskal
Herriko hiru euskal irratientzako propio prestaturiko txostena, Donostia, 1996b.
|
|
|
Aipatzeko modukoak dira, era berean, garai hartan Hego
|
Euskal
Herriko hiru euskal astekarietan azaldu zirela (behin eta berriro azaldu ere) agertzear ziren bi egunkari elebidun abertzaleen orri beteko iragarkiak. Lelo esanguratsuak zituzten bi iragarkiok.
|
|
|
2.6 Aduanek eta foru erakundeek XVIII. mendera arte iraun zuten Ipar
|
Euskal
Herriko hiru herrialdeetan, eta XIX.
|
|
|
Horretarako, lehenik eta behin, harreman horren oinarri teorikoa azalduko da eta, ondoren, transmedia mobilizazio kontzeptura egingo dugu jauzi. Horren ondoren adieraziko dugu nola garatu den aztergaia
|
Euskal
Herriko hiru esperientziatan, hain zuzen, zer transmedia adierazle dituzten Korrika, Herri Harresiak eta Gure Esku Dago mugimenduek.
|
|
|
Transmedia eta mobilizazio sozialen arteko lotura aztertu du Libe Mimenzak (ikus 8 atala). Transmedia mobilizazio kontzeptura jauzi eginez,
|
Euskal
Herriko hiru esperientziatan jartzen du arreta: hain zuzen, Korrika, Herri Harresiak eta Gure Esku Dago mugimenduen kasuetan.
|
|
|
Egun haietan Bizkaiko gobernadorearen dimisioa gertatu zen, eta Urmenetaren proposamena gogoan, Gobernuari otu zitzaion unea zela kargu zabalago hori eratzeko: " supergobernadore edo erregeren komisario"
|
Euskal
Herriko hiru probintzietan. Madrilera deitu zuten Urmeneta, eta horren inguruko" zirriborroa" zioten galdatu.
|
|
|
Aspaldiko inurria da hau ere, eta jakituntzat daukate otavaloek. Nolaz esan dezake halako arnas luzeko pertsona batek
|
Euskal
Herriko hiru hilabeteko egonaldian" un sentido en la vida" topatu duela. Ze hiperbole xelebre da hori?
|
|
|
Aimara gotorra da Martha, gure lehen Aditu Tituluko partaidea. Hiru urte pasa dira
|
Euskal
Herriko hiru hilabeteko bizipenetatik, eta orduko konfiantzarekin hartu nau. Hizkuntzen garapenari buruz Boliviako prozesuaz neukan susmo negatiboa apur bat arindu dit berari entzundakoak.
|
|
2016
|
|
|
Sarritan planteatu izan du Fishman-ek ahuldutako hiztun herriak zergatik mintzaldatzen diren (hots, zergatik language shift prozesuan barrena doazen).
|
Euskal
herrian hiru aldiz izan berri zelarik, 1991ko Reversing Language Shift famatuan emandako azalpena gogoangarria da orain ere. Bere azalpena laburbilduz inoiz idatzitakoaren argitan (Zalbide, 2001), honako bost faktoreok eragin bizia (izan) dute euskararen atzerabidean. a) Hizkuntza ahula erabiltzeko (are defendatzeko) debekua205; b) dislokazio fisikoa:
|
|
|
–Administrazioa,
|
Euskal
Herriko hiru parteetan, ia osoki, abertzale ez diren funtzionarioen eskuetan (frankistenetan ez gutxitan)
|
|
|
Euskal selekzioak, nahiz eta berez EAE Euskal Autonomia Erkidegoko futbol federazioak kudeatutakoa den, euskal zazpi probintzia historikoetako futbolariak hartzen ditu deialdietan; hau da,
|
Euskal
Herriko hiru eremu politiko ezberdinetakoak. 2003tik 2005era bitartean Nafarroako selekzioak ere nazioarteko adiskidantzazko partidak jokatu zituen, Espainiako liga txapelketaren Gabonetako etenean.
|
|
|
Hurrengo puntuan ikusiko den moduan, eztabaidatzen ahal da noraino lagundu zion euskarari aduanen eta foru erakundeen iraupenak, XVIII. mendera arte Ipar
|
Euskal
Herriko hiru herrialdeetan eta XIX. mendera arte Hego Euskal Herriko lauretan. Agian, herriaren pobrezia bera izan zen foruak baino lagungarriagoa, XIX. mende bukaerako industrializaziora arte Euskal Herria emigrazio eremu bat izan zelako, ez immigrazio eremu bat, orduz geroztik bezala.
|
|
|
2.6 Aduanek eta foru erakundeek XVIII. mendera arte iraun zuten Ipar
|
Euskal
Herriko hiru herrialdeetan, eta XIX. mendera arte Hego Euskal Herriko lauretan. (Eztabaidagarria)
|
|
|
Mikey izan zen alabarena(" A, bai, aita bezalakoa" erran zuen hotz hotzean amatxik, bertze alde batera itzuliz burua) eta Josephine amarena. 1961ean denak
|
Euskal
Herrira hiru hilabete pasatzera etorri zirelarik norbaitek hartu argazkian ikusten da familia osoa, protagonista guziekin. Hori da Joanek bere arbasoen herrira egin duen bidaia bakarra.
|
|
2017
|
|
|
6,5 polizia mila biztanleko Europan, batez bestekoa da 2 polizia mila biztanleko. Horren arabera, 4.200 polizia egon lirateke
|
Euskal
Herriko hiru herrialde horietan.
|
|
|
Baieztatu da EAEko gazteek beste taldeek baino kontzientzia gutxiago dutela euskararen eta gaztelaniaren egoeraren inguruan. ...itzen da hautatzen duten transmisioereduen artean, etorkizunean seme alabek" bi hizkuntza ondo ikas ditzaten". arteko harremanetan, euskal hizkuntzaren auzia euskal identitatearen auziari subordinatu izan zaio gaur egun arte. hizkuntza identitatearekiko eta identitatea hizkuntzarekiko, bi erlazio hauek bereizten ditu. lehenengoaren kasuan, identitatea eztabaidaren muinean jartzen du, eta
|
euskal
herriko hiru hizkuntzak baliokide bihurtzen direla dio, horrek praktikan euskararen ezagutza eta erabilera hautu pertsonal izatera subordinatzen du. bigarrenean, ordea, euskaraz egiten duen taldearen identitatearen normalizazioa hobesten du, hortxe baitago hizkuntzaidentitateari subordinatu gabeko bidea (iztueta, 2016).
|
|
|
Halaber, hiruko eskema bat planteatu zuen:
|
Euskal
Herriko hiru instituzioak. Iparraldean oraindik ez zegoen Euskal Elkargoa?, nazioartea. NEB, eta gizarte zibila.
|
|
|
Nahi zuten kontu bat zen, ehunka? lagun mobilizatzea eta parte hartze plurala lortzea, NEBekin lankidetzan aritzea eta
|
Euskal
Herriko hiru instituzio nagusiekin kontatzea. Eusko Jaurlaritza, Nafarroako Gobernua eta Euskal Elkargoarekin?. –Oraindik ez genuen ETAren armategien kokalekuen berri?.
|
|
|
Hortaz, independenziaren bitartez baino ez genuke lortuko (agian) kalitatezko euskal heziketa sistema bat, horrela jarraituz gero, ziurtasun osoz, arrotzak zaizkigun balioak transmititzen dituzten heziketa sistema mediokre eta hiperkapitalisten mendeko izaten jarraituko baikenuke. Horren bitartean, erabakiak, nagusiki bederen, sistema ekonomiko globalaren eta aipatu estatuen administrazioen esku daude,
|
Euskal
Herriko hiru administrazioek ezer gutxi erabaki dezaketelarik.
|
|
|
Ipar
|
Euskal
Herriko hiru bozgunetan 42 hautagai baginituen hiru alkirentzat, 15 emazte eta 27 gizon. Sei gelditzen dira lehian, hiru emazte eta hiru gizon.
|
|
|
Ageriko da hautetsi berrien nahiak eta gaitasunak nolakoak izanen diren. Ipar
|
Euskal
Herriko hiru deputatuak elkartuko direa, bereziki euskararen eskubide guziak errespetarazteko, Lurralde Kolektibitate bat eskatzeko, bakegileen lana bururatzeko eta Ezpeleta inguruetan urre miatze xedearen aurka eraginkorragoak izaiteko gisan. Agian bai!
|
|
2018
|
|
|
Asteburuko biratxoak izaten dira: nazioarteko DJak eta artistak gonbidatzen ditugu, asteburu berean
|
Euskal
Herriko hiru aretotan emanaldiak eskaintzeko. Horri lotuta, beste proiektu bat ere badugu esku artean.
|